ระบบอวัยวะของร่างกาย

ระบบอวยั วะของร่างกาย

สาระการเรียนรู้

1 2 3
อวยั วะต่าง ๆ ระบบประสาท ระบบตอ่ มไร้ท่อ
ของร่างกาย

อ วั ย ว ะ ต่ า ง ๆ ของรา่ งกาย

อวัยวะของร่างกายนั้นมีท้ังอวัยวะที่เรามองเห็น และอวัยวะที่เรามอง
ไม่เห็น อวัยวะท่ีมองเห็น ส่วนใหญ่จะอยู่ภายนอกร่างกาย เช่น ปาก จมูก
แขน ขา มือ เท้า

อวัยวะที่เรามองไม่เห็น จะอยู่ภายในร่างกาย เช่น สมอง หัวใจ ลําไส้
และต่อมต่าง ๆ ในร่างกาย ระบบการทํางานของร่างกาย ประกอบด้วย
โครงสร้างทส่ี ลบั ซับซอ้ น จําแนกได้เป็น 10 ระบบ คอื

อวยั วะภายใน
และ

ภายนอกร่างกาย

ระบบประสาท

ระบบประสาททําหน้าท่ีรับความรู้สึก มีการทํางานสัมพันธ์
กับฮอร์โมนที่ผลิตจากต่อมไร้ท่อ เพ่ือควบคุมการทํางานของ
ร่างกายให้ตอบสนองต่อส่ิงเร้า รวมท้ังทํางานสัมพันธ์กับระบบ
อ่ืน ๆ เพื่อใหร้ า่ งกายทํางานไดต้ ามปกติ

ระบบประสาทแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ ระบบประสาท
ส่วนกลาง ระบบประสาทส่วนปลาย และระบบประสาทอัตโนมตั ิ

1. ระบบประสาทส่วนกลาง

1.1 สมอง
1.2 ไขสันหลัง

สมองส่วนหนา้

1.1 สมอง สมองส่วนกลาง

สมองส่วนหนา้ สมองส่วนท้าย

เซรบี รมั ทําหน้าที่ด้านความทรงจํา ความฉลาดไหวพริบ เป็นศูนย์
ทาลามสั รบั ความรู้สึกในการมองเหน็ การได้ยนิ การได้กลน่ิ

เปน็ ศูนยร์ บั และถ่ายทอดความรสู้ ึกไปยังเซรีบรัม

ไฮโปทาลามสั เป็นศูนย์ควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย การเต้นของ

หัวใจ ความดันเลือด ความหิว การนอนหลับ การ
หล่ังฮอร์โมนของต่อมไร้ท่อ การหลั่งน้ําย่อยจาก

กระเพาะอาหาร

สมองส่วนกลาง ทาํ หน้าท่เี กย่ี วกับการเคล่อื นไหวของลูกตา และมา่ นตา

สมองส่วนท้าย

เซรเี บลลมั ทําหน้าที่ดูแลการทํางานของส่วนต่าง ๆ ในร่างกาย
และระบบกลา้ มเน้อื ตา่ ง ๆ ใหป้ ระสานสัมพันธก์ นั

พอนส์ ทําหน้าท่ีควบคุมการเคี้ยวอาหาร การหลั่งน้ําลาย การ
หายใจ การฟงั การเคลอ่ื นไหวกลา้ มเนื้อบรเิ วณใบหน้า

เมดัลลา ทําหน้าที่เป็นศูนย์ควบคุมการทํางานของระบบประสาท
ออบลองกาตา อัตโนมตั ิต่าง ๆ ได้แก่ การหายใจ การไหลเวยี นเลอื ด

1.2 ไขสันหลัง เป็นสว่ นท่ีตอ่ ก้านสมองสว่ นทา้ ยลงไปตามแนวชอ่ งกระดกู
สันหลัง ทำหน้าทีเ่ ปน็ ตวั เชือ่ มในการรบั กระแสประสาทจากส่วนตา่ ง ๆ
ของรา่ งกายสง่ ตอ่ ไปยงั สมอง และรับจากสมองสง่ ไปยงั อวยั วะตา่ ง ๆ
ในร่างกาย ควบคมุ ปฏกิ ิรยิ าตอบสนองสง่ิ เร้าอย่างกะทนั หันโดยไม่ตอ้ งรอ
คำส่งั จากสมอง หรอื ทีเ่ รยี กวา่ “ปฏิกิริยารเี ฟล็กซ์ (Reflex Action)”

2. ระบบประสาทสว่ นปลาย

ประกอบด้วย เส้นประสาทสมอง และ เส้นประสาท ไขสันหลัง ทำหน้าที่นำ
ความรู้สึกจากส่วนต่าง ๆ ของร่างกายเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง และส่งกลับไปยัง
อวัยวะต่าง ๆ ประกอบดว้ ย

2.1 เสน้ ประสาทสมอง
2.2 เสน้ ประสาทไขสันหลัง

2.1 เส้นประสาท มี 12 คู่ ทอดมาจากสมองผ่านรูต่าง ๆ
สมอง
ของกะโหลกศีรษะ เส้นประสาทสมองบางคู่จะทํา
หน้าที่รับความรู้สึก บางคู่จะทําหน้าท่ีเกี่ยวกับ

การเคลื่อนไหว บางคู่จะทําหน้าท่ีท้ังรับความรู้สึก
และเก่ยี วกบั การเคลือ่ นไหว

2.2 เส้นประสาท มี 31 คู่ เป็นเส้นประสาทท่ีแตกออกมาจาก
ไขสันหลงั
ไ ข สั น ห ลั ง ทํ า ห น้ า ท่ี รั บ ค ว า ม รู้ สึ ก แ ล ะ รั บ รู้
เก่ียวกับการเคลื่อนไหว เส้นประสาทไขสันหลังจะ

เป็นระบบประสาท ท่ีอยู่นอกอํานาจจิตใจ ทํา
หน้าท่ี ควบคุมอวัยวะต่าง ๆ ท่ีทํางาน ได้ด้วย
ตัวเอง เช่น การเต้น ของหัวใจ การเคลื่อนไหว

ของ อวัยวะภายใน

3. ระบบประสาทอัตโนมตั ิ

แบ่งออกเป็น 2 ส่วน

3.1 ระบบประสาท 3.2 ระบบประสาท
ซิมพาเทตกิ พาราซมพิ าเทตกิ

เป็นระบบท่ีทำให้ร่างกาย เป็นระบบทที่ ำหนา้ ท่คี วบคุมการสะสมพลังงาน
เตรยี มพรอ้ มสำหรบั เผชญิ ภาวะ ควบคุมการทำงานของอวัยวะภายในหลอดเลอื ด และ

อันตรายหรอื ฉุกเฉนิ ต่อมตา่ ง ๆ ให้มีสภาพการทำงานเปน็ ปกติ

การดแู ลรกั ษา หลีกเล่ียงการใช้
ระบบประสาท สารเสพตดิ ทกุ ชนดิ

12 และเครือ่ งดมื่ ที่มี
แอลกอฮอล์
ป้องกนั การเกิด
อบุ ตั เิ หตทุ ่จี ะมี พักผอ่ นให้เพียงพอ
ผลกระทบบริเวณ 8-10 ช่วั โมงต่อวนั
ศีรษะ และไขสันหลัง และมีการผอ่ นคลาย

34 ความเครยี ด

กนิ อาหารทม่ี ี
ประโยชน์ตอ่ ร่างกาย
โดยเฉพาะอาหารท่มี ี

วติ ามนิ บี 1 สูง

การดูแลรกั ษา
ระบบประสาท

56 ออกกําลงั กาย
เป็นประจํา
ถนอมการใช้สายตา สมา่ํ เสมอ
เช่น ไมค่ วรใช้
ถา้ มคี วามผิดปกติ
สายตากับเคร่อื ง เกย่ี วกับระบบประสาท
คอมพิวเตอรเ์ ปน็
โดยไม่ทราบสาเหตุ
เวลานาน ๆ ควรรบี พบแพทย์

7 ตรวจสายตา การ 8

ไดย้ นิ หรือการ

ทํางานของระบบ

ประสาทอ่นื ๆ ใน

รา่ งกาย

สรปุ
อ วั ย ว ะ ต่ า ง ๆ ของรา่ งกาย

ระบบประสาทแบง่ ออกเปน็ 3 ส่วน คอื ระบบประสาทส่วนกลาง
ระบบประสาทส่วนปลาย และระบบประสาทอัตโนมัติ