คู่มือการสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชนในการป้องกันอาชญากรรมระดับตำบล

สถานตี ำ� รวจภธู รจตั รุ ัส อำ� เภอจตั รุ สั จงั หวดั ชยั ภูมิ

อ�ำเภอจัตุรัส จังหวัดชัยภูมิ เป็นพื้นท่ีท่ีมีความเป็นชนบทสูงยกเว้นในบริเวณ
ชมุ ชนทใ่ี กลท้ วี่ า่ การอำ� เภอ ทเี่ รม่ิ มคี วามเปน็ ชมุ ชนเมอื ง แตถ่ งึ อยา่ งไรกต็ าม อำ� เภอจตั รุ สั
ก็มีระยะทางไม่ไกลจากตัวจังหวัดชัยภูมิมากนัก ลักษณะของสังคมและวัฒนธรรมของ
อำ� เภอจัตรุ สั สว่ นใหญเ่ ป็นสังคมเกษตรกรรม ประชาชนส่วนใหญพ่ ึง่ พาอาศัยกัน รายได้
จากภาคเกษตร มคี วามสมั พนั ธ์ทด่ี รี ะหว่างสมาชิกในชุมชน มีวฒั นธรรมพน้ื ถน่ิ เป็นฐาน
เช่ือมความสัมพันธ์ของสมาชิกในชุมชน ด้วยอ�ำเภอจัตุรัสเป็นสังคมชนบทท่ีสมาชิกใน
ชมุ ชนมคี วามใกลช้ ดิ คนุ้ เคยกนั จงึ ทำ� ใหก้ ารดำ� เนนิ กจิ กรรมการมสี ว่ นรว่ มคอ่ นขา้ งเปน็ ไป
ได้ดว้ ยดแี ละมปี ระสิทธิภาพ

แนวทางการขับเคล่ือนการสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชนในการ
ป้องกันอาชญากรรมระดับต�ำบล ของสถานีต�ำรวจภูธรจัตุรัสน้ันพบว่า ชุดต�ำรวจชุมชน
สมั พนั ธ์ ได้ออกพบปะผู้น�ำชมุ ชนในพน้ื ท่ีซงึ่ ไดแ้ ก่ ผู้ใหญบ่ ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน สมาชิก
องค์การบริหารส่วนท้องถ่ิน ผนู้ �ำทางศาสนา ผู้ทรงคุณวฒุ ิประจ�ำหมบู่ า้ น เพ่อื ศึกษาพ้ืน
ฐานชมุ ชน และวเิ คราะหป์ ญั หา จนทำ� ใหไ้ ดท้ ราบปญั หาและความตอ้ งการของประชาชน
ในชมุ ชนอยา่ งแทจ้ รงิ ทำ� ใหช้ ดุ ตำ� รวจชมุ ชนสมั พนั ธแ์ ละขา้ ราชการตำ� รวจในสงั กดั รว่ มกบั

การใชใ จ + ไวใ จ ภาคีเครอื ข่ายแก้ไขปญั หาได้ตรงจดุ อาทิ การ
หรอื แก้ไขปัญหายาเสพติดในชุมชน โดยการออก
ระดมกวาดล้างยาเสพติดในพื้นท่ีจนสามารถ
แนวคิดเอาใจนำ จบั กมุ ผคู้ า้ และผเู้ สพไดพ้ รอ้ มกบั นำ� ตวั ผเู้ สพเขา้
สภู าคีเครือขาย สู่กระบวนการบ�ำบัดและติดตามผลได้บรรลุ
เปา้ หมาย การเปิดโรงเรยี นเปิดโรงรถ โดยการ

38 คูม่ อื การสรา้ งเครือข่ายการมีส่วนรว่ มของประชาชน
ในการป้องกันอาชญากรรมระดบั ตำ� บล

เข้าตรวจสอบพฤติกรรมการแต่งรถจักรยานยนต์ในโรงเรียนมัธยมประจ�ำอ�ำเภอ เพื่อลด
ความเส่ียงการเกิดอุบัติเหตุ และลดความร�ำคาญจากเสียงการขับขี่รถจักรยานยนต์ของ
เยาวชน

นอกจากน้ี ทางสถานีต�ำรวจยังร่วมกับชาวบ้านและจิตอาสา แก้ไขปัญหา
สภาพแวดล้อมในชุมชนเพื่อไม่ให้เอื้อต่อการเกิดอาชญากรรม โดยท�ำการส�ำรวจและ
ติดต้ังกล้องวงจรปิดในพื้นท่ีเสี่ยง ครอบคลุมพื้นที่จุดเส่ียงต่อการเกิดอาชญากรรมและ
เส่ียงต่อการเกิดอุบัติเหตุ จัดสร้างตู้ยามและจุดตรวจประจ�ำหมู่บ้านเพื่อเป็นจุดคัดกรอง
บุคคลเข้าออก โดยมีการจัดเก็บข้อมูลบุคคลเข้าออกไม่ว่าจะเป็นชื่อ ท่ีอยู่ หมายเลข
โทรศัพท์ หรือหมายเลขทะเบียนรถ ปรับสภาพแวดล้อมให้เป็นระเบียบเรียบร้อย
ท�ำความสะอาดก�ำจัดขยะมูลฝอยและติดต้ังป้ายบ้านเลขท่ี ป้ายประจ�ำคุ้ม ป้ายเตือน
สรา้ งความยง่ั ยนื ใหเ้ กดิ ในชมุ ชนโดยการแนะนำ� ใหค้ วามรใู้ นการปอ้ งกนั ตนเองและชมุ ชน
จดั อบรมใหค้ วามรผู้ ลกระทบของยาเสพตดิ การปอ้ งกนั อาชญากรรมในชมุ ชน การอบรม
ให้ความรู้เก่ียวกับเศรษฐกิจพอเพียง การจัดท�ำบัญชีครัวเรือน โดยมีครัวเรือนตัวอย่าง
ท่ีสามารถด�ำรงชีพอยู่ได้อย่างมีความสุข เช่น การปลูกผักสวนครัวปลอดสารพิษส่งขาย
เป็นอาชพี เสรมิ การดกั จบั แมลงตามธรรมชาติ ซง่ึ สามารถน�ำมาประกอบอาหารและสง่
ขายเป็นรายได้เสริมของประชาชนได้ นอกจากนี้ยังมีการประชุมประชาคมจัดต้ัง
คณะกรรมการในการร่วมดำ� เนนิ การและสานตอ่ กิจกรรมอยา่ งตอ่ เนื่อง

การด�ำเนินการสร้างเครือข่ายฯ ของสถานีต�ำรวจภูธรจัตุรัส ด�ำเนินการโดย
ยึดหลกั “ประชาชน (เครอื ข่ายฯ) เปน็ ต�ำรวจ” ท่ีรว่ มท�ำกจิ กรรมสอดส่องดูแล ป้องกัน
ตนเอง และแจง้ เหตุอาชญากรรมทีเ่ กิดข้ึนในชุมชน

บทเรียนท่ีส�ำคัญ ของการสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชนในการ
ป้องกนั อาชญากรรมระดับต�ำบล ของสถานตี �ำรวจภูธรจัตุรัส มีดงั น้ี

1) ทำ� ความรจู้ กั พบปะผนู้ ำ� ชมุ ชนในพนื้ ทซี่ ง่ึ ไดแ้ ก่ ผใู้ หญบ่ า้ น ผชู้ ว่ ยผใู้ หญบ่ า้ น
สมาชิกองค์การบริหารส่วนท้องถน่ิ ผูน้ �ำทางศาสนา ผ้ทู รงคุณวฒุ ิประจ�ำหมบู่ า้ น

2) ศึกษาพื้นฐานชุมชนและวิเคราะห์ปัญหา เพ่ือให้ทราบปัญหาและความ
ตอ้ งการของประชาชนในชมุ ชนอยา่ งแทจ้ ริง

3) สนับสนุนการด�ำเนินกิจกรรมกับภาคีเครือข่ายการมีส่วนร่วมทุกภาคส่วน
เพือ่ ตอบสนองความต้องการของประชาชนตามก�ำลงั ความสามารถของสถานีต�ำรวจ

4) สรา้ งความไวว้ างใจทำ� งานโดยยดึ หลกั “ประชาชน (เครอื ขา่ ยฯ) เปน็ ตำ� รวจ”
5) จดั ตงั้ คณะกรรมการในการรว่ มดำ� เนนิ การและสานตอ่ กจิ กรรมอยา่ งตอ่ เนอื่ ง

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นักงานต�ำรวจแหง่ ชาติ 39

สถานีตำ� รวจภธู รขวาว อำ� เภอเสลภมู ิ จงั หวัดร้อยเอด็

ทอ้ งทส่ี ถานีตำ� รวจภูธรขวาว เปน็ พน้ื ที่ทม่ี ีความเป็นชนบท ลกั ษณะของสังคม
และวัฒนธรรมส่วนใหญ่เป็นสังคมเกษตรกรรม ประชาชนพ่ึงพาอาศัยรายได้จาก
ภาคเกษตร สมาชิกในชุมชนมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน มีวัฒนธรรมพื้นถ่ินเป็นฐาน
เชือ่ มความสัมพันธข์ องสมาชกิ ในชมุ ชน ดว้ ยลักษณะทางสงั คมทเ่ี ปน็ สงั คมชนบทสมาชิก
ในชมุ ชนจงึ มคี วามใกลช้ ดิ คนุ้ เคยกนั ทำ� ใหก้ ารสอ่ื สาร การสรา้ งความเขา้ ใจและการดำ� เนนิ
กจิ กรรมการมสี ว่ นรว่ มเป็นไปได้ดว้ ยดแี ละมีประสทิ ธิภาพ

ใชว ฒั นธรรมพนื้ ถ่ิน
เปน ฐานเช่อื ม

ความสัมพันธของ
สมาชกิ ในชมุ ชน

40 คมู่ อื การสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชน
ในการป้องกันอาชญากรรมระดับตำ� บล

เนื่องจากลักษณะสังคมเป็นสังคมชนบทที่มีการติดต่อส่ือสารอย่างใกล้ชิดของ
ประชาชนในชมุ ชนทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพอยแู่ ลว้ ประกอบกบั ประชาชนมวี ถิ วี ฒั นธรรมรว่ มกนั
ค่อนข้างเหนียวแน่น สถานีต�ำรวจภูธรขวาวจึงมุ่งสร้างความสัมพันธ์ท่ีดีต่อชุมชนและ
เน้นการเข้าร่วมกิจกรรมของชุมชนเพื่อสร้างการยอมรับและรักษาสัมพันธภาพที่ดีกับ
ประชาชนในพ้ืนที่ ด้วยการปฏิบัติหน้าที่ท่ีใกล้ชิดประชาชนจึงท�ำให้ประชาชนมีความไว้
วางใจและเตม็ ใจทจ่ี ะเขา้ มาเปน็ สมาชกิ เครอื ขา่ ยทำ� งานรว่ มกบั เจา้ หนา้ ทต่ี ำ� รวจ จากการ
ศึกษาข้อมูลในพื้นที่ พบว่า ภายในชุมชนมีการตกลงการใช้ช่องทางการสื่อสารระหว่าง
สมาชกิ เครือข่ายกับเจ้าหน้าท่ตี �ำรวจชดั เจน ทำ� ให้การแจง้ ขา่ วบอกเหตุต่าง ๆ ทผี่ ่านมา
ค่อนข้างมีประสิทธิภาพ ท�ำให้การให้บริการและการแก้ไขปัญหาจากการร้องขอของ
ประชาชนหรือสมาชิกเครือข่ายได้รับการตอบสนองอย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ
สง่ ผลใหป้ ระชาชนมคี วามพงึ พอใจและไวใ้ จในการปฏิบัติหน้าท่ขี องเจา้ หนา้ ที่ต�ำรวจ

นอกจากน้ียังพบว่า หัวหน้าสถานีต�ำรวจมีเจตจ�ำนงท่ีชัดเจนต่อการขับเคล่ือน
การสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชนในการป้องกันอาชญากรรมระดับต�ำบล
ท�ำให้ผู้ใต้บังคับบัญชามีขวัญและก�ำลังใจในการปฏิบัติหน้าที่ยังผลต่อประสิทธิภาพของ
โครงการ

บทเรยี นสำ� คญั ของการสรา้ งเครอื ขา่ ยการมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการปอ้ งกนั
อาชญากรรมระดับต�ำบล ของสถานีตำ� รวจภูธรขวาว มีดังน้ี

1. เน้นการสร้างความสัมพันธ์ท่ีดีต่อชุมชนและเน้นการเข้าร่วมกิจกรรมของ
ชุมชนเพอื่ สรา้ งการยอมรบั และรักษาสัมพันธภาพที่ดีกับประชาชนในพนื้ ท่ี

2. ช่องทางการส่ือสารระหว่างสมาชิกเครือข่ายกับเจ้าหน้าที่ต�ำรวจมีความ
ชดั เจน

3. ผบู้ งั คับบัญชา (หวั หน้าสถานตี ำ� รวจ) มีเจตจ�ำนงทชี่ ดั เจนตอ่ การขับเคลอ่ื น
ภารกจิ สู่เปา้ หมาย

4. เน้นความรวดเร็วในการให้บริการและการแก้ไขปัญหาจากการร้องขอของ
ประชาชนและสมาชิกเครอื ข่าย

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นกั งานต�ำรวจแหง่ ชาติ 41

สถานตี ำ� รวจภธู รเมืองล�ำปาง อำ� เภอเมอื งลำ� ปาง จงั หวัดลำ� ปาง

สถานตี �ำรวจภธู รเมืองลำ� ปาง ต้งั อย่ใู นเขตพ้ืนทีท่ ี่มีความเป็นเมอื ง ประกอบกบั
เมืองล�ำปางเป็นเมืองที่มีศักยภาพและความเข้มแข็งท้ังทางด้านวัฒนธรรมเฉพาะถ่ิน
เป็นพื้นท่ีท่ีมีความเจริญสูงแห่งหน่ึงของจังหวัดภาคเหนือ แต่วิถีชีวิตวัฒนธรรมของ
ประชาชนยังมีความสัมพันธ์กับแบบวิถีคนเมืองล้านนาดั้งเดิม กล่าวคือลักษณะของ
ประชาชนยงั มวี ถิ กี ารพงึ่ พากนั คอ่ นขา้ งสงู ทำ� ใหก้ ารสง่ เสรมิ การมสี ว่ นรว่ มของประชาชน
ในการส่งเสริมการพัฒนาเชิงพื้นท่ีเป็นไปได้ไม่ยากนัก โดยเฉพาะส่งเสริมการสร้าง
เครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชนในการป้องกันอาชญากรรมระดับต�ำบล ของ
สถานีต�ำรวจภธู รเมอื งล�ำปาง

สถานีต�ำรวจภูธรเมืองล�ำปาง เน้นการท�ำงานโดยเป็นผู้ให้ก่อนเป็นผู้รับ
ภายใต้คติท่ีว่า... “ถ้าอยากได้อะไร เราต้องให้เขาก่อน” สถานีต�ำรวจภูธรเมืองล�ำปาง
เปิดพ้ืนที่ของสถานีให้เป็นพื้นท่ีท่ีประชาชนสามารถเข้าถึงได้ เมื่อประชาชนสามารถ
เข้าถึงก็จะท�ำให้เกิดความไว้วางใจระหว่างเจ้าหน้าที่ต�ำรวจกับประชาชน มีการรักษา
เครือข่ายโดยการพบปะผู้น�ำชุมชนและสมาชิกเครือข่ายฯ อย่างสม�่ำเสมอ รวมถึง
มีการติดตามประเมินผลสอบถามปัญหาข้อขัดข้องหรือความต้องการของประชาชนและ
สมาชกิ เครือข่ายอยา่ งสม่�ำเสมอ

42 ค่มู ือการสร้างเครือขา่ ยการมีส่วนร่วมของประชาชน
ในการปอ้ งกันอาชญากรรมระดับต�ำบล

สว่ นการดำ� เนนิ การอบรมใหค้ วามรู้
เก่ียวกับการสร้างเครือข่ายประชาชนใน
การป้องกันอาชญากรรมระดับต�ำบล ของ การกอ เกดิ

สถานีต�ำรวจให้กับวิทยากรต�ำรวจ (ครู ข.) การพฒั นา

เนน้ สง่ เสรมิ การเขา้ ถงึ สรา้ งความเขา้ ใจ สรา้ ง การรักษา
ศรัทธาและสร้างการมีส่วนร่วม ซ่ึงจะท�ำให้
ชมุ ชนและทอ้ งถน่ิ มคี วามเขม้ แขง็ สามารถเขา้ การคงอยู

มาเป็นแนวร่วมในการป้องกันตนเองจากภัย
อาชญากรรมไดอ้ ย่างมปี ระสิทธิภาพ
นอกจากนีก้ ารสรา้ งความร้คู วามเข้าใจให้แกส่ มาชิกเครือขา่ ย ทางสถานีต�ำรวจ
เนน้ การสง่ เสรมิ ใหส้ มาชกิ เครอื ขา่ ย เขา้ ใจถงึ บทบาทของประชาชนในฐานะเครอื ขา่ ยพลงั
แผ่นดินแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของบ้านเมืองและสนับสนุนกิจการต�ำรวจ ภายใต้
กรอบคิด (การกอ่ เกดิ – การพัฒนา – การรักษา - การคงอย่)ู  
และจากการศึกษา พบวา่ สถานตี ำ� รวจภธู รเมืองลำ� ปาง ได้พฒั นาความรว่ มมอื
กับองค์การบริหารส่วนจังหวัดล�ำปาง และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นใกล้เคียง และ
ภาคีเครือข่ายอ่ืนในการสนบั สนนุ ทรัพยากรตา่ ง ๆ ในการปฏบิ ัติหนา้ ที่ของสถานีต�ำรวจ
เจ้าหน้าท่ีต�ำรวจ และสมาชิกเครือข่ายท�ำให้การขับเคล่ือนภารกิจการสร้างเครือข่าย
การมีส่วนร่วมของประชาชนในการป้องกันอาชญากรรมระดับต�ำบล ค่อนข้าง
มปี ระสทิ ธภิ าพ ซงึ่ ถอื ไดว้ า่ สถานตี ำ� รวจภธู รเมอื งลำ� ปาง เปน็ สถานตี ำ� รวจตน้ แบบของการ
สรา้ งภาคเี ครือขา่ ยเพอ่ื การขบั เคลอื่ นภารกิจผ่านการบูรณาการกบั ทกุ หนว่ ยงานได้อยา่ ง
เปน็ รูปธรรมและมปี ระสิทธิภาพ
บทเรียนส�ำคัญ ของการสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชนในการ
ป้องกนั อาชญากรรมระดับตำ� บล ของสถานีตำ� รวจภูธรเมืองลำ� ปาง มีดังนี้
1) เนน้ การทำ� งานโดยเปน็ ผใู้ หก้ ่อนเป็นผ้รู ับ
2) เปดิ พ้ืนท่ขี องสถานใี ห้เปน็ พืน้ ที่ทป่ี ระชาชนสามารถเขา้ ถึงได้
3) พัฒนาความร่วมมือกับองค์การบริหารส่วนจังหวัดล�ำปาง และองค์กร
ปกครองส่วนทอ้ งถิน่ ใกล้เคยี ง และภาคีเครอื ขา่ ยอ่ืนในการสนบั สนุนทรัพยากรตา่ ง ๆ ใน
การปฏิบัติหนา้ ที่ของสถานี
4) เนน้ การสง่ เสรมิ ใหส้ มาชกิ เครอื ขา่ ย เขา้ ใจถงึ บทบาทของประชาชนในฐานะ
เครือข่ายพลังแผ่นดินแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของบ้านเมืองและสนับสนุนกิจการ
ต�ำรวจ ภายใตก้ รอบคิด (การกอ่ เกิด – การพัฒนา – การรักษา – การคงอยู่)

กองแผนงานอาชญากรรม | ส�ำนกั งานตำ� รวจแห่งชาติ 43

สถานตี �ำรวจภธู รทุ่งเสลยี่ ม อำ� เภอทุ่งเสลี่ยม จังหวดั สุโขทยั

พื้นที่อ�ำเภอทุ่งเสล่ียมถือเป็นเส้นทางประตูสู่อารยธรรมล้านนา เพราะมีถนน
เชือ่ มโยงติดต่ออ�ำเภอเถนิ   จังหวดั ล�ำปาง  สภาพพ้ืนท่ี 1 ใน 3 เปน็ ท่รี าบสงู มภี เู ขาจาก
ด้านทิศตะวนั ตก มีภูเขาหินปนู กระจายอย่ทู ัว่ ไปและส่วนพน้ื ท่ี 2 ใน 3 เปน็ ท่ีราบเชิงเขา
ประชากรส่วนใหญ่ รอ้ ยละ 80 ประกอบอาชีพทำ� การเกษตร ทำ� นา ท�ำไร่ และท�ำสวน
อำ� เภอทุง่ เสล่ยี มเป็นอำ� เภอ 1 ใน 9 ของจังหวดั สโุ ขทัยท่ีมีวฒั นธรรมประเพณีทแี่ ตกต่าง
จากอำ� เภออนื่ ๆ เนอื่ งจากประชาชนสว่ นใหญอ่ พยพยา้ ยถน่ิ ฐานมาจากอำ� เภอเถนิ จงั หวดั
ล�ำปาง จงึ มีวฒั นธรรมและประเพณีท่เี ปน็ เอกลกั ษณ์ของตนเอง มกี ารพึง่ พาอาศยั กันใน
ชมุ ชนจงึ ทำ� ใหก้ ารสรา้ งเครอื ขา่ ยการมสี ว่ นรว่ มของประชาชน ในการปอ้ งกนั อาชญากรรม
ระดับต�ำบล ของสถานีต�ำรวจภูธรทุ่งเสลี่ยมบรรลุตามเป้าหมายอย่างชัดเจนและมี
ประสทิ ธิภาพ

สถานีต�ำรวจภูธรทุ่งเสลี่ยม ด�ำเนินการสร้างเครือข่ายโดยชุดต�ำรวจชุมชน
สมั พนั ธ์ โดยมงุ่ สรา้ งความพรอ้ มจากสถานตี ำ� รวจในพน้ื ท่ี ดว้ ยการศกึ ษาขอ้ มลู พน้ื ฐานใน
พื้นที่และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับประชาชน และภาคีเครือข่ายในพื้นที่อย่างต่อเนื่อง
ผ่านกิจกรรมการลงพื้นท่ีสอดส่องดูแล สร้างความเป็นมิตร จนได้มวลชน/เครือข่ายที่มี
ความพรอ้ มทจ่ี ะชว่ ยเหลอื เจ้าหน้าท่ี ในการแจง้ ขอ้ มูลข่าวสารต่อเจา้ หน้าทต่ี �ำรวจ

นอกจากชุดต�ำรวจชุมชนสัมพันธ์ จะท�ำงานร่วมกับชุมชน ภาคราชการและ
ภาคเอกชนในพ้ืนที่แล้ว สถานีต�ำรวจภูธรทุ่งเสล่ียม ยังเข้าไปสร้างความร่วมมือกับ
สถานศึกษาในพ้ืนท่ี จัดท�ำโครงการ “1 สถานีต�ำรวจ 1 โรงเรียน” (OCOP: One
Classroom One Policeman) ซ่ึงโครงการ OCOP นี้เกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2554

44 คู่มอื การสรา้ งเครือขา่ ยการมสี ่วนรว่ มของประชาชน
ในการปอ้ งกันอาชญากรรมระดบั ต�ำบล

เนน การทำงาน
แบบบรู ณาการ
กบั ภาคเี ครอื ขาย
อยางตอ เน่ือง

โดยนโยบายของต�ำรวจภูธรภาค 5 ซึ่งจากสภาพปัญหาอาชญากรรมในพื้นท่ีทุ่งเสลี่ยม
กอ่ นหนา้ นป้ี ญั หาหลกั คอื ปญั หาอาชญากรรมทวั่ ไป และปญั หายาเสพตดิ และมแี นวโนม้
เกิดข้ึนกับเยาวชนในพ้ืนที่สถานีต�ำรวจภูธรทุ่งเสล่ียม จึงแสวงหาแนวทางในการป้องกัน
และลดปัญหาดงั กลา่ ว จงึ จัดทำ� โครงการ 1 นายต�ำรวจ 1 ห้องเรยี นขึ้น

ลกั ษณะของกจิ กรรมทางสถานตี ำ� รวจ จดั กำ� ลงั ตำ� รวจทม่ี อี ยใู่ นสถานเี ขา้ ไปชว่ ย
เปน็ ทปี่ รกึ ษาใหก้ บั นกั เรยี นในแตล่ ะหอ้ งเรยี น ซงึ่ เปน็ ทม่ี าของ “1 นายตำ� รวจ 1 หอ้ งเรยี น”
โดยมอบใหส้ ารวตั ร เปน็ หวั หนา้ ระดบั ในโรงเรยี น และใหเ้ จา้ หนา้ ทต่ี ำ� รวจเขา้ มาชว่ ยดแู ล
เรอื่ งของอาชญากรรมในโรงเรยี น เมอ่ื เปดิ ภาคการศกึ ษามกี ารประชมุ ผปู้ กครอง นกั เรยี น
ผู้อ�ำนวยการโรงเรียน และผู้ก�ำกับการ พร้อมด้วยนายต�ำรวจผู้รับผิดชอบจะมาประชุม
ร่วมกับผู้ปกครองเพ่ือเป็นการสร้างความคุ้นเคยและสร้างความไว้ใจในการท่ีมีเจ้าหน้าที่
ต�ำรวจเขา้ มาดูแลบตุ รหลาน

นอกจากน้ี เมอื่ มกี ารโฮมรมู (Home Room) นกั เรยี นแตล่ ะหอ้ งเรยี น เจา้ หนา้ ที่
ตำ� รวจทป่ี รกึ ษาของแตล่ ะหอ้ งเรยี นจะเขา้ ประชมุ รว่ มกบั ครทู ป่ี รกึ ษาและนกั เรยี น ทกุ วนั
หลงั การเคารพธงชาติ โดยใช้เวลา 20 นาที หรือจะก�ำหนดเวลาท่จี ะเข้าประชุมเป็นช่วง
เวลาตามทตี่ กลงกนั นอกจากการโฮมรมู นกั เรยี นแลว้ ครทู ปี่ รกึ ษาและตำ� รวจทป่ี รกึ ษายงั
ไดม้ กี ารตรวจเยย่ี มบา้ นนกั เรยี น ถอื เป็นอีกกจิ กรรมหน่ึงท่สี ำ� คญั ซงึ่ การตรวจเย่ยี มบ้าน

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นกั งานต�ำรวจแห่งชาติ 45

นกั เรยี นดงั กลา่ วเปน็ การสรา้ งความไวใ้ จรวมถงึ
การใหข้ ้อมูลและ/หรือรบั ฟงั ขอ้ มลู ตา่ ง ๆ จาก
แกไขปญ หา ผู้ปกครองนักเรียนด้วย ซึ่งในการด�ำเนินการ
บนฐานความตอ งการ ดังกล่าวจะมีการติดต่อส่ือสารกับครู นักเรียน
และปรากฏการณ
ของสงั คมอยาง และผปู้ กครองผ่านไลนก์ ลมุ่ หรอื ช่องทางอื่น ๆ
สรา งสรรค
ตลอดเวลาของกจิ กรรมหรอื โครงการ โครงการ
ดังกล่าวถือเป็นการป้องปรามกลุ่มเสี่ยงในการ
กอ่ เหตอุ าชญากรรมและเหตไุ มพ่ งึ ประสงค์ และ
ทำ� ใหเ้ กิดเครอื ขา่ ยการทำ� งานรว่ มกนั อยา่ งบรู ณาการทม่ี ปี ระสิทธิภาพ
ส่วนกิจกรรมร่วมกับชุมชน เพื่อสร้างความความอุ่นใจและความปลอดภัยของ
ประชาชนในท้องท่ีสถานีต�ำรวจภูธรทุ่งเสล่ียม ได้ร่วมกับชาวบ้านสร้างจุดตรวจภายใน
หมบู่ า้ น เพอ่ื ใหเ้ จา้ หนา้ ทตี่ ำ� รวจสายตรวจเขา้ ไปชว่ ยดแู ลในเรอื่ งของยาเสพตดิ และปญั หา
อาชญากรรมอกี ทางหนึง่ ซ่งึ ถือไดว้ ่าการขบั เคล่ือนการดำ� เนินโครงการของสถานตี ำ� รวจ
ภูธรทุ่งเสลี่ยม ส่งผลให้การปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่มีประสิทธิภาพมากข้ึน สามารถ
ต่อยอดการพัฒนาชุมชนและสงั คมในมิติอ่นื ไดไ้ มย่ ากในอนาคต
บทเรียนส�ำคัญ ของการสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชนในการ
ป้องกันอาชญากรรมระดับต�ำบล ของสถานตี �ำรวจภูธรทงุ่ เสล่ียม มีดังน้ี
1) มุ่งสร้างความพร้อมจากสถานีต�ำรวจในพ้ืนท่ี ด้วยการศึกษาข้อมูล
พน้ื ฐานในพืน้ ท่ีโดยชุดตำ� รวจชมุ ชนสัมพันธ์
2) สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับประชาชน และภาคีเครือข่ายในพ้ืนท่ี
อย่างต่อเนื่อง
3) แก้ไขปัญหาบนฐานความต้องการและปรากฏการณ์ของสังคม
อย่างสร้างสรรค์ เน้นการทำ� งานแบบบูรณาการกบั ภาคเี ครอื ขา่ ยอย่างตอ่ เน่อื ง

46 คูม่ อื การสร้างเครอื ขา่ ยการมสี ว่ นร่วมของประชาชน
ในการปอ้ งกันอาชญากรรมระดับต�ำบล

สถานีต�ำรวจภธู รบางเลน อ�ำเภอบางเลน จงั หวัดนครปฐม

เน่ืองจากสถานีต�ำรวจภูธรบางเลน จังหวัดนครปฐม เป็นพื้นที่เขตติดต่อ
กับกรุงเทพมหานคร จึงเป็นพื้นที่ที่มีความเจริญจากการขยายตัวของเขตพ้ืนท่ี
กรุงเทพมหานคร มีโรงงานอุตสาหกรรมหลายแห่งในพื้นท่ี จึงท�ำให้มีแรงงานย้ายถิ่น
เข้ามาท�ำงานท้ังแบบไป-กลับ และอยอู่ าศัยในพ้ืนที่จ�ำนวนมาก ซ่งึ แรงงานเหล่านถี้ ือเป็น
ประชากรแฝงในพ้ืนท่ี ส่งผลให้เกิดความเส่ียงของปัญหาอาชญากรรม และปัญหาที่พบ
มากท่สี ุดในอ�ำเภอบางเลน คือ ปัญหายาเสพติดที่มักเกิดข้ึนในชุมชนและมักจะนำ� มาซงึ่
ปญั หาอาชญากรรมอื่น

เพื่อเป็นการป้องกันปัญหาอาชญากรรมที่จะเกิดข้ึนในพ้ืนท่ี สถานีต�ำรวจภูธร
บางเลนจงึ พฒั นาความรว่ มมอื โดยทำ� ขอ้ ตกลงกบั สถานประกอบการหรอื โรงงานอตุ สาหกรรม
สว่ นหนงึ่ ในพนื้ ท่ีเพ่อื ร่วมกนั ดูแลแก้ไขปัญหาอาชญากรรม เนอ่ื งจากคนสว่ นใหญ่ในพ้นื ท่ี
ประกอบอาชพี ทำ� งานในโรงงานอตุ สาหกรรม จงึ มกั เกดิ ปญั หายาเสพตดิ และอาชญากรรม

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นกั งานต�ำรวจแหง่ ชาติ 47

ทำ� ใหเ้ จา้ หนา้ ทตี่ ำ� รวจเขา้ ตรวจโรงงานตามทไี่ ดร้ บั การรอ้ งขอจากผปู้ ระกอบการหรอื จาก
สมาชกิ เครือข่ายในพ้นื ท่ี โดยการสุ่มตรวจปสั สาวะแรงงาน ซง่ึ หากพบวา่ ปสั สาวะมสี มี ่วง
ก็จะมีการด�ำเนนิ การสง่ เขา้ สู่กระบวนการบ�ำบดั สว่ นสถานประกอบการหรอื โรงงานจะมี
การตกั เตอื นและทำ� ความเขา้ ใจกบั แรงงานโดยการใชแ้ นวทางเยยี วยาแบบประคบั ประคอง
นอกจากนี้ สถานีต�ำรวจบางเลนยงั มกี ิจกรรมพบปะประชาชน โดยการเข้าร่วม
ประชมุ กบั ผนู้ ำ� ชมุ ชน และประชาชนของแตล่ ะชมุ ชนหมนุ เวยี นกนั ไป เพอื่ การรบั ฟงั ปญั หา
หรือแนวโน้มของความเสี่ยงในการก่อคดีอาชญากรรม และร่วมกันหาแนวทางแก้ไข
ระหวา่ งตำ� รวจ ฝา่ ยปกครองและประชาชนในพน้ื ที่ การออกตรวจเยย่ี มบา้ นประชาชนใน
พนื้ ทเี่ ปน็ อกี กจิ กรรมหนง่ึ ทสี่ ถานตี ำ� รวจภธู รบางเลนนำ� มาเปน็ แนวปฏบิ ตั ิ โดยเฉพาะบา้ น
ที่มีผู้ป่วยติดเตียงเจ้าหน้าที่ต�ำรวจจะน�ำสิ่งของไปมอบให้กับผู้ป่วยและให้ก�ำลังใจผู้ป่วย
เพอื่ เปน็ การสรา้ งความสมั พนั ธอ์ นั ดรี ะหวา่ งตำ� รวจกบั ประชาชน ในการสรา้ งความเชอื่ ใจ
ไว้ใจและเป็นแนวร่วมในการแก้ไขปัญหาของ
ชมุ ชน
ถือได้ว่าสถานีต�ำรวจบางเลนได้ด�ำเนิน
สรางทัศนคตทิ ่ดี ี การสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมการท�ำงานกับ
ระหวาง ชุมชน โดยใช้ชุดต�ำรวจชุมชนสัมพันธ์ เป็นก�ำลัง
หลักลงพื้นท่ีพบปะประชาชน การเข้าไปประชุม
ประชาชนกบั ตำรวจ

กับชุมชนเพ่ือรับฟังปัญหา หรือการเยี่ยมบ้าน
ผู้ป่วยติดเตียงเพื่อเป็นการดูแลประชาชนและ
สร้างทัศนคตทิ ด่ี ีระหวา่ งประชาชนกบั ตำ� รวจ
บทเรียนส�ำคัญ ของการสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชนในการ
ป้องกนั อาชญากรรมระดับต�ำบล ของสถานตี �ำรวจภูธรบางเลน มีดังนี้
1. มุ่งสร้างความสัมพันธ์อันดีกับประชาชนอย่างต่อเนื่องโดยชุดต�ำรวจ
ชุมชนสัมพนั ธ์
2. การออกตรวจเยย่ี มบา้ นประชาชนในพน้ื ที่ โดยใหค้ วามชว่ ยเหลอื และ
ใหก้ ำ� ลังใจผ้ปู ่วยและญาตผิ ปู้ ว่ ยในชุมชน
3. ดำ� เนนิ กจิ กรรมพบปะประชาชน โดยการเขา้ รว่ มประชมุ กบั ผนู้ ำ� ชมุ ชน
และประชาชนอยา่ งต่อเน่อื ง
4. แก้ไขปัญหาบนฐานความต้องการและปรากฎการณ์ของชุมชนอย่าง
สร้างสรรคแ์ บบบรู ณาการกับภาคเี ครอื ข่าย

48 คมู่ อื การสร้างเครอื ข่ายการมสี ว่ นร่วมของประชาชน
ในการปอ้ งกนั อาชญากรรมระดับต�ำบล

สถานีตำ� รวจภธู รเมอื งชมุ พร อ�ำเภอเมืองชมุ พร จงั หวดั ชุมพร

สถานีต�ำรวจภูธรเมืองชุมพร เป็นพ้ืนท่ีท่ีมีความเป็นเมือง สภาพทางเศรษฐกิจ
จะขนึ้ อยกู่ บั กจิ กรรมทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั การคา้ และการบรกิ ารเปน็ สำ� คญั กจิ การคา้ และบรกิ าร
ที่ต้ังอยู่ในเขตเมืองชุมพรมีอยู่เป็นจ�ำนวนมาก โดยสถานประกอบการจะเป็นท้ังร้านค้า
บริการ ลักษณะของสังคมและวัฒนธรรม สมาชิกในชุมชนมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน
มวี ฒั นธรรมพน้ื ถน่ิ เปน็ ฐานเชอื่ มความสมั พนั ธข์ องสมาชกิ ในชมุ ชน ดว้ ยลกั ษณะทางสงั คม
ทเ่ี ปน็ สงั คมแบบพง่ึ พาอาศยั กนั ของสมาชกิ ในชมุ ชนจงึ มคี วามใกลช้ ดิ คนุ้ เคยกนั ทำ� ใหก้ าร
สื่อสารสร้างความเขา้ ใจและการด�ำเนินกิจกรรมการมสี ่วนร่วมเป็นไปได้ดว้ ยด ี

กองแผนงานอาชญากรรม | ส�ำนกั งานต�ำรวจแหง่ ชาติ 49

เนอื่ งจากลกั ษณะสงั คมเปน็ สงั คมทม่ี ลี กั ษณะพง่ึ พาอาศยั ซง่ึ กนั และกนั จงึ มกี าร
ติดต่อส่ือสารอย่างใกล้ชิดของประชาชนในชุมชนที่มีประสิทธิภาพอยู่แล้ว ประกอบกับ
ประชาชนชนมวี ถิ วี ฒั นธรรมรว่ มกันค่อนข้างเหนยี วแน่น

สถานตี �ำรวจภธู รเมอื งชุมพร จึงมุ่งสรา้ งความสมั พันธ์ทีด่ ีตอ่ ชุมชนและเนน้ การ
เข้าร่วมกิจกรรมของชุมชนเพื่อสร้างการยอมรับและรักษาสัมพันธภาพท่ีดีกับประชาชน
ในพ้ืนท่ี ด้วยการปฏิบัติหน้าที่ที่ใกล้ชิดประชาชนจึงท�ำให้ประชาชนมีความไว้วางใจและ
เตม็ ใจทจี่ ะเขา้ มาเปน็ สมาชกิ เครอื ขา่ ยทำ� งานรว่ มกบั เจา้ หนา้ ทต่ี ำ� รวจ จากการศกึ ษาขอ้ มลู
ในพื้นท่ีพบว่า เจ้าหน้าที่ต�ำรวจชุดต�ำรวจชุมชนสัมพันธ์ ปฏิบัติหน้าท่ีอย่างต่อเน่ือง
และมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะเห็นได้จากกิจกรรมที่ร่วมกับภาคีเครือข่าย และประชาชนใน
พน้ื ทใี่ นการบ�ำบดั ทุกข์ บ�ำรงุ สขุ อย่างต่อเนอ่ื งสง่ ผลให้ไดร้ ับความไวว้ างใจจากประชาชน
ดว้ ยการกำ� กับดูแลอย่างใกลช้ ดิ ของผู้บงั คับบญั ชา ท�ำให้ตำ� รวจทีไ่ ด้รบั มอบหมายภารกิจ
มขี วญั ก�ำลงั ใจและสามารถขบั เคลอ่ื นภารกิจบรรลุตามเปา้ หมาย

จากการด�ำเนินโครงการเชิงรุกและครอบคลุมกับการพัฒนาเชิงพ้ืนท่ีทุกมิติ จึง
ท�ำให้การสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชนในการป้องกันอาชญากรรมระดับ
ตำ� บล คอ่ นขา้ งมีประสทิ ธภิ าพ ท้ังน้ี สถานีต�ำรวจภูธรเมอื งชุมพรมีชอ่ งทางในการสอ่ื สาร
ประชาสัมพันธ์การด�ำเนินงานของสถานีที่หลากหลายช่องทาง ถูกต้อง และทันต่อ
เหตุการณท์ �ำใหไ้ ด้รับความไวว้ างใจจากสมาชกิ เครอื ข่าย ประชาชน รวมถงึ องคก์ ร ภาคี
เครอื ข่ายในพ้ืนท่ี

50 ค่มู อื การสรา้ งเครอื ข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชน
ในการป้องกนั อาชญากรรมระดับต�ำบล

สถานตี ำ� รวจภธู รเมอื งชมุ พร ไดส้ รา้ งไลนก์ ลมุ่ สำ� หรบั เปน็ ชอ่ งทางในการสอ่ื สาร
และแลกเปล่ียนข้อมูลข่าวสารและการประสานงานระหว่างต�ำรวจกับประชาชน ซ่ึง
เปน็ การสรา้ งการรบั รทู้ ด่ี ขี องประชาชนตอ่ การทำ� งานของสถานตี ำ� รวจ จดุ เดน่ ของสถานี
ตำ� รวจภธู รเมืองชมุ พร คอื การดำ� เนนิ กจิ กรรมต่อเนอ่ื ง หลากหลายครอบคลมุ ทกุ มิติของ
การพฒั นาเชงิ พนื้ ท่ี การเอาใจใสข่ องผบู้ งั คบั บญั ชา รวมถงึ วถิ ขี องประชาชนทม่ี สี ำ� นกึ ความ
เป็นพลเมืองท่ีกระตือรือร้นเข้ามามีส่วนร่วมของกิจกรรมของทางสถานีต�ำรวจ จึงท�ำให้
การขบั เคลื่อนภารกจิ บรรลตุ ามเปา้ หมายได้โดยไม่ยาก

บทเรยี นสำ� คญั ของการสรา้ งเครอื ขา่ ยการมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการปอ้ งกนั
อาชญากรรมระดบั ตำ� บล ของสถานตี �ำรวจภธู รเมอื งชุมพร มีดังนี้

1. มุ่งสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อชุมชนและเน้นการเข้าร่วมกิจกรรมของ
ชมุ ชนเพอ่ื สรา้ งการยอมรบั และรกั ษาสมั พนั ธภาพทดี่ กี บั ประชาชนในพน้ื ที่ โดยเจา้ หนา้ ท่ี
ต�ำรวจชุดตำ� รวจชุมชนสัมพันธ์

2. ดำ� เนนิ กจิ กรรมตอ่ เนอ่ื ง หลากหลายครอบคลมุ ทกุ มติ ขิ องการพฒั นา
เชิงพื้นท่ี

3. วิถีของประชาชนท่ีมีส�ำนึกความเป็นพลเมืองที่กระตือรือร้นเข้ามา
มีส่วนร่วมของกิจกรรมของทางสถานตี ำ� รวจ

4. ผูบ้ งั คบั บญั ชาให้ความสำ� คัญและเอาใจใสก่ ับภารกจิ

สรา งทัศนคตทิ ดี่ ี
ระหวา ง

ประชาชนกับตำรวจ

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นักงานตำ� รวจแหง่ ชาติ 51

สถานีต�ำรวจภธู รสะบ้ายอ้ ย อ�ำเภอสะบ้าย้อย จงั หวดั สงขลา

พ้ืนท่ีของสถานีต�ำรวจภูธรสะบ้าย้อย เป็นพื้นที่เปราะบางของการก่อ
อาชญากรรมแหง่ หนง่ึ เจา้ หนา้ ทตี่ ำ� รวจชดุ ตำ� รวจชมุ ชนสมั พนั ธ์ จงึ มงุ่ เนน้ ยทุ ธศาสตรก์ าร
ให้ความรู้และสร้างความเข้าใจของภาคประชาชนต่อการพัฒนาหรือการแก้ไขปัญหาเชิง
พื้นท่ี โดยมีการออกใหค้ วามรแู้ ก่อาสาสมัครปอ้ งกันภยั ฝา่ ยพลเรอื น (อปพร.) ทกุ ตำ� บล
(จำ� นวน 7 ตำ� บล) เป็นหลักกอ่ นซงึ่ มงุ่ หวงั ให้ อปพร. เป็นแกนนำ� ในการประสานความรู้
ความเข้าใจต่อภารกิจ ด�ำเนินการภายใต้แนวนโยบายการดูแลพ้ืนที่ต้องอาศัยชาวบ้าน
ในพื้นที่เปน็ รว้ั ก�ำแพงที่สำ� คัญ

52 คมู่ อื การสร้างเครอื ขา่ ยการมีสว่ นร่วมของประชาชน
ในการปอ้ งกันอาชญากรรมระดับตำ� บล

การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของ
ประชาชน สถานีต�ำรวจภูธรสะบ้าย้อย
ชาวบาน เน้นกระบวนการประชุมสัญจรไปยังต�ำบล
และทองถิน่ เปน ร้ัว ต่าง ๆ เปิดโอกาสให้ประชาชนและสมาชกิ
กำแพงท่สี ำคัญ เครอื ขา่ ยไดม้ โี อกาสรว่ มคดิ รว่ มทำ� ผา่ นเวที
ในการปอ งกนั
อาชญากรรม
การระดมสมองของภาคประชาชน ก�ำนัน
ผใู้ หญบ่ า้ น ผนู้ ำ� องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่
รวมถึงผู้น�ำอย่างไม่เป็นทางการ อาทิ
ผู้น�ำศาสนา ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้น�ำสตรีและภาคีเครือข่ายที่มีส่วนเกี่ยวข้องเสนอถึง
สภาพปัญหา และข้อคิดเห็นต่อการปฏิบัติราชการของข้าราชการต�ำรวจ เปิดช่องทาง
การสื่อสารให้ประชาชนสามารถติดต่อประสานงานโดยตรงต่อเจ้าหน้าที่ต�ำรวจ หรือ
สามารถแจ้งข่าวบอกเหตุกับตัวแทนระดับต�ำบล และส่งต่อมายังสถานีต�ำรวจภูธร
สะบ้ายอ้ ยเพอ่ื น�ำไปสูก่ ารแกไ้ ขปัญหาได้อยา่ งทันทว่ งที
การด�ำเนินการ ดังกลา่ ว นับเป็นการกระจายรูปแบบการมสี ่วนรว่ มไปสทู่ ้องถนิ่
ซ่ึงเป็นเรื่องที่ดี และสอดคล้องกับนโยบายท้องถิ่นที่มีอยู่แล้ว ท้องถ่ินดูแลเร่ืองคุณภาพ
ชีวิต ดูแลเรื่องสาธารณูปโภค และต้องดูแลความปลอดภัยของพ่ีน้องประชาชนซ่ึงเป็น
บทบาทหลักของต�ำรวจดว้ ยเชน่ กนั
ซงึ่ จากบทเรยี นของสถานตี ำ� รวจภธู รสะบา้ ยอ้ ย อำ� เภอสะบา้ ยอ้ ย จงั หวดั สงขลา
ทำ� ใหเ้ หน็ ถงึ ศกั ยภาพขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ และการปกครองสว่ นทอ้ งทตี่ อ่ การ
ดูแลความปลอดภัยของพ่ีน้องประชาชนร่วมกับเจ้าหน้าที่ต�ำรวจ ภายใต้การด�ำเนินงาน
เปน็ การสง่ เสรมิ ใหช้ าวบา้ นและทอ้ งถนิ่ เปน็ รวั้ กำ� แพงทสี่ ำ� คญั ในการปอ้ งกนั อาชญากรรม
และถือว่าเป็นรูปแบบที่น่าสนใจต่อการถ่ายทอดบทเรียนสู่การพัฒนาให้มีประสิทธิภาพ
ตอ่ ไป

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นักงานตำ� รวจแห่งชาติ 53

สว่ นที่ 4

แนวทางการตดิ ตาม
และประเมนิ ผล

การดำ� เนนิ โครงการ

54 คู่มอื การสรา้ งเครอื ข่ายการมสี ว่ นร่วมของประชาชน
ในการปอ้ งกันอาชญากรรมระดบั ต�ำบล

แนวทางการตดิ ตามและประเมนิ ผล
การด�ำเนนิ โครงการ

การตดิ ตามและประเมินผลโครงการ

1. ขั้นการฝกึ อบรม: พัฒนาวทิ ยากรกระบวนการ (Facilitator) เพ่อื ส่งเสริม
การสรา้ งเครอื ขา่ ยการมสี ่วนรว่ มของประชาชนในการปอ้ งกันอาชญากรรมระดบั ต�ำบล

1) ประเมินผลสัมฤทธิ์ของผู้เข้าฝึกอบรม โดยพิจารณาจากการ
เปรียบเทียบคะแนนการทดสอบก่อนการฝกึ อบรม-หลังการฝึกอบรม

2) ความพึงพอใจของผเู้ ข้ารับการฝึกอบรม ตอ่
- เนอ้ื หาการฝึกอบรม
- วิทยากร
- สถานที่
- การมอบหมายภารกิจในการปฏบิ ตั ิหนา้ ที่
- การอ�ำนวยการจดั ฝึกอบรม
2. การตดิ ตามการปฏบิ ัตหิ นา้ ทห่ี ลงั การฝกึ อบรม:
วทิ ยากรกระบวนการ (ครู ก. / ครู ข.)
ครู ก.:
1) ประเมินจากการปฏิบัติหน้าที่ท่ีได้รับมอบหมาย กล่าวคือ
การถา่ ยทอดความรู้สู่ (ครู ข.) ไดค้ รบตามเป้าหมาย (สถานีต�ำรวจละ 5 คน)
2) จำ� นวนเครอื ขา่ ยโดยพจิ ารณาจากพนื้ ทรี่ บั ผดิ ชอบตามเปา้ หมาย
(สถานตี �ำรวจละอย่างนอ้ ย 1 เครือขา่ ย เครือขา่ ยละ 100 คน)
3) มรี ะบบ การกำ� กบั ดแู ล ใหค้ ำ� ปรกึ ษาสง่ เสรมิ การสรา้ งเครอื ขา่ ย
การมสี ่วนรว่ มของประชาชนในการป้องกันอาชญากรรมระดับต�ำบลทช่ี ัดเจน แก่ (ครู ข.)
และ/หรอื เครือขา่ ยประชาชนในการปอ้ งกนั อาชญากรรมระดับต�ำบล
4) การติดตามประเมินผล และรายงานผลการปฏิบัติงานตาม
เปา้ หมายที่กำ� หนด

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นกั งานตำ� รวจแหง่ ชาติ 55

ครู ข.:
1) การจดั ใหม้ กี ารฝกึ อบรม และจดั ตงั้ เครอื ขา่ ยบรรลตุ ามเปา้ หมาย
(อยา่ งน้อยสถานตี ำ� รวจละ 1 เครือขา่ ย เครอื ขา่ ยละ 100 คน)
2) มรี ะบบ และแนวทางการประสานงาน ระหวา่ งสมาชกิ เครอื ขา่ ย
การมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในการปอ้ งกนั อาชญากรรมระดบั ตำ� บลรว่ มกบั เจา้ หนา้ ทตี่ ำ� รวจ
ทม่ี คี วามเหมาะสม
3) มกี ารดำ� เนินกจิ กรรมลงพนื้ ที่ สรา้ งความอบอุ่นให้แกป่ ระชาชน
รว่ มกจิ กรรมในชมุ ชน เชน่ การทำ� บญุ งานแตง่ งาน งานศพ งานจติ อาสา การพฒั นาชมุ ชน
เป็นต้น โดยปฏิบัติอย่างต่อเนื่องและเป็นรูปธรรม ร่วมกับเครือข่ายการมีส่วนร่วมของ
ประชาชนในการป้องกันอาชญากรรมระดับต�ำบล
4) ระดบั การรบั รแู้ ละการมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในพน้ื ทรี่ บั ผดิ ชอบ
เกีย่ วกบั การป้องกันอาชญากรรมระดบั ตำ� บล

56 คู่มอื การสร้างเครือข่ายการมสี ว่ นร่วมของประชาชน
ในการป้องกันอาชญากรรมระดับต�ำบล

เอกสารอ้างอิง

เกษม นครเขตต.์ (2554). เอกสารวชิ าการ แนวคดิ และทฤษฎเี ครอื ขา่ ยทางสงั คม (Social
Network Theory). กระทรวงสาธารณสขุ : นนทบุร.ี

ชยพล ฉัตรชัยเดช. (2558). การป้องกันอาชญากรรมเชิงรุก โดยทฤษฎีสามเหลี่ยม
อาชญากรรม (Proactive Crime Prevention By Crime Triangle Theory.
กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ตำ� รวจ.

ชาตชิ าย ณ เชยี งใหม.่ (2551). ยทุ ธศาสตรก์ ารพฒั นาชมุ ชน. กรงุ เทพฯ: ศรสี ยามการพมิ พ.์
ทวีศักดิ์ นพเกสร. (2545). วิทยากรกระบวนการ: พัฒนาสุขภาวะชุมชน. เชียงใหม่:

วนติ าการพมิ พ.์
ธีรวฒุ ิ ก่ายแก้ว. (2556). การสร้างเครอื ข่ายทางสังคม: กรณีศึกษา นักฟุตบอลสมัครเล่น

ในกลมุ่ กรงุ เทพเหนอื . วทิ ยานพิ นธห์ ลกั สตู ร ศลิ ปศาสตรมหาบณั ฑติ (การบรหิ าร
การพฒั นาสงั คม). คณะพฒั นาสงั คมและสงิ่ แวดลอ้ ม. กรงุ เทพฯ: สถาบนั บณั ฑติ
พัฒนบริหารศาสตร์.
นฤมล นิราทร. (2543). การสร้างเครือข่ายการทำ� งาน: ข้อควรพิจารณาบางประการ.
กรงุ เทพฯ: สำ� นกั พิมพม์ หาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร์.
นฤมล อนสุ นธพ์ิ ฒั น.์ (2561). การพฒั นาเครอื ขา่ ยชมุ ชนและประชาสงั คม (Community
Network and Civil Society Development). กรงุ เทพฯ: บริษทั โอ. เอส.
พร้ินตง้ิ เฮ้าส์ จำ� กัด. (น. 277-288).
ประเวศ วะสี. (2541). บนเส้นทางใหม่การส่งเสริมสุขภาพ อภิวัฒน์ชีวิตและสังคม.
หมอชาวบา้ น : กรงุ เทพฯ.
พระมหาสทุ ิตย์ อาภากโร (อบอุ่น). (2547). ธรรมชาติ ความรแู้ ละการจัดการ. กรงุ เทพฯ:
โครงการเสริมสร้างการเรยี นรเู้ พ่ือชุมชนเป็นสขุ (สรส.). (น. 44).
ระพพี รรณ ทองห่อ และคณะ. (2551). การสร้างเครอื ข่ายการท่องเทยี่ วโดยชุมชนด้วย
กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในกลุ่มจังหวัดภาคกลาง.
กรงุ เทพฯ: มหาวทิ ยาลยั รามค�ำแหง.

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นกั งานต�ำรวจแหง่ ชาติ 57

วรรณพร กลิน่ บวั . (2554). การสร้างเครอื ขา่ ยทางสงั คมผ่าน www.facebook.com
ของกลุ่มวัยท�ำงาน. วิทยานิพนธ์หลักสูตร นิเทศศาสตรมหาบัณฑิต สาขา
นิเทศศาสตร์ธุรกิจ บณั ฑติ วทิ ยาลัย. กรงุ เทพฯ: มหาวิทยาลยั ธุรกิจบัณฑติ .

สถาบันพฒั นาขา้ ราชการพลเรอื น ส�ำนักงาน ก.พ. (2545). การพัฒนาโดยการเรยี นรู้จาก
การปฏบิ ตั ิ. กรุงเทพฯ: ห้างห้นุ ส่วนจ�ำกดั ส�ำนกั พิมพ์ฟสิ กิ สเ์ ซ็นเตอร.์

เสรี พงศพ์ ศิ . (2548). เครือข่าย: ยุทธวธิ ีเพอ่ื ประชาคมเขม้ ข้น ชุมชนเขม้ แข็ง. กรุงเทพฯ
: โครงการมหาวทิ ยาลัยชวี ิต สถาบนั การเรยี นรู้เพอ่ื ปวงชน. (น. 8).

Starkey, P. (1997). Networking for development. London: International
Forum for Rural Transport and Development.

Wheatly, Margaret J. Leadership and the new science: Discovering order in
a chaotic world. 2nd Edition, San Francisco: Berrett-Koehler
Publishers, 1999.

58 ค่มู ือการสรา้ งเครอื ข่ายการมีส่วนร่วมของประชาชน
ในการป้องกนั อาชญากรรมระดับตำ� บล

ภาคผนวก ก.
แบบฟอรม์ ประวัตขิ องสมาชกิ เครอื ขา่ ย

การมีสว่ นร่วมของประชาชน
ในการป้องกนั อาชญากรรมระดับต�ำบล

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นกั งานต�ำรวจแห่งชาติ 59

75

แบบฟอรม์ ประวัตขิ องสมาชกิ เครือขา่ ยการมสี ่วนรว่ มของประชาชน ภำพถำ่ ย

ในการป้องกนั อาชญากรรมระดับตาบล

1. ขอ้ มลู ส่วนตวั คำนำหนำ้ นำม /ชอ่ื – สกลุ

หมำายเลขปบรตั ะรจปำรตะวั จปำ� รตะวั ชปำรชะนชาชน บำ้ นเลขท่ี หมู่

ตำบล อำเภอ

จงั หวัด เบอรโ์ ทรศัพท์

รหสั ไปรษณีย์

E-mail: Line ID:

ชือ่ Facebook: Instagram:

อำชพี ปัจจบุ ัน: สถำนะ/ตำแหนง่ ในชมุ ชน:

วนั /เดอื น/ปี เกดิ อำยุ ปี สว่ นสงู ซม.

นำหนกั กก. กล่มุ เลอื ด ตำหนแิ ผลเปน็ .

สถำนทเ่ี กดิ (ภูมลิ ำเนำเดมิ )

2. กำรศกึ ษำ สำเรจ็ กำรศกึ ษำ ❑ พออำ่ นออกเขยี นได้
❑ ระดับประถมศึกษำ

❑ ระดับมธั ยมศกึ ษำตอนตน้ /เทยี บเท่ำ

❑ ระดบั มธั ยมศกึ ษำตอนปลำย/เทียบเท่ำ

❑ ระดบั ปรญิ ญำตรี

❑ ระดบั สงู กวำ่ ปริญญำตรี

❑ อืน่ ๆ .............................

หลักสูตรอบรม รุน่ /ปี วนั /เดือน/ปี:

จัดกำรฝึกอบรมโดย

60 คมู่ อื การสร้างเครือข่ายการมีสว่ นรว่ มของประชาชน
ในการป้องกนั อาชญากรรมระดับต�ำบล

76 76

3. 3ป.ระสบปกรำะรสณบใ์ กนำกรำณรท์ในำกงำนรทรว่ ำมงำกนับรว่ มก1บั . 1.

สำนกั งสำนำนตกัำรงวำนจแตหำร่งวชจำแตหิ/ ่งชำต/ิ 2. 2.

สถำนีตสำถรวำนจใีตนำพรวืนจทใ่ีนพืนท่ี 3. 3.

4. สถำ4น.ภำสพถำนภำพ โสด โสด สมรส สมรส หม้ำย หม้ำย หยำ่ร้ำงหย่ำร้ำกงันอแยยอู่ กกำทศันัยำองแยยู่อกำทศัยำง

5. สถำ5น. ทสพี่ ถกั ำอนำทศีพ่ ัยกัปอจั ำจศบุ ยั นั ปจั จุบนั  ตำมบตั ตรำปมรบะัตชรำปชนระชำชน

 ท่ีอยอู่ ืน่ ทีอ่(รยะอู่ บ่ืน)ุ .(.ร..ะ..บ...)ุ......................................

..............................................................................

..............................................................................

6. ควำ6ม. สคำมวำมรถสพำมเิ ศำษรถพเิ ศ1ษ. 1. 2. 2.

7. ประ7ว. ตั ปิกรำะรทวัตำงกิ ำนรทำงำน

1. 1.

2. 2.

3. 3.

(ลงชอื่ )(ลงช่อื ) ผผบู้ ู้บนั นั ททกึ ึกผู้บ(เนัจา้ทหึกนา้ ท)่ี

(( ))

วันท่บี นั วทนั กึท.บี่...ัน...ท..กึ.........../.........../........../.........../..................

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นักงานตำ� รวจแห่งชาติ 61

ภาคผนวก ข.
แบบฟอรม์ บญั ชีรายชอื่ สมาชิกเครอื ข่าย

การมสี ว่ นร่วมของประชาชน
ในการป้องกนั อาชญากรรมระดับตำ� บล

62 คมู่ ือการสร้างเครอื ข่ายการมสี ว่ นร่วมของประชาชน
ในการปอ้ งกันอาชญากรรมระดับต�ำบล

649

กองแผนงานอาชญากรรม | สำ� นกั งานตำ� รวจแหง่ ชาติ แบบฟอรแม์ บบบญั ฟชอรี ราม์ยรชาอ่ื ยสงมาานชเคกิ รเคอื รขอื า่ ขยา่ กยากรามรสี ม่วสี นว่ รน่วรมว่ ขมอขงอปงรปะรชะาชชานชน
ในกใานรกปาอ้ รงปก้อนั งอกานั ชอญาชากญรารกมรรระมดรบั ะตดำ� ับบตลาบล
ปปเ(รลรปะะขชชจบชาำ� ตั ชต.)รนัว
ลา�ำดับ สน./สภ. ชือ่ ช่อื -สกลุ สกลุ อายุ ที่อยู่ หหโโททมมราราศยศยพัเพัเลลททขข์ ์

63

คณะผู้จัดทำ�

1. พล.ต.ต.ม.ล.สนั ธิกร วรวรรณ ผบก.ผอ.
2. พ.ต.อ.สุรพงษ์ เหมือนเผ่าพงษ์ รอง ผบก.ผอ.
3. พ.ต.อ.สุทปี แสงนยั นา ผกก.สร.ผอ.
4. พ.ต.ท.หญงิ บศุ รา น้อยมหาวยั รอง ผกก.สร.ผอ.
5. พ.ต.ท.หญงิ ธดิ า วอ่ งวนั ด ี รอง ผกก.สร.ผอ.
6. พ.ต.ท.ภมู พิ ัฒน์ ชยั จันทร์ สว.สร.ผอ.
7. พ.ต.ต.สมศกั ดิ์ ดรี กั ชาต ิ สว.สร.ผอ.
8. ว่าท่ี พ.ต.ต.หญิง ชลติ า ค�ำจำ� ปา สว.สร.ผอ.
9. ร.ต.อ.หญิง วชั ราภรณ์ วิศรุตอิทธิกานต ์ รอง สว.สร.ผอ.
10. ร.ต.อ.หญิง จารุวรรณ บัวงาม รอง สว.สร.ผอ.
11. วา่ ท่ี ร.ต.อ.หญิง ศุภลักษณ์ ทวี รอง สว.ปป.ปฏิบตั ริ าชการ สร.ผอ.
12. ว่าที่ ร.ต.ท.หญิง อริสา อม่ิ ละเอียด รอง สว.สร.ผอ.
13. ส.ต.ต.หญงิ สุภัทรา สายพันธ ุ์ ผบ.หมู่ สร.ผอ.

กองแผนงานอาชญากรรม
สำ� นักงานยทุ ธศาสตรต์ ำ� รวจ
สำ� นักงานตำ� รวจแห่งชาติ
อาคาร 1 ช้นั 11 สำ� นักงานตำ� รวจแหง่ ชาติ
ถนนพระราม 1 แขวงปทมุ วัน เขตปทุมวนั กรุงเทพมหานคร 10330

โทร. 0-2205-3174

ส่วนน�ำ

หลักการและเหตผุ ล

ปัญหาอาชญากรรมที่เกิดขึ้นในประเทศไทยในปัจจุบันมีแนวโน้มสูงข้ึน
โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ อาชญากรรมพน้ื ฐาน ไดแ้ ก่ อาชญากรรมเกยี่ วกบั การประทษุ รา้ ยตอ่ ชวี ติ
ร่างกาย เพศ และการประทุษร้ายต่อทรัพย์ ทั้งนี้ สืบเน่ืองมาจากการเปลี่ยนแปลงทาง
ดา้ นเศรษฐกิจ สังคม การเมืองและวัฒนธรรม กอรปกับโลกของเทคโนโลยีสารสนเทศได้
มกี ารเปลยี่ นแปลงคอ่ นขา้ งรวดเรว็ และมคี วามสลบั ซบั ซอ้ นมากยงิ่ ขน้ึ เชน่ กนั สง่ ผลใหก้ าร
ก่ออาชญากรรมมีหลากหลายรูปแบบและสลับซบั ซ้อนมากย่ิงข้นึ เช่น ความปลอดภยั ใน
ชีวิตและทรัพยส์ ินของประชาชนและตอ่ สังคมในวงกว้าง โดยมอิ าจหลกี เลีย่ งได้

ในการขับเคลื่อนและการพัฒนาประเทศภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติประเด็น
ความม่ันคง (พ.ศ. 2561-2580) แผนย่อยท่ี 1 การรักษาความสงบภายในประเทศ
แนวทางการพัฒนา ข้อที่ 1 การเสริมสร้างความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินและ
ความม่ันคงของมนุษย์ โดยก�ำหนดแนวทางการพัฒนาท่ีส�ำคัญไว้ 7 ด้าน ซ่ึงส�ำนักงาน
ต�ำรวจแห่งชาตติ ้องขับเคล่อื นใหบ้ รรลเุ ปา้ หมายตามยุทธศาสตร์ชาติ ไดแ้ ก่ 1) การแก้ไข
ปัญหาด้านอาชญากรรม 2) การแก้ไขปัญหาดา้ นจราจร 3) การแกไ้ ขปญั หาความรนุ แรง
ของสังคม 4) การเสริมสร้างความเป็นพลเมือง 5) ความเสมอภาคในการเข้าถึงบริการ
สาธารณะและมีจิตสาธารณะเห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม 6) มีงานมีอาชีพและรายได้
ลดรายจ่ายในครอบครัว และ 7) มีความรักความสามัคคีตระหนักและให้ความส�ำคัญ
กบั ความมนั่ คงของชาติ

กองแผนงานอาชญากรรม | ส�ำนักงานตำ� รวจแห่งชาติ 1