หน่วยการเรียนรู้ที่ 5

วชิ าประวตั ิศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 5
ช้นั มธั ยมศกึ ษาปี ท่ี 1
พฒั นาการของภูมิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้

สอนโดย

นายสนั ติสุข กอ้ มมณี

ตาแหน่ง ครูผชู้ ่วย

โรงเรียนบา้ นโนนสมบูรณ์ : Boanjt
สงั กดั สานกั งานเขตพ้นื ที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 2 : Santisook kommane

๕หน่วยการเรียนรูท้ ่ี

พัฒนาการของ

ภูมภิ าคเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้

จุดประสงค์การเรยี นรู้
๑. อธิบายพฒั นาการทางสงั คม เศรษฐกจิ และการเมอื งของประเทศตา่ งๆ ในภมู ภิ าคเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใตไ้ ด้

ที่ตงั้ และสภาพทางภูมศิ าสตรท์ ่มี ีผลต่อพฒั นาการในภูมภิ าคเอเชียตะวนั ออกเฉยี งใต้

ท่ตี งั้ และสภาพภูมิศาสตร์

• ต้งั อยรู่ ะหวา่ งละตจิ ูด ๑๐ องศาใตท้ ่ีติมอร์-เลสเต กับละติจดู ๒๘ องศาเหนือท่ีภาคเหนือของเมยี นมา และลองจิจดู ๙๒ องศา
ตะวนั ออกท่ภี าคตะวนั ตกของเมียนมา กับลองจิจูด ๑๔๑ องศาตะวันออกบริเวณชายแดนปาปัว (อินโดนีเซีย) กับปาปัวนิวกินี

ทศิ เหนอื ทศิ ตะวันออก

ติดตอ่ กบั สาธารณรัฐประชาชนจนี จดมหาสมทุ รแปซฟิ ิกและ
ประเทศปาปวั นวิ กนิ ี

ทศิ ตะวันตก ทศิ ใต้

ติดตอ่ กบั อินเดีย บงั กลาเทศและมหาสมุทรอนิ เดยี จดทะเลติมอร์ และทะเลอะราฟรู า

ประเทศในภมู ภิ าคเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

ประเทศที่ต้งั อยู่บนผนื แผ่นดินใหญ่ ประเทศท่ีตง้ั อยู่บนเกาะหรือหมู่เกาะ

เมยี นมา สิงคโปร์
ไทย บูรไน
ลาว ฟลิ ิปปินส์
กัมพชู า อนิ โดนีเซีย
ตมิ อร์-เลสเต
เวียดนาม

ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ

เขตทร่ี าบล่มุ แม่น้า • มีพน้ื ทที่ ีร่ าบลุ่มแม่น้าโขงในประเทศกมั พชู าและลาว เปน็ เขตท่ีอุดมสมบูรณ์และเปน็ เขต
เกษตรกรรมหลกั ของประเทศ

บรเิ วณชายฝ่ังทะเล คาบสมุทร • พนื้ ท่ชี ายฝ่ังทะเลตอนใตแ้ ละตะวนั ตกของเมยี นมา ทางตะวันตกและตะวันออกของไทย ประเทศ

เกาะ และหมเู่ กาะ ทเ่ี ป็นเกาะ คอื สงิ คโปร์ และหมูเ่ กาะ คอื อินโดนเี ซยี ฟลิ ปิ ปินส์ บริเวณน้ีมีสัตว์นา้ อุดมสมบูรณ์

เขตที่ราบสูง • ทร่ี าบสูงทางตะวันออกของเมยี นมา ประชากรอาศัยอยู่นอ้ ย แต่มที รัพยากรธรรมชาตทิ ี่มคี ่า
เชน่ ปา่ ไม้ อญั มณี

เขตทิวเขา • มีทัง้ ทวิ เขาขนาดไมส่ งู มาก เช่น ทวิ เขาในรัฐฉานของเมยี นมา และทิวเขาสงู
เช่น ทวิ เขาในเกาะสุมาตรา เกาะชวา

ลักษณะภมู ิอากาศ

สภาพอากาศเป็นแบบรอ้ นชนื้ ชว่ งเดอื น พ.ค.-ต.ค. ได้รับอทิ ธพิ ลจาก ช่วงเดือน พ.ย.-เม.ย. ได้รับอิทธพิ ลจาก
และอยใู่ นเขตมรสมุ ลมมรสมุ ตะวนั ตกเฉียงใต้ ลมมรสุมตะวันออกเฉยี งเหนอื
ทา้ ใหม้ ีฝนตกชกุ ทา้ ใหม้ ีฝนตกนอ้ ย

ทรพั ยากรธรรมชาติ

• ทรพั ยากรธรรมชาติทส่ี า้ คญั ไดแ้ ก่ ปา่ ไม้ สตั ว์ป่า แรธ่ าตุ อญั มณี และน้ามัน รวมถงึ การมีทรพั ยากรดินและน้าท่ีอดุ มสมบูรณ์
ทา้ ใหส้ ามารถอยไู่ ด้โดยไม่ต้องพึ่งพาทรัพยากรจากถน่ิ อื่น

ทตี่ ั้งและสภาพทางภมู ิศาสตรท์ ี่มีผลตอ่ พัฒนาการด้านการเมือง

• ก่อนเขา้ สู่สมยั จกั รวรรดินิยม รฐั ตา่ งๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใตไ้ ด้รบั แนวคิดการปกครองจากอนิ เดียและจีน โดยรับแนวคดิ
สมมติเทพจากศาสนาพราหมณ-์ ฮินดู และคตธิ รรมราชาของพระพุทธศาสนาจากอนิ เดยี

• เมอื่ เขา้ สู่สมัยจักรวรรดนิ ิยมในคริสตศ์ ตวรรษที่ ๒๔ รัฐสว่ นใหญ่ตกเปน็ อาณานิคมของชาติตะวันตก
• หลงั สงครามโลกครั้งท่ี ๒ หลายประเทศได้รบั เอกราช ขณะทบ่ี างประเทศตอ้ งตอ่ สูก้ บั เมอื งแม่ เช่น เวยี ดนาม ทา้ ใหป้ ระเทศตา่ งๆ

ไดร้ ับผลกระทบจากสงครามเยน็

รปู แบบการปกครองของประเทศในเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

ระบอบประชาธิปไตย ระบอบสมบรู ณาญาสิทธริ าชย์ ระบอบประชาธปิ ไตย ระบอบสังคมนยิ ม
อนั มีพระมหากษตั รยิ ์ทรงเปน็ โดยมีประธานาธิบดเี ป็นประมขุ

ประมขุ

ไทย บรูไน อินโดนีเซีย เวยี ดนาม
กัมพชู า
มาเลเซีย ฟิลิปปนิ ส์ ลาว

สงิ คโปร์

เมยี นมา

ตมิ อร์ - เลสเต

ทีต่ ั้งและสภาพทางภมู ิศาสตรท์ ี่มผี ลต่อพฒั นาการดา้ นเศรษฐกจิ

• พนื้ ฐานเศรษฐกิจของเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตต้ ัง้ แตอ่ ดตี จนถงึ ปจั จุบัน คือ เกษตรกรรม ซงึ่ ผลผลติ ทางการเกษตรหลายอย่างลว้ นมี
ความส้าคัญตอ่ การค้ามาตั้งแตอ่ ดตี เชน่ เครอื่ งเทศ ของปา่ ข้าว

• ตง้ั แต่พทุ ธศตวรรษท่ี ๒๔ เปน็ ต้นมา สนิ ค้าส้าคัญของภูมิภาค คอื ขา้ ว ยางพารา ดบี กุ เป็นทตี่ อ้ งการอยา่ งมากในตลาดโลก
• ปัจจุบันเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้เป็นแหล่งปลูกขา้ วรายใหญข่ องโลก เวียดนามและไทยเปน็ ผสู้ ง่ ออกข้าวเป็นอนั ดับตน้ ๆ สว่ น

มาเลเซยี บรไู น อนิ โดนเี ซีย มที รพั ยากรน้ามนั มาก เมียนมามีป่าไม้และอัญมณแี ละมีแรงงานทมี่ คี ่าแรงถูก

ท่ตี ั้งและสภาพทางภูมิศาสตร์ท่ีมผี ลตอ่ พัฒนาการด้านสังคมและวัฒนธรรม

• เดิมชนพ้ืนเมืองมคี วามเชือ่ แบบด้งั เดิม คอื การนับถอื ส่งิ ศักดสิ์ ทิ ธ์ิ ธรรมชาติ และผี ตอ่ มามกี ารติดตอ่ กบั อินเดยี จนี และอาหรับ
ท้าให้ไดร้ บั อารยธรรมต่างชาตเิ ขา้ มาผสมผสาน

• ศิลปกรรมแขนงต่างๆ ในภูมิภาคสว่ นใหญส่ รา้ งข้ึนจากความศรัทธาในศาสนา เช่น นครวัด - นครธมในกัมพูชา บโุ รพุทโธใน
อนิ โดนีเซีย เจดียช์ เวดากองในเมยี นมา พระบรมธาตุเจดยี ์ในไทย เป็นต้น

• พทุ ธศตวรรษที่ ๒๔ อารยธรรมตะวันตกได้แพร่เขา้ มา มกี ารศกึ ษาแบบสมยั ใหม่ การแพทย์ ศิลปวทิ ยาการตะวนั ตก แนวคดิ
เกี่ยวกบั การเมอื งการปกครอง ความยตุ ธิ รรมในสังคม ศาสนาครสิ ต์ ส่งผลใหส้ ภาพสงั คมของภูมภิ าคเปลี่ยนแปลงไปเป็นสงั คม
เมืองมากขน้ึ

พฒั นาการของประเทศในภูมิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้

พฒั นาการในสมยั โบราณ

• เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใตม้ ีผู้คนอยู่อาศยั มานานดังพบหลักฐานโครงกระดูกมนษุ ย์ชวาบนเกาะชวา มีอายปุ ระมาณ
๕๐๐,๐๐๐ ปีล่วงมาแล้ว

• มีการรจู้ กั นา้ โลหะ โดยเฉพาะการน้าสา้ รดิ มาใช้ เช่น ทด่ี องซอนในเวียดนาม บา้ นเชยี งในไทย และรู้จกั เพาะปลกู
• มีการรับอารยธรรมจีน (มอี ทิ ธพิ ลตอ่ เวียดนาม) และอนิ เดยี (มีอทิ ธิพลตอ่ เมียนมา ไทย ลาว และกมั พูชา

อินโดนเี ซยี และมาเลเซยี ในระยะแรก) กอ่ ใหเ้ กดิ การตัง้ อาณาจกั รตามแบบอนิ เดีย

อาณาจกั รสา้ คัญที่ได้รับอทิ ธพิ ลอารยธรรมอินเดีย

ช่อื อาณาจกั ร ท่ีตั้ง ช่วงเวลา/เหตุการณ์ส้าคญั

ฟูนนั กมั พูชา • พทุ ธศตวรรษที่ ๗-๑๒ ฟูนนั หมดอ้านาจ อาณาจกั รขอมหรอื เขมรเขา้ มา
แทนที่

จามปา เวียดนามตอนกลาง • พุทธศตวรรษที่ ๘-๑๕ ไดร้ บั อารยธรรมอินเดีย มีการท้าสงครามกับ
เวยี ดนาม และแพ้เวยี ดนาม

ศรวี ิชัย เกาะสมุ าตราและ • ประมาณพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๓-๑๙ มคี วามรุ่งเรอื งทางการค้า
ขอมหรอื เขมร ทางใตข้ องไทย
ตลอดแหลมมลายู • ในชว่ งพทุ ธศตวรรษท่ี ๑๒ ถึงกลางพุทธศตวรรษท่ี ๑๔ เรยี กว่า
อาณาจกั รเจนละ ต้ังแตก่ ลางพทุ ธศตวรรษที่ ๑๔ คอื อาณาจกั รขอมสมยั
กัมพชู า เมอื งพระนคร

อาณาจกั รส้าคญั ท่ไี ด้รับอิทธิพลอารยธรรมอนิ เดยี (ตอ่ )

ชอ่ื อาณาจกั ร ทีต่ ัง้ ชว่ งเวลา/เหตุการณส์ ้าคญั

ศรเี กษตรและพกุ าม เมยี นมา • พทุ ธศตวรรษท่ี ๘-๑๙ เริ่มจากอาณาจักรปยุ หรอื ศรีเกษตร นบั ถอื
พระพทุ ธศาสนา ตอ่ ด้วยอาณาจกั รพกุ ามทางเหนือ สว่ นทางใตเ้ ป็น
อาณาจักรมอญ

ทวารวดี พมา่ • พทุ ธศตวรรษท่ี ๑๑-๑๖ เปน็ สมัยท่ีพระพุทธศาสนารุ่งเรืองมาก
มะตะรัม โดยเผยแผ่ยงั ทุกภาคของไทย

เกาะชวา อินโดนีเซยี • พทุ ธศตวรรษที่ ๑๔ กษตั ริยแ์ หง่ ราชวงศไ์ ศเลนทรส์ ร้างบุโรพทุ โธ
พระเจ้าทกั ษาแห่งราชวงศส์ ัญชัยสร้างปรัมบานัน

อิทธพิ ลของอารยธรรมอินเดยี ทีม่ ีตอ่ อาณาจักรโบราณ

แนวคิดเรอื่ ง กฎหมายตามแนว ภาษาบาลี วรรณกรรม การใช้ รปู แบบศลิ ปกรรม
เทวราชา พระธรรมศาสตร์ และสันสกฤต เร่ืองรามเกยี รติ์ พ.ศ. และ จ.ศ.
และธรรมราชา และมหาภารตะ

พฒั นาการทางด้านการเมืองการปกครอง

• มีสถาบนั กษัตรยิ เ์ ป็นแกนสา้ คญั ส่วนมากจะนบั ถือพระพุทธศาสนา พม่า ไทย ลาว

• มีการนับถอื ศาสนาอสิ ลาม มี “สลุ ตา่ น” เป็นผู้ปกครอง มาเลเซีย อนิ โดนเี ซีย

• มีการไดร้ บั อทิ ธิพลอารยธรรมจากจนี มี “จักรพรรด”ิ หรือ “หว่างเด๋” เวียดนาม

• มีหวั หนา้ หรือผู้นา้ ของแตล่ ะชนเผ่า ฟิลปิ ปินส์

พฒั นาการทางด้านเศรษฐกิจ

• ลกั ษณะสา้ คัญของเศรษฐกิจ คือ เป็นเศรษฐกจิ แบบยังชพี หรอื เศรษฐกิจแบบพึ่งตนเอง
ส่วนใหญ่ประกอบอาชพี การเกษตร มกี ารท้านาเปน็ หลกั และปลกู พืชผลอน่ื ๆ เพือ่ บริโภค
ในครัวเรอื น มเี หลอื ก็ขายหรือเปลยี่ นเป็นสว่ ยให้กับทางราชการ

• มกี ารเลี้ยงสัตว์ และเก็บหาของปา่ ทั้งเพ่ือใช้ประโยชน์และขาย มีแรงงานคนและสตั ว์ เช่น
โค กระบือ เป็นแรงงานสา้ คญั ในการผลติ

• ด้านการค้า มที ้ังการคา้ ภายในและภายนอก ทสี่ ้าคัญ คอื การค้าทางทะเล ตลาดสา้ คัญ
ไดแ้ ก่ จีน ญ่ีปุ่น อินเดยี เปอรเ์ ซีย เมอื งทา่ ส้าคัญ เชน่ ปัตตาเวยี มะละกา อยธุ ยา

พฒั นาการทางด้านสงั คมและวฒั นธรรม

• ลักษณะเป็นสงั คมชนช้นั โดยแบ่งเป็นชนชัน้ ปกครองหรือมลู นายกบั ชนชน้ั ท่ถี กู ปกครอง
หรือราษฎรสามัญและทาส

• มพี ระสงฆ์ เปน็ ผู้สบื ทอดพระพทุ ธศาสนา จะได้รบั การยกย่องในสังคม

• ในสังคมมุสลิม ผทู้ ี่เคยไปแสวงบญุ ที่นครเมกกะ จะไดร้ บั การยกย่องเช่นเดยี วกับพระสงฆ์

พฒั นาการในสมัยใหม่

กลางพทุ ธศตวรรษท่ี ๒๑

• โปรตเุ กสเขา้ ยึดครองมะละกาและหม่เู กาะเครื่องเทศหรอื หม่เู กาะโมลกุ กะ และมชี าตติ ะวันตกอ่ืนๆ เขา้ มาแข่งขนั

จดุ มงุ่ หมายของการแขง่ ขนั

• ชาตติ ะวันตกต้องการเข้าควบคุมเมอื งทา่ สา้ คัญและแหลง่ ผลิตเครอ่ื งเทศ

การยดึ ครองดินแดนชาติตะวนั ตก • ฮอลันดามอี ทิ ธิพลต้ังแต่ใต้เกาะสิงคโปรล์ งไป ส่วนองั กฤษมอี ทิ ธพิ ลเหนอื
สงิ คโปรข์ น้ึ มา หลงั จากน้ันอังกฤษได้ขยายอทิ ธพิ ลเขา้ ปกครองมลายู

• อังกฤษทา้ สงครามครัง้ แรกกับพมา่ และในครง้ั ท่ี ๓ พม่าต้องเสยี เอกราชให้แก่ การทา้ สญั ญากบั ฮอลนั ดา
องั กฤษใน พ.ศ.๒๔๒๘ และถกู รวมเขา้ เป็นส่วนหน่ึงของจกั รวรรดอิ นิ เดียขององั กฤษ

พฒั นาการในสมยั ใหม่ (ตอ่ )

เวียดนามไดร้ บั อิสระจากจนี • เวยี ดนามต่อส้กู บั อาณาจกั รจามปาจนไดร้ ับชยั ตน้ พุทธศตวรรษท่ี ๒๔ เกดิ กบฏ
ไกเซนิ หรอื ไตเซิน ไม่นานเกิดขดั แยง้ กบั ฝร่ังเศส จนน้าไปสกู่ ารท้าสงคราม

• เวยี ดนามยกดินแดนเวยี ดนามตอนล่าง (โคชนิ ไชน่าหรอื โคชนิ จีน) ใหฝ้ รั่งเศส เวยี ดนามแพ้สงครามองั กฤษ
จากนัน้ ฝรัง่ เศสไดข้ ยายอา้ นาจเขา้ ยดึ ครองเวียดนามท้ังหมด

เวียดนามภายใต้การปกครองจากฝรง่ั เศส • เวียดนามถูกแบง่ เปน็ ๓ ส่วน ไดแ้ ก่
- ภาคเหนือ เปน็ แควน้ ตังเกย๋ี
- ภาคกลาง เปน็ แควน้ อนั นมั
- ภาคใต้ เป็นแควน้ โคชินไชนา่ หรือโคชินจนี และถูกรวมเขา้ กบั เขมรและลาว

เรยี กวา่ อนิ โดจนี ของฝรั่งเศส

ผลจากการถูกยดึ ครองแผ่นดิน ผลดี
ผลเสีย
• ทา้ ให้ความขัดแย้งและสงครามระหว่างอาณาจักรตา่ งๆ สน้ิ สดุ ลง
• คนพน้ื เมืองได้รับการศึกษาแบบตะวันตก
• มกี ารพฒั นาพน้ื ทีใ่ หเ้ ปน็ แหลง่ เพาะปลกู ขนาดใหญ่
• เกดิ ชาตนิ ิยมร่วมกนั ในการต่อสู้เพ่อื เอกราช

• ถูกชาติตะวนั ตกแย่งผลประโยชน์
• สญู เสียชวี ติ ผู้คนจากการต่อสูเ้ รยี กรอ้ งเพอ่ื เอกราชจ้านวนมาก

พัฒนาการทางดา้ นการเมืองการปกครอง

• เกือบทุกประเทศตา่ งตกเป็นอาณานิคมของชาติตะวนั ตก ยกเวน้ ประเทศไทย
• ประเทศพมา่ (เมยี นมา) มลายู (มาเลเซีย) สงิ คโปร์ และบรูไน ได้ตกเป็นอาณานิคมของประเทศองั กฤษ
• ประเทศอินโดนเี ซียตกเปน็ อาณานคิ มของประเทศฮอลันดา
• ประเทศเวยี ดนาม กมั พชู า ลาว ตกเป็นอาณานิคมของฝร่งั เศส
• หลงั สงครามโลกคร้งั ที่ ๒ ไดย้ ตุ ลิ ง ประเทศต่างๆ ที่ตกได้เป็นอาณานิคม ไดร้ บั เอกราช

พฒั นาการทางด้านเศรษฐกิจ

• เกดิ การขยายตวั ทางการคา้ มีการบุกเบิกเพอ่ื ทา้ การเกษตรกรรม
• เริ่มเปลยี่ นแปลงจากเศรษฐกจิ แบบยังชีพเปน็ เศรษฐกจิ การค้า มีการคา้ ขายอย่างเสรี
• มกี ารใช้เงนิ ตราอยา่ งแพรห่ ลาย
• เรม่ิ มกี ารพฒั นาดา้ นอตุ สาหกรรม

พฒั นาการทางดา้ นสังคมและวัฒนธรรม

• มีการยกเลิกระบบไพร่ ทาส การกดข่ขี ่มเหงสทิ ธเิ สรีภาพของผอู้ ื่น
• ราษฎรทว่ั ไปมีเสรีภาพในการเลือกทอ่ี ยแู่ ละการประกอบอาชพี
• มกี ารจัดการศกึ ษาแบบใหม่ในหลายประเทศ รวมทัง้ ประเทศไทย ท้าให้ราษฎรมีโอกาสมากข้ึนในการเลื่อนฐานะทางสังคม
• ราษฎรมีส่วนร่วมในการเมืองการปกครองมากข้ึน

พฒั นาการในสมยั ปจั จุบัน

หลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ เปน็ ยุคสงครามเยน็ ประเทศตา่ งๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทไ่ี ด้รับเอกราช
ดา้ เนินนโยบายตา่ งกัน เช่น

• เวียดนามเหนอื เป็นฝา่ ยโลกคอมมวิ นิสต์
• ฟลิ ปิ ปนิ ส์ ไทยเป็นฝา่ ยโลกเสรี
• อินโดนเี ซียเป็นกลาง
• บางประเทศมคี วามพยายามตอ่ ส้เู พอ่ื สร้างชาติข้ึนใหม่ เชน่ พมา่

เวยี ดนาม เป็นตน้

ช่วงสงครามเวียดนามครงั้ ที่ ๒ ประเทศตา่ งๆ หวาดกลัวการขยายตัวของลทั ธิคอมมิวนิสต์ จึงได้รว่ มก่อตงั้ สมาคมอาสา
ซ่งึ ตอ่ มาพัฒนาเปน็ อาเซียน และประชาคมอาเซียน

พฒั นาการในสมัยปัจจุบัน (ตอ่ )

หลงั สงครามเย็น เกอื บทกุ ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ใหค้ วามส้าคัญกับการพัฒนาเศรษฐกิจ
ประเทศเวียดนาม ลาว กัมพชู า ปรับตัวและยอมรบั ระบบเศรษฐกจิ ของโลกเสรี

การศึกษา สาธารณสุข เกิดการพัฒนาทา้ ใหป้ ระชากรมชี วี ติ ความเปน็ อยทู่ ี่ดขี นึ้ แตใ่ นขณะเดยี วกนั ก็สง่ ผลให้
การคมนาคม เกดิ ปญั หาต่างๆ เช่น

• ปัญหาสงิ่ แวดลอ้ ม
• ปัญหาการเพิม่ ขึ้นของประชากร
• ปญั หาความยากจน
• ปัญหาอาชญากรรม

ความรว่ มมอื ของประเทศในภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต้

ความรว่ มมือด้านการเมืองและความมัน่ คง

• การจดั ทา้ สนธสิ ญั ญาไมตรแี ละความร่วมมือในภมู ภิ าคเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ (Treaty of Amity and Cooperation : TAC)
เพ่ือกา้ หนดหลกั การพืน้ ฐานของความร่วมมือและการดา้ เนินความสัมพันธร์ ะหวา่ งกันของประเทศสมาชิก

• ส้านกั เลขาธกิ ารอาเซียน ตง้ั อยทู่ ก่ี รงุ จาการ์ตา ประเทศอนิ โดนเี ซีย มีหน้าทบ่ี ริหารกิจการทั่วไปของอาเซยี นจัดการประชุมใหญ่
ของรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนและประสานงานกบั คณะกรรมาธิการตา่ งๆ

ความรว่ มมือด้านความมนั่ คง

ลา้ ดับการเขา้ เป็นสมาชกิ อาเซียน

พ.ศ.๒๕๑๐ ไทย อินโดนเี ซยี มาเลเซยี ฟลิ ปิ ปินส์ และสิงคโปร์
พ.ศ.๒๕๒๗ บรูไน
พ.ศ.๒๕๓๘
พ.ศ.๒๕๔๐ เวียดนาม
ลาวและเมยี นมา

ความร่วมมอื ด้านเศรษฐกิจ

• มกี ารจัดตง้ั เขตการคา้ เสรีอาเซยี น (ASEAN Free Trade Area : AFTA
• มกี ารสง่ เสรมิ การคา้ ระหวา่ งกัน
• เกิดการพัฒนาสู่การเป็นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (ASEAN Economic Community : AEC)

ความรว่ มมือด้านสงั คมและวัฒนธรรม

ด้านสตรแี ละเยาวชน • นโยบายขจดั ความรุนแรงต่อสตรี มกี ารจดั โครงการฝึกอบรม
ด้านวิชาชีพ มโี ครงการพัฒนาเยาวชน

ด้านการพัฒนาชนบท • มีการฝกึ อบรมสรา้ งศกั ยภาพแก่องค์กรท้องถิ่นในการพฒั นาชนบท การเสรมิ สรา้ ง
รายไดแ้ กผ่ ู้มีรายไดน้ ้อย

ดา้ นการท่องเที่ยว • มกี ารลงนามในขอ้ ตกลงดา้ นการทอ่ งเทย่ี วอาเซียน เพอื่ ให้
อาเซยี นเปน็ จุดหมายปลายทางการทอ่ งเที่ยว

ด้านการศึกษา • มีการให้ทุนการศกึ ษา การจัดตัง้ เครือข่ายมหาวทิ ยาลยั
อาเซยี น (ASEAN University Network : AUN)

ด้านวฒั นธรรม • มีการส่งเสริมการเรยี นรภู้ าษาของประเทศสมาชิก โครงการส่งเสริมความรู้ความเขา้ ใจ
ในวฒั นธรรมของประเทศสมาชกิ

ด้านแรงงาน • มีการจดั โครงการฝึกอบรมด้านวชิ าชพี มีโครงการพัฒนาเยาวชน

ดา้ นสาธารณสขุ • มโี ครงการความร่วมมือในการป้องกนั และขจดั โรคตา่ งๆ เสริมสร้าง
ขดี ความสามารถของบคุ ลากรดา้ นสาธารณสขุ พัฒนาวัคซีนและยา

ความร่วมมอื ด้านวิทยาศาสตร์และส่งิ แวดล้อม

• ไดม้ ีการจัดต้ังเครอื ข่ายและโครงการด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยสี า้ หรับการพฒั นาทรพั ยากรมนษุ ย์ของท้งั ภาครฐั
และเอกชนในกลุ่มประเทศสมาชิก

• ด้านสิง่ แวดล้อมมกี ารวางแผนรว่ มกนั เพื่อจดั การภัยพบิ ตั ทิ ีเ่ กิดขน้ึ บอ่ ยในภูมภิ าค เชน่ ไฟปา่ หมอกควันท่เี กิดจากไฟ
การตดั ไมท้ า้ ลายป่า ภูเขาไฟปะทุและภัยพิบตั อิ ่ืนๆ

• การจัดตง้ั ศูนย์หรอื เครอื ข่าย เพ่อื ส่งเสรมิ เทคโนโลยีท่ไี ม่เป็นภัยตอ่ สงิ่ แวดล้อม และเทคโนโลยีสะอาด

ความรว่ มมือด้านการจัดการภยั พิบัติ

• มีการจดั ทา้ ปฏิญญาอาเซยี นว่าดว้ ยการช่วยเหลอื ซ่ึงกันและกนั เมอ่ื เกดิ ภยั พบิ ตั ิตามธรรมชาติ และมีข้อตกลงด้านการจดั การ
ภัยพิบัติ

• ใน พ.ศ.๒๕๕๑ เร่ิมมีการประกาศใช้กฎบัตรอาเซียน ซ่ึงเปรยี บได้กับธรรมนูญหรอื กฎหมายสงู สดุ ท่ที ุกประเทศในอาเซียนตอ้ ง
ปฏบิ ัติร่วมกัน เพื่อให้อาเซยี นเป็นท่ยี อมรับในเวทรี ะหว่างประเทศ และเพอ่ื รองรับการเขา้ ส่ปู ระชาคมอาเซยี นใน พ.ศ.๒๕๕๘