การเลิกทาส ร. ๕
ประวัติการเลิกทาส ของไทยในรัชการที่ ๕ ทาส หมายถึง บุคคลซึ่งถูกนับสิทธิเสมือนสิ่งของของผู้อื่น ไม่มีอิสระในการ ดำ รงชีวิตและมีหน้าที่รับใช้ผู้อื่นโดยมิได้รับการตอบแทน. จากเจ้าของ(นาย ทาส) เช่น การรับใช้ทางด้านแรงงาน และหากไม่เชื่อฟังคำ สั่งสั่อาจถูกลงโทษได้ตาม แต่นายทาสจะกำ หนด ยกเว้นเป็นการกระทำ อันทำ ให้ถึงแก่ความตาย ชนิดของทาสมี 7 ชนิด 1) ทาสสินไถ่เป็นทาสที่มีมากที่สุดคือการขายตัวเป็นทาส 2) ทาสไนเรือนเบี้ย บี้ คือเด็กที่เกิดระหว่างแม่เป็นทาส 3) ทาสที่ได้รับมาด้วยมรดกคือทาสที่ตกเป็นมรดกของนายทาส 4) ทาสท่านให้ถือทาสที่ได้รับจากผู้อื่น 5) ทาสที่ช่วยไว้จากโทษคือทาสที่ไม่มีเงินเสียค่าปรับโทษแล้วมีผู้มาจ่ายแทนคน นั้น นั้ ต้องมาเป็นทาสของผู้ช่วยเหลือ 6) ทาสที่ช่วยให้พ้นจากการอดอยากคือการที่ตนไม่สามารถประกอบอาชีพได้ แล้วจึงมาขอเป็นทาส 7) ทาสเชลยคือผู้ที่ชนะสงครามจะกวาดต้อนผู้แพ้ไปเป็นทาสในเมืองของตน
การเลิกทาส เป็นพระราชกรณียกิจอันสำ คัญยิ่ง ที่ทำ ให้พระองค์ทรงได้รับ พระสมัญญาว่า “สมเด็จพระปิยมหาราช” สมัยที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ฯ เสด็จขึ้นเสวยราชสมบัตินั้น นั้ ประเทศไทยมีทาสเป็นจำ นวนกว่าหนึ่งในสามของพลเมืองของประเทศ เพราะเหตุว่าลูกทาสในเรือนเบี้ย บี้ ได้มีสืบต่อกันเรื่อยมาไม่มีที่สิ้น สิ้ สุด และเป็น ทาสกันตลอดชีวิต พ่อแม่เป็นทาสแล้ว ลูกที่เกิดจากพ่อแม่ที่เป็นทาสก็ตก เป็นทาสอีกต่อ ๆ กันเรื่อยไป กฎหมายที่ใช้กันอยู่ในเวลานั้น นั้ ตีราคาลูกทาสในเรือนเบี้ย บี้ ชาย 14 ตำ ลึง หญิง 12 ตำ ลึง แล้วไม่มีการลด ต้องเป็นทาสไปจนกระทั่ง ทั่ ชายอายุ 40 หญิง อายุ 30 จึงมีการลดบ้าง คำ นวณการลดนี้ อายุทาสถึง 100 ปี ก็ยังมีค่าตัวอยู่ คือชาย 1 ตำ ลึง หญิง 3 บาท แปลว่า ผู้ที่เกิดในเรือนเบี้ย บี้ ถ้าไม่มีเงินมาไถ่ ตัวเองแล้ว ก็ต้องเป็นทาสไปตลอดชีวิต ในการนี้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ฯ ได้ตราพระราชบัญญัติขึ้น เมื่อวัน ที่ 21 สิงหาคม พ.ศ.2417 ให้มีผลย้อนหลังไปถึงปีที่ พระองค์เสด็จขึ้นเสวย ราชสมบัติ จึงมีบัญญัติว่า ลูกทาสซึ่งเกิดเมื่อปีมะโรง พ.ศ.2411 ให้มีสิทธิได้ ลดค่าตัวทุกปี โดยกำ หนดว่า เมื่อแรกเกิด ชายมีค่าตัว 8 ตำ ลึง หญิงมีค่าตัว 7 ตำ ลึง เมื่อลดค่าตัวไปทุกปีแล้ว พอครบอายุ 21 ปีก็ให้ขาดจากความเป็น ทาสทั้ง ทั้ ชายและหญิง
พอถึงปี 2448 ก็ได้ออกพระราชบัญญัติเลิกทาสที่แท้ จริงขึ้น เรียกว่า “พระราชบัญญัติทาส ร.ศ.124” (พ.ศ.2448) เลิกเรื่องลูกทาส ในเรือนเบี้ย บี้ อย่างเด็ด ขาด เด็กที่เกิดจากทาส ไม่เป็นทาสอีกต่อไป การซื้อ ขายทาสเป็นโทษทางอาญา ส่วนผู้ที่เป็นทาสอยู่แล้ว ให้นายเงินลดค่าตัวให้เดือนละ 4 บาท จนกว่าจะหมด และการเลิกทาสของรัชกาลที่ ๕ ไม่มีการทำ ให้เสีย เลือดเสียเนื้อทำ อย่างค่อยเป็นค่อยไปใช้เวลาถึง ๑๐ ปี ในการเลิกทาส ข้าทาสและไพร่ ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ซึ่งหลุดพ้นจาก ระบบดั้ง ดั้ เดิม ได้กลายเป็นราษฎรสยามและต่างมีโอกาสประกอบ อาชีพหลากหลาย
สาเหตุการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางสังคมสมัยรัชกาลที่ 5 1.สาเหตุภายนอก oการคุกคามของมหาอำ นาจตะวันตก รัชกาลที่ 5 จึงทรงผ่อน ปรนต่อการบีบบังคับของประเทศตะวันตกและเร่งปรับปรุงภายใน ประเทศให้เจริญก้าวหน้าขึ้น oการรับอิทธิพลแนวความคิดแบบตะวันตก โดยการเรียนรู้และ ศึกษาศิลปวิทยาการตลอดจนแนวความคิดแบบตะวันตกมากขึ้น o การเสด็จประพาสประเทศใกล้เคียง ทำ ให้เห็นความเจริญของ ประเทศเหล่านี้ จึงได้ทรงปรับปรุงและเปลี่ยนแปลงสังคมไทยให้ เจริญทัดเทียมประเทศเพื่อนบ้าน 2.สาเหตุภายใน o การมีไพร่และทาสทำ ให้เกิดความเหลื่อมล้ำ และความไม่เป็น ธรรมในสังคม o รัชกาลที่ 5 ทรงเห็นว่าการเกณฑ์แรงงานของไพร่เป็นอุปสรรค ต่อการขยายตัวของระบบเศรษฐกิจสมัยใหม่ o การมีไพร่อยู่ในความดูแลเป็นจำ นวนมาก อาจทำ ให้ขุนนาง ผู้ใหญ่ใช้เป็นฐานกำ ลังเพื่อแย่งชิงอำ นาจทางการเมือง และล้มล้าง พระราชอำ นาจของพระมหากษัต ษั ริย์ได้ o การมีทาสทำ ให้ชาติตะวันตกดูถูกว่าเมืองไทยเป็นเมืองเถื่อน และอาจใช้เป็นข้ออ้างเข้ายึดครองประเทศได้
ผลกระทบของการเลิกทาสระบบไพร่และทาส ต่อสังคมไทย 1.เกิดแรงงานอิสระ ประชาชนเป็นอิสระใน การดำ เนินชีวิต 2. ผลดีต่อการปฏิรูประบบราชการแผ่นดินใน รูปกระทรวง 3. ราษฎรหันมาจงรักภักดีต่อองค์พระมหา กษัต ษั ริย์และพระมหากษัต ษั ริย์มีพระราชอำนาจ มากขึ้น 4. ราษฎรได้เป็นทหารอย่างแท้จริง 5. ลดอิทธิพลและอำนาจของขุนนางลงได้
จัดทำ โดย ม.4/6 นางสาว กัญญาวีร์ ผุยหันชาติ เลขที่ 4 นางสาว จิณณพัต กลัดสมบัติ เลขที่ 8 นางสาวณัฐนันท์ รังษีวงศ์ เลขที่ 19 นางสาวนะรีศรี สุภาผล เลขที่ 24