คู่มือการจัดการน้ำเสียจากสถานประกอบการขนาดเล็กที่ผลิตสินค้าหรือให้บริการบางประเภท สำหรับเจ้าหน้าที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

ตารางท่ี 3 คา่ มาตรฐานควบคุมการระบายน้�ำทงิ้ จากสถานประกอบการขนาดเลก็ ทีผ่ ลิต
สนิ คา้ หรือใหบ้ รกิ ารบางประเภท

ค่ามาตรฐาน

กล่มุ ที่ 1 กลุ่มท่ี 2

ล�ำ ดับ พารามเิ ตอร ์ กลุ่มที่น�ำ้ เสียมีสารอนนิ ทรยี ์ กลมุ่ ที่น�้ำ เสยี มีสารอนิ ทรยี ์

เป็นองคป์ ระกอบหลกั เป็นองค์ประกอบหลัก

1. ความเปน็ กรดและด่าง (pH) ระหว่าง 5.5 - 9.0 ระหว่าง 5.5 - 9.0

2. อณุ หภูมิ (Temperature) ไม่เกิน 40 องศาเซลเซียส ไมเ่ กนิ 40 องศาเซลเซยี ส

3. ของแขง็ แขวนลอยทัง้ หมด ไม่เกนิ 50 มิลลกิ รมั ตอ่ ลิตร ไมเ่ กนิ 50 มลิ ลิกรมั ตอ่ ลติ ร

(Total Suspended Solids)

4. ซีโอดี (Chemical Oxygen ไม่เกนิ 120 มลิ ลิกรัมต่อลติ ร -

Demand)

5. บีโอดี (Biochemical Oxygen - ไม่เกิน 60 มลิ ลิกรมั ต่อลติ ร

Demand)

6. น�้ำ มันและไขมนั (Oil and Grease) ไมเ่ กนิ 20 มิลลิกรัมต่อลติ ร ไมเ่ กิน 20 มิลลิกรัมต่อลติ ร

7. โครเมียมเฮกซะวาเลนท ์ ไมเ่ กนิ 0.25 มลิ ลกิ รมั ตอ่ ลติ ร -

(Hexavalent Chromium)

8 แคดเมยี ม (Cd) ไมเ่ กนิ 0.03 มลิ ลกิ รมั ตอ่ ลติ ร -

9. ตะก่วั (Pb) ไมเ่ กนิ 0.2 มลิ ลกิ รัมตอ่ ลติ ร -

หมายเหตุ สำ�หรับสถานประกอบการขนาดเล็กที่ผลิตสินค้าหรือให้บริการ กลุ่มท่ี 1 (4) การผลิตกระดาษ
ชนดิ ต่างๆ ใหเ้ ป็นไปตามตารางท่ี 3 เว้นแต่ ซีโอดี (Chemical Oxygen Demand) ต้องไม่เกนิ 400 มลิ ลิกรัม
ตอ่ ลติ ร

คูม่ อื การจดั การน�้ำเสียจากสถานประกอบการขนาดเล็กทผี่ ลติ สินค้าหรอื ใหบ้ รกิ ารบางประเภท 49
สำ� หรับเจา้ หน้าทอ่ี งค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน

ตารางท่ี 4 วิธีการตรวจวิเคราะห์คุณภาพนำ้�ท้ิงจากสถานประกอบการขนาดเล็กท่ีผลิต
สนิ ค้าหรอื ให้บริการ

พารามเิ ตอร์ วิธีการตรวจวิเคราะห์

ความเปน็ กรดและด่าง (pH) ใหใ้ ชเ้ ครือ่ งวดั ความเปน็ กรดและดา่ งของน�้ำ
(pH Meter) ทีม่ ีความละเอยี ดไม่ต�่ำ กวา่ 0.1 หน่วย
อุณหภูมิ (Temperature) ให้ใชเ้ ครื่องวัดอณุ หภูมิวดั ขณะทำ�การเก็บตัวอย่าง
ของแข็งแขวนลอยท้งั หมด ให้ใชว้ ิธกี รองผ่านกระดาษกรองใยแกว้ (Glass Fiber Filter)
(Total Suspended Solids) และอบแห้งที่อุณหภูมิ 103 - 105 องศาเซลเซียส เป็นเวลา
อยา่ งน้อย 1 ชว่ั โมง
ซีโอดี ให้ใชว้ ธิ ยี ่อยสลาย โดยใชโ้ พแทสเซียมไดโครเมต
(Chemical Oxygen Demand) (Potassium Dichromate)
บีโอดี ใหใ้ ช้วิธกี ารบ่มตวั อย่างทอี่ ุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส เป็นเวลา
(Biochemical Oxygen Demand) 5 วันติดต่อกัน และหาคา่ ออกซิเจนละลายด้วยวธิ เี อไซด์
มอดฟิ ิเคช่นั (Azide Modification) หรอื วิธเี มมเบรนอิเล็กโทรด
น�้ำ มนั และไขมัน (Oil and Grease) (Membrane Electrode)
โครเมยี มเฮกซะวาเลนท์ ใหใ้ ชว้ ธิ สี กดั ดว้ ยตวั ท�ำ ละลายแลว้ แยกหาน�ำ้ หนกั ของน�ำ้ มนั และไขมนั
(Hexavalent Chromium) ให้ใชว้ ธิ ีเทยี บสี (Colorimetric Method) หรอื วธิ ีสกดั และตรวจวดั
ดว้ ยวธิ อี ะตอมมคิ แอบซอฟชน่ั สเปคโตรเมทรี (Atomic Absorption
แคดเมียม (Cd) Spectrometry: AAS) หรอื วธิ ีสกดั และตรวจวดั ด้วยวธิ อี นิ ดกั ทฟี
ตะกัว่ (Pb) ลีคพั เพลิ พลาสมา่ (Inductively Coupled Plasma)
ใหใ้ ช้วิธียอ่ ยสลายตัวอย่างดว้ ยกรด (Acid digestion) และวัดหา
ปริมาณโลหะดว้ ยวธิ อี ะตอมมิค แอบซอฟชั่น สเปคโตรเมทรี
(Atomic Absorption Spectrometry: AAS)
หรือวิธอี นิ ดักทีฟลี คัพเพิล พลาสม่า
(Inductively Coupled Plasma)

50 คู่มือการจดั การน้ำ� เสยี จากสถานประกอบการขนาดเล็กทผ่ี ลติ สนิ คา้ หรือให้บริการบางประเภท
ส�ำหรบั เจ้าหนา้ ท่อี งคก์ รปกครองส่วนท้องถิ่น

ภาคผนวก

ข

ค่มู อื การจดั การนำ้� เสยี จากสถานประกอบการขนาดเลก็ ท่ผี ลิตสินคา้ หรอื ให้บรกิ ารบางประเภท 51
สำ� หรบั เจา้ หนา้ ที่องคก์ รปกครองสว่ นท้องถ่ิน

ตารางท่ี 1 แสดงลักษณะระบบบำ�บัดน้ำ�เสีย และการบำ�รุงรักษาระบบบำ�บัดน้ำ�เสีย
เบ้อื งตน้

ลำ�ดับ ระบบ ลักษณะของระบบ ขอ้ เสนอแนะการดแู ลระบบ

1. ตะแกรง ตะแกรง (Screen) มีท้ังแบบ หม่ันทำ�ความสะอาด
หยาบ และแบบละเอยี ด เศษส่ิงสกปรกทตี่ ิดอยู่
2. บอ่ ดกั ไขมัน สามารถใชด้ กั ของแขง็ บนตะแกรงเปน็ ประจำ�
แขวนลอยทป่ี นมากับน้ำ�เสีย
3. ระบบบำ�บัดแบบ ได้แก่ เศษไม้ ถุงพลาสตกิ บ่อดักไขมันเป็นการกักน้�ำ เสีย
ใชอ้ ากาศ กระดาษ และอน่ื ๆ ไว้ระยะหนงึ่ เพ่ือให้ไขมนั และ
บ่อดักไขมันสามารถกำ�จัด นำ�้ มันมีโอกาสลอยตวั ข้ึนมา
ไขมนั ไดม้ ากกว่ารอ้ ยละ 60 อยบู่ นผวิ น้ำ� ซึง่ จะตอ้ งตัก
มีทง้ั แบบส�ำ เร็จรูป หรือ ออกไปกำ�จดั ทุกวนั เชน่ นำ�ไป
สามารถสรา้ งไดเ้ อง โดยใช้ ตากแหง้ หรอื หมักทำ�ปุ๋ย
วงขอบซีเมนต์ การเติมอากาศในบ่ออย่าง
ท่ัวถึง จะท�ำ ให้ประสิทธภิ าพ
เครอ่ื งเติมอากาศ มที ้งั ระบบ ของบอ่ เติมอากาศดีขึ้น
เป่าอากาศลงไปในนำ�้ และ
ระบบเติมอากาศท่ีผวิ น้ำ�
โดยจะตอ้ งเลอื กใหเ้ หมาะกับ
สภาพและสถานท่ตี ง้ั

52 คู่มอื การจัดการน้�ำเสยี จากสถานประกอบการขนาดเล็กที่ผลติ สนิ คา้ หรือใหบ้ ริการบางประเภท
สำ� หรบั เจ้าหนา้ ทีอ่ งค์กรปกครองสว่ นท้องถ่ิน

ล�ำ ดบั ระบบ ลกั ษณะของระบบ ข้อเสนอแนะการดแู ลระบบ

4. บงึ ประดิษฐ์ ลักษณะของระบบแบบน้ี ตอ้ งเลอื กใช้ชนดิ ของพืช
จะเปน็ บ่อดนิ ที่มกี ารบดอัดดิน ใหม้ คี วามเหมาะสมกบั สภาพ
5. ถงั กรองทราย ให้แนน่ หรอื ปูพนื้ ดว้ ยแผน่ ของพน้ื ทแ่ี ละดนิ และตอ้ งระวัง
HDPE ใหไ้ ดร้ ะดบั เพ่อื ให้ ถกู รบกวนจากสัตว์ท่กี ินพชื
นำ้�เสียไหลตามแนวนอนขนาน เหลา่ นเ้ี ปน็ อาหาร เชน่ บัว กก
กบั พน้ื ดนิ บอ่ ดินจะมคี วามลกึ ธูปฤาษี ผกั ตบชวา เป็นต้น
แตกตา่ งกนั เพื่อใหเ้ กดิ
กระบวนการบ�ำ บัดตาม ตรวจส่งิ สกปรกมีอยู่ชัน้ บน
ธรรมชาตอิ ย่างสมบรู ณ์ หรอื ไม่หากมีให้ท�ำ ความ
เป็นการดักตะกอนแขวนลอย สะอาดช้นั ทราย หมัน่ เชค็
ขนาดเลก็ โดยวสั ดทุ ใี่ ช้ในการ การไหลของนำ้�ไม่ให้มีการ
กรองเป็นวสั ดุท่มี ที ว่ั ไปใน ทว่ มขัง หากมีการหยดุ ใช้
ทอ้ งถ่นิ เช่น ดิน ทราย หิน เปน็ ระยะเวลานานใหข้ ดุ ลอก
และถา่ น เปน็ ต้น โดยทว่ั ไป ตะกอน และท�ำ ความสะอาด
สารแขวนลอยส่วนมาก ถังกรองทราย
จะถกู ดักบรเิ วณผวิ ช้นั กรอง

คู่มือการจัดการนำ้� เสียจากสถานประกอบการขนาดเล็กที่ผลติ สนิ คา้ หรือใหบ้ รกิ ารบางประเภท 53
สำ� หรบั เจา้ หน้าทอี่ งคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ

ล�ำ ดบั ระบบ ลักษณะของระบบ ข้อเสนอแนะการดแู ลระบบ

6. ถงั ตกตะกอน ทำ�หน้าท่ตี กตะกอนของแขง็ ควบคมุ อัตราการไหลของน�ำ้
แขวนลอยเพื่อลดปรมิ าณ ในถังตกตะกอนใหส้ ม่ำ�เสมอ
แขวนลอยเพอ่ื ลดปรมิ าณและ ควบคุมปริมาณสารคอลลอยด์
ของแข็งแขวนลอยในน้�ำ เสีย หรอื ตะกอนเบา ควรตรวจเชค็
โดยจะกักนำ้�ไว้ในถังหรอื ตะกอนในบ่อ หากมปี รมิ าณ
บ่อตกตะกอนจนกระท่ัง มากควรน�ำ ไปก�ำ จัดหรอื นำ�ไป
สารแขวนลอยตกตะกอน ใช้ประโยชน์
จมสกู่ ้นถังโดยใชแ้ รงโน้มถ่วง
ของโลกหรือการใช้สารเคมี
ชว่ ยเพมิ่ ประสิทธภิ าพในการ
ตกตะกอน

54 คู่มอื การจดั การน�้ำเสียจากสถานประกอบการขนาดเล็กทผ่ี ลิตสนิ คา้ หรอื ใหบ้ ริการบางประเภท
สำ� หรับเจา้ หนา้ ท่ีองค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่

ลำ�ดบั ระบบ ลกั ษณะของระบบ ข้อเสนอแนะการดูแลระบบ

7. บ่อกึ่งใช้อากาศ เปน็ การบ�ำ บัดนำ�้ เสยี โดยอาศัย การออกแบบอาศยั ระดับ
การท�ำ งานของจุลนิ ทรียใ์ น ความลึกของบ่อใหม้ คี วามลกึ
3 กลุม่ โดยสว่ นบนของบอ่ นอ้ ยกวา่ บอ่ บ่มแตล่ กึ กว่าบ่อ
เป็นการท�ำ งานของจุลนิ ทรยี ์ ใช้อากาศ โดยเฉลีย่ ควรมี
ทีต่ อ้ งการออกซิเจน (Aerobic ความลกึ มากกว่า 2 เมตร
bacteria) และสาหรา่ ย และเปน็ ระบบที่ใช้พื้นท่ี
ชว่ ยสังเคราะห์แสงท�ำ ให้ได้ ขนาดใหญ่ในการก่อสรา้ ง
ออกซเิ จนเพื่อใช้ในการย่อย ระบบ
สลายสารอินทรยี โ์ ดยจุลนิ ทรยี ์
ทใ่ี ช้ออกซเิ จนเขตกน้ บอ่
เป็นการทำ�งานของแบคทีเรีย
ท่ีไม่ต้องการออกซเิ จน
(Anaerobic bacteria) ทย่ี อ่ ย
สลายสารอินทรีย์ท่กี ้นบ่อและ
แปรสภาพเปน็ ก๊าซ ก๊าซที่
ลอยขน้ึ มาจะถูกออกซิไดซ์
โดยออกซิเจนทีอ่ ย่ชู ว่ งบนของ
บอ่ ท�ำ ให้ไม่เกิดกล่นิ เหมน็
และสว่ นสุดทา้ ยเขตรอยต่อ
เปน็ การทำ�งานของแบคทีเรีย
ที่สามารถอาศยั ได้ท้ังในสภาพ
ทม่ี อี อกซเิ จนและไมม่ อี อกซเิ จน
(Facultative bacteria)

คู่มือการจัดการน�ำ้ เสยี จากสถานประกอบการขนาดเล็กที่ผลิตสนิ ค้าหรือให้บรกิ ารบางประเภท 55
สำ� หรบั เจา้ หนา้ ที่องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถิ่น

ล�ำ ดับ ระบบ ลกั ษณะของระบบ ข้อเสนอแนะการดูแลระบบ

8. บ่อไร้อากาศ การบ�ำ บดั น�ำ้ เสยี โดยใชจ้ ลุ นิ ทรยี ์ การดแู ลระบบไมย่ งุ่ ยากซบั ซอ้ น

ในสภาวะไรอ้ ากาศในการยอ่ ย และคา่ ใชจ้ า่ ยในการลงทนุ ต�ำ่

สลายสง่ิ สกปรกในน�ำ้ เสยี สามารถกอ่ สรา้ งและท�ำ ไดเ้ อง

9. บ่อระเหย การบ�ำ บดั น�ำ้ เสยี ทม่ี คี วามเคม็ ระบบบ�ำ บดั แบบบอ่ ระเหย

และมขี องแขง็ ทล่ี ะลายน�ำ้ เปน็ ระบบทต่ี อ้ งการใชพ้ น้ื ท่ี

โดยวธิ กี ารบ�ำ บดั จะใชห้ ลกั การ ในการกอ่ สรา้ งสงู โดย

ในลกั ษณะเดยี วกบั การท�ำ ขนาดพน้ื ทจ่ี ะสมั พนั ธก์ บั

นาเกลอื แตจ่ ะใชบ้ อ่ เดยี วในการ ปรมิ าณน�ำ้

บ�ำ บดั การบ�ำ บดั จะปลอ่ ยน�ำ้

เขา้ สบู่ อ่ กลางแจง้ ซง่ึ ควรเปน็ บอ่

ซเี มนตห์ รอื เปน็ บอ่ ดนิ ทม่ี กี ารปู

พลาสตกิ ชนดิ ความหนาแนน่ สงู

(High Density Polyethylene:

HDPE) เพอ่ื ปอ้ งกนั การซมึ ของ

ความเคม็ ลงสพู่ น้ื ดนิ จากนน้ั

จะกกั เกบ็ น�ำ้ เสยี ไวใ้ นบอ่ เพอ่ื ให้

น�ำ้ เสยี ไดร้ บั แสงแดดเปน็ ระยะ

เวลาหนง่ึ จนกระทง่ั น�ำ้ เสยี ระเหย

ออกไป สว่ นทก่ี น้ บอ่ จะเหลอื กาก

ของแขง็ สว่ นใหญเ่ ปน็ สว่ นผสม

ของวตั ถดุ บิ ทใ่ี ชใ้ นการผลติ เชน่

เกลอื น�ำ้ ตาล เปน็ ตน้ จากนน้ั

จงึ น�ำ กากของเสยี ทเ่ี หลอื น�ำ ไป

ก�ำ จดั ตอ่ ไป

56 คมู่ ือการจัดการน้�ำเสียจากสถานประกอบการขนาดเล็กทผี่ ลติ สนิ คา้ หรือให้บริการบางประเภท
ส�ำหรับเจา้ หน้าที่องคก์ รปกครองสว่ นท้องถน่ิ

ลำ�ดับ ระบบ ลักษณะของระบบ ขอ้ เสนอแนะการดูแลระบบ

10. ถังดดู ซบั ส�ำ หรับการกำ�จดั สี (Color การน�ำ ถ่านกัมมนั ต์ กลับมา
Removal Technology) ใช้ใหมจ่ ะต้องฟนื้ ฟสู ภาพ
โดยใชถ้ า่ นกมั มนั ต์ ด้วยการเผาที่ความร้อนสูง
(Activated carbon) ดูดซบั มคี ่าใช้จา่ ยสงู และมขี ้อจำ�กดั
ถ่านกัมมันต์เปน็ วสั ดุทีม่ ี ทน่ี ำ�้ หนกั โมเลกลุ ของสี
รพู รุนสงู และมคี ุณสมบัติ ทจ่ี ะถกู ดูดซบั
ในการดดู ซบั การประกอบ
อินทรยี ์ตา่ งๆ ทีป่ นเป้อื น
อยใู่ นของเหลวหรอื กา๊ ซไดใ้ น
ปริมาณสงู เนอื่ งจากมีรู
ขนาดเล็ก (Micro porosity)
ท�ำ ใหส้ ามารถกำ�จัดสีจรงิ และ
สปี รากฏไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ
โดยใช้วตั ถดุ บิ ทม่ี คี ารบ์ อน
เป็นองคป์ ระกอบเช่น ไม้
ถา่ นหนิ ปิโตรเลยี ม กะลา
มะพรา้ ว เปลือกถั่วเมลด็ แข็ง
กากชานอ้อย ขีเ้ ลือ่ ย
กระดกู สตั ว์ เป็นตน้

คู่มอื การจัดการน�้ำเสียจากสถานประกอบการขนาดเล็กที่ผลติ สินคา้ หรอื ใหบ้ ริการบางประเภท 57
ส�ำหรับเจ้าหนา้ ท่ีองค์กรปกครองสว่ นท้องถิ่น

น้ำเสีย

จากสถานประกอบกิจการ

ตะแกรง

บอ ดกั ไขมัน

ระบบบำบดั ระบบบำบัด

แบบใชอากาศ แบบไมใ ชอ ากาศ

บงึ ประดษิ ฐ

น้ำกลับไป ระบาย

ใชไ หม ลงทอระบายน้ำสาธารณะ

รปู ที่ 1 ตัวอยา่ งระบบบ�ำ บดั น�้ำ เสียสำ�หรบั สถานประกอบการขนาดเล็ก

หมายเหตุ: การเลือกระบบบำ�บัดน้ำ�เสียข้ึนอยู่กับประเภทสถานประกอบการ และข้อจำ�กัดของปัจจัยต่างๆ
ท้ังพื้นที่ก่อสร้างระบบบำ�บัดน้ำ�เสีย และเงินลงทุน โดยผู้ประกอบการควรพิจารณาเลือกระบบท่ีสามารถนำ�มา
ประยกุ ต์ใช้ให้สอดคล้องกับปัจจัยและข้อจำ�กัดด้านตา่ งๆ ในสถานประกอบการ

58 คู่มอื การจัดการน้ำ� เสยี จากสถานประกอบการขนาดเลก็ ทผ่ี ลิตสนิ ค้าหรือให้บรกิ ารบางประเภท
ส�ำหรบั เจ้าหนา้ ทอ่ี งค์กรปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน

ภาคผนวก

ค

ค่มู ือการจัดการนำ�้ เสียจากสถานประกอบการขนาดเล็กทผ่ี ลติ สนิ ค้าหรอื ให้บริการบางประเภท 59
สำ� หรบั เจ้าหน้าที่องคก์ รปกครองสว่ นท้องถิ่น

ขนาดตหะ3รก0อื รตซาŒ ะสมกา.รนสŒาดูงพŒวล5ย0าไสมซตŒไมผิก.‹ จวงำขนอวบนซ4เี มวนงตเ ท10พ0้นื ซหมน.าห5นซาม5. ซม. เวหทงนพขาอนื้ 5บหซนซเี ามม.น5ตจซำ 1มน0.ว0นซ4ม.วง หเวทงนพขาอน้ื 5บหซนซเี ามม.น5ตซ ม10.0 ซม. เวหทงนพขาอน้ื 5บหซนซีเามม.น3ตจซำ ม1น0.ว0นซ4ม.วง
ททชชนน้ัอ‹อ‹ กรดิ 8ะรเ.ซบ5อางาขะพยรนนีวอ‹ าซี้ำงดที ้ิง3 นว้ิ ธจตูปำำนแหวษนนี ง‹ ก5ปกลตกูกนŒ ลพตมชือ‹ นบห้ำอ‹‹างเกชนั ‹น5 ซม.

ท‹อส้นั ฝาปขดนเากดลยี 3วมนือว้ิ สฝังากปะดสถีพังรกอŒ รมองหูจับ ฝสงัากปะดสถพี ังรกŒอรมองหจู ับ ทขน‹อพาดวี ซี 3ี ชนั้นิ้ว 8.5 ทขน‹อพาดวี ีซ3ี ชน้ัน้ิว 8.5 ขทน‹อพาดวี ซี 3ี ชนัน้ ้วิ 8.5
แปลนถงั ดกั ไขมัน แปลนถังกรองทราย
แปลนบงึ ประดษิ ฐ แปลนบอ‹ บ‹ม

ทางน้ำเขาŒ ฝาปดถังดกั ไขมันสังกะสพี รอŒ มหจู ับ
วงขอบซีเมนต 100 ซม. หนา 5 ซม. ฝาปด ถงั กรองสังกะสี
ส‹วนกรองเศษอาหาร จำนวน 3 วง เทพืน้ หนา 3 ซม. พรŒอมหจู บั

ตะกราŒ สานดŒวย
ไมไŒ ผห‹ รอื ตะกรŒา
พลาสติก ทอ‹ พีวีซี ช้นั 8.5 วงขอบซีเมนต 100 ซม.
ขนาด 30 ซม. ขนาด 3 นวิ้ หนา 5 ซม. จำนวน 4 วง วงขอบซีเมนต 100 ซม. หนา 5 ซม.
สงู 50 ซม. ท‹อระบายตะกอน อิฐกอŒ น เทพ้นื หนา 5 ซม. ทอ‹ พวี ซี ี ชัน้ 8.5 วงขอบซีเมนต 100 ซม. จำนวน 4 วง เทพ้ืนหนา 5 ซม.
ท‹อระบายน้ำทผี่ ‹าน ท‹อพีวีซีเกลยี วนอก ขนาด 3 นวิ้ หนา 5 ซม.
การดกั ไขมัน พรŒอมฝาปด ทอ‹ พีวีซี ชั้น 8.5
ทอ‹ พีวซี ี ชัน้ 8.5 ขนาด 2 น้วิ ท‹อพีวซี ี ขนาด 3 นิว้
ชนั้ 8.5 ทอ‹ พีวีซี ชั้น 8.5
ขนาด 3 น้ิว ทรายหยาบหนา 40 ซม. ขนาด 3 นว้ิ ขนาด 3 น้วิ
พื้นคอนกรีตหนา 5 ซม.
รปู ตัดถงั ดกั ไขมัน ถา‹ นไมŒ หนา 10 ซม. พน้ื คอนกรีตหนา 3 ซม.

อฐิ หกั หรอื กรวด หนา 20 ซม. ดินปนทราย รปู ตดั บ‹อบม‹
กรวดหรือหนิ
พนื้ คอนกรีต หนา 5 ซม. ทอ‹ นำ้ เสียพวี ซี ี ชนั้ 8.5 ขนาด 3 นิ้ว
รูปตัดถังกรองทราย เจาะรูขนาด 5 มม. ระยะหา‹ ง 1 ซม. รูปตัดบงึ ประดษิ ฐ
กระจายโดยรอบ

จวงำขนอวบนซ4ีเมวนงตเ ท10พ0น้ื ซหมน.าห5นซาม5. ซม. วเหทงนพขาอื้น5บหซนซเี ามม.น5ตจซำ 1มน0.ว0นซ4ม.วง หวเทงนพขาอ้นื
ชทชท้นันอ‹‹อกริด8ะรเ.ซบ5อางาขะพยรนนวี ‹อาีซ้ำงดีทิ้ง3 นิว้

สฝังากปะด สถพี ังรกอŒรมองหูจับ ฝสังากปะดสถีพงั รกŒอรมองหูจบั ขทน‹อพาดีวซี 3ี ชน้นั ิ้ว 8.5

แปลนถังดักไขมัน แปลนถงั กรองทราย แปลนบึงปร

งน้ำเขาŒ ฝาปด ถงั ดักไขมนั สังกะสพี รŒอมหจู ับ
สไตมว‹ะŒไนกผกร‹หหทปŒารสอร้ัรงมือางะพานเตศยื้นยดะษุกกวŒเทอหยตรี่กาŒาต์ให่อชุ:าส้ใรหรก้า้สางอรรเดะลคบือวจลบกงำอ้ขบนรงอวำะ�กบนบบซบั ัด3บีเปมนบวนจั ง้ำ�ำ�ตจเบเสยัท1ัด0ียแพ0นลน้ื ซะหำ้�แมขนเลส.าอ้ะียหจ3เงขนำ�ซินาึ้นกมล5อดั .งยดซทู่กมา้ ุน.นับตปโา่รดงะยๆเผภฝพู้ปใทารนรปŒอสะสมดถกหถถาองัจูานกับบนรปปกอรงาระสระงักคกกอวอะบรสบพีกกิจาารารรณแลาเะลขือ้อกจรำ�ะกบัดบขทอ่ีสงาปมัจาจรัยถตน่าำ�งมๆา
พลาสตกิ ท‹อพีวีซี ชนั้ 8.5 วงขอบซีเมนต 100 ซม.
ขนาด 30 ซม. สค�ำมู่ หือรกับาเรจจ้าัดหกนาทพทา้ รท‹อ‹อรนอ่ีอŒพร�ำ้ งะมเวีสคบฝีซยก์ าเีาจรกยปาปลตกดกยีสะควถกรนาออนงอนสปก่วรนะกทออ้ บงถกน่ิารขนาดเลก็ ทอี่ผิฐขลกนิตอŒ าสนดนิ ค3้าหนรวิ้ อื ใหบ้ รกิ ารบางประเภหเททนพาืน้ 5หนซาม.5จซำมน.วน 4 วง
สูง 50 ซม. ทอ‹ พวี ซี ี ชนั้ 8.5
ทอ‹ ระบายน้ำ6ท0ีผ่ ‹าน ขนาด 3 น้ิว
การดกั ไขมัน
ทอ‹ พีวซี ี ช้ัน 8.5 ขนาด 2 นวิ้

ขนาด 3 นวิ้

วเหทงนพขาอืน้ 5บหซนซเี ามม.น5ตจซำ ม1น0.ว0นซ4ม.วง เวหทงนพขาอ้นื 5บหซนซเี ามม.น5ตซ 1ม0.0จตธซปูำำมนแ.หวษนนี ง‹ ก5ปกลตกกูนŒ ลพตมชื‹อนบหำ้‹อา‹ งเกชนั ‹น5 ซม.

ะดสถีพงั รกอŒรมองหจู บั ขทนอ‹ พาดีวีซ3ี ชนน้ั ิ้ว 8.5 ขทน‹อพาดวี ซี 3ี ชนั้น้ิว 8.5

งกรองทราย แปลนบึงประดษิ ฐ แป

ฝาปด ถงั กรองสงั กะสี
พรอŒ มหูจบั

อพีวีซี ช้นั 8.5 เวหทงนพขาอนื้ 5บหซนซเีามม.นข5ตจนซำ 1มาน0.ดวต0นหะ3ซร4ก0มือ.วรตซงาŒ ะสมกขทา.นอ‹รนสพาาŒ ดดูงีวพีซŒว3ล5ียช0นาไน้ั ้ิวสมซ8ตŒไ.ม5ผิก.‹ วจงำขนอวบนซ4ีเมวนงตเ ท10พ0้นื ซหมน.าห5นซาม5. ซม. หวเทงนพขาอนื้ 5บหซนซเี ามม
นาด 3 น้ิว วหงนขาอทข5บน‹อซซพาเี มมดีว.นีซต3ี 1ชน0ั้น0ว้ิ ซ8ม.5.
อน

าบหนา 40 ซม. ทอ‹ สน้ั ฝาปขดนเากดลีย3วมนอื้วิ ฝสังากปะด สถพี ังรกŒอรมองหูจบั ท‹อพีวีซี ฝสงัากปะดสถพี ังรกอŒรมองหูจบั
หนา 10 ซม. ชนั้ 8.5
รวด หนา 20 ซม. ดินปนทราย ขนาด 3 นวิ้ ทอ‹ พ
ขนาด
ถงั กรองทราย แปกลรนวดถหังรอื ดหดู ิน ซบั
ทอ‹ นำ้ เสยี พวี ซี ี ชนั้ 8.5 ขนาด 3 น้ิว รูปตดั บึงประดษิ ฐ พืน้ คอนกรตี หนา 5 ซม. แปลนถงั กรองทราย
เจาะรูขนาด 5 มม. ระยะห‹าง 1 ซม.
กระจายโดยรอบ ทางนำ้ เขาŒ ฝาปด ถงั ดักไขมันสงั กะสีพรอŒ มหูจับ

หทป้ัรงมะพาย้ืนยุกเทหตี่กตใ์ ่อชุ:สใ้ หรก้าส้างอรรเดะลคบือลบก้อบรงำะ�กบบับัดบปนบจั ้ำ�ำ�จเบสัยัดียแนละ้ำ�แขเลส้อะียจเงขำ�ินึ้นกลอัดงยดทู่กา้ ุนนับตปสตไโมา่‹วะรดไŒนงกะผยๆกรเ‹หŒาผรภสอรู้ปใทอืางนรนเตสศะสดะถษกกŒวถอายรอาาŒานบนหปาปกรราระระกคกอวอบรบพกกวจิจาางำรขารนอรวบณนแซลา3ีเมเะวลนขงือต้อเก ท1จร0พำ�0ะ้ืนกบซหัดบมนข.ทาอห่ีส3งนาปซามมัจ5า.จรซัยถมตน. ่าำ�งมๆา พฝารปอŒ มด หถงัจู กบั รพอ
พลาสติก
คู่มือการจดั การน้�ำทเอ‹สยีรทจะ‹อขสาบกพกนูงาาสีวาย5รถซีด0นดาี ำ้ักน3ชซทไ0ป้นัมขีผ่ร.ซมะ8‹ากม.นัน5อ. บการขนาสดำ� เหล็กรททขพับทน‹ออ‹รเผี่ จอŒรพาลา้ ะดมิตวีหบฝซีสน2าินเีา้ากยปทคนลตา้่อีด้ิวยีหะงควกรือนก์อใรอนหปกบ้กรคกิ ราอรงบสาว่ งนปทรอ้ะงเภถทนิ่ รูป
ทอ‹ พวี ซี ี ช้นั 8.5
ขนาด 3 นวิ้
อิฐ6ก1Œอน

ขนาด 3 นิ้ว

วงขอบซเี มนต 100 ซม. วงขอบซเี มนต 100 ซม. หนา 5 ซม.
หนา 5 ซม. จำนวน 4 วง เทพื้นหนา 5 ซม.

ท‹อพีวีซี ช้ัน 8.5
ขนาด 3 น้ิว

ท‹อพีวีซี จวทงำ‹อขนพอีววีซบนี ซช4น้ัีเม8วน.ง5ตเ ท10พ0นื้ ซหมน.าห5นซาม5. ซม. วหเทงนพขาอื้น5บหซนซีเามม.น5ตจซำ ม1น0.
ชนั้ 8.5 ขนาด 3 น้วิ ชทชท้นัน‹ออ‹ รกิด8ะรเ.ซบ5อางาขะพยรนนีวอ‹ าซี้ำงดที งิ้3 นวิ้
น
พข้ืนนคาอดน3กรนตี ้ิวหนขาน5าซดตมหะ.3รก0อื รตซŒาะสมกา.รนสาŒ ดูงพวŒ ล5ย0าไสมซตŒไมผกิ .‹
ดิษฐ

ท‹อสน้ั ฝาปขด นเากดลีย3วมนอื้ิว ฝสังาพกป้นืะดคสถอพีนงั กรกรŒอรีตมอหงหนาจู บั3 ซม. สฝังากปะดสถีพังรกŒอรมองหูจับ

รปู ตัดบ‹อบ‹ม แปลนถังกรองทราย

แปลนถังดักไขมนั

ทางนำ้ เขŒา ฝาปดถังดกั ไขมนั สงั กะสีพรอŒ มหจู ับ
วงขอบซเี มนต 100 ซม. หนา 5 ซม. ฝาปด ถงั กรองสงั กะสี
ส‹วนกรองเศษอาหาร จำนวน 3 วง เทพ้ืนหนา 3 ซม. พรŒอมหูจบั

ตะกราŒ สานดวŒ ย
ไมไŒ ผห‹ รือตะกรŒา
พลาสติก ท‹อพวี ีซี ชนั้ 8.5
ขนาด 30 ซม. ท‹อระบายตะกอน ขนาด 3 น้ิว
สงู 50 ซม. ท‹อพวี ซี เี กลยี วนอก อิฐกอŒ น
ท‹อระบายน้ำที่ผา‹ น พรอŒ มฝาปด
การดักไขมนั ขนาด 2 นว้ิ
ท‹อพวี ีซี ชั้น 8.5
ขนาด 3 นิว้
ทรายหยาบหนา 40 ซม.
รปู ตดั ถงั ดักไขมนั
ถ‹านไมŒ หนา 10 ซม.
อิฐหกั หรอื กรวด หนา 20 ซม.

หท้ังมพา้ืนยเทห่ีกต่อุ:สรก้าางรรเะลบือบกบรำะ�บบัดบนบ้ำ�ำ�เบสัดียนำ้�แเลสะียเงขิน้ึนลองยทู่กุนับปโรดะยเผภู้ปทรสะถกาอนบปกราะรกคอวบรพกิจารารณแลาเะลขพือ้อื้นกจครอำ�ะนกบกัดบรขีตทอ่ีสหงนารปมาูปัจา5ตจรซัยัดถมตนถ.่าำ�งั งมกๆารองทราย ท‹อ
เจ
ประยุกตใ์ ช้ใหส้ อดคลอ้ งกับปัจจยั และข้อจำ�กัดด้านต่างๆ ในสถานประกอบการ กร

62 คู่มือการจดั การน�ำ้ เสียจากสถานประกอบการขนาดเลก็ ท่ผี ลิตสินค้าหรอื ใหบ้ รกิ ารบางประเภท
สำ� หรับเจา้ หนา้ ทอ่ี งค์กรปกครองส่วนท้องถน่ิ

นซตไเมาผมกิม.‹.น5ตซ ม1จว0.งำ0ขนจตธอวซูปำำบนมนแซ.4หวีเษมนนวนี ง‹งก5ตปกเ ทล1ตก0พกูนŒ ล0พน้ืตมซหืช‹อมนนบห.า้ำชททช‹อา‹ หนนั้ง‹อ‹อ5เนกกริดช8ซะานัรเ.‹นซมบ5อ5า.งา5ขะพยซรนซนวีมอ‹าีซมำ้.งดที. งิ้3 นวิ้ วเหทงนหเวพขทางนอ้นื พข5บาหอื้นซนซ5บหเี ามมซนซ.น5ีเามมตจซ.ำน31มนตจ0.ซว0ำ น1มนซ0.4ว0มน.วซง4ม.วง วเหท

สฝงัากปะดสถพี ังรกทขอŒรมนออ‹ งหพาูจดีวับีซ3ี ชนัน้ ิว้ 8.5 สฝังากปะดสถีพงั รกอŒรมองหูจบั ขทน‹อพาขทดวี นอ‹ ีซพ3าีดวีชนซี 3น้ั ิว้ี ชน8ัน้ วิ้.58.5

ษฐ แปลนถงั ดกั ไขมนั แปลนถงั กรองทราย แปลนบ
ทางน้ำเขาŒ ฝาปด ถังดกั ไขมันสงั กะสีพรอŒ มหจู ับ
แปลนบ‹อบ‹ม ดนิ ป
กรวด
วงขอบซเี มนต 100 ซม. หนา 5 ซม. ฝาปดถงั กรองสงั กะสี
ส‹วนกรองเศษอาหาร จำนวน 3 วง เทพ้ืนหนา 3 ซม. พรอŒ มหูจบั รูปตัดบงึ

ตะกราŒ สานดŒวย
ไมŒไผ‹หรอื ตะกราŒ
พลาสติก ท‹อพวี ซี ี ชน้ั 8.5 วงขอบซีเมนต 100 ซม.
ขนาด 30 ซม. ทอ‹ ระบายตะกอน ขนาด 3 นวิ้ หนา 5 ซม. จำนวน 4 วง ท‹อพีวซี ี ชั้น 8.5
สูง 50 ซม. ทอ‹ พวี ซี เี กลียวนอก เทพ้นื หนา 5 ซม. ขนาด 3 น้ิว
ท‹อระบายน้ำทผี่ ‹าน พรŒอมฝาปด อฐิ กอŒ น วงขอบซเี มนต 100 ซม. หนา 5 ซม.
ขนาด 2 นว้ิ จำนวน 4 วง เทพ้ืนหนา 5 ซม.
วหงนทขา‹ออกพ5บขาวีซนรซีซเีดามมีดกัช.นไั้น3ขตม8น 1.นั้ิว500 ซม.
ทรายหยาบหนา 40 ซม. ท‹อพีวีซี ชั้น 8.5
รปู ตัดถังดกั ไขมนั ถา‹ นไมŒ หนา 10 ซม. ขนาด 3 น้ิว

ท‹อพวี ีซี อิฐหักหรอื กรวด หนา 20 ซม.
ชน้ั 8.5
ขนาด 3 น้ิว พืน้ คอนกรตี หนราปู ขท5ตนอ‹ ซพาัดดมีวถ.ีซ3ังี ชกนน้ั ว้ิรอ8.ง5ทราย ท‹อน้ำเสยี พวี ีซี ชัน้ 8.5 ขนาด 3 นิ้ว
เจาะรูขนาด 5 มม. ระยะห‹าง 1 ซม.
กระจายโดยรอบ

ษฐ พืน้ คอนกรีตหนา 5 ซม.

หมายเหตุ: การเลือกระบบบำ�บัดน้ำ�เสียขึ้นอยู่กับประเภทสถานประกอบการ และข้อจำ�กัดของปัจจัยต่างๆ
ทั้งพื้นท่ีก่อสร้างระบบบำ�บัดนำ้�เสีย และเงินลงทุน โดยผู้ประกอบการควรพิจารณาเลือกระบบท่ีสามารถนำ�มา
ประยกุ ต์ใชใ้ หส้ อดคลอ้ งกบั ปจั จัยและขอ้ จ�ำ กดั ดพ้าื้นนคตอา่ นงกๆรีตใหนนสาถ3านซปมร. ะกอบการ

รปู ตดั บ‹อบ‹มคู่มือการจดั การนำ้� เสียจากสถานประกอบการขนาดเล็กท่ีผลิตสินคา้ หรอื ให้บรกิ ารบางประเภท 63
ส�ำหรับเจ้าหน้าทอ่ี งคก์ รปกครองส่วนท้องถนิ่

ทขน‹อพาดีวซี 3ี ชนัน้ ้ิว 8.5 ขทน‹อพาดีวซี 3ี ชนัน้ ้วิ 8.5

แปลนบึงประดษิ ฐ

ทอ‹ พวี ีซี ชน้ั 8.5 วงขอบซเี มนต 100 ซม.
ขนาด 3 นิ้ว หนา 5 ซม. เทพ้นื หนา 5 ซม.

ดนิ ปนทราย ท‹อพวี ีซี
กรวดหรอื หนิ ชน้ั 8.5
ขนาด 3 นิว้
รูปตดั บงึ ประดิษฐ พื้นคอนกรตี หนา 5 ซม.

หมายเหตุ: การเลือกระบบบำ�บัดน้ำ�เสียขึ้นอยู่กับประเภทสถานประกอบการ และข้อจำ�กัดของปัจจัยต่างๆ
ทั้งพื้นที่ก่อสร้างระบบบำ�บัดนำ้�เสีย และเงินลงทุน โดยผู้ประกอบการควรพิจารณาเลือกระบบที่สามารถนำ�มา
ประยุกตใ์ ชใ้ หส้ อดคล้องกบั ปัจจยั และข้อจ�ำ กดั ด้านต่างๆ ในสถานประกอบการ

64 คู่มือการจดั การนำ�้ เสยี จากสถานประกอบการขนาดเล็กท่ผี ลติ สินคา้ หรือใหบ้ ริการบางประเภท
ส�ำหรบั เจ้าหน้าทอี่ งคก์ รปกครองส่วนท้องถนิ่

รายช่อื ทีป่ รกึ ษาและผู้จัดทำ�

ท่ีปรกึ ษา อธิบดีกรมควบคมุ มลพษิ
รองอธบิ ดกี รมควบคุมมลพิษ
นายอรรถพล เจริญชนั ษา ผอู้ �ำ นวยการกองจัดการคณุ ภาพน�ำ้
นางสาวปรญี าพร สุวรรณเกษ
นางสาวพรพมิ ล เจรญิ สง่

ผู้จัดท�ำ ผูอ้ ำ�นวยการส่วนน�้ำ เสียอตุ สาหกรรม
นกั วิชาการสิง่ แวดล้อมช�ำ นาญการพเิ ศษ
นางสาวชลาทิพย์ รัตสุข  นักวชิ าการสิ่งแวดลอ้ มปฏบิ ตั กิ าร
นางบปุ ผา อุ่นแสงจนั ทร ์ นักวิชาการส่งิ แวดลอ้ ม
นายวรรณลพ สนงาม
นายเกรียงไกร สีปานมัน่

คู่มือการจดั การน้ำ� เสียจากสถานประกอบการขนาดเล็กทีผ่ ลิตสนิ ค้าหรอื ให้บรกิ ารบางประเภท 65
ส�ำหรบั เจา้ หน้าที่องค์กรปกครองสว่ นทอ้ งถ่นิ

กรมควบคมุ มลพิษ กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดลอ ม

àÅ¢·Õè 92 «Í¾ËÅâ¸Թ 7 á¢Ç§¾ÞÒä· à¢µ¾ÞÒä· ¡ÃØ§à·¾Ï 10400
â·Ã. 0 2298 2065-9 â·ÃÊÒÃ 0 2298 5108
http://www.pcd.go.th

໹š à¨ÒŒ ¢Í§¡ÃÃÁÊ·Ô ¸ìÔ áÅÐÁÕÅÔ¢Ê·Ô ¸ìãÔ ¹àÍ¡ÊÒéºÑº¹Õé

66 คู่มือการจดั การน้ำ� เสียจากสถานประกอบการขนาดเลก็ ท่ีผลติ สนิ คา้ หรอื ใหบ้ รกิ ารบางประเภท
ส�ำหรับเจ้าหนา้ ทอ่ี งค์กรปกครองส่วนทอ้ งถ่นิ