หนังสือราชการ 6 ชนิด

ประเภทหนังสอื ราชการ

1.หนังสอื ภายนอก

หนงั สอื ภายนอก คือหนังสือตดิ ต่อราชการทเ่ี ปน็ แบบพิธีโดยใช้กระดาษตราครุฑ เป็นหนงั สอื ติดตอ่
ระหวา่ งสว่ นราชการหรือสว่ นราชการมีถงึ หนว่ ยงานอ่ืนใดซง่ึ มิใช่ส่วนราชการหรอื ทีม่ ีถงึ บุคคลภายนอก

2.หนงั สอื ภายใน

หนงั สอื ภายใน คอื หนังสอื ตดิ ต่อราชการทเ่ี ป็นแบบพิธกี ารนอ้ ยกวา่ หนังสอื ภายนอก เปน็ หนงั สือตดิ ตอ่
ภายในกระทรวง ทบวง กรม หรอื จงั หวดั เดยี วกนั ใชก้ ระดาษบนั ทึกขอ้ ความ

3.หนังสอื ประทบั ตรา

หนังสือประทบั ตรา คือหนงั สอื ทีใ่ ชป้ ระทบั ตราแทนการลงช่อื ของหัวหนา้ ส่วนราชการระดบั กรม
ข้ึนไป โดยให้หวั หนา้ ส่วนราชการระดบั กองหรือผทู้ ี่ได้รบั มอบหมายจากหัวหน้าส่วนราชการระดบั กรมขึ้นไป
เป็นผู้รบั ผดิ ชอบลงชื่อยอ่ กากบั ตรา หนังสือประทบั ตราให้ใชไ้ ด้ท้งั ระหวา่ งสว่ นราชการและระหวา่ งสว่ น
ราชการกบั บคุ คลภายนอก เฉพาะกรณีท่ไี ม่ใชเ่ ร่อื งสาคญั ไดแ้ ก่ การขอรายละเอยี ดเพม่ิ เติม การสง่ สาเนา
หนังสือ สงิ่ ของ เอกสาร หรอื บรรณาสาร การตอบรบั ทราบท่ีไมเ่ กย่ี วกบั ราชการสาคัญหรอื การเงิน การแจ้ง
ผลงานทไ่ี ด้ดาเนนิ งานไปแลว้ ใหส้ ว่ นราชการท่เี ก่ียวขอ้ งทราบ การเตือนเรอ่ื งทีค่ า้ ง เร่อื งซง่ึ หัวหนา้ สว่ นราชการ
ระดบั กรมข้นึ ไปกาหนดโดยทาเปน็ คาส่งั ให้ใช้หนงั สอื ราชการ โดยใช้กระดาษตราครฑุ

4.หนังสอื สงั่ การ

หนังสอื สง่ั การ ใหใ้ ชต้ ามแบบทกี่ าหนดไว้ หนงั สือสงั่ การมี 3 ชนิด ได้แก่ คาสงั่ ระเบยี บ และข้อบังคบั

1. คาส่ัง คอื บรรดาขอ้ ความทผ่ี บู้ ังคบั บัญชาสง่ั การใหป้ ฏบิ ตั โิ ดยชอบดว้ ยกฏหมาย ใชก้ ระดาษตราครฑุ

2. ระเบียบ คือบรรดาข้อความทผ่ี มู้ ีอานาจหนา้ ท่ไี ดว้ างไว้โดยจะอาศยั อานาจของกฏหมายหรอื ไม่ก็ได้ เพ่ือถือ
เป็นหลกั ปฏบิ ัติงานเปน็ การประจา ใชก้ ระดาษตราครฑุ

3. ข้อบงั คับ คือบรรดาข้อความทผ่ี ู้มอี านาจหนา้ ทกี่ าหนดใหใ้ ช้โดยอาศยั อานาจของกฏหมายท่บี ญั ญัติให้
กระทาได้ ใชก้ ระดาษตราครฑุ

5.หนังสือประชาสมั พนั ธ์

หนงั สอื ประชาสมั พันธ์ ให้ใชต้ ามแบบทก่ี าหนดไว้ หนงั สือประชาสมั พนั ธ์มี 3ชนดิ ไดแ้ ก่
ประกาศ แถลงการณแ์ ละข่าว

6.หนังสือทเี่ จา้ หนา้ ท่ที าขึ้นหรือรับไว้เปน็ หลักฐานในราชการ

หนังสอื ทเี่ จ้าหน้าท่ที าข้ึนหรือรบั ไว้เป็นหลักฐานในราชการ คือหนังสือทท่ี างราชการทาขนึ้
นอกจากท่กี ล่าวแล้วข้างตน้ หรอื หนังสอื ทหี่ นว่ ยงานอ่ืนใดซง่ึ มิใชส่ ว่ นราชการหรือบคุ คลภายนอกมมี าถึงส่วน
ราชการและส่วนราชการรบั ไว้เป็นหลกั ฐานของทางราชการ มี 4 ชนิด คือ หนงั สอื รบั รอง รายงานการประชมุ
บนั ทกึ และหนังสอื อนื่

หนังสือรบั รอง คอื หนงั สอื ท่ีสว่ นราชการออกใหเ้ พือ่ รบั รองแกบ่ คุ คล นิตบิ คุ คลหรือหนว่ ยงาน เพ่ือ
วัตถปุ ระสงคอ์ ย่างหนึ่งอยา่ งใดใหป้ รากฏแกบ่ ุคคลโดยท่วั ไปไม่จาเพาะเจาะจง ใชก้ ระดาษตราครุฑ

รายงานการประชมุ คอื การบนั ทึกความคดิ เหน็ ของผู้มาประชมุ ผ้เู ขา้ รว่ มประชมุ และมติของท่ี
ประชมุ ไว้เป็นหลกั ฐาน

บันทึก คือข้อความซึ่งผใู้ ตบ้ งั คบั บญั ชาเสนอตอ่ ผูบ้ งั คบั บญั ชาหรอื ผบู้ งั คับบญั ชาสงั่ การแก่
ผู้ใต้บงั คบั บัญชาหรอื ข้อความทเี่ จ้าหนา้ ทหี่ รือหน่วยงานระดบั ต่ากว่าส่วนราชการระดบั กรมติดตอ่ กนั ในการ
ปฏิบัตริ าชการ โดยใช้กระดาษบนั ทกึ ขอ้ ความ

การรับและส่งหนังสือ

หนว่ ยสารบรรณไดจ้ ัดลาดบั ความสาคญั และความเรง่ ด่วนของหนังสือเพอ่ื ดาเนินการกอ่ นหลงั ตามชั้น
ความเรว็ ของหนงั สอื โดยแบง่ เป็น 3 ประเภทคือ

ด่วนทีส่ ดุ ผูป้ ฏบิ ัตติ ้องปฏิบัติในทนั ทที ่ีไดร้ บั หนงั สอื นน้ั

ด่วนมาก ผูป้ ฏบิ ัติตอ้ งปฏิบตั โิ ดยเรว็

ด่วน ผปู้ ฏบิ ตั ิต้องปฏบิ ัตใิ ห้เร็วกวา่ ปกตเิ ท่าทจ่ี ะทาได้



1. ตวั อยา่ งหนังราชการภายนอก

2. ตวั อย่างหนงั สอื ราชการภายใน

3. ตวั อยา่ งหนังสอื ประทบั ตรา

4. ตวั อยา่ งหนังสอื สั่งการ

5. ตวั อย่างหนงั สือประชาสัมพนั ธ์

6. ตวั อย่างหนงั สือเจา้ หน้าท่ที าขึ้นหรอื รบั ไวเ้ ปน็ หลกั ฐานในราชการ

ประเภทหนังสอื ราชการ

หนงั สอื ภายนอก

หนงั สอื ภายนอก คอื หนงั สอื ตดิ ตอ่ ราชการทเ่ี ป็นแบบพธิ โี ดยใช้กระดาษตราครุฑ เปน็ หนงั สอื ตดิ ตอ่
ระหวา่ งสว่ นราชการหรือส่วนราชการมถี ึงหน่วยงานอนื่ ใดซงึ่ มิใช่สว่ นราชการหรือทมี่ ถี งึ บุคคลภายนอก

หนังสือภายใน

หนงั สือภายใน คอื หนังสอื ตดิ ต่อราชการที่เปน็ แบบพธิ กี ารนอ้ ยกว่าหนังสอื ภายนอก เปน็ หนงั สือตดิ ตอ่
ภายในกระทรวง ทบวง กรม หรอื จงั หวัดเดียวกนั ใช้กระดาษบนั ทึกขอ้ ความ

หนังสอื ประทบั ตรา

หนังสอื ประทบั ตรา คือหนงั สอื ท่ใี ชป้ ระทบั ตราแทนการลงชือ่ ของหวั หน้าสว่ นราชการระดับกรม
ข้นึ ไป โดยให้หัวหน้าส่วนราชการระดับกองหรือผู้ทไี่ ดร้ บั มอบหมายจากหวั หน้าส่วนราชการระดบั กรมข้ึนไป
เป็นผู้รบั ผดิ ชอบลงชอ่ื ยอ่ กากับตรา หนังสือประทับตราใหใ้ ชไ้ ด้ท้ังระหวา่ งสว่ นราชการและระหว่างส่วน
ราชการกบั บคุ คลภายนอก เฉพาะกรณีทไ่ี ม่ใช่เรือ่ งสาคญั ได้แก่ การขอรายละเอยี ดเพมิ่ เตมิ การสง่ สาเนา
หนงั สอื สง่ิ ของ เอกสาร หรอื บรรณาสาร การตอบรบั ทราบทีไ่ ม่เกย่ี วกบั ราชการสาคญั หรอื การเงิน การแจง้
ผลงานท่ีไดด้ าเนินงานไปแล้วใหส้ ว่ นราชการที่เกย่ี วขอ้ งทราบ การเตือนเรอื่ งทค่ี า้ ง เรอื่ งซงึ่ หวั หนา้ ส่วนราชการ
ระดับกรมขน้ึ ไปกาหนดโดยทาเป็นคาสั่งให้ใช้หนังสือราชการ โดยใชก้ ระดาษตราครฑุ

หนงั สือสงั่ การ

หนังสอื สงั่ การ ให้ใชต้ ามแบบทก่ี าหนดไว้ หนงั สอื สง่ั การมี 3 ชนดิ ได้แก่ คาส่งั ระเบียบ และขอ้ บังคับ

1. คาสงั่ คือบรรดาขอ้ ความทผ่ี บู้ งั คบั บญั ชาสั่งการใหป้ ฏิบตั โิ ดยชอบดว้ ยกฏหมาย ใชก้ ระดาษตราครฑุ

2. ระเบียบ คอื บรรดาข้อความท่ีผมู้ ีอานาจหน้าท่ไี ด้วางไวโ้ ดยจะอาศยั อานาจของกฏหมายหรอื ไม่กไ็ ด้ เพือ่ ถือ
เปน็ หลักปฏบิ ตั ิงานเปน็ การประจา ใช้กระดาษตราครฑุ

3. ข้อบังคับ คือบรรดาขอ้ ความทผี่ ู้มอี านาจหนา้ ทกี่ าหนดใหใ้ ช้โดยอาศยั อานาจของกฏหมายทบี่ ญั ญตั ิให้
กระทาได้ ใชก้ ระดาษตราครฑุ

หนงั สือประชาสัมพนั ธ์

หนังสอื ประชาสมั พันธ์ ให้ใช้ตามแบบทกี่ าหนดไว้ หนังสือประชาสัมพนั ธม์ ี 3ชนดิ ไดแ้ ก่
ประกาศ แถลงการณ์และข่าว

หนังสอื ทีเ่ จ้าหน้าทที่ าขน้ึ หรือรบั ไวเ้ ปน็ หลกั ฐานในราชการ

หนงั สือทเี่ จ้าหนา้ ท่ที าข้นึ หรอื รับไวเ้ ปน็ หลกั ฐานในราชการ คอื หนังสอื ทท่ี างราชการทาขึน้
นอกจากทกี่ ลา่ วแล้วขา้ งตน้ หรอื หนงั สอื ทห่ี น่วยงานอื่นใดซงึ่ มใิ ชส่ ว่ นราชการหรอื บคุ คลภายนอกมีมาถึงสว่ น
ราชการและสว่ นราชการรบั ไว้เป็นหลกั ฐานของทางราชการ มี 4 ชนดิ คอื หนังสอื รับรอง รายงานการประชมุ
บนั ทึก และหนังสอื อืน่

หนังสือรบั รอง คือหนงั สือท่สี ่วนราชการออกใหเ้ พือ่ รบั รองแกบ่ คุ คล นิติบคุ คลหรือหน่วยงาน เพ่อื
วัตถุประสงค์อยา่ งหนงึ่ อยา่ งใดใหป้ รากฏแกบ่ คุ คลโดยทวั่ ไปไม่จาเพาะเจาะจง ใช้กระดาษตราครฑุ

รายงานการประชมุ คือ การบันทึกความคดิ เหน็ ของผูม้ าประชุม ผเู้ ข้ารว่ มประชมุ และมติของที่
ประชุมไว้เป็นหลักฐาน

บันทกึ คอื ข้อความซ่ึงผู้ใต้บงั คับบญั ชาเสนอต่อผู้บังคบั บญั ชาหรอื ผบู้ งั คับบญั ชาสง่ั การแก่
ผู้ใต้บังคบั บัญชาหรือข้อความทเี่ จ้าหนา้ ทหี่ รือหนว่ ยงานระดบั ตา่ กว่าส่วนราชการระดบั กรมตดิ ตอ่ กนั ในการ
ปฏิบัติราชการ โดยใช้กระดาษบนั ทกึ ข้อความ

การรบั และสง่ หนังสือ

หนว่ ยสารบรรณได้จดั ลาดบั ความสาคญั และความเร่งดว่ นของหนังสือเพอื่ ดาเนินการกอ่ นหลงั ตามชน้ั
ความเร็วของหนงั สอื โดยแบง่ เปน็ 3 ประเภทคือ

ดว่ นทสี่ ดุ ผู้ปฏิบตั ิตอ้ งปฏิบตั ิในทันทีที่ไดร้ บั หนงั สอื นนั้

ดว่ นมาก ผู้ปฏิบัติต้องปฏบิ ตั โิ ดยเรว็

ดว่ น ผ้ปู ฏิบตั ิต้องปฏบิ ตั ิให้เร็วกว่าปกตเิ ท่าทจ่ี ะทาได้



1. ตวั อยา่ งหนังราชการภายนอก

2. ตวั อย่างหนงั สอื ราชการภายใน

3. ตวั อยา่ งหนังสอื ประทบั ตรา

4. ตวั อยา่ งหนังสอื สั่งการ

5. ตวั อย่างหนงั สือประชาสัมพนั ธ์

6. ตวั อย่างหนงั สือเจา้ หน้าท่ที าขึ้นหรอื รบั ไวเ้ ปน็ หลกั ฐานในราชการ