วิธีขยายพันธุ์กล้วยโดยผ่าการผ่าหน่อ

วธิ ีขยายพนั ธ์ุกล้วยโดยผ่าการผ่าหน่อ

ข้นั ตอนการเตรียมวสั ดอุ ปุ กรณ์

• หน่อกล้วย(ต้นสาว) อายุ 4 เดอื นข้นึ ไปหรอื กล้วยที่ตัดเครือแลว้ ย่งิ ดี
• มดี โต้ ใหญ่ 1 ด้าม , เลก็ 1 ดา้ ม
• เขยี ง
• กะละมัง
• นา้ สะอาด
• กระดาษ
• กระบะเพาะกลา้ (ตะกร้า) สี่เหลย่ี ม
• ขเ้ี รื่อย , แกลบดบิ , แกลบเผา
• ถุงเพาะช้า ขนาด 4 x 8 นิว้

1.ขั้นตอนการทา ตดั รากให้หมด ให้สงั เกตตุ าของหนอ่ กลว้ ยที่มลี ักษณะเปน็ ปุ่มท่พี ร้อมจะเจรญิ เตบิ โต

2.ใช้มดี ผ่ากลางเหง้าเป็ นแนวนอน

3. แบง่ เปน็ 2 ส่วน และผา่ แตล่ ะส่วนแบ่งเปน็ 3 - 4 ส่วน (แลว้ แตข่ นาดของหนอ่ กลว้ ย) หนอ่ ขนาดใหญ่
สามารถผา่ ได้ 8 ช้ิน พยายามตดั เปน็ ช้ินให้พอดี ระวงั อยา่ ใหโ้ ดนตาหน่อ

4. ตกแตง่ ให้ไดร้ ูป แลว้ นาไปล้างนา้ ทาความสะอาด

5. เตรยี มกระบะบ่มเพาะ แลว้ ใชก้ ระดาษรองก้นถาดเพื่อปอ้ งกันน้าและดินไหล นาขีเ้ ลอื่ ย แกลบดบิ
แกลบเผา ผสม อตั ราส่วน 1 : 1 : 1 (อัตราสว่ นตามปรมิ าตร) ไม่ใชด้ ิน โรยลงในกระบะเพาะให้เสมอกนั

6. วางหนอ่ กล้วยลงโดยควา่ ส่วนเนอ้ื ลง จัดเรียงให้พอดหี ่างกันสักนิด ระวงั อย่าใหท้ บั เกยกันเพราะจะเนา่
ใช้ สว่ นผสมเดมิ กลบทับชน้ั ด้านบนอกี ครัง้ เกลี่ยจนทวั่ และรดนา้ พอใหช้ ่มุ ช่นื อยา่ ใหแ้ ห้งหรอื แฉะ
จนเกนิ ไป เปน็ เวลา 1 เดอื น จากน้ันจะเหน็ กลว้ ยเร่มิ แทงหน่อออกมา

7. สงั เกตหน่อกลว้ ยจนมีท่ีนาไปเพาะเลี้ยงใบกาบจะเน่าเปอื่ ย หน่อกลว้ ยแทงหน่อมีใบ 1-2 ใบ แลว้ จึง
นามาลงในถงุ เพาะชา ขนาด 4 x 8 นว้ิ หากกล้วยมี 2 หนอ่ ให้ตดั แยกแลว้ แบ่งถงุ เพาะชา ในถงุ นน้ั ให้
เอาหนา้ ดินเขา้ มาเพ่ิม เพราะจะมีปยุ๋ ในดนิ จากนนั้ เล้ียงหน่อกล้วย ตอ่ อีกเปน็ เวลา 1 เดือน จึงเปน็ ตน้
พรอ้ มปลูก

8. พร้อมนาไปปลกู

9. กาหนดระยะและขนาดหลมุ ปลกู โดยระยะทีเ่ หมาะสมคอื 4x4 เมตร และควรขดุ หลมุ 50x50x50
เซ็นตเิ มตร เพราะรศั มีของรากกล้วยจะหากนิ ไมเ่ กิน 50 เซน็ ติเมตร

• การขดุ หลมุ ขนาดน้จี ะทา้ ใหร้ ากกล้วยหากนิ ได้ไกลข้ึน และความ
ลึกของหลุมจะแก้ปัญหาการข้ึนโคนหรือโคนลอย โดยการปลูก
ครั้งหนึ่งสามารถเก็บผลผลิตได้ 4-5 ปีเลยทีเดียว ถ้าขุดหลุม
ขนาดเล็กและตื้นกว่านี้ จะให้ผลผลิตแค่ปีสองปีก็ต้องร้ือปลูก
ใหมแ่ ลว้ ใสป่ ุ๋ยรองกน้ หลุมด้วยปุ๋ยหมักปุ๋ยคอกผสมดินประมาณ
หลุมละ 2 กโิ ลกรัม รองหนาขึ้นมาประมาณ 30 เซ็นติเมตร แล้ว
จึงปลูกต้นกล้วยและกลบบริเวณโคนต้นให้แน่น ท้าแอ่งดินรอบ
ตน้ เพอ่ื เกบ็ น้ารักษาความชื้นของดิน ปลูกเสร็จให้น้าตามทันทีให้
ชมุ่ ชน้ื พอเพยี ง ไม่เช่นน้ันต้นจะเหี่ยวเฉา ใบแห้งและยุบตัว บาง
ต้นตาย บางต้นแตกต้นใหมข่ ึ้นแทนท้าใหอ้ ายุตน้ ไมส่ ม้า่ เสมอกัน

10. เมอื่ กล้วยอายุ 4-6 เดือน ตน้ แมย่ ังไม่ออกเครอื ไมค่ วรแยกหน่อเพราะจะทาใหก้ ระทบกระเทือนตอ่ ตน้
แม่

• ให้ตัดต้นหน่อท้ิงไปเพื่อไม่ให้ต้นแม่ต้องรับภาระส่งอาหารไปเลี้ยง
หน่อซึ่งเกิดใหม่ จะท้าให้ต้นแม่มีสารอาหารส่งไปเลี้ยงผลบนต้น
อย่างเพียงพอ หรือหากต้องการน้าไปปลูกต่อ เมื่อกล้วยแตกหน่อ
4-7 หนอ่ ควรทา้ การปาดยอดทงิ้ โดยปาดในแนวเฉียงขึ้นกะความ
ยาวของหน่อที่จะเหลือไว้หลังจากปาดให้สูงจากพ้ืนดินข้ึนมา
ประมาณ 20 น้ิวจากน้ันท้าการปาดหน่อให้เฉียงกลับด้าน(ทิศตรง
ข้ามกับการปาดคร้ังแรก) หน่อพันธุ์จะขยายใหญ่ขึ้นเร่ือยๆเหมาะ
แกก่ ารนา้ ไปปลูกตอ่



• ถ้าตัดชิดกับลูกกล้วยเกินไป อาจ • หลังจากท่ีกล้วยเร่ิมแทงปลีออกมาแล้ว ก็จะใช้เวลาประมาณ 30 วัน ก็่จะสามารถ
ก่อเกิดรูกลวงที่ปลายเครือ และ เริ่มตัดปลีออกจากเครือได้ โดยให้เราสังเกตุว่าเม่ือปลีกล้วยบานจนสุดแล้ว หรือให้
ขยายเป็นวงกว้างท้าให้ลูกกล้วยไม่ สงั เกตดุ วู า่ หวีกล้วยจะไม่สามารถสร้างเป็นหวีได้แล้ว คือลูกกล้วยจะมีลักษณะรีบ ก็
เจริญเติบโตและเสียหายได้ นบั ลงไปปรุะมาณ 1 คืบ แล้วคอ่ ยตัดปลีออกจากเครอื ซึง่ ปลกี ลว้ ยทตี่ ัดออกสามารถ
น้าไปจ้าหน่ายได้ หรือน้าไปประกอบอาหารได้อีกด้วย การนับอายุตั้งแต่แทงปลี
กล้วยจนเกบ็ เก่ยี วพอสังเขปมีดังนี้

• หลังจากท่ีเราสังเกตุเห็นกล้วยแทงปลีแล้วนับไปประมาณ 30 วัน ให้สังเกตุดูว่าปลี
กล้วยบานจนสดุ แลว้ หรือยัง กส็ ามารถตัดปลีออกจากเครือได้ (1 เดอื น)

• หลังจากตัดปลีออกจากเครือแล้วก็นับต่อไปอีก 90 วัน ก็สามารถตัดเครือกล้วยไป
จ้าหน่ายได้ ใหส้ งั เกตุดทู ่ีผลของกลว้ ยว่าเหลี่ยมทผ่ี ลหายแลว้ หรือยัง ผลของกลว้ ยจะ
มีลกั ษณะกลม (3 เดือน)

• เหตุผลทค่ี วรตัดปลกี ล้วยห่างจากลูกกล้วย ประมาณ 1 คืบ

• การตดั ปลกี ล้วยชิดลกู กลว้ ยเกินไป อาจกอ่ เกิดรูท่ปี ลายเครือกล้วยท้าให้มดหรือ
แมลงไปสรา้ งรงั ซึ่งจะเปน็ ปญั หาตอ่ มาในอนาคตได้

• เวลาตดั เครอื กลว้ ย จะสะดวกต่อการจบั และการตดั เครือกลว้ ย ดนู ้อยลง

วธิ ปี ลกู กลว้ ยน้าว้า

• กา้ หนดระยะและขนาดหลมุ ปลกู โดยระยะที่เหมาะสมคือ 4x4 เมตร และควรขดุ หลุม 50x50x50 เซ็นติเมตร
• เพราะรศั มขี องรากกล้วยจะหากินไมเ่ กนิ 50 เซน็ ติเมตร การขดุ หลมุ ขนาดน้ีจะทา้ ใหร้ ากกลว้ ยหากินไดไ้ กลขน้ึ
• และความลึกของหลุมจะแก้ปัญหาการขึ้นโคนหรือโคนลอย โดยการปลูกครั้งหน่ึงสามารถเก็บผลผลิตได้ 4-5 ปี เลย

ทีเดียว ถา้ ขดุ หลมุ ขนาดเล็กและต้นื กวา่ นี้
• จะให้ผลผลิตแค่ปีสองปีก็ต้องร้ือปลูกใหม่แล้ว ใส่ปุ๋ยรองก้นหลุมด้วยปุ๋ยหมักปุ๋ยคอกผสมดินประมาณหลุมละ 2

กโิ ลกรัม รองหนาขน้ึ มาประมาณ 30 เซ็นติเมตร
• แลว้ จงึ ปลูกต้นกล้วยและกลบบริเวณโคนตน้ ให้แน่น ท้าแอ่งดินรอบต้นเพื่อเก็บน้ารักษาความช้ืนของดิน ปลูกเสร็จให้

นา้ ตามทันทใี หช้ ุ่มช้นื พอเพียง ไมเ่ ช่นนน้ั ต้นจะเห่ยี วเฉา ใบแห้งและยุบตัว บางต้นตาย บางต้นแตกต้นใหม่ขึ้นแทนท้า
ใหอ้ ายุต้นไม่สม้า่ เสมอกนั

วิธีปลูกกล้วยน้าวา้ (ต่อ)

• การใส่ปุ๋ย ปุ๋ยคอก ให้ปุ๋ยอินทรีย์ประเภทปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอก อัตราการใส่ปุ๋ย 3-5 กิโลกรัม/ต้น/คร้ัง หรือ ปุ๋ยเคมี
อัตราการใสป่ ๋ยุ 100 กรมั /ต้น/คร้ัง โดยใสป่ ยุ๋ หลงั ปลกู 1 เดือน และครัง้ ที่ 2 ในเดอื นที่ 5 หลังปลูก

• หรือในช่วงก่อนกล้วยใกล้ออกปลี 2-3 เดือน - การให้ปุ๋ยเคมีทางรากควรใช้สูตร 25-7-7 จะช่วยให้ได้ใบขนาดใหญ่
หนาเขยี วเข้ม เป็นใบทมี่ ีคณุ ภาพดีกว่าใสป่ ยุ๋ สตู รเสมอ -ในช่วง 6 เดือนหลงั ปลกู ให้ปาดหน่อที่โผลอ่ อกมาทิง้ ไป

• พอหลงั จากอายุ 6 เดือน ให้ไว้หนอ่ ที่ 1 พอหนอ่ ท่ี 1 อายุ 3 เดือน ใหไ้ ว้หน่อท่ี 2 หลงั จากนน้ั ทกุ ๆ 3 เดือน ให้ไว้หน่อ
ท่ี 3 และ 4, 5 ตาม โดยหน่อที่ข้ึนมาในช่วงท่ีไม่ได้ก้าหนดให้ปาดทิ้งท้ังหมด ปรากฏว่า เม่ือจะไว้หน่อท่ี 5 ต้นแม่ก็
สามารถเกบ็ เกยี่ วเครอื กล้วยไดแ้ ลว้

• ฉะน้นั จะกลายวา่ กอนัน้ มีตน้ กลว้ ย 4 ต้น ทอี่ ายุห่างกนั 3 เดือน โดยมีหนอ่ ที่ 1 ท่ีอายหุ า่ ง 6 เดอื น ดังนัน้ เมื่อใช้ระบบ
นตี้ ่อไปหลายๆ ปีจะทา้ ให้กลว้ ยนา้ ว้าในแปลงมอี ายุหา่ ง 3 เดอื น”

• สาเหตุท่ีไวห้ นอ่ ทุก 3 เดือน

วธิ ีปลูกกล้วยนา้ วา้ (ตอ่ )

• มเี หตุผลว่า ด้วยการออกผลผลิตของกล้วยน้าว้าในแปลงน้ันจะออกไม่พร้อมกัน ถึงแม้ไว้ใกล้เคียงกัน จะมีการกระจายตัวใน
การเกบ็ เกีย่ วประมาณ 3 เดือน

• โดยจากข้อมูลที่ศึกษาจากการปลูกกล้วยน้าว้าด้วยหน่อพบว่า จะมีช่วงแรกที่สามารถเก็บเก่ียวผลผลิตได้ประมาณ 25
เปอร์เซ็นต์ ชว่ งกลางๆ จะเก็บได้ประมาณ 50 เปอรเ์ ซน็ ต์ และชว่ งปลายเก็บได้ประมาณ 25 เปอร์เซน็ ต์

• ทนี ้ถี า้ ค่อยๆ ปลูกหรอื ไว้หน่อไป กล้วยที่ออกผลในช่วงปลาย 25 เปอร์เซ็นต์ จะไปรวมกับ 25 เปอร์เซ็นต์ของช่วงแรกในอีก
แปลงหนึง่ จะทา้ ให้ได้ผลผลิตรวมเป็น 50 เปอรเ์ ซ็นต์

• เพราะฉะน้นั ทั้งปดี ว้ ยวธิ กี ารนี้ ท้าใหส้ ามารถมีผลผลติ กล้วยน้าว้าจ้าหน่ายให้กับพ่อค้าได้ตลอดทั้งปีและสามารถต่อรองราคา
กับพอ่ ค้าได้ โดยไมต่ ้องถกู กดราคาเพราะจ้าเป็นตอ้ งตดั ขายทง้ั แปลง”