P Islam Tingkatan 4 KSSM

Fekah tingkatan 4
Buku Teks m/s 90-108

Haji & umrah

1.Maksud, hukum dan dalil haji dan umrah

Perkara Haji Umrah

Bahasa Tujuan dan maksud Ziarah
Istilah
Mengunjungi Baitullah al- Mengunjungi Baitullah
Haram pada bulan-bulan al-Haram pada bila-
haji (Syawal, Zulkaedah, bila masa untuk
1-13 Zulhijjah) untuk mengerjakan ibadah
mengerjakan ibadah tertentu menurut
tertentu menurut syarat- syarat-syaratnya
syaratnya

2

2. Hukum dan dalil naqli haji dan umrah

HUKUM DALIL

WAJIB sekali i. Allِۚ‫ل‬aَِّ ِ‫ل‬h‫ َة‬s‫ َر‬w‫ ُع حم‬t‫ٱ حل‬b‫ َو‬e‫ج‬rَّ f‫ َل‬i‫ۡ ح‬rm‫واْ ٱ‬a‫م‬nُّ ِ‫ت‬:َ‫َوأ‬
seumur hidup
bagi setiap Maksud : “Dan
individu yang sempurnakan ibadah haji
mukallaf dan dan umrah kerana Allah
berkemampuan S.W.T

3

DALIL ii. Allah swt berfirman:

‫َبيَِم َنَِٰنتٱ حسَّم َت َق َاط ُام َإعِبح َإرَِٰ ََهِحليهِ َم ََسو َبِمي ٗنلِۚ َد ََوخ َملَ ُهنۥ ََك َكَن َف َر َءا ِمفَ ٗنإِا َّن َوٱلِ َّلِ َِّلِ َل ََ َ َغع ِ يٱنلنَّا َعِ ِسن‬٩‫ت‬٧ِ‫ٱفِحلِحي َ ُّعهَِٰجلَ َِمءٱا حۡ َ َلَيَٰيحي ُت‬

Maksud : “Dan Allah S.W.T mewajibkan manusia mengerjakan
ibadah haji dengan mengunjungi Batullah bagi sesiapa yang
mampu kepadanya. Dan sesiapa yang kufur (ingkarkan
kewajipan ibadah haji itu), maka sesungguhnya Allah S.W.T
Maha Kaya (tidak berhajatkan sesuatu pun) daripada sekalian
makhluk.”

4

DALIL iii. Daripada Umar bin al-Khattab R.A meriwayatkan
‫ِ َت‬b‫ ْؤ‬aُ‫وت‬hَ a،َ‫ة‬w‫ َل‬a‫ َّص‬R‫ال‬a‫ َم‬s‫ي‬u‫تُ ِق‬l‫"و‬uَ l‫ًل‬،lِ‫ل‬aِ‫ِل َّي‬h‫ل َساب‬Sُِ‫ْوه‬.ْ‫ل‬A‫َّرإِ ََُس‬.‫ت‬Wَ ‫طَّم ْع ًدا‬bَ‫َُت َم‬e‫ ْس‬r‫َّان‬sَ‫ِأن‬a‫إِ َو‬b‫ ُتل‬dََِّ ‫ل‬a‫َّْۡللَاي‬:‫ َل َوإََِ َ ُت َل َّجإِا‬،‫ َلَو ُمتَ أُص ْنو َمت َ َْرش ََمه ََدأضَا ْن َن‬،‫ال"اَّزََِلك َْةس‬

Maksud : “Rukun Islam itu ialah engkau melafazkan kalimah
syahadah (meyakini serta menerangkan kebenaran) bahawa
sesungguhnya tiada Tuhan yang berhak disembah melainkan Allah
dan bahawa sesungguhnya Nabi Muhammad ialah Pesuruh Allah
dan engkau mendirikan solat dan mengeluarkan zakat serta
berpuasa pada bulan Ramadhan dan juga engkau menegerjakan
haji ke Baitullah jika engkau berkemampuan”

5

Spektrum ilmu

• Ibadah haji telah disyariatkan pada tahun
ke lima Hijrah.

• Bulan-bulan haji :
1. Syawal
2. Zulkaedah
3. 1 hingga 13 Zulhijjah

6

3. Syarat wajib, rukun, perkara wajib dan amalan sunat

Syarat wajib Huraian
Islam Tidak diwajibkan kepada orang kafir

Baligh Cukup umur dan tidak wajib bagi kanak-kanak

Berakal Waras dan tidak wajib bagi orang gila
Tidak wajib kepada hamba
Merdeka Mampu dari segi kesihatan, kewangan dan
Berkemampuan keselamatan
(istithaah)

7

Spektrum ilmu

Ciri-ciri berkemampuan : 4. Aman perjalanan pergi

1. Cukup perbelanjaan dan balik.

untuk mengerjakan haji 5. Sihat tubuh badan.

dan umrah pergi dan

balik. Khusus bagi perempuan :
2. Cukup keperluan nafkah 1. Mendapat keizinan suami

asas bagi orang di bawah atau walinya.

tanggungannya. 2. Ditemani oleh suami atau

3. Ada kenderaan pergi dan mahram atau kumpulan

balik. perempuan yang boleh
dipercayai.

8

4. Rukun haji dan umrah

L1a. fNaizant imatemngeenrgjaekrajankahnajhi /ajui m: ‫ل‬rَaَ‫ا‬h‫نَ َويْ ُت اۡ ْ َل َّج َوأَ ْح َر ْم ُت بِهِ لِ َِّلِ َت َع‬

Maksud:

“Sahaja aku mengerjakan haji dan aku berihram dengannya
kerana Allah Ta’ala”

Lafaz niat mengerjakan umrah : ‫نَ َويْ ُت اۡ ْ َل َّج َوأَ ْح َر ْم ُت بِـ ِه َما لِ َِّلِ َت َعاَ َل‬

Maksud :

“Sahaja aku mengerjakan umrah dan aku berihram dengannya
kerana Allah Ta’ala”

9

Haji Umrah Huraian

2. Wukuf Tiada Wukuf pada ibadah haji :
di Arafah wukuf di Berada di Arafah walaupun seketika
Arafah bermula dari masuk waktu zohor 9
Zulhijjah hingga sebelum masuk
3. Tawaf di Kaabah waktu subuh pada 10 Zulhijjah.

Antara waktu mustajab untuk
berdoa ialah ketika wukuf di Arafah

Mengelilingi Kaabah 7 pusingan
bermula di penjuru Hajarul Aswad
dan berakhir pada sudut yang sama
menurut syarat-syarat tertentu

10

Haji Umrah Huraian

4. Saie Berjalan ulang-alik sebanyak 7 kali
bermula di bukit Safa dan berakhir di
bukit Marwah menurut syarat-syarat
tertentu

5. Bergunting atau Bergunting sekurang-kurangnya 3
bercukur rambut helai rambut dan sunnah bercukur
rambut bagi lelaki

6. Tertib Tertib pada Melakukan perbuatan mengikut urutan
pada semua rukun
kebanyakan
rukun

11

LAMPU HIJAU

12

SPEKTRUM ILMU Tahallul menurut syarak :

Perkataan Tahallul bermaksud membebaskan diri dari larangan
daripada larangan yang terdapat semasa ihram.
Tahallul bagi umrah ialah Jemaah bercukur atau bergunting
selepas selesai melaksanakan saie.
Tahallul bagi haji terbahagi kepada 2 :
i. Tahallul awal boleh dilaksanakan apabila 2 daripada 3

perkara tersebut dilaksanakan :
a. Melontar Jamrah Kubra
b. Tawaf dan saie
c. Bercukur atau bergunting
ii. Tahallul Thani boleh dilakukan setelah Jemaah
haji selesai menyempurnakan tiga perkara tersebut.

13

5.Perkara wajib haji dan umrah

Haji Umrah Huraian

i. Niat ihram di Berniat ihram di Miqat ialah ketentuan tempat atau
Miqat masa untuk berniat ihram, haji atau umrah

Miqat Makani : JENIS-JENIS Miqat Zamani :
Ketentuan tempat MIQAT Ketentuan masa bagi

atau sempadan seseorang untuk
tempat untuk berniat ihram haji
berniat ihram bermula dari 1 Syawal
hingga masuk waktu
Subuh 10 Zulhijjah

14

5 tempat
untuk Miqat
bagi
penduduk
luar Mekah

Haji Umrah Huraian

ii. Bermalam tiada Berada di Muzdalifah
(mabit) di selepas tengah malam
Muzdalifah 10 Zulhijjah sehingga
sebelum terbit fajar
iii. Melontar 7
anak batu Masa untuk melontar
di Jamrah tiada bermula selepas tengah
Kubra
malam 10 Zulhijjjah

16

Haji/ Umrah Huraian
Tiada
iv. Bermalam Berada di Mina pada malam-
(mabit) di Tiada malam hari Tasyrik (11-13
Mina Zulhijjah)

v. Melontar 7 Jamrah Sughra, Jamrah Wusto
anak batu dan Jamrah Kubra pada hari
di ketiga- Tasyrik. Masuk waktu
tiga melontar adalah selepas azan
Jamrah subuh sehingga terbenam
matahari 13 Zulhijjah.

17

Haji /Umrah Huraian

vi. Menjauhi 1. Kecantikan
larangan ihram
Menyapu minyak rambut
Mencabut bulu atau rambut
Memotong kuku

2. Wangi-wangian

Berwangi-wangian sama ada pada
pakaian, badan atau menghidunya

18

Haji/Umrah Huraian

vi. Menjauhi 3. Pakaian
larangan ihram

Memakai pakaian berjahit atau
bercantum
Menutup kepala

Menutup muka

Memakai sarung tangan

19

Haji /Umrah Huraian

vi. Menjauhi 4. Alam sekitar

larangan Memburu binatang buruan

ihram Memotong atau merosakkan tumbuhan

5. Hubungan seksual
Berkahwin, mengahwinkan atau
wakil untuk menerima nikah
Melakukan perbuatan merangsang
syahwat
Persetubuhan suami isteri

20

Pakaian ihram Pakaian lelaki Pakaian
lelaki secara perempuan
semasa ihram semasa ihram
biasa secara ittiba’

21

6. Amalan sunat haji dan umrah

Haji/Umrah Huraian

i. Mandi sunat Dilakukan sebelum memakai pakaian ihram.
ihram
Lafaz n‫ل‬iَ a‫ا‬t‫ َع‬m‫ َت‬aِ‫ل‬nِِ‫ل‬di‫ ًة‬s‫ َّن‬u‫ ُس‬na‫م‬t‫ا‬i‫َر‬h‫ح‬ra‫ل‬mِ ‫ا‬ : ‫نَ َويْ ُت‬

‫ُغ ْس َل‬

Maksud
“Sahaja aku mandi sunat ihram kerana Allah
taala”

22

Haji/Umrah Huraian

ii. Solat sunat Selepas selesai memakai pakaian ihram

ihram dengan sempurna, disunatkan melakukan

solat sunat ihram.

‫ل‬Lَa‫ا‬f‫ع‬aَ z‫ َت‬sِ‫ل‬oَِ ِ‫ل‬la‫ي‬tِ sْ u‫ َت‬n‫ َع‬a‫ ْك‬t‫ َر‬ih‫ِم‬r‫ا‬a‫ َر‬m‫ل ْح‬:ِ ْ ‫أُ َصِِل ُس َن َة ا‬
Maksud

“Sahaja aku solat sunat ihram dua rakaat

kerana Allah taala”

23

Haji Umrah Huraian

iii. Talbiah Memperbanyak talbiah selepas berihram

iv. Mengutip tiada Mengutip 7 anak batu di Muzdalifah pada
anak batu di 9 Zulhijjah untuk melontar di Jamrah
Muzdalifah Kubra pada 10 Zulhijjah

v. Solat sunat selepas Lafaz solat sunat tawaf :
melakukan tawaf

Maksud
“Sahaja aku solat sunat tawaf dua rakaat
kerana Allah taala”

Sunat dilakukan di belakang makam

Ibrahim

24

L‫د‬aَ f‫م‬aْ ‫ح‬zَ t‫ْل‬a‫ا‬l‫ن‬bَّ i‫ا‬ah.‫ َكك‬:َ ‫ َلَ َّبكْي َل‬S‫َ ِ ْشكي‬Pََ‫ل‬Eَ ‫ك‬K‫َََل‬T‫ْشكي‬Rَِ Uَ‫م َْل‬M‫َكوَْاَلل‬Iَ‫ك‬L‫َي‬Mْ ‫َلَلَّب‬U‫ة‬.َ ‫َل َّب ْي َك ال ّٰل ُه َّ َمواَللَِّّبنْيْع َ َمك‬

Maksud :
HambaMu datang menyambut panggilanMu Ya Allah, hambaMu
datang menyahut panggilanMu, hambaMu datang menyahut
panggilanMu. Tiada sekutu bagiMu. HambaMu datang
menyahut panggilanMu. Sesungguhnya pujian dan nikmat
adalah milikMu begitu juga kerajaan tiada sekutu bagiMu

25

7. PerbANDINGan haji dan umrah
Persamaan

Aspek Haji dan Umrah

Perkara wajib Larangan ihram
Mempunyai Miqat Makani

Rukun Tawaf Ifadah
Saie
Bercukur

26

Aspek Haji Umrah
Waktu
Dikerjakan pada bulan haji Pada bila-bila masa
Rukun sahaja sepanjang tahun
Perkara
wajib Wajib wukuf Tiada wukuf

Melontar 7 anak batu pada Tiada melontar 7 anak
ketiga-tiga Jamrah batu pada ketiga-tiga
Bermalam di Muzdalifah Jamrah
Bermalam di Mina Tiada bermalam di
Melontar 7 anak batu di Muzdalifah
Jamrah Kubra Tiada bermalam di Mina
Tiada melontar anak batu
di Jamrah Kubra

27

Jenis Haji

Ifrad : Tamattuk : Qiran :

Mengerjakan Mengerjakan Berniat
haji dahulu, umrah dahulu mengerjakan
kemudian dalam bulan haji, haji dan umrah
mengerjakan
umrah pada kemudian secara
tahun yang mengerjakan haji serentak
pada tahun yang
sama 28
sama

9. Garis masa Haji tamattuk 8 ZULHIJJAH

6 ZULHIJJAH 7 ZULHIJJAH Berniat ihram di
Masjid al-Haram
Berihram Meninggalkan
larangan ihram
umrah haji

Melaksanakan 9 ZULHIJJAH

umrah 10 ZULHIJJAH Wukuf di
Arafah
Bermalam di Muzdalifah

Melontar Jamrah Kubra

Bercukur

Tawaf Ifadah

Bersambung Saie

9. Garis masa Haji tamattuk 13 ZULHIJJAH

11 ZULHIJJAH 12 ZULHIJJAH Melontar di
ketiga-tiga
Melontar di Melontar di Jamrah
ketiga-tiga ketiga-tiga Bermalam di
Jamrah Jamrah Mina
Bermalam di Bermalam di
Mina Mina SPEKTRUM ILMU

Tawaf Wada’ dilaksanakan di

Mekah, sebelum balik ke tanah air.

10. Kaifiat pelaksanaan haji tawattuk

(10 Zulhijjah •Lontar Jamrah
•Bermalam

(10,11,12,13

Zulhijjah)

(13/14 Zulhijjah)

11. Hikmah haji dan umrah

✗ Rohani

- Menghapuskan dosa dan meraih ✗ Sosial

ganjaran syurga kerana - Saling mengenali

pengorbanan harta dan tenaga sesama umat Islam

dalam melakukan perintah Allah walaupun berbeza

swt. bangsa dan negara.

- Menzahirkan ketaatan dalam

melakukan perintah Allah swt

- bagi mencapai kasih sayang dan

- rahmat daripada Allah swt.

32

Hikmah haji dan umrah

✗ Politik ✗ Dakwah
- Menzahirkan kekuatan - Menyemarakkan

umat Islam. perkembangan dakwah Islam
keseluruh alam.

Ekonomi
- Meningkatkan taraf hidup umat Islam dengan menabung

dalam Tabung Haji supaya dana umat Islam meningkat.
- Meningkatkan dana umat Islam dan mewujudkan sumber

pendapatan baru.

33

LATIHAN !

12 3

Nyatakan Jelaskan Terangkan
maksud, hukum perkara wajib kaifiat
dan dalil naqli dan amalan pelaksanaan
haji dan umrah. sunat haji dan haji Tamattuk.
umrah.