E-bookการฝึกงานที่สอนศิริฟาร์มควายไทย

รายงาน
เรอ่ื ง การฝึกปฏบิ ัติงาน
ณ สอนศริ ิฟาร์มควายไทย อำเภอบ้านสรา้ ง จงั หวดั ปราจนี บรุ ี

จัดทำโดย
นางสาวสนุ ิษา ทดั ดว้ ง รหสั นกั ศกึ ษา 623030059-7
นางสาวกมลชนก บญุ เพ็ง รหัสนักศึกษา 623030228-0
นางสาวชนาภา ภูงามแสง รหสั นักศกึ ษา 623030230-3

อาจารยท์ ่ปี รกึ ษาการฝึกปฏิบัติงาน
ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ยพุ นิ ผาสุก

รายงานฉบับนเ้ี ป็นสว่ นหนึ่งของวิชา AG173798 การฝึกงานทางสตั วศาสตร์ 3
ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564

สาขาวิชาสัตวศาสตร์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยขอนแกน่

คำนำ

รายงานการฝึกปฏิบัติงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา AG173798 การฝึกงานทางสัตวศาสตร์ 3
(PRACTICUM IN ANIMAL SCIENCE III) สาขาวิชาสัตวศาสตร์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ซึ่งได้ดำเนินการฝึกปฏบิ ตั ิงาน ณ สอนศิริฟาร์มควายไทย อำเภอบ้านสร้าง จังหวัดปราจีนบุรี ในภาคเรียนที่ 2
ปีการศกึ ษา 2564

รายงานการฝกึ ปฏิบัติงานฉบบั นม้ี ีจุดมุ่งหมายเพ่อื สรา้ งโอกาสในการเรียนรู้ ประสบการณ์ และพนื้ ฐาน
สำคัญในการดำเนินชีวิต กล่าวคือนักศึกษาฝึกปฏิบัติงานได้เรียนรู้ ฝึกฝน และทำความเข้าใจเกี่ยวกับความรู้
ใหม่ ๆ จากผู้มีประสบการณ์ที่แท้จริง ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อการเตรียมความพร้อมก่อนที่จะเข้าสู่สังคม
การทำงานในอนาคต นอกจากนี้การปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมนอกมหาวิทยาลัย ยังสร้างภูมิคุ้มกันที่
สำคัญในการเรียนรู้สิ่งต่าง ๆ ได้อย่างหลากหลาย อย่างไรก็ตามสิ่งที่กล่าวมาข้างต้นสามารถสั่งสมเป็นความรู้
ความเขา้ ใจที่ดี และแรงผลักดันให้กบั นกั ศึกษาในการใช้ชีวิต การทำงานได้อย่างราบรืน่ และมีความสุขกับการ
ทำงานในอนาคต

ขอขอบคุณอาจารยท์ ่ีปรกึ ษา ผู้ชว่ ยศาสตราจารย์ยพุ นิ ผาสุก ทีไ่ ดใ้ ห้คำแนะนำ และชว่ ยเหลือ ตลอด
การฝึกปฏิบัติงานคร้ังนี้ ซึ่งสามารถสำเร็จลุล่วงไปได้ดว้ ยดี และ สอนศิริฟารม์ ฟาร์มควายไทย ที่ได้ให้โอกาส
คณะนักศึกษาได้ไปฝึกปฏิบัติงาน และสร้างองค์ความรู้ใหม่ ๆ ซึ่งสามารถสร้างประโยชน์ให้แก่นักศึกษา และ
บุคคลอื่น ๆ อีกด้วย ผู้จัดทำหวังเป็นอยา่ งยิง่ วา่ รายงานฉบบั นี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ท่ีสนใจไม่มากก็นอ้ ย หาก
รายงานฉบบั น้ีเกดิ ความผดิ พลาดประการใด ผู้จดั ทำต้องขออภยั มา ณ ทนี ี้ ดว้ ย

คณะผจู้ ัดทำ

สารบญั หนา้
ก
เร่ือง ข
คำนำ
สารบัญ 1
บทท่ี 1 บทนำ 1
1
1.1 ทีม่ าและความสำคัญของการฝึกปฏบิ ตั ิงาน 1
1.2 วัตถปุ ระสงค์ของการฝกึ ปฏบิ ตั งิ าน
1.3 ประโยชนท์ ่คี าดว่าจะได้รับจากการฝึกปฏิบัติงาน 2
1.4 ระยะเวลาการฝึกปฏิบัตงิ าน 2
บทท่ี 2 ข้อมูลเบอื้ งตน้ ของหน่วยงาน 2
2.1 ชือ่ หน่วยงาน 2
2.2 ขอ้ มูลเบ้ืองต้น 3
2.3 แผนท่หี นว่ ยงาน 3
2.4 ผมู้ สี ว่ นเก่ียวขอ้ งกับการฝึกปฏบิ ัตงิ าน
2.5 ตัวอย่างผลิตภัณฑท์ ส่ี ร้างช่ือเสยี ง 4
2.6 ตวั อย่างพ่อพนั ธ์หุ ลักประจำฟารม์ 5
บทที่ 3 เนือ้ หาการฝึกปฏบิ ัติงาน
3.1 ขอบเขตและเนื้อหาของงานท่ีได้รับผิดชอบ 6
3.2 ตารางการปฏบิ ตั งิ าน 6
บทที่ 4 ผลจากการฝกึ ปฏิบัติงาน 6
4.1 ทักษะและประโยชนท์ ไี่ ด้รับจากการฝึกปฏิบตั ิงาน
4.2 ปัญหา อปุ สรรค และแนวทางในการแก้ไข
4.3 ขอ้ เสนอแนะ
บทท่ี 5 ภาคผนวก

1

บทท่ี 1
บทนำ
1.1 ทมี่ าและความสำคญั ของการฝึกปฏบิ ัติงาน
การฝึกปฏบิ ตั ิงาน เปน็ การจดั กระบวนการเรียนรู้เพ่ือฝึกทักษะ กระบวนการคิด การจดั การการเผชิญ
สถานการณ์ และการประยุกต์ความรู้ที่เรียนมาใช้ เพื่อป้องกันและแก้ปัญหาโดยความร่วมมือระหว่าง
สถานศึกษากับภาคการผลิตหรือภาคบริการ หลงั จากผูเ้ รยี นไดเ้ รยี นรูภ้ าคทฤษฎีและการฝึกหัดปฏิบัติเบื้องต้น
ในสถานศึกษาแล้วระยะหนึ่ง ทั้งนี้เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้สัมผัสกับการปฏิบัติงานจริง รวมทั้งการทำงาน
ร่วมกัน ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ฝึกปฏิบัติให้ทำได้ คิดเป็นทำเป็น และเกิดการใฝ่รู้
อย่างต่อเนื่อง ตลอดจนเกิดความมั่นใจ และเจตคติที่ดีในการทำงานและการประกอบอาชีพอิสระ เพื่อให้
เป็นไปตามจุดมงุ่ หมายของการจัดการศึกษา
1.2 วัตถุประสงค์ของการฝึกปฏบิ ัตงิ าน
1. เพอ่ื ผลติ นกั ศึกษาที่มีความรแู้ ละความเช่ียวชาญด้านสัตวศาสตร์
2. มคี วามรอบรู้ในการพัฒนาและการผลิตปศุสตั ว์
3. เพื่อให้นักศกึ ษามีโอกาสได้เรยี นรู้และได้ประสบการณช์ ีวิตในการทำงานอยา่ งแทจ้ รงิ
4. เพ่อื ให้นกั ศึกษาไดเ้ ตรยี มพร้อมก่อนจะออกไปทำงานจริง
5. เพือ่ ให้นกั ศกึ ษาไดร้ จู้ กั การปรบั ตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมนอกมหาวทิ ยาลยั
6. เพอ่ื ให้นักศกึ ษาได้นำความร้มู าประยุกต์ใช้ในการทำงานต่อไป
1.3 ประโยชน์ท่ีคาดว่าจะไดร้ บั จากการฝกึ ปฏบิ ัติงาน
1. ได้รับประสบการณจ์ รงิ ตามสาขาวชิ าทไ่ี ด้ศกึ ษา
2. ไดฝ้ กึ ทกั ษะวชิ าชีพและได้ปฏิบตั ิงานจริง
3. ได้รบั ขอ้ มลู ทีจ่ ำเปน็ ต่อการประกอบอาชพี ในอนาคต
4. ได้สรา้ งบุคลกิ ภาพ และสามารถแกป้ ญั หาเฉพาะหน้าไดด้ ี
1.4 ระยะเวลาการฝึกปฏบิ ตั ิงาน
ระหว่างวันที่ 1 พฤษภาคม 2565 – 17 กรกฎาคม 2565

2

บทท่ี 2
ข้อมูลเบื้องตน้ ของหนว่ ยงาน
2.1 ชื่อหนว่ ยงาน
สอนศริ ิฟาร์ม ฟาร์มควายไทย
2.2 ข้อมูลเบ้ืองต้น
ทต่ี ง้ั : 66 ตำบลบางยาง อำเภอบ้านสรา้ ง จังหวดั ปราจนี บุรี 25150
โทรศัพท:์ 061-287-1545
เพจ Facebook: สอนศริ ิ ฟารม์ ควายไทย
2.3 แผนทหี่ น่วยงาน

Google maps: สอนศิริ ฟารม์ ควายไทย
2.4 ผมู้ สี ่วนเกย่ี วข้องกับการฝึกปฏบิ ัตงิ าน

นายพรหมพิรยิ ะ สอนศิริ
ตำแหน่ง : ผบู้ ริหารสอนศิริ ฟารม์ ควายไทย

3

2.5 ตวั อย่างผลิตภณั ฑ์ทีส่ ร้างชื่อเสียง

ชื่อผลติ ภณั ฑ์ : แฮปปี้บัฟ แฮปปม้ี ิลค์ (นมควายไทย สอนศิริฟารม์ )
2.6 ตัวอย่างพ่อพันธุ์หลกั ประจำฟารม์

ช่ือพ่อพันธุ์ : แก้วฟ้า อายุ 9 ปี มลู คา่ ทางพนั ธ์ุกรรม 60 ล้านบาท

ช่ือพ่อพันธ์ุ : มณีแดง อายุ 7 ปี มูลคา่ 15 ลา้ นบาท

4

บทท่ี 3

เนอ้ื หาการฝึกปฏบิ ตั งิ าน

3.1 ขอบเขตและเนื้อหาของงานทไ่ี ดร้ ับผดิ ชอบ

เน่อื งจาก “สอนศริ ิ ฟาร์มควายไทย” เปน็ ฟารม์ ควายไทยทใ่ี หญ่ท่ีสดุ ในประเทศไทย และมพี ่อพันธ์ุที่ดี
ดี และแพงที่สุดในประเทศ ทั้งนี้ยังมีรางวัลการันตีคุณภาพของควายระดับดับเบิลแกรนด์แชมป์ ส่งผลให้การ
จัดการดูแลควายของฟาร์มจะต้องดีเพียงพอ ในขณะที่พื้นที่ของฟาร์มตั้งอยู่เป็นพื้นที่ลาดลุ่ม มีความชุ่มชื้นสูง
ส่งผลให้การวางแผน การรแบ่งหน้าที่ของพนักงาน เจ้าหน้าที่ และนักศึกษาปฏิบัติงาน ต้องมีความรัดกุม
รอบคอบ เพือ่ ประสทิ ธิภาพทดี่ ีท่ีสุด โดยขอบเขตงานท่ีไดร้ ับผดิ ชอบมีหลากหลายด้านประกอบดังรายละเอียด
ดงั ตอ่ ไปนี้

1. งานดูแลและบริหารจัดการโรงเรอื น

1.1 ทำความสะอาดภายในคอก รางอาหาร อา่ งน้ำ

1.2 ใหอ้ าหารควาย

1.3 ตรวจสอบความเรียบรอ้ ยภายในคอก

1.4 ตรวจสอบความผดิ ปกตขิ องควาย

ทั้งนี้ ภายในฟาร์มระบบปิดถูกออกแบบโดยแบ่งพื้นที่เป็นคอก จากนั้นก็ทำการเดินท่อ
ด้านบนใช้ในการกระจายน้ำให้เป็นละอองพ่นลงไป เพื่อทำให้ควายรู้สึกผ่อนคลาย ลดความเครียด และลด
ความร้อนทีส่ ่งผลทำให้เกดิ กลิ่นอันไม่พงึ ประสงค์ โดยจะมพี เี่ ลย้ี งคอยดแู ลใกล้ชดิ อยูต่ ลอดเวลา รวมถึงคอยเก็บ
มูลที่ได้มาตากแห้ง จากนั้นก็นำเข้าสู่กระบวนการอัดเป็นปุ๋ยเม็ด เพื่อจำหน่ายหารายได้ระหว่างทางร่วมกับ
ผลติ ภัณฑ์อนื่ ๆ เรียกไดว้ า่ เป็นการสร้างมูลคา่ เพ่ิมแบบครบวงจร

2. งานสัตวบาล

2.1 ฉีดยา วิตามนิ และวัคซีนตา่ ง ๆ เพอ่ื สร้างเสรมิ ภูมิคุ้มกนั และคุณลักษณะที่ดใี หค้ วาย

2.2 ทำแผล และตดิ ตามอาการท่ีสามารถเกิดจากแบคทีเรยี

2.3 ใส่และเปลี่ยนสนตะพาย

2.4 ผสมพนั ธ์ุสตั ว์

2.5 ตรวจทอ้ งแม่พันธ์ุและทำคลอดควาย

5

3. งานผลติ และแปรรปู ผลติ ภัณฑ์จากนำ้ นมควาย

นอกจากงานด้านดูแลควาย การบริหารจดั การโรงเรอื น หรือติดตามงานต่าง ๆ แล้ว งานผลิต
และแปรรูปผลิตภัณฑ์จากน้ำนมควายก็เป็นอีกหนึ่งงานที่ได้รับผิดชอบ เพราะผลิตภัณฑ์ที่โดดเด่นของ
“สอนศริ ิ ฟารม์ ควายไทย” คอื “นมควาย” , “โยเกริ ์ต” และ “พดุ ดง้ิ ” น้ำนมควายยังมสี ารตา้ นอนมุ ูลอิสระ
จึงเหมาะกบั คนทแ่ี พแ้ ล็กโทสในนมวัว

สำหรับขั้นตอนของการรีดนมควาย เพื่อทำผลิตภัณฑ์จากนมควาย คือ หลังจากแม่ควาย
อาบน้ำสะอาดเรียบร้อยแล้ว จะรอให้ตัวแห้ง จากนั้นนำเข้าซองรีด ใช้เชือกมัดขาหลังสองข้างให้ติดกับหลัก
เพอ่ื ปอ้ งกันการดิ้น หรอื สะบัด ระหวา่ งนน้ั อาจให้อาหาร หรอื สเปรย์ ละอองน้ำ เพอ่ื ไมใ่ ห้ควายเครียด ใช้ผ้าชุบ
น้ำอุ่นประคบเต้า เพื่อช่วยกระตุ้นให้นมออกง่าย การรีดนมแต่ละครั้งใช้เวลาประมาณ 30 นาที ต่อตัว เมื่อได้
น้ำนมดบิ แลว้ จึงใช้ผ้าขาวบางกรองกอ่ น โดยน้ำนมดบิ สว่ นหน่ึงนำไปเข้ากระบวนการทำพาสเจอไรซ์ อกี ส่วนไว้
ใชส้ ำหรับทำโยเกริ ์ต

4. งานทเ่ี กยี่ วข้องอื่น ๆ

4.1 งานตดั หญ้า

4.2 ทำปยุ๋ จากมลู ควาย

3.2 ตารางการปฏิบตั งิ าน

เวลา รายละเอียดงาน

07.00 น. ตกั มลู ควายออกจากคอก
08.00 น. ให้อาหารขน้
09.00 น. ล้างคอก
11.00 น. ให้หญา้
12.00 น. พกั กลางวนั
13.00 น. ใหห้ ญ้า และทำงานด้านสัตวบาล
17.00 น. ปดิ คอก

6

บทที่ 4

ผลจากการฝึกปฏบิ ัตงิ าน

4.1 ทักษะและประโยชน์ทีไ่ ด้รับจากการฝึกปฏิบัติงาน

ลำดับ ทักษะท่ไี ดร้ บั จากการฝึกปฏิบตั งิ าน ประโยชนท์ ี่ได้รับจากการฝกึ ปฏบิ ัติงาน

1 ทกั ษะด้านการส่ือสาร - เรียนรู้การมีปฏิสัมพันธ์กับกลุ่มพนักงานที่มีหลาย
รูปแบบ
2 ทกั ษะด้านการคดิ วิเคราะห์ - เรยี นรู้การเป็นผูฟ้ ังทดี่ ี เม่อื ได้รับความร้จู ากสตั วบาล
และแกป้ ัญหา
- เรียนรู้การตัดสินใจเมื่อเกิดภาวะขับขันในระหว่าง
3 ทกั ษะดา้ นการทำงานเป็นทมี การปฏบิ ัตงิ าน
- สามารถวินิจฉัยโรค หรืออาการควายเบื้องต้น เพ่ือ
4 ทกั ษะดา้ นการบรหิ ารเวลา ประกอบการรักษาได้

- เรียนรู้การวางแผนการทำงานเป็นทีม เพื่อให้งาน
สำเร็จลุลว่ ง และมีประสิทธิภาพ
- ช่วยเหลือผู้อื่นเมอื่ เสร็จส้นิ หนา้ ท่ีของตนเองแล้ว

- มีการวางแผนก่อนการทำงาน เพื่อให้สำเร็จทันเวลา
ทก่ี ำหนด
- ฝึกให้มีความตรงตอ่ เวลา เม่ือมีการนดั หมาย

4.2 ปัญหา อุปสรรค และแนวทางในการแกไ้ ข

ลำดบั ปญั หา/อุปสรรค แนวทางในการแกไ้ ข

1 การทำงานมีระยะเวลาที่กำหนด ประชมุ วางแผนการทำงานกอ่ นการเริม่ งานในแตล่ ะ
ทำให้ งานไม่มี ปร ะสิทธ ิ ภ า พ ครัง้ ทาง
เทา่ ทคี่ วร

2 พนกั งานมจี ำนวนน้อยกว่าท่คี วร จงึ ทางฟาร์มได้มีการเปิดรบั พนักงานเพม่ิ เติมแลว้
ทำใหก้ ารทำงานมคี วามล่าช้า

3 การแบ่งงานในส่วนของนักศึกษาไม่ ทำแบบแผนการฝึกงานอยา่ งชดั เจน เพอ่ื ใหง้ า่ ยต่อการ
ชัดเจน ฝึกงานในรนุ่ ต่อไป

4.3 ข้อเสนอแนะ

เนื่องจาก “สอนศิริ ฟาร์มควายไทย” เป็นฟาร์มควายไทยที่มีขนาดใหญ่ ดังนั้น ควรแบ่งขอบเขต
การทำงานของเจ้าหน้าที่ หรอื นักศกึ ษาฝึกปฏบิ ัตงิ านให้มีความชดั เจน เพอื่ ทีจ่ ะจัดสรรบทบาทหน้าท่ีของงาน
ในแตล่ ะรปู แบบใหม้ ีความถูกต้อง และมคี วามเหมาะสมกับความสามารถของแต่ละคน

7

บทท่ี 5
ภาคผนวก

นกั ศึกษาฝกึ ปฏบิ ตั งิ านเดินทางถงึ “สอนศริ ิ ฟาร์มควายไทย”

ตรวจท้องแม่พนั ธ์ุควาย

8

ตกั หญ้า และเตรียมให้ควายกิน
นวดมดลูกแม่พันธค์ุ วาย

9

ทำความสะอาดโรงเรือน
ฉีดยาแม่ควายท่ีเพ่ิงคลอด

10

จดบันทึกข้อมลู ควายประจำวัน
ผ่าตัดใส้เล่อื นลูกควาย

11

การแปรรปู นำ้ นมควายใหเ้ ปน็ ผลติ ภณั ฑต์ า่ ง ๆ
ผสมเทียมควาย