GKEB PIMK ANYFLIP

PELAKSANAAN SYARIAT
ISLAM & ISU-ISU BERKAITAN

SISTEM IBADAH

By ; NURUL ASTTIZAH NAZWABINTI DUIN

DEFINISI SYARIAT ISLAM

■Istilah syariah merupakan kata yang lumrah beredar di kalangan
masyarakat Muslim dari masa awal Islam, namun yang merekagunakan
selalu syara’i (bentuk jamak) bukan syariah (bentuk mufrad).

■Riwayat-riwayat menunjukkan bahwaorang-orang yang baru masuk
Islam dan datang kepada Rasulullah dari berbagai pelosok Jazirah Arab,
meminta kepada Rasulullah agar mengirim seseorang kepada mereka
untuk mengajarkan syara’i Islam. Sedangkan istilah syariah hampir-
hampir tidak pernah digunakan pada masa awal Islam.

■Dari perkembangan makna, istilah syariah ini diperkenalkan dengan
perubahan makna yang menyempit untuk membawakan makna yang
khusus, yakni ”Hukum Islam” pada masa kemudian.

■Syariah adalah kosakatabahasaArab yang secaraharfiah berarti ”sumber air”
atau ”sumber kehidupan”, dalam Mukhtar al-Sihah diungkapkan sebagai berikut:
Syariah adalah sumber air dan iaadalah tujuan bagi orang yang akan minum.
Syariah jugasesuatu yang telah ditetapkan Allah swt. kepadahamba-Nyaberupa
agamayang telah disyariahkan kepadamereka.

■Orang-orang Arab menerapkan istilah ini khususnyapadajalan setapak menuju
palung air yang tetap dan diberi tandayang jelasterlihat mata. Jadi, katademikian
ini berarti jalan yang jelaskelihatan atau ”jalan raya” untuk diikuti.

■Al-Qur’an menggunakan katasyirah dan syariah dalam arti agama, atau dalam
arti jalan yang jelasyang ditunjukkan Allah bagi manusia. Syariah sering
digunakan sebagai sinonim dengan katadin dan millah yang bermaknasegala
peraturan yang berasal dari Allah swt. yang terdapat dalam al-Qur’an dan hadis
yang bersifat qat’I atau jelasnasnya.

■Sedangkan pengertian syariah Islam menurut Mahmud Syaltut adalah: syariah menurut
bahasaialah tempat yang didatangi atau yang dituju oleh manusiadan haiwan guna
meminum air.

■Menurut istilah ialah hukum-hukum dan aturan Allah disyariahkan buat hambanya
untuk diikuti dan hubungan merekasesamamanusia. Di sini dimaksudkan maknasecara
istilah yaitu syariah tertuju kepadahukum yang didatangkan al-Qur’an dan Rasul-Nya,
kemudian yang disepakati parasahabat dari hukum-hukum yang tidak datang mengenai
urusannyasesuatu nasdari al-Qur’an atau sunnah. Kemudian hukum yang diistinbatkan
dengan jalan ijtihad, dan masuk keruang ijtihad menetapkan hukum dengan perantara
kias, karinah, tanda-tandadan dalil-dalil.

KEDATANGAN ISLAM KE TANAH MELAYU

■Kedatangan Islam ke Tanah Melayu dipercayai bermula pada abad ke-7 masihi.
Pandangan ini berdasarkan kemungkinan agama Islam disebarkan oleh para pedagang
dan pendakwah dari Asia Barat ke Negara China. Seterusnya Islam semakin
berkembang pesat berikutan dengan kemunculan beberapa buah kerajaan Islam di
Pasai dan Perlak di persekitaran Selat Melaka pada abad ke-13 Masihi. Mengikut
cacatan Marco Polo, agama Islam telah tersebar di Tanah Melayu sebelum abad ke-
15. Pada tahun 1292, semasa Marco Polo dalam perjalanan pulang dari China, beliau
telah melawat Sumatera. Perlak ialah pelabuhan pertama yang disinggahinya. Beliau
menyatakan pada masa itu telah wujud usaha-usaha untuk mengislamkan penduduk
tempatan oleh para pedagang Arab di Nusantara. Menurut beliau lagi, itulah satu-
satunya negeri Islam di Kepulauan Melayu pada masa itu (Hall dlm Ruslan
Zainuddin).

■Manakala Ibn Battutah, pengembara Arab yang singgah sebanyak dua kali di Samudera
semasa dalam perjalanan pergi dan balik dari Negara China antara tahun 1345 hingga 1346,
menyatakan bahawa raja Samudera ketika itu telah memeluk Islam dan mengamalkan
Mazhab Shafie. Menurut beliau lagi, negeri-negeri lain di sekelilingnya masih belum mmeluk
Islam. Sepanjang tempoh abad ke-13 dan ke-16 Masihi, agama Islam telah tersebar dengan
meluas hampir ke seluruh Kepulauan Melayu dan mengurangkan pengaruh agama Hindu-
Buddha yang bertapak berabad-abad lamanya di Tanah Melayu. Sejak itu, Islam telah
berkembang pesat sehingga menjadi agama yang dianuti oleh sebahagian besar penduduk di
Kepulauan Melayu .

PELAKSANAAN
SYARIAT DI
MALAYSIA

■SEJARAH PELAKSANAAN SYARIAT ISLAM
MENURUT PERSPEKTIFUNDANG-UNDANG

Islam telah bertapak di Tanah Melayu semenjak kurun ke-12 lagi. Terdapat jugasebahagian
pandangan yang menyatakan bahawa agamaIslam telah diterimaoleh penduduk Tanah
Melayu lebih awal daripada pandangan yang pertama iaitu seawal kurun ke-8. Kedatangan
agamaIslam telah mengubah kehidupan bermasyarakat penduduk di Tanah Melayu ketikaitu,
termasuklah pada aspek perundangan. Kegemilangan Islam di Tanah Melayu suatu ketika
dahulu dapat dilihat semasa zaman pemerintahan Sultan Mansor Shah di Melaka(1459-
1477M).

Catatan sejarah telah membuktikan bahawa undang-undang Islam telah dijadikan sumber
utamaperundangan pada ketikazaman Kesultanan Melayu Melaka(1400-1511). Mengikut Dr.
Van Ronkel, antara teksyang terpenting dalam pengkanunan hukum Islam ialah Hukum
Kanun Melaka. Selain daripada itu, terdapat jugaKitab Undang-undang Sultan Melaka dan
Undang-undang Melakayang mengandungi hukuman terhadap kesalahan seperti hudud dan
qisas. Turut sama di dalamnya mengandungi prosedur dan adad al-Qadhi.

■HALANGAN PELAKSANAAN SYARIAT DI MALAYSIA

1. Peruntukan di bawah Perkara3 ini adalah penting keranaiamenjelaskan bahawa Islam adalah agama
persekutuan. Namun pada masa yang sama jugamemberikan hak kepada orang bukan Islam untuk
mengamalkan agama merekadengan aman dan damai. Selain itu, Perkara3 jugamenjelaskan
kedudukan Raja-Raja sebagai ketuaagamadi negeri-negeri melainkan negeri yang tidak mempunyai
raja. Manakala bagi sesuatu perkara yang meliputi seluruh persekutuan yang berkaitan dengan Islam.
Maka Yang di Pertuan Agong akan mewakili Raja-Raja setelah dipersetujui oleh MajlisRaja-Raja.
Disamping kedudukan Raja-Raja, Perkara3 jugamenyentuh tentang Yang di Pertuan Agong adalah
ketuaagamaIslam bagi negeri-negeri Melaka, Pulau Pinang, Sabah dan Sarawak. Seterusnya, Perkara 3
menyatakan bahawa bagi Wilayah Persekutuan, Parlimen boleh membuat undang-undang berkenaan
dengan hal ehwal Islam dan menubuhkan Majlisbagi menasihati Yang di Pertuan Agong berkenaan
dengan hal ehwal agamaIslam. Bersamaan dengan Perkara3 ini, semuanegeri dalam persekutuan
kecuali Sarawak jugatelah menjadikan Islam sebagai agama negeri.

2 . Artikel 74(2) Perlembagaan Persekutuan menyatakan Badan Perundangan Negeri iaitu
Dewan Undangan Negeri (DUN) diberi kuasauntuk menggubal undang-undang mengenai
mana-mana perkara yang disebut dalam Senarai Kedua, Jadual Kesembilan, Perlembagaan
Persekutuan. Walaubagaimanapun, tidak dijelaskan bidang kuasaMahkamah Syariah
dalam Senarai 2, Jadual Kesembilan Perlembagaan Persekutuan dan tidak ada dalam mana-
mana enakmen negeri. Justeru bidang kuasanya boleh jatuh kepada Mahkamah Sivil.

3. Artikel 4(1) memperuntukkan bahawa “Perlembagaan ini ialah undang-undang utamaPersekutuan
dan apa-apa undang-undang yang diluluskan selepashari Merdekadan yang berlawanan dengan
perlembagaan ini, hendaklah terbatal setakat yang berlawanan itu”. Peruntukkan ini menjelaskan lagi
bahawa walau pun Islam disebut sebagai agamaPersekutuan, tetapi iatidak boleh mengatasi
peruntukan-peruntukan perlembagaan yang lain, dan ini ternyata bercanggah dan tidak selari dengan
kehendak Islam. Lebih menyedihkan kita, Artikel 160 pulayang memberi tafsiran tentang ‘undang-
undang’, perkataan Islam tidak dimasukkan, apa yang ditakrifkan sebagai undang-undang hanyalah
common law, adat dan kelaziman serta undang-undang bertulisyang lain. Di samping itu juga,
terdapat satu lagi aktayang menyempitkan peranan undang-undang Islam dan perlaksanaannya iaitu
Akta Undang-undang Sivil (Civil Law Act) 1956. Melalui Seksyen 3 dan 5 aktaini, iatelah memberikan
kedudukan yang istimewakepada‘common law’ Inggerisdan memperkecil serta menafikan peranan
luasundang-undang Islam. Mengikut aktaini, jikalau tidak adaperuntukan lain dibuat oleh mana-
mana undang-undang bertulismahkamah hendaklah mentadbir dan mengenakan undang-undang
Common Law Inggerisdan Kaedah Ekuiti yang ditadbirkan di England pada 17April 1956.

ISU BERKAITAN
IBADAH

■PELAKSANAAN IBADAH SOLAT KETIKA WABAK

Pandemik Covid-19 yang jugadikenali sebagai pandemik koronavirusmulamenular secaraglobal
berpuncadaripada koronavirussindrom pernafasan akut teruk 2 (SARS-CoV-2). Penularan wabak ini
mulamenakutkan masyarakat keranatelah menyebabkan kematian orang ramai secarameluru. Ia
jugamerupakan penyakit yang senang menjangkiti individu melalui udaradan sentuhan.

Isu keagamaan menjadi topik perbahasan penting keranaberlakunya pengubahsuaian dari segi
praktisnya sejak penularan wabak Covid-19. Kebanyakan aktiviti umat Islam melibatkan
perhimpunan, interaksi rapat, sentuhan fizikal dan perjumpaan secara langsung terutamanya dalam
ibadah solat. Hal ini berlaku apabila , individu melaksanakan solat secaraberjemaah dan perlu
merapatkan saf iaitu dari bahu kebahu.

-Bersandarkan kepada dalil Surah Albaqarah ayat 195 , institusi fatwa
antarabangsa menyeru agar aktiviti seperti solat berjemaah dan solat Jumaat
perlu ditangguhkan sementara. Jika diperhatikan dalil-dalil yang digunakan
dalam mengeluarkan hukum tersebut berlegar pada beberapapoint tertentu.

-Antaranyaialah meraikan salah satu daripada Maqasid Syariah iaitu menjaga
nyawa. Maka,haram bagi sesorang itu mencampakkan diri kedalam bahayadan
kebinasaan tanpa sebarang pencegahan seperti dalil yang terteradi atas.

Apakah Tindakan pihak berkuasa bagi pelaksanaan ibadah solat dan penularan wabak ?

Tindakan yang diambil pihak Kementerian Kesihatan Malaysia adalah mengikut keadaan semasa
mengikut puratakesCovid-19.

■ Tidak dibenarkan duduk lama di masjid atau surau dalam tempoh yang lama tanpa laksanakan
ibadah
■Kerap mencuci tangan menggunakan sabun atau ‘hand sanitizer’ Ketikapergi dan pulang dari masjid
■Amalan salam bersalaman ditangguhkan
■Orang yang bergejala tidak dibenarkan kemasjid ini brdasarkan hadisRasulullah bersabda bahawa
orang yang sakit janganlah mendatangi orang sihat (HRBukhari)
■Menunaikan solat Jemaah secara berjarak
■Membenarkan individu yang lengkap 2 dosvaksinasi tunaikan solat dalam masjid atau surau

■Namun begitu, tidak berkesempatan untuk pergi kemasjid kerana adahalangan bukan bermakna
ibadah secarajemaah terpaksa ditangguh.

■ Laksanakan solat secarajemaah di rumah bersama keluarga

PENGGUNAAN VAKSIN MELALUI NAJIS

■HUKUM PENGHASILAN VAKSIN DARIPADANAJIS;
-HARUS

i)Tiada bahan alternatif halal lain. Oleh itu, kajian wajib diteruskan oleh saintis
muslim bagi mencari bahan halal untuk menghasilkan vaksin.

ii)Ia diharuskan keranamemenuhi keperluan menjaga nyawadaripada ancaman
penyakit.

HUKUM PENGGUNAAN VAKSIN DARIPADA NAJIS

■PERTAMA :

“Jikaadavaksin lain yang lebih suci dan diyakini sumbernya, makatidak boleh digunakan
vaksin yang adaunsur haram. Perkaraini menjadi asasdalam fatwa-fatwamengenai
vaksin.”

■ KEDUA:
Dan di antaratanda-tandakekuasaan-Nyaialah kapal-kapal (yang berlayar) di laut seperti
gunung-gunung. Jikalau Diamenghendaki, Diaakan menenangkan angin, makajadilah
kapal-kapal itu terhenti di permukaan laut. Sesungguhnyapadayang demikian itu
terdapat tanda-tanda(kekuasaan) Nyabagi setiap orang yang bersabar dan banyak
bersyukur." (Asy-Syura: 32-33).

■KETIGA :
Terhindar daripada sifat sombong

■KEEMPAT :
Selalu berharap kepada Allah

■KELIMA :
Lebih bertawakkal

"Dan barangsiapa yang bertawakal kepada Allah, maka Dialah yang
mencukupinya" (Al-Thalaq, ayat 3)