ใบความรู้เรื่อง การแตกตัวของกรดอ่อน

กรดอ่อนเมื่อละลายน้ำจะแตกตัวเป็นไอออนได้บางส่วน เช่นเมื่อ HF แตกตัวใน
สารละลายจะมี F- และ H3O+เกิดขึ้น โดยยังมี HF หรือสารตั้งต้นผสมอยู่ใน
สารละลายเนื่องจากกรดอ่อนแตกตัวได้บางส่วนเท่านั้น

สมการปฏิกิริยา

สูตรการประมาณค่า

C คือ ความเข้มข้นเริ่มต้น
K คือ ค่าคงที่การแตกตัวของกรด

ค่าคงที่การแตกตัวของกรดอ่อน

เมื่อ C > 1000 C
K K

ร้อยละการแตกตัวของกรดอ่อน เมื่อ C < 1000
K
= จำนวนโมลของกรดที่แตกตัว ×100

จำนวนโมลของกรดทั้งหมด

ตารางแสดง

ค่าคงที่การแตกตัวของกรด
บางชนิดที่อุณภูมิ 25 องศาเซลเซียส

การแตกตัวของกรด H2SO4 ในขั้นที่ 1 จัดเป็นกรดแก่
อ้างอิงข้อมูลจาก section 8 ใน CRC Handbook of Chemistry & Physics. 91st ed.
(2010)

จากตารางสังเกตว่ากรดที่ให้โปรตอนได้มากกว่า 1
โปรตอนต่อ 1 โมเลกุล มีค่าคงที่การแตกตัว
มากกว่า 1 ค่า และค่าคงที่การแตกตัวขั้นแรกสูง
กว่าการแตกตัวขั้นต่อไปตามลำดับเสมอ
เช่น กรดซัลฟิวรัส (H2SO3)มีการแตกตัว 2 ขั้น
โดยขั้นที่ 1 มีค่าคงที่การแตกตัว (Ka1 = 1.41 x 10-
2 ) มากกว่าขั้นที่ 2 ( Ka2 = 6.31 x 10-8)

ตัวอย่าง
กรดไฮโดรฟลูออริก (HF) มีค่า Ka 6.8 × 10-4
กรดแอซีติก (CH3COOH) มีค่า Ka 1.8 × 10-5
ดังนั้น กรดไฮโดรฟลูออริก (HF) เป็นกรดที่มีค่า Ka
มากกว่าจึงแรงกว่ากรดแอซีติก (CH3COOH )
(HF แตกตัวให้ H+ มากกว่า CH3COOH)

การคำนวณค่าไฮโดรเนี ยมไอออนจากสูตร

เมื่อ C > 100
K

เมื่อทราบค่า ความเข้มข้นของไฮโดรเนียมไอออน (H3O+)
สามารถนำมาหาร้อยละการแตกตัวของกรดเบนโซอิก (C6H5COOH) ได้ ดังนี้

การคำนวณค่าไฮโดรเนี ยมไอออนจากสูตร

เมื่อ C < 100
K

การคำนวณหาค่า Ka

การคำนวณร้อยละการแตกตัวของกรด

ที่มา : หนังสือเรียนเคมี รายวิชาเพิ่มเติม
ชั้นมัธยมศึ กษาปีที่ 5 เล่ม 2 (สสวท)