BAB 7

PengenalanPRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

7MODUL PERAKAUNAN KOS

Standard Kandungan

Modul ini mengandungi
standard kandungan seperti
berikut:

• Jenis Kos dan Kerja Dalam
P roses

• Akaun Pengeluaran
• Analisis Titik Pulang Modal

Perakaunan Kos merupakan sebahagian daripada Perakaunan Pengurusan. Kos
Pengeluaran ialah asas dalam menentukan harga jualan sesuatu keluaran.

Oleh itu, maklumat tentang kos perlu diketahui dengan tepat untuk memastikan
perniagaan mampu berdaya saing. Tindakan segera mesti diambil jika terdapat
pembaziran kerana perniagaan akan mengalami kerugian. Apakah yang dimaksudkan
dengan kos? Sila lihat eksplorasi modul untuk pengenalan kepada modul ini.
234

1 MODUL 7

EKSPLORASI MODUL 7

2

3
4

235

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

7.1 JENIS KOS DAN KERJA DALAM PROSES STANDARD
PEMBELAJARAN
Perakaunan Kos
• Merupakan proses penilaian dan pemprosesan data daripada Murid boleh:
• Meny atakan konsep kos dan
aktiviti yang berlaku dalam industri.
• Maklumat Perakaunan Kos digunakan oleh pihak pengurusan. jenis kos.
• Ini bermakna perakaunan kos mengeluarkan maklumat untuk • Meny enaraikan komponen

tujuan perancangan, kawalan dan pembuatan keputusan. Kos Pengeluaran.
• Mengira Kos Bahan Langsung,
Konsep Kos dan Jenis Kos
• Kos dapat didefinisikan sebagai perbelanjaan firma terhadap Kos Buruh Langsung, Belanja
Langsung, Kos Prima dan Kos
penggunaan faktor-faktor pengeluaran. Overhed.
• Maklumat tentang kos perlu direkod untuk tujuan mengawal,
INFO TAMBAHAN
merancang dan menilai kecekapan pengeluaran sesebuah firma.
• Kos terbahagi kepada dua jenis iaitu kos tetap dan kos berubah. • Maklumat perakaunan kos
menunjukkan sama ada
Komponen Kos Pengeluaran sesuatu produk itu boleh
• Kos pengeluaran ialah semua kos yang terlibat dalam proses memberikan keuntungan
atau kerugian.
pengeluaran sesuatu produk.
• Komponen kos pengeluaran terdiri daripada: • Bagi firma yang menghasilkan
perabot berasaskan kayu,
(i) Kos Bahan Langsung (ii) Kos Buruh Langsung papan merupakan bahan
langsung dalam proses
(iii) Belanja Langsung (iv) Kos Overhed pengeluaran.

• Rumus mengira kos pengeluaran ditunjukkan seperti berikut: JOM CARI

Pada pandangan anda,
mengapakah perakaunan kos
penting kepada sesebuah
perniagaan?

Kos = Kos Bahan + Kos Buruh + Belanja + Kos
P engeluaran Langsung Langsung Langsung Overhed

Pengiraan Kos Pengeluaran INFO TAMBAHAN
(i) Kos Bahan Langsung
• Buruh terdiri daripada dua jenis:
• Merupakan kos bahan utama yang diperlukan dalam pengeluaran (a) Buruh langsung
sesuatu barang. – Contohnya Upah
Operator Kilang.
• Merangkumi semua perbelanjaan yang terlibat dalam pembelian (b) Buruh tidak langsung
bahan langsung. – Contohnya Gaji
Pengurus Kilang.
• Perbelanjaan yang terlibat dalam pembelian bahan langsung
ialah cukai belian bahan langsung, angkutan masuk dan insurans • Hanya buruh langsung sahaja
atas belian. boleh dikategorikan sebagai
kos buruh langsung.
• Kos bahan langsung akan meningkat selaras dengan peningkatan
harga bahan langsung. Contohnya, kos bahan langsung bagi
kilang yang mengeluarkan tayar akan meningkat sekiranya harga
getah di pasaran meningkat.

• Rumus mengira kos bahan langsung ditunjukkan seperti berikut:

Kos Bahan = Inventori Awal + Belanja Pembelian ̶ Inventori Akhir
Langsung Bahan Langsung Bahan Langsung Bahan Langsung

236

MODUL 7

(ii) Kos Buruh Langsung
• Belanja yang dibayar kepada buruh yang terlibat secara langsung dalam proses pengeluaran.
• Upah yang dibayar kepada buruh-buruh ini merupakan kos berubah kerana semakin
bertambah kuantiti barang atau perkhidmatan yang dihasilkan, semakin bertambah kos
buruh langsung.
• Berlaku sebaliknya apabila kuantiti barang dikurangkan, kos buruh langsung juga akan berkurangan.

(iii) Belanja Langsung
• Belanja yang turut berubah apabila berlaku perubahan dalam unit pengeluaran.
• Contoh belanja langsung ialah bayaran royalti, cap dagangan (paten) dan reka bentuk produk.

INFO TAMBAHAN
Royalti merupakan bayaran
oleh satu pihak (Pemegang
lesen) kepada pemilik harta
intelek (P emberi lesen) untuk
menggunakan sesuatu aset
miliknya.

Gambar f oto 7.1 Pengusaha pusat asuhan kanak-kanak yang ingin menggunakan nama
komersial W onderf ul W orld perlu membayar royalti kepada pemilik harta intelek

Kos Prima JOM CARI
• Merujuk kepada Kos Utama untuk menghasilkan sesuatu barang. Apakah maksud Kos Utama?
• Kos buruh langsung perlu ditambah dengan kos bahan langsung
untuk membentuk kos prima.
• Rumus untuk mengira Kos Prima ditunjukkan seperti berikut:

Kos Prima = Kos Bahan Langsung + Kos Buruh Langsung

• Rumus untuk mengira kos prima sekiranya terdapat belanja JOM FIKIR
langsung ditunjukkan seperti berikut:
Mengapakah buruh penting
Kos = Kos Bahan + Kos Buruh + Belanja dalam proses pengeluaran?
P rima Langsung Langsung Langsung

(iv) Kos Overhed INFO TAMBAHAN
• Kos yang tidak terlibat secara langsung dalam proses pengeluaran
tetapi perlu dibelanjakan. Kos Overhed dikenali juga
• Merupakan semua belanja selain bahan langsung, buruh sebagai kos perkilangan tak
langsung dan belanja langsung. langsung.
• Sebahagian besar daripada Kos Overhed adalah tetap dalam
tingkat pengeluaran yang tertentu.
• Sebagai contoh, Kos Overhed bagi sebuah kilang ialah sewa,
kadar bayaran, penyelenggaraan mesin, insurans dan sebagainya.

237

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Komponen Kos Overhed

Kos Buruh Belanja Pentadbiran Sewa bangunan
Tak Langsung dan Pengurusan kilang
Kilang
Gaji pengurus
kilang Kos Bahan Tak Belanja alat-alat kecil Susut nilai loji, mesin
Langsung dan jentera
Gaji penyelia
kilang Kadar bayaran Penyelenggaraan loji,
mesin dan jentera
Gaji pengawal
keselamatan Bahan api Cukai tanah kilang Insurans kilang,
Miny ak bangunan kilang atau
kilang pelincir
P eny elia stor lengkapan kilang
Gaji kerani kilang

miny ak JOM CARI
pelincir
Senaraikan komponen Kos
laju Overhed bagi kilang kereta.
Rajah 7.1 Komponen Kos O verhed

INFO TAMBAHAN
Belanja alat-alat kecil ialah
belanja membeli alatan
seperti sepana, pemutar skru
dan tukul untuk membaiki
dan meny elenggara mesin
dan alatan kilang.

238

MODUL 7

CONTOH 1 Mengira Kos Bahan Langsung, Kos Buruh Langsung, Kos Prima dan
Kos Overhed

Maklumat berikut diperoleh dari Kilang Keropok Ibai yang beroperasi di Kuala Berang, Terengganu.

Buruh kilang RM
Inventori bahan langsung pada 1 Januari 2017 26 000
Inventori bahan langsung pada 31 Disember 2017 32 100
Belian bahan langsung 24 300
Duti belian bahan langsung 64 300
Angkutan masuk bahan langsung
Gaji pengurus kilang 3 200
Kadar bayaran kilang 450
Insurans kilang
Susut nilai mesin 5 000
Belanja langsung 3 100
Pulangan belian bahan langsung 6 700

760
5 100
2 300

Anda dikehendaki menghitung:
(a) Kos Bahan Langsung
(b) Kos Buruh Langsung
(c) Kos Prima
(d) Kos Overhed

Penyelesaian RM RM
(a) Kos Bahan Langsung 32 100
Inventori bahan langsung pada 1 Januari 2017
Belian bahan langsung 64 300
Tolak: Pulangan belian (2 300)
Tambah: Angkutan masuk bahan langsung 62 000
Duti belian bahan langsung
450
Tolak: Inventori bahan langsung pada 31 Disember 2017 3 200
Kos Bahan Langsung
(b) Kos Buruh Langsung 65 650
Buruh kilang 97 750
Kos Buruh Langsung (24 300)
73 450

RM
26 000
26 000

239

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

(c) Kos Prima = Kos Bahan + Kos Buruh + Belanja
Kos Langsung Langsung Langsung
Prima

Kos bahan langsung RM
Tambah: Kos buruh langsung 73 450
26 000
Belanja langsung
Kos Prima 5 100
(d) Kos Overhed 104 550

Gaji pengurus kilang RM
Kadar bayaran kilang 5 000
Insurans kilang 3 100
Susut nilai Mesin 6 700
Kos Overhed
760
15 560

GERAK KERJA KUMPULAN 7.1.1

Berdasarkan foto berikut, anda dikehendaki membincangkan kos-kos pengeluaran yang terlibat.
Berikan jawapan anda dalam bentuk peta pemikiran dan bentangkan hasil kerja di hadapan
kelas.
1. 2.

3. 4.

240

MODUL 7

Kerja dalam Proses Awal dan Kerja dalam Proses Akhir STANDARD
• Kerja dalam Proses Awal merupakan barangan yang belum PEMBELAJARAN

siap diproses atau barang separuh siap pada awal tempoh Murid boleh:
perakaunan dan akan disiapkan dalam tempoh perakaunan semasa. • Menerangkan maksud Kerja
• Kerja dalam Proses Akhir pula merupakan barangan yang belum siap
diproses atau barang separuh siap pada akhir tempoh perakaunan Dalam Proses Awal dan
dan akan disiapkan dalam tempoh perakaunan berikutnya. Kerja Dalam Proses Akhir.
• Rumus mengira kos pengeluaran melibatkan kerja dalam proses ialah: • Mengira setiap komponen
kos pengeluaran dengan
mengambil kira Kerja Dalam
Proses.

Kos = Kos Bahan + Kos Buruh + Kos + Kerja Dalam Kerja Dalam
Pengeluaran Langsung Langsung Overhed Proses Awal Proses Akhir

Kerja Dalam Proses INFO TAMBAHAN

Kerja dalam proses boleh
wujud dalam setiap
komponen kos pengeluaran.

Awal (+ ) Akhir (-)

Rajah 7.2 Pembuatan Batik

MASTERI TOPIKAL 7.1

Aktiviti: Penyelidikan Pasaran
1. Bahagikan murid kepada empat kumpulan.
2. Setiap kumpulan dikehendaki membuat lawatan ke kilang-kilang memproses makanan

berhampiran dengan kawasan sekolah.
3. Buat pemerhatian terhadap proses pengeluaran makanan tersebut.
4. Kenal pasti kos-kos yang terlibat berdasarkan komponen kos pengeluaran yang

telah dipelajari.
5. Bentangkan hasil pemerhatian anda di dalam kelas.

241

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Pengiraan Setiap Komponen Kos Pengeluaran dengan Mengambil Kira Kerja dalam Proses

CONTOH 2 engira etiap komponen kos pengeluaran dengan mengambil kira
kerja dalam proses awal dan akhir

Berdasarkan Contoh 1, kira kos pengeluaran bagi Kilang Keropok Ibai jika kerja dalam proses pada
1 Januari 2017 ialah RM7 800 dan kerja dalam proses pada 31 Disember 2017 ialah RM8 400.

PKeons yBealheasnaLiangsung 73 450

Kos Bahan Langsung RM
Kos Buruh Langsung 73 450
Belanja Langsung 26 000
Kos Prima
Kos Overhed 5 100
104 550
Tambah: Kerja dalam proses awal
15 560
Tolak: Kerja dalam proses akhir 120 110
Kos Pengeluaran
7 800
127 910

(8 400)
119 510

GERAK KERJA INDIVIDU 7.1.2

Tandakan () pada komponen kos pengeluaran bagi butiran yang berikut.

Bil. Butiran Ko Bahan Ko Buruh Belanja Ko
Langsung Langsung Langsung Overhed
1. Upah operator kilang
2. Gaji pekerja keselamatan kilang
3. Susut nilai mesin
4. Insurans kilang
5. Sewa kilang
6. Kadar bayaran kilang
7. Bahan mentah
8. Angkutan masuk bahan langsung
9. Hak cipta

242

MODUL 7

7.2 AKAUN PENGELUARAN STANDARD
PEMBELAJARAN
Tujuan Penyediaan Akaun Pengeluaran
Murid boleh:
• Akaun Pengeluaran ialah akaun yang disediakan untuk menunjukkan • Menyatakan tujuan penyediaan
semua kos y ang terlibat di dalam pengeluaran sesuatu keluaran pada
akhir tempoh perakaunan. Akaun Pengeluaran.
• Menyediakan Akaun
Kos Bahan + Kos Buruh + Belanja + Kos
Langsung Langsung Langsung Overhed P engeluaran tanpa mengambil
kira Kerja dalam Proses Awal
Kos Pengeluaran dan Kerja dalam Proses Akhir
dalam bentuk T dan Format
Kos Pengeluaran pindah Akaun Perdagangan Penyata.
• Menghasilkan Akaun Pengeluaran
Rajah 7.3 Penyediaan Akaun Pengeluaran dengan mengambil kira Kerja
dalam Proses Awal dan Kerja
dalam Proses Akhir dalam
bentuk T dan format penyata.
• Memindahkan kos pengeluaran
daripada Akaun Pengeluaran
ke Akaun Perdagangan.

Penyediaan Akaun Pengeluaran Tanpa Mengambil Kira Kerja dalam Proses Awal dan
Kerja dalam Proses Akhir

Penyediaan Akaun Pengeluaran boleh disediakan dalam bentuk T dan Format Penyata.
(a) Bentuk ‘ T’
Nama Perniagaan
Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir . . .

Kos Bahan Langsung RM RM RM
Inventori Awal bahan langsung Kos Pengeluaran XX
Belian bahan langsung
Tolak: Pulangan belian bahan langsung ()
X
Tambah: Angkutan masuk bahan langsung
Duti atas belian bahan langsung XX Kos pengeluaran ini akan
() dipindahkan ke Akaun
Tolak: Inventori Akhir bahan langsung
Kos bahan langsung digunakan Perdagangan.
Kos Buruh Langsung
Upah buruh langsung

Belanja Langsung X
P aten XX
Hak cipta
Royalti
Kos Prima

Kos Overhed X XX
Alat tulis kilang XX
Gaji pengurus kilang
Belanja pembaikan kilang
Belanja Am kilang
Insurans kilang
Kadar bayaran kilang
Sewa kilang
S usut nilai Mesin
Belanja alat-alat kecil

243

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

(b) Format Penyata Nama Perniagaan
Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir …
RM RM
Kos Bahan Langsung ()
Inventori Awal bahan langsung X
Belian bahan langsung XX
Tolak: Pulangan belian bahan langsung ()

Tambah: Angkutan masuk bahan langsung X
Duti atas belian bahan langsung XX

Tolak: Inventori Akhir bahan langsung Kos pengeluaran ini akan XX
Kos bahan langsung digunakan dipindahkan ke Akaun
Kos Buruh Langsung P erdagangan X
Upah buruh langsung XX
Belanja Langsung
P aten XX
Hak cipta
Royalti
Kos Prima
Kos Overhed
Alat tulis kilang
Gaji pengurus kilang
Belanja pembaikan kilang
Belanja Am kilang
Insurans kilang
Kadar bayaran kilang
Sewa kilang
S usut nilai Mesin
Belanja alat-alat kecil
Kos Pengeluaran

Pindahan Kos Pengeluaran daripada Akaun Pengeluaran ke Akaun Perdagangan

Format Akaun Perdagangan ditunjukkan seperti berikut: RM RM
Nama Perniagaan ()
XX
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir . . . ()

Jualan
Tolak: Pulangan jualan
Jualan Bersih
Tolak: Kos Jualan
Inventori Awal barang siap
Kos pengeluaran
Kos barang siap untuk dijual
Tolak: Inventori Akhir barang siap
Kos Jualan
Untung Kasar

244

MODUL 7

Menyediakan Akaun Pengeluaran tanpa mengambil kira kerja dalam
CONTOH 3 proses awal dan kerja dalam proses akhir dalam bentuk ' T' dan

Format Penyata

Maklumat kewangan Kilang Mutiara bagi tahun berakhir 31 Disember 2017 adalah
seperti berikut.

Inventori pada 1 Januari 2017: RM
Barang siap
Bahan langsung 8 976
7 550
Alatan kilang 1 900
Upah buruh langsung 28 740
Belian bahan langsung 72 500
Angkutan masuk bahan langsung 1 180
Duti atas belian bahan langsung
Jualan barang siap 150
Pulangan belian bahan langsung 175 100
Pulangan jualan
Insurans 568
Kadar bayaran kilang 900
Gaji kerani pejabat 2 448
Gaji pengurus kilang 3 150
Angkutan keluar 4 990
Insurans barang siap 4 340
Alat tulis kilang 950
Mesin 2 614
Susut nilai Terkumpul Mesin 940
Belian alatan kilang 48 000
Belanja am kilang 14 400
Sewa 4 600
Royalti kilang 2 380
Inventori pada 31 Disember 2017: 6 400
600
Barang siap
Bahan langsung 9 190
12 410

Maklumat Tambahan:
(i) Sewa dan insurans diagihkan sama rata antara kilang dan pejabat.
(ii) Alat tulis yang belum digunakan RM140.
(iii) Alatan kilang dinilai semula RM5 200.
(iv) Mesin disusutnilaikan 10% setahun mengikut kaedah garis lurus.
Anda dikehendaki menyediakan Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 31 Disember 2017
dan memindahkan kos pengeluaran daripada Akaun Pengeluaran ke Akaun Perdagangan.

245

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Penyelesaian
(a) Bentuk ‘ T’

Kilang Mutiara
Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 31 Disember 2017
RM RM RM
Kos Bahan Langsung Kos Pengeluaran 118 936
Inventori Awal bahan langsung 7 550
Belian bahan langsung 72 500
Tolak: Pulangan belian bahan langsung (568)
71 932
Tambah: Angkutan masuk bahan langsung 1 180
Duti atas belian bahan langsung 150 73 262
80 812
Tolak: Inventori Akhir bahan langsung (12 410)
Kos bahan langsung digunakan 68 402

Kos Buruh Langsung 28 740
Upah buruh langsung

Belanja Langsung 600
Royalti kilang 97 742
Kos Prima

Kos Overhed
Kadar bayaran kilang 3 150
S usut nilai Mesin 12 4 800
Susut nilai Alatan (48 000 x 10% x 12 ) 1 300
+ 3 200
kilang (1 900 4 600 ̶ 5 200) 1 224
IBSneeswluaranajknaislaaklnailgtat(n6ug4li(0s20k4xi4la812nx)g21(9)40 ̶ 140)
Gaji pengurus kilang 800 Pindahkan kos
Belanja Am kilang 4 340 pengeluaran ke Akaun
2 380 21 194 P erdagangan

118 936 118 936

Kilang Mutiara
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Disember 2017
RM RM
Inventori Awal barang siap 8 976 Jualan 175 100
Kos Pengeluaran 118 936 Tolak: Pulangan jualan
127 912 Jualan Bersih (900)
Tolak: Inventori Akhir barang siap (9 190) 174 200
Kos jualan barang siap 118 722 174 200
Untung Kasar 55 478
174 200

246

MODUL 7

(b) Format Penyata

Kilang Mutiara RM RM
Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 31 Disember 2017 7 550

Kos Bahan Langsung 73 262
Inventori Awal bahan langsung 80 812
Belian bahan langsung 72 500 (12 410)
Tolak: Pulangan belian bahan langsung (568) 68 402
71 932 28 740
Tambah: Angkutan masuk bahan langsung 1 180
Duti atas belian bahan langsung 150

Tolak: Inventori Akhir bahan langsung
Kos bahan langsung digunakan
Kos Buruh Langsung
Upah buruh langsung

Belanja Langsung 600
Royalti kilang 97 742
Kos Prima

Kos Overhed 3 150
Kadar bayaran kilang 4 800
12 1 300
S usut nilai Mesin (48 000 x 10% x 12 ) 3 200
Susut nilai Alatan (1 900 1 224
kilang + 4 600 ̶ 5 200)
SIBneeswluaarnajknaislaaklnaigltat(n6ugl4i(s020k4xi4la218n)xg12()940 ̶ 140) 800
Gaji pengurus kilang 4 340
Belanja Am kilang 2 380
21 194
Kos Pengeluaran 118 936

Kilang Mutiara RM RM
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Disember 2017 175 100

Jualan (900)
Tolak: Pulangan jualan 174 200
Jualan Bersih 118 722
Pindahkan kos
55 478
Tolak: Kos Jualan pengeluaran ke 8 976
Inventori Awal barang siap Akaun Perdagangan

Kos Pengeluaran 118 936
Kos barang siap untuk dijual 127 912
Tolak: Inventori Akhir barang siap (9 190)
Kos Jualan
Untung Kasar

247

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Penyediaan Akaun Pengeluaran dengan Mengambil Kira Kerja INFO TAMBAHAN
dalam Proses Awal dan Kerja dalam Proses Akhir Rujuk Akaun Pengeluaran
Berikut adalah format Akaun Pengeluaran dengan mengambil kira bentuk T di laman sesawang
kerja dalam proses awal dan kerja dalam proses akhir. berikut:

Format Penyata http://eravisi.com/PAK_tg5/
ms248
Nama Perniagaan
Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir . . . RM RM
X
Kos Bahan Langsung X
Inventori Awal bahan langsung
Kerja dalam proses awal ()
Belian bahan langsung X
Tolak: Pulangan belian bahan langsung
Tambah: Angkutan masuk bahan langsung X
()
Duti atas belian bahan langsung
Tolak: Inventori Akhir bahan langsung X
()
Kerja dalam proses akhir X
Kos bahan langsung digunakan X
Kos Buruh Langsung
Buruh langsung XX
Tambah: Kerja dalam proses awal
Tolak: Kerja dalam proses akhir X
Kos buruh langsung X
Belanja langsung X
P aten X
Hak cipta ()
Royalti
Kos Prima XX
Kos Overhed
Alat tulis kilang
Gaji pengurus kilang
Belanja pembaikan kilang
Belanja Am kilang
Insurans kilang
Kadar bayaran kilang
Sewa kilang
S usut nilai Mesin
Belanja alat-alat kecil
Tambah: Kerja dalam proses awal
Tolak: Kerja dalam proses akhir
Kos Pengeluaran

248

MODUL 7

CONTOH 4 Menyediakan Akaun Pengeluaran dengan mengambil kira kerja dalam
proses awal dan kerja dalam proses akhir dalam bentuk ' T' dan
Format Penyata

Butiran berikut diperoleh daripada istina Textiles Sdn. Bhd. sebuah kilang yang mengeluarkan
pakaian lelaki pada 30 Jun 2017:

Inventori bahan langsung pada 1 Julai 2016 RM
Inventori barang siap pada 1 Julai 2016 2 210
Inventori barang siap pada 30 Jun 2017 41 000
Kerja dalam proses pada 1 Julai 2016: 33 400

Bahan langsung 720
Kos buruh langsung 600
Kos overhed 510
Belian bahan langsung 21 820
Duti atas belian bahan langsung 560
Belanja langsung 2 000
Gaji pengurus kilang 4 600
Gaji pengurus pemasaran 3 500
Belanja Am kilang 250
Belanja Am pejabat 200
Sewa bangunan 3 000
Insurans 1 600
Kadar bayaran 1 800
Buruh langsung 2 400
Angkutan keluar kilang 500
Bahan api kilang 3 500
Loji dan mesin (dibeli pada 1 Januari 2017) 18 000
Pulangan belian bahan langsung 7 500
Jualan 77 800
Pulangan jualan 780

Maklumat Tambahan:
(i) Inventori bahan langsung pada 30 Jun 2017 ialah RM1 980.
(ii) Kos mengangkut bahan langsung daripada pembekal ke kilang berjumlah RM500.
(iii) 70% daripada bayaran sewa dikenakan untuk kilang dan bakinya untuk pejabat.
(iv) Agihan insurans untuk kilang dan pejabat 60% dan 40% masing-masing.
(v) Kadar bayaran hendaklah diagihkan antara kilang dan pejabat dengan nisbah 2 : 1.
(vi) Loji dan mesin hendaklah disusutnilaikan 10% setahun atas kos.
(vii) Kerja dalam proses pada 30 Jun 2017:
Kos-kos overhed yang
RM terlibat dalam pengeluaran
Bahan langsung 680 dan pejabat perlu diagihkan
Kos buruh langsung 590 mengikut nisbah atau peratus
Kos overhed 500 yang telah ditentukan.

Anda dikehendaki menyediakan Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2017 dan
memindahkan kos pengeluaran daripada Akaun Pengeluaran ke Akaun Perdagangan.

249

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Penyelesaian
(a) Bentuk ‘ T’
Q istina Tex tiles Sdn. Bhd.
Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2017
RM RM RM
Kos Bahan Langsung Kos Pengeluaran 34 080
Inventori Awal bahan langsung 2 210
Kerja dalam proses awal 720
2 930
Belian bahan langsung 21 820
Tolak: Pulangan belian bahan langsung (7 500)
14 320
Tambah: Angkutan masuk bahan langsung 500
Duti atas belian bahan langsung 560 15 380
18 310
Tolak: Inventori Akhir bahan langsung 1 980
Kerja dalam proses akhir 680
(2 660)
Kos bahan langsung digunakan 15 650

Kos Buruh Langsung 2 400 2 410
Buruh langsung 600
Tambah: Kerja dalam proses awal
Tolak: Kerja dalam proses akhir 3 000
Kos buruh langsung (590)

Belanja langsung 2 000
Kos Prima 20 060

Kos Overhed 1 Pindahkan kos
Susut nilai Loji dan Mesin (10% x 18 000 x 2 ) 900 pengeluaran ke
Sewa kilang (70% x 3 000) 2 100 Akaun Perdagangan
Gaji pengurus kilang 4 600
Angkutan keluar kilang 34 080
Bahan api kilang 500
Belanja Am kilang 3 500
Insurans kilang (60% x (12360x01)
Kadar bayaran kilang 800) 250
960
Tambah: Kerja dalam proses awal 1 200
14 010
Tolak: Kerja dalam proses akhir 510 14 020
14 520 34 080
(500)

Q istina Tex tiles Sdn. Bhd.
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 30 Jun 2017
RM RM
Inventori Awal barang siap 41 000 Jualan 77 800
Kos Pengeluaran 34 080 Tolak: Pulangan jualan
Tolak: Inventori Akhir barang siap 75 080 Jualan Bersih (780)
Kos jualan barang siap (33 400) 77 020
Untung Kasar 41 680 77 020
35 340
77 020

250

(b) Format Penyata Q istina Tex tiles Sdn. Bhd. MODUL 7
Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2017
RM RM
Kos Bahan Langsung 2 210
Inventori Awal bahan langsung
Kerja dalam proses awal 720
2 930
Belian bahan langsung 21 820
Tolak: Pulangan belian bahan langsung (7 500) 15 380
Tambah: Angkutan masuk bahan langsung 14 320 18 310
(2 660)
Duti atas belian bahan langsung 500 15 650
560
2 410
Tolak: Inventori Akhir bahan langsung 1 980 2 000
Kerja dalam proses akhir 680 20 060

Kos bahan langsung digunakan 2 400 14 020
Kos Buruh Langsung 600 34 080
Buruh langsung
Tambah: Kerja dalam proses awal 3 000 RM
(590) 77 800
Tolak: Kerja dalam proses akhir
Kos buruh langsung 900 (780)
2 100 77 020
Belanja langsung 4 600
Kos Prima Pindahkan kos
500 pengeluaran ke
Kos Overhed (10% x 18 000 x 6 ) 3 500 Akaun Perdagangan
Susut nilai Loji dan Mesin 12
Sewa kilang (70% x 3 000) 250 (41 680)
Gaji pengurus kilang 960 35 340
Angkutan keluar kilang 1 200
Bahan api kilang 14 010
Belanja Am kilang 510
Insurans kilang (60% x 1 600) 14 520
Kadar bayaran kilang ( 2 x 1 800) (500)
3

Tambah: Kerja dalam proses awal

Tolak: Kerja dalam proses akhir
Kos Pengeluaran

Q istina Tex tiles Sdn. Bhd.
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 30 Jun 2017
RM
Jualan
Tolak: Pulangan jualan
Jualan Bersih
Tolak: Kos Jualan
Inventori Awal barang siap 41 000
Kos Pengeluaran 34 080
Kos barang siap 75 080
Tolak: Inventori Akhir barang siap (33 400)
Kos Jualan
Untung Kasar

251

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Justifikasi Pengagihan Sebahagian daripada Kos ke Penyata STANDARD
Kos Pengeluaran dan Penyata Pendapatan PEMBELAJARAN

• Sebahagian kos yang terlibat dalam perniagaan seperti sewa, kadar Murid boleh:
bayaran, insurans dan penyelenggaraan mesin perlu diagihkan secara • Merumuskan justifikasi
saksama antara kilang dan pejabat. Ini perlu dilakukan kerana tidak
semua kos yang dibiayai digunakan sepenuhnya dalam proses pengagihan sebahagian
pengeluaran kilang. daripada kos ke Penyata Kos
• Sebagai contoh, belanja sewa bagi sesebuah perniagaan perkilangan P engeluaran dan P eny ata
Pendapatan.

meliputi bayaran sewaan ruangan kilang dan sebahagian untuk
bayaran sewaan ruangan pejabat. Justeru bayaran sewaan ruangan INFO TAMBAHAN
kilang perlu direkodkan ke dalam Akaun Pengeluaran sebagai kos
overhed kilang. Manakala bayaran sewaan ruangan pejabat perlu Ko erhe ti ak iagihkan
direkodkan sebagai belanja operasi di dalam Akaun Perdagangan
dan Untung Rugi. Kos Pengeluaran
Kos Jualan

• Kesan pengagihan sebahagian kos ini menghasilkan pengiraan kos Untung Bersih
pengeluaran yang lebih tepat.
Kos Overhed diagihkan
• Sebaliknya sekiranya belanja sewa tersebut tidak diagihkan mengikut
penggunaan di kilang dan pejabat dan terus direkodkan ke dalam Kos Pengeluaran
Akaun Pengeluaran, maka kos pengeluaran kilang akan terlebih Kos Jualan
Untung Bersih

nyata (kos pengeluaran meningkat). Kesannya, kos jualan akan
terlebih nyata (meningkat) dan untung bersih akan terkurang nyata (berkurang).
• Kos Pengeluaran yang telah dihitung atau diperoleh dalam Akaun Pengeluaran perlu dipindahkan
ke Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tujuan menentukan untung bersih perniagaan
yang sebenar.
• Pemindahan ini dapat ditunjukkan seperti berikut:

Nama Perniagaan RM
Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir . . . XX

Kos Pengeluaran

Nama Perniagaan RM
Akaun Perdagangan dan Untung Rugi bagi tahun berakhir . . . XX
XX
Inventori Awal barang siap RM XX
Kos Pengeluaran Jualan
Tolak: Inventori Akhir
Kos Jualan XX
Untung Kasar XX
()
XX

Sewa Kos ini telah diagihkan Untung Kasar
Kadar Bayaran secara saksama antara Komisen Diterima
Insurans Kos pengeluaran
P eny elenggaraan mesin (Kos overhed) dan
Untung Bersih Belanja operasi. XXX

XX

252

MODUL 7

MASTERI TOPIKAL 7.2

Butiran berikut diperoleh daripada buku-buku Kilang Kaca Matahari pada 31 Disember 2017.

Inventori bahan langsung 1 Januari 2017 31 Disember 2017
Kerja dalam proses RM RM
Inventori barang siap
Alat-alat kecil 4 150 7 138
Alat tulis kilang 5 289 6 354
4 668 5 298
1 350 1 047

584 356

Urus niaga berikut berlaku sepanjang tahun berakhir 31 Disember 2017.

Belian bahan langsung RM
Belian alat-alat kecil 71 830
Belian alat tulis kilang
Pulangan belian bahan langsung 3 280
Angkutan masuk bahan langsung 1 528
Gaji pekerja kilang 3 180
Gaji pengurus 1 810
Komisen jurujual 21 890
Insurans 12 540
Kadar bayaran kilang 3 600
Pulangan jualan 8 000
Gas dan bahan bakar kilang 12 000
Jualan 3 450
Sewa 4 653
Loji dan mesin (kos) 190 400
Susut nilai Terkumpul Loji dan Mesin 9 400
Penyelenggaraan kilang 64 000
Peralatan kilang (kos) 12 800
Bayaran royalti 11 000
42 000
10 600

Maklumat Tambahan:
(i) Pulangan belian bahan langsung tidak dicatat RM400.
(ii) Gaji pekerja kilang sebanyak RM4 000 belum dijelaskan.
(iii) 20% daripada gaji pengurus ialah gaji pengurus kilang.
(iv) Insurans dan sewa diagihkan kilang dan pejabat mengikut nisbah 3:2.
(v) Loji dan mesin disusutnilaikan pada kadar 20% setahun mengikut kaedah baki berkurangan.
(vi) Peralatan kilang disusutnilaikan 10% setahun atas kos.
Anda dikehendaki meny ediakan:
(a) Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 31 Disember 2017.
(b) Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Disember 2017.

Jawapan: (a) RM162 877, (b) RM24 703

253

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Contoh Soalan dan Jawapan

Maklumat berikut diperoleh daripada Imbangan Duga Kilang Tenunan Songket Permata Sdn. Bhd.
pada 31 Ogos 2017 yang beroperasi di Ipoh, Perak.
Debit Kredit
RM RM
Inventori pada 1 September 2016:
Bahan langsung 87 600
Barang siap 23 400
Kerja dalam proses 9 890
Alat-alat kecil kilang 670
Belian bahan langsung 120 000
Belian alat-alat kecil kilang 4 550
Jualan barang siap 260 600
Angkutan masuk bahan langsung 3 850
Upah langsung 44 800
Upah tak langsung 24 600
Iklan dan promosi 8 900
Akaun Belum Terima 44 600
Akaun Belum Bayar 63 600
Diskaun 1 350
Pulangan belian bahan langsung 3 200
Sewa 11 200
Insurans 9 600
Kadar bayaran 12 800
Belanja penyelenggaraan mesin 7 800
Hak cipta 6 880
Mesin (kos) 150 000
Susut nilai Terkumpul Mesin 30 000
Alatan (kos) 80 000
Susut nilai Terkumpul Alatan 12 000
Modal pada 1 September 2016 280 390
651 140 651 140
Maklumat Tambahan:
(i) Insurans dibayar untuk tempoh setahun bermula pada 1 Oktober 2016.
(ii) Mesin disusutnilaikan pada kadar 10% setahun mengikut kaedah baki berkurangan dan alatan
disusutnilaikan pada kadar 15% setahun atas kos.
(iii) Perbelanjaan berikut diagihkan antara kilang dan pejabat:

Sewa Kilang (%) Pejabat (%)
Insurans 60 40
Kadar bayaran 60 40
Belanja penyelenggaraan mesin 80 20
Susut nilai mesin 80 20
Susut nilai alatan 70 30
70 30

(iv) Inventori pada 31 Ogos 2017: RM
Bahan langsung 92 600
Barang siap 32 000
Kerja dalam proses 12 700
Alat-alat kecil kilang
820

Anda dikehendaki meny ediakan:
(a) Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 31 Ogos 2017.
(b) Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Ogos 2017 (Format Penyata).

254

Penyelesaian MODUL 7

(a) Kilang Tenunan Songket Permata Sdn. Bhd. RM
Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 31 Ogos 2017 87 600
120 650
Kos Bahan Langsung RM 208 250
(92 600)
Inventori awal bahan langsung 115 650
Belian bahan langsung 120 000 44 800
Tolak: Pulangan belian bahan langsung (3 200)
116 800 6 880
Tambah: Angkutan masuk bahan langsung 3 850 167 330

Tolak: Inventori akhir bahan langsung 74 280
Kos bahan langsung digunakan 241 610

Kos Buruh langsung 9 890
Upah langsung 251 500
Belanja langsung (12 700)
Hak cipta 238 800
Kos Prima

Kos Overhed 12
S usut nilai Mesin [ (150 000 – 30 000) x 10% x 12 8 400
12 70% x ] 8 400
12 24 600
Susut nilai Alatan (80 000 x 15% x 70% x ] 4 400
Upah tak langsung 6 720
Belanja alat-alat kecil (670 + 4 550 – 820) 5 280
Sewa kilang (11 200 x 60%) 10 240
Insurans kilang (9 600 x 60% x 11 ) 6 240
Kadar bayaran (12 800 x 80%) 12

Belanja penyelenggaraan mesin (7 800 x 80%)

Tambah: Kerja dalam proses awal

Tolak: Kerja dalam proses akhir
Kos Pengeluaran

(b) Kilang Tenunan Songket Maria Sdn. Bhd. RM
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Ogos 2017 260 600
RM
(230 200)
Jualan 30 400

Tolak: Kos Jualan

Inventori Awal barang siap 23 400

Kos Pengeluaran 238 800

Kos barang siap 262 200

Tolak: Inventori Akhir barang siap (32 000)

Kos Jualan

Untung Kasar

255

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

7.3 ANALISIS TITIK PULANG MODAL STANDARD

Maksud Analisis Titik Pulang Modal (TPM) PEMBELAJARAN
Murid boleh:

• Satu paras pengeluaran di mana perniagaan tidak mendapat • Menerangkan maksud
keuntungan atau tidak mengalami kerugian. (i) Analisis Titik Pulang Modal
(ii) Kos Tetap, Kos Berubah
• Dengan kata lain, jumlah hasil adalah sama dengan jumlah kos. dan Margin Caruman
• Andaian Titik Pulang Modal adalah seperti berikut:
(a) Jumlah kos terdiri daripada Kos Tetap dan Kos Berubah.
(b) Perubahan hasil dan kos hanya berlaku disebabkan perubahan dalam bilangan produk
untuk dijual.
(c) Harga Jualan Seunit, Kos Berubah Seunit dan Kos Tetap adalah malar.
(d) Hanya sejenis produk dikeluarkan dan kesemuanya dijual.

Hasil Kos
RM100 000 RM100 000
Untung atau Rugi
Sifar

Titik Pulang Modal Jumlah Hasil = Jumlah Kos

Rajah 7.4 Analisis Titik Pulang Modal

Kegunaan Menunjukkan jumlah keuntungan atau kerugian INFO TAMBAHAN
Titik pada setiap peringkat jualan
Titik Pulang Modal juga
P ulang Menentukan tahap volum jualan yang perlu digunakan untuk menunjukkan
Modal dikeluarkan bagi mengelakkan kerugian jumlah pelaburan yang
Membantu pihak pengurusan membuat diperlukan bagi sesuatu
perancangan dan kawalan perancangan perniagaan.

Rajah 7.5 Kegunaan Titik Pulang Modal

Kos Tetap dan Kos Berubah
Kos yang terlibat dalam proses pengeluaran barang terbahagi kepada dua jenis iaitu Kos Tetap dan
Kos Berubah.

Kos Pengeluaran

Kos Tetap Kos Berubah

Rajah 7.6 Jenis Kos Pengeluaran

256

MODUL 7

Kos yang dibayar Perlu dibelanjakan Kos (RM)
untuk penggunaan walaupun tiada Kos Tetap
faktor pengeluaran pengeluaran

tetap Kos Tetap 0 Unit Keluaran
Tidak berubah Rajah 7.7 Graf Kos Tetap yang tetap
Contoh: sewa kilang, sama bagi setiap tahap keluaran
walaupun gaji pengurus
pengeluaran
kilang dan insurans
berubah kilang

Kos yang dibayar Kos Berubah Tidak perlu Kos (RM)
untuk penggunaan dibelanjakan
faktor pengeluaran sekirany a tiada Kos Berubah
pengeluaran 0 Unit Keluaran
berubah Contoh: kos bahan Rajah 7.8 Graf Kos Berubah
Berubah langsung dan kos meningkat selari dengan
mengikut tingkat buruh langsung peningkatan unit keluaran
pengeluaran

Terdapat dua kaedah untuk menentukan Titik Pulang Modal:
(i) Kaedah Margin Caruman (ii) Kaedah Graf

Margin Caruman

• Bermaksud Lebihan Hasil Jualan berbanding Kos Berubah.
• Membantu sesebuah perniagaan menampung Kos Tetap dan mencarum kepada pendapatan
operasi.
• Bagi memastikan perniagaan mendapat keuntungan, jumlah Margin Caruman hendaklah melebihi
kos tetap.

• MarginCarumanSeunitkeluaranbolehdihitungdenganmenggunakan INFO TAMBAHAN
rumus berikut: Margin Caruman juga dikenali

Margin Caruman = Harga Jualan ̶ Kos Berubah sebagai Margin Sumbangan.

S eunit S eunit S eunit

Rumus menghitung Titik Pulang Modal adalah seperti berikut:

(a) Titik P ulang Modal (dalam unit keluaran) (b) Titik Pulang Modal (dalam RM)

= Jumlah Kos Tetap = Jumlah Kos Tetap x Harga Jualan
Margin Caruman Seunit Margin Caruman Seunit S eunit

257

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Pengiraan Kos Tetap, Kos Berubah, Jumlah Kos, Jumlah Hasil, STANDARD
Margin Caruman Seunit dan Titik Pulang Modal Menggunakan PEMBELAJARAN
Kaedah Margin Caruman
Murid boleh:
CONTOH 5 Mengira Kos Tetap, Kos Berubah, Jumlah Kos • Mengira Kos Tetap, Kos
dan Jumlah Hasil
Berubah, Jumlah Kos, Jumlah
MMpMaeeranngkggilniuerlmauCaaaKrtraoubnsmepTrariekontudatSupekb, :ueKnrkoiatsitdBaanenrduTebintaigkha,nPuJkuloamsn- lkgaohMs Kyoaodnsag, l Jtuemrliblaaht dHaalasmil, Hasil, Margin Caruman
menggunakan Seunit, Titik Pulang Modal
menggunakan Kaedah
Margin Caruman.

Kaedah Margin Caruman RM

Insurans kilang 6 400

Belanja am kilang 23 400

Bahan langsung 59 000

Buruh langsung 7 700

Alat tulis kilang 860

Jumlah keluaran 20 000 unit

Maklumat Tambahan: P engeluar produk perlu
Harga jualan seunit RM5.00 mengenal pasti Kos Tetap dan
Kos Berubah yang terlibat
Anda dikehendaki mengira: semasa menghasilkan produk.
(a) Kos Tetap
(b) Kos Berubah
(c) Jumlah Kos
(d) Jumlah Hasil

Penyelesaian

(a) Kos Tetap = Insurans Kilang + Belanja Am Kilang + Alat Tulis Kilang
= RM6 400 + RM23 400 + RM860
= RM30 660
Bahan Langsung + Buruh Langsung
(b) Kos Berubah = RM59 000 + RM7 700
= RM66 700
= Kos Tetap + Kos Berubah
RM30 660 + RM66 700
(c) Jumlah Kos = RM97 360
= Harga Jualan Seunit x Unit Pengeluaran
= RM5.00 x 20 000 unit
RM100 000
(d) Jumlah Hasil =
=
=

258

MODUL 7

CONTOH 6 Mengira Margin Caruman Seunit
Maklumat berikut adalah berkaitan dengan pengeluaran sarung tangan sukan.

Kos Tetap RM
Kos Berubah Seunit 30 000
Harga Jualan Seunit
5.00
8.00

Kira Margin Caruman Seunit bagi sarung tangan sukan. Jelaskan jawapan anda.

Penyelesaian
Margin Caruman Seunit = Harga Jualan Seunit – Kos Berubah Seunit
= RM8.00 – RM5.00
= RM3.00
Daripada pengiraan ini, didapati jualan seunit sarung tangan sukan akan menyumbangkan
RM3.00 untuk menampung Kos Tetap bagi memperoleh untung.

CONTOH 7 Mengira Titik Pulang Modal menggunakan Kaedah Margin Caruman
Kilang Nicole Maju mengeluarkan bedak jenama Nillie yang dijual di pasaran pada harga
RM8.00 seunit. Kos-kos yang terlibat dalam pengeluaran bedak Nillie adalah seperti berikut:

Kos Tetap RM92 000 setahun
Kos Berubah Seunit RM6.40

Kira Titik Pulang Modal dalam unit dan RM dengan menggunakan Kaedah Margin Caruman.

Penyelesaian = Jumlah Kos Tetap
(i) Titik P ulang Modal (dalam unit) Margin Caruman Seunit

(ii) Titik Pulang Modal (dalam RM) = RM92 000
RM8.00 ̶ RM 6.40

= 57 500 unit

= Jumlah Kos Tetap x Harga Jualan Seunit
Margin Caruman Seunit

= RM92 000 x RM8.00
RM8.00 ̶ RM 6.40

= RM460 000

259

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Analisis Titik Pulang Modal dengan Mengambil kira Perubahan STANDARD
pada Salah Satu Komponen Kos dan Harga Jualan PEMBELAJARAN
Perubahan dalam komponen kos ataupun harga jualan akan memberi
kesan kepada Titik Pulang Modal. Murid boleh:
• Menganalisis Titik Pulang
Perubahan Komponen Kos
Modal dengan mengambil
kira perubahan pada salah
satu komponen kos dan
harga jualan.

1 Perubahan Kos 2 Perubahan Kos 3 Perubahan Harga
Berubah seunit Tetap Jualan seunit

Rajah 7.9 Perubahan Komponen Kos

CONTOH 8 Kesan perubahan Komponen Kos dan Harga Jualan terhadap
Titik Pulang Modal

Maklumat berikut adalah berkaitan dengan Syarikat Maju Berhad pada bulan Januari 2017.

Kos Berubah Seunit RM JOM FIKIR
Kos Tetap 0.80
Harga Jualan Seunit 24 000 Berdasarkan Contoh 8,
2.00 apakah kesannya kepada
Titik Pulang Modal jika Kos
Apakah kesannya ke atas Titik Pulang Modal jika Berubah Seunit menurun
(i) Kos Berubah seunit meningkat sebanyak RM0.40. sebanyak RM0.15?
(ii) Kos Tetap dianggarkan meningkat kepada RM30 000.
(iii) Harga jualan seunit meningkat sebanyak RM0.30.

Penyelesaian

Sebelum perubahan Selepas perubahan Kesan

(i) Titik Pulang Modal apabila Kos Berubah meningkat kepada RM1.20 (RM0.80 + RM0.40)

= RM24 000 = RM24 000 Titik P ulang Modal akan meningkat
RM1.20 RM0.80 1
= 20 000 unit = 30 000 unit

(ii) Titik Pulang Modal apabila Kos Tetap meningkat kepada RM30 000

= RM24 000 = RM30 000 Titik P ulang Modal akan meningkat
RM1.20 RM1.20

= 20 000 unit = 25 000 unit

(iii) Titik Pulang Modal apabila harga jualan meningkat kepada RM2.30 (RM2.00 + RM0.30)

= RM24 000 = RM24 000 Titik P ulang Modal akan menurun
RM1.20 RM1.50 2 NOTA

= 20 000 unit = 16 000 unit

1. RM2.00 – RM1.20
2. RM2.30 – RM0.80

260

MODUL 7

Penentuan Keuntungan Berdasarkan Kuantiti yang Disasarkan STANDARD
dengan Menggunakan Kaedah Margin Caruman PEMBELAJARAN
Titik Pulang Modal berguna kepada pihak pengurusan untuk menentukan
keuntungan daripada sasaran pengeluaran produk. Rumus menentukan Murid boleh:
keuntungan menggunakan Kaedah Margin Caruman adalah • Menentukan keuntungan
seperti berikut:
berdasarkan kuantiti yang
disasarkan dengan
menggunakan Kaedah
Margin Caruman.

Keuntungan = Jumlah Hasil – Jumlah Kos

Atau

] ]X
Keuntungan = Unit Margin ̶ Kos Tetap
Keluaran Caruman Seunit

CONTOH 9 Menentukan keuntungan berdasarkan kuantiti yang disasarkan
dengan menggunakan Kaedah Margin Caruman

Maklumat berikut merujuk kepada pengeluaran sabun mandi oleh Perniagaan Wangi:

Harga Jualan Seunit Bahan langsung RM
Kos Berubah Seunit: Buruh langsung 5.00
Kos Tetap: Kadar bayaran 2.50
Insurans 2.00
Sewa 10 000
5 000
30 000

Anda dikehendaki mengira keuntungan atau kerugian jika P erniagaan Wangi mensasarkan
pengeluaran sabun mandi sebany ak:
(a) 115 000 unit
(b) 200 000 unit

Penyelesaian

(a) Keuntungan = Unit Keluaran x Margin Caruman Seunit – Kos Tetap
= [ 115 000 unit x RM0.50 – RM45 000
= RM57 500 – RM45 000
= RM12 500

(b) Keuntungan = [ Unit Keluaran x Margin Caruman Seunit – Kos Tetap

= [ 200 000 unit x RM0.50 – RM45 000 Margin Caruman Seunit
= RM100 000 – RM45 000
= RM55 000 = Harga Jualan Seunit – Kos Berubah Seunit
= RM5.00 - RM 4.50

= RM0.50

261

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Menjanakan Kuantiti yang Perlu Dikeluarkan untuk Mencapai STANDARD
Untung Sasaran PEMBELAJARAN

P erniagaan dapat merancang pengeluaran untuk mencapai keuntungan Murid boleh:
yang hendak disasarkan. Rumus mengira jumlah pengeluaran adalah • Menjana kuantiti yang perlu
seperti berikut:
dikeluarkan untuk mencapai
untung sasaran y ang
ditetapkan berdasarkan
sesuatu situasi.
Jumlah Pengeluaran = Kos Tetap + Untung Sasaran
Margin Caruman Seunit

CONTOH 10 Menjanakan kuantiti yang perlu dikeluarkan untuk mencapai
untung sasaran

Berdasarkan Contoh 9, kira jumlah unit sabun mandi yang perlu dikeluarkan sekiranya
Perniagaan Wangi mensasarkan keuntungan sebanyak RM200 000. Jelaskan jawapan anda.

Penyelesaian

Jumlah Pengeluaran = Kos Tetap + Untung Sasaran
Margin Caruman Seunit

= RM45 000 + RM200 000
(RM5.00 ̶ RM4.50)

= 490 000 unit

Untuk mencapai untung yang disasarkan RM200 000, sebanyak 490 000 unit sabun mandi
perlu dikeluarkan oleh Perniagaan Wangi.

CONTOH 11 Menjanakan kuantiti yang perlu dikeluarkan untuk mencapai untung
sasaran yang ditetapkan berdasarkan sesuatu situasi

Berdasarkan Contoh 9, sekiranya kos berubah seunit berkurang sebanyak RM0.30, kira jumlah
unit sabun mandi yang perlu dikeluarkan jika Perniagaan Wangi mensasarkan keuntungan
sebanyak RM200 000. Jelaskan jawapan anda.

Penyelesaian

Jumlah Pengeluaran = Kos Tetap + Untung Sasaran
Margin Caruman Seunit

= RM45 000 + RM200 000 Kos Berubah = RM4.50 ̶ RM0.30
(RM5.00 ̶ RM4.20) S eunit = RM4.20

= 306 250 unit

Untuk mencapai untung yang disasarkan RM200 000, sebanyak 306 250 unit sabun mandi
perlu dikeluarkan oleh Perniagaan Wangi.

262

MODUL 7

Penyelesaian Masalah Pulangan Modal yang Dihadapi oleh STANDARD
Sesebuah Firma dengan Menggunakan Analisis Titik Pulang Modal PEMBELAJARAN

Menyelesaikan masalah pulangan modal yang Murid boleh:
CONTOH 12 dihadapi oleh sesebuah firma dengan • Menyelesaikan masalah

menggunakan analisis Titik Pulang Modal pulangan modal y ang
Jadual berikut menunjukkan jumlah kos dan jumlah hasil Syarikat dihadapi oleh sesebuah
Hani Sdn. Bhd. pada pelbagai paras keluaran Produk Cakna: firma dengan menggunakan
analisis Titik Pulang Modal.

Tahun 2016 2017
Paras Keluaran (Unit) 50 000 52 500

Jumlah Kos (RM) 135 000 140 000

Jumlah Hasil (RM) 200 000 210 000

Kos Tetap diandaikan malar. (f) Unit pengeluaran untuk mendapatkan
Anda dikehendaki menghitung: keuntungan RM50 000 sekiranya kos
(a) Kos Berubah Seunit berubah berkurang RM0.50 seunit pada
(b) Kos Tetap tahun 2017.
(c) Harga Jualan Seunit
(d) Titik Pulang Modal untuk tahun 2016 (g) Jumlah keuntungan jika unit yang
(e) Jumlah unit yang dikeluarkan untuk dikeluarkan ialah 50 000 unit.

mendapatkan keuntungan RM20 000.

Penyelesaian Pengiraan

Bil Butiran = RM140 000 – RM135 000
(a) Kos Berubah Seunit RM52 500 – RM50 000

Perubahan Kos = RM2
Perubahan Unit Keluaran

(b) Kos Tetap G u n a k a n m a k lu m a t ta h u n 2 0 1 7
Jumlah Kos = Kos Tetap + Kos Berubah = RM140 000 – (52 500 unit x RM2)
Kos Tetap = Jumlah Kos – Kos Berubah = RM35 000

(c) Harga Jualan Seunit = RM200 000
Jumlah Hasil 50 000 unit

Bilangan Unit Keluaran = RM4

(d) Titik P ulang Modal = RM35 000 Margin Caruman Seunit
Kos Tetap RM2 = RM4 – RM2
= RM2
Margin Caruman Seunit = 17 500 unit

(e) Jumlah unit keluaran jika untung sasaran RM20 000 = RM35 000 + RM20 000
Kos Tetap + Untung Sasaran = RM2.00
Margin Caruman Seunit
27 500 unit

(f) Jumlah unit keluaran jika sasaran untung = RM35 000 + RM50 000 = 34 000 unit
RM50 000 dan kos berubah berkurang RM0.50 RM2.50
Kos Tetap + Untung Sasaran
Margin Caruman Seunit Margin Caruman Seunit
= RM4 – RM1.50
= RM2.50

263

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Bil Butiran Pengiraan
(g) Untung sasaran jika unit keluaran 50 000 unit = 50 000 unit x RM2.00 – RM35 000
= RM65 000
[ Unit Keluaran x Margin Caruman Seunit – Kos Tetap

Graf Titik Pulang Modal STANDARD
Titik Pulang Modal boleh juga ditentukan dengan Kaedah Graf. Graf PEMBELAJARAN
Titik Pulang Modal menunjukkan hubungan antara kos, hasil dan
untung pada pelbagai tingkat pengeluaran. Persilangan antara garisan Murid boleh:
Jumlah Hasil dan Jumlah Kos ialah Titik Pulang Modal. • Melakar graf Titik Pulang

Modal.

Ciri-ciri graf Titik Pulang Modal:

1. Paksi y – mewakili Jumlah Kos atau Jumlah Hasil.
2. Paksi x – mewakili Unit pengeluaran.
3. Kos Tetap malar bagi setiap tingkat pengeluaran.
4. Garisan Jumlah Hasil ialah garisan bermula daripada titik asalan (0).
5. Garisan Jumlah Kos (Kos Berubah + Kos Tetap) ialah garisan yang bermula daripada jumlah Kos Tetap.

Kos/Hasil (RM) P ersilangan antara Jumlah Hasil
garisan jumlah hasil dan Jumlah Kos
jumlah kos ialah 3
" Titik Pulang Modal"

Titik P ulang
Modal

1 Kos Tetap
2 P engeluaran
(Unit)
0

Rajah 7.10 Graf Titik Pulang Modal

1 Titik Pulang Modal ditentukan apabila garisan Jumlah
Kos bersilang dengan garisan Jumlah Hasil

Rumusan 2 Jumlah Pengeluaran yang kurang daripada Titik Pulang
264 Modal akan menyebabkan perniagaan mengalami kerugian

3 Jumlah Pengeluaran yang melebihi Titik Pulang Modal akan
menyebabkan perniagaan memperoleh keuntungan

MODUL 7

CONTOH 13 Melakar Graf Titik Pulang Modal

Perniagaan Simen Ruby ialah pengeluar simen berjenama Ruby. Maklumat berikut berkaitan
dengan pengeluaran simen Ruby.

Kos Tetap RM
Kos Berubah Seunit 5 000
Harga Jualan Seunit 2.50
5.00

Dengan menggunakan kaedah graf:
(i) Lakarkan: (a) Garisan Kos Tetap
(b) Garisan Jumlah Hasil
(c) Garisan Jumlah Kos
(ii) Labelkan Titik Pulang Modal dengan simbol .

Penyelesaian Jumlah Hasil TP M (unit) = RM5 000
Jumlah Kos RM5 RM2.50
Kos/hasil (RM)
Kos Tetap
P engeluaran = 2 000 unit
(unit)
TPM (RM) = RM5 000 x RM5
RM5 RM2.50

X = RM10 000
2 000
10 000
5 000

0

Langkah-langkah melakar graf Titik Pulang Modal:

1 Buat andaian unit keluaran 3 Lakar garisan Kos Tetap, garisan Jumlah
Kos dan garisan Jumlah Hasil

2 Bina jadual untuk mengira Jumlah 4 Cari titik persilangan bagi menentukan
Kos dan Jumlah Hasil pada setiap Titik P ulang Modal
paras unit keluaran

265

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Penentuan Titik Pulang Modal dengan Menggunakan Kaedah Graf STANDARD

Menentukan Titik Pulang Modal menggunakan PEMBELAJARAN
Kaedah Graf
CONTOH 14 Murid boleh:
• Menentukan Titik Pulang
Modal dengan menggunakan
Berdasarkan Contoh 13: Kaedah Graf.

(i) Lakar garisan Kos Tetap, Kos Berubah dan Jumlah Hasil pada
tingkat pengeluaran 0 unit, 1 000 unit, 2 000 unit, 3 000 unit, 4 000 unit dan 5 000 unit.
(ii) Tentukan Titik Pulang Modal bagi pengeluaran simen Ruby.

Penyelesaian

Langkah 1: Buat andaian unit keluaran
Tingkat pengeluaran 0 unit, 1 000 unit, 2 000 unit, 3 000 unit, 4 000 unit dan 5 000 unit.

Langkah 2: Bina jadual untuk mengira jumlah kos dan jumlah hasil bagi setiap paras
unit keluaran

Unit Kos Tetap Jadual Jumlah Kos Jumlah Kos
Pengeluaran (RM) (RM)
Kos Berubah
0 5 000 (RM) 5 000
1 000 5 000 7 500
2 000 5 000 0 RM2.50 =0 10 000
3 000 5 000 12 500
4 000 5 000 1 000 RM2.50 = 2 500 15 000
5 000 5 000 17 500
2 000 RM2.50 = 5 000

3 000 RM2.50 = 7 500

4 000 RM2.50 = 10 000

5 000 RM2.50 = 12 500

Jadual Jumlah Hasil NOTA
Jumlah Kos = Kos Tetap + Kos Berubah
Unit Jumlah Hasil (RM)
Pengeluaran NOTA
Jumlah Hasil
0 0 RM5 =0 = Unit Pengeluaran Harga Jualan Seunit
1 000
2 000 1 000 RM5 = 5 000
3 000 2 000 RM5 = 10 000
4 000 3 000 RM5 = 15 000

5 000 4 000 RM5 = 20 000

5 000 RM5 = 25 000

266

MODUL 7

Langkah 3: Lakar garisan Kos Tetap, garisan Jumlah Kos dan garisan Jumlah Hasil
(a) Garisan Kos Tetap

Kos/Hasil (RM 000)

25 Garisan Kos Tetap ialah
garis mengufuk melalui

20 RM5 000 selari dengan
paksi unit pengeluaran.

15

10

5 Kos Tetap

01 2 3 45 Pengeluaran ( 000 unit)

(b) Garisan Jumlah Kos dan Jumlah Hasil
Kos/Hasil (RM 000)

25 Jumlah Hasil INFO TAMBAHAN

20 Jumlah Hasil berkadar
Jumlah Kos langsung dengan unit
pengeluaran. Semakin tinggi
15 pengeluaran, semakin tinggi
Jumlah Hasil.

10

5 Kos Tetap

01 2 3 45 Pengeluaran ( 000 unit)

Langkah 4: Menentukan Titik Pulang Modal

Kos/Hasil (RM 000)

25 Jumlah Hasil

20 Jumlah Kos Titik Pulang Modal simen
Titik P ulang Kos Tetap Ruby adalah pada paras
pengeluaran 2 000 unit.
15 Modal
10
5

01 2 3 45 Pengeluaran ( 000 unit)

267

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

GERAK KERJA KUMPULAN 7.3

Berikut ialah jadual Kos Pengeluaran minuman berkhasiat oleh Perniagaan Radhi. Andaikan Kos
Berubah dan Harga Jualan Seunit adalah malar. Lengkapkan jadual berikut:

Unit Keluaran Jualan Kos Berubah Kos Tetap Margin Caruman Untung
(RM) (RM) (RM) Jumlah Seunit (RM)
900 4 400 (RM) (RM) (3 300)
1 000 2 000 1 100 1.10

2 000

3 000

4 000

5 000

Analisis Titik Pulang Modal Menggunakan Kaedah Graf STANDARD
Titik Pulang Modal ditentukan apabila garisan Jumlah Hasil bersilang PEMBELAJARAN
dengan garisan Jumlah Kos. Berdasarkan graf, Titik Pulang Modal dicapai
pada tingkat pengeluaran 2 000 unit, iaitu Jumlah Kos dan Jumlah Hasil Murid boleh:
berada pada RM10 000. Persilangan di antara Jumlah Hasil dan Jumlah • Menganalisis Titik Pulang
Kos dikenali sebagai Titik Pulang Modal.
Modal menggunakan
Kos/Hasil (RM 000) Kaedah Graf.
• Menjanakan keuntungan
berdasarkan kuantiti yang
disasarkan dengan
menggunakan Kaedah Graf.

25 Jumlah Hasil

20 UNTUNG Jumlah Kos
Titik P ulang

15 Modal

10

5 RUGI Kos Tetap

01 2 3 45 Pengeluaran ( 000 unit)

P ada paras pengeluaran kurang Apabila tingkat pengeluaran
daripada 2 000 unit, garisan melebihi 2 000 unit, garisan
Jumlah Kos adalah lebih tinggi Jumlah Kos adalah lebih rendah
daripada garisan Jumlah Hasil. daripada garisan Jumlah Hasil.
Ini menunjukkan perniagaan Ini menunjukkan perniagaan
mengalami kerugian. mendapat keuntungan.

Rajah 7.11 Graf Titik Pulang Modal

268

MODUL 7

Menjanakan Keuntungan Berdasarkan Kuantiti yang Disasarkan dengan Menggunakan
Kaedah Graf

CONTOH 15 Menjanakan keuntungan berdasarkan kuantiti yang disasarkan

Kos/Hasil (RM 000) Jumlah Hasil

250 Berikut adalah graf pengeluaran Cat
Untung RM75 000 Seri Warna. Berdasarkan graf tersebut,
200 Jumlah Kos kirakan keuntungan yang diperoleh jika
Kilang Cat Seri Warna mengeluarkan:
(a) 3 000 unit
150 Untung RM25 000 (b) 5 000 unit

100

50 Kos Tetap

01 2 3 45 6 Pengeluaran ( 000 unit)

Penyelesaian

(a) 3 000 unit (b) 5 000 unit

Jika Kilang Cat Seri Warna mengeluarkan Jika Kilang Cat Seri Warna mengeluarkan 5 000
3 000 unit, kilang akan mendapat keuntungan unit, kilang akan mendapat keuntungan sebanyak
RM25 000 (RM150 000 – RM125 000). Pada RM75 000 (RM250 000 – RM175 000).
paras keluaran ini, Jumlah Hasil melebihi Pada paras keluaran ini, Jumlah Hasil melebihi
Jumlah Kos. Jumlah Kos.

MASTERI TOPIKAL 7.3

Puan Niza merupakan pengurus Niza Enterprise yang mengeluarkan dan menjual kek. Pada
1 Januari 2017, Puan Niza telah membeli mesin pengadun dan alat pemotong berharga
RM10 000 dan RM5 000. Kos Berubah untuk menghasilkan 1 kg kek ialah sebanyak RM5.50.
Oleh yang demikian, Puan Niza telah menetapkan untuk menjual 1 kg kek pada harga
RM10.50. Sebagai pegawai kewangan yang baru, anda ditugaskan untuk:
(a) Menentukan Titik Pulang Modal dalam unit dan jumlah (RM).
(b) Menentukan sama ada Niza Enterprise akan memperoleh keuntungan atau kerugian

sekiranya berjaya mengeluarkan 5 200 kg kek.
(c) Melakarkan graf dengan menunjukkan:

(i) Garisan Kos Tetap
(ii) Garisan Jumlah Hasil
(iii) Garisan Jumlah Kos
(iv ) Titik P ulang Modal

Jawapan: (a) 3 000 unit, RM31 500 (b) RM11 000

269

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

AKTIVITI PENGAYAAN Alatan y ang diperlukan:
Panduan • Dadu
• Setiap kumpulan dikehendaki menyediakan kepingan kad yang • Kepingan kad yang

mengandungi soalan-soalan berkaitan modul ini. mengandungi soalan
• Setiap murid menyediakan penanda yang berlainan warna.
• Aktiviti akan dilakukan seperti permainan dam ular.
• Setiap balingan dadu mewakili pergerakan petak. Apabila murid

berhenti di petak kad soalan dan berjaya menjawab soalan maka
dibenarkan membuat balingan sekali lagi secara percuma.

1Mula 2 3 4 5
Maju 3 petak
Undur 1 petak Kad soalan Maju 1 petak Kad soalan

11 10 9 8 6 S ila ke petak
mula
Kad soalan Maju 1 petak Maju 1 petak Kad soalan
7

Maju 2 petak

12 Berehat 1 14 15 16 17
pusingan Maju ke
Maju 2 petak Undur 1 petak Kad soalan petak 22
13
18 Berehat
Kad soalan 1 pusingan

23 Undur 22 21 20 19Jawab 1 dari 2 Kad soalan
ke petak 15 Maju 2 petak Maju 1 petak Kad soalan

24

Kad soalan

25 26 27 28 29
Maju 1 petak Kad soalan Maju 1 petak Maju 2 petak Undur 2 petak

30 Tamat
Tahniah

270

MODUL 7

LATIHAN PENGUKUHAN (SOALAN OBJEKTIF)

1. Apakah tujuan menyediakan Akaun 6. Apakah komponen bagi gaji pengurus
P engeluaran? kilang dalam Akaun Pengeluaran?
A Merancang proses pengeluaran. A Belanja Langsung
B Mengira untung atau rugi daripada B Kos Overhed
pengeluaran. C Kos Buruh Langsung
C Mengira semua kos y ang terlibat dalam D Kos Bahan Langsung
pengeluaran.
D Menunjukkan kedudukan kewangan firma 7. Rumus berikut berkaitan dengan pengiraan
pengeluaran. kos pengeluaran:
= + Kos Overhed + Kerja dalam Proses Awal
2. Item manakah yang diambil kira dalam – Kerja dalam Proses Akhir
menghitung Kos Prima?
I Belanja alat kecil Apakah ?
II Susut nilai mesin A Kos Tetap
III Gaji operator kilang B Kos Prima
IV Angkutan masuk bahan langsung C Kos Buruh
A I dan II C II dan III D Kos Bahan
B I dan IV D III dan IV 8. Apakah rumus bagi Kos Prima?
A Kos Bahan Langsung + Kos Buruh
3. Dalam penyediaan Akaun Pengeluaran,
komponen yang manakah cap dagangan Langsung – Kos Overhed
(paten) akan dicatat? B Kos Bahan Langsung + Kos Buruh
A Kos Overhed
B Belanja Langsung Langsung + Kos Overhed
C Kos Buruh Langsung C Kos Bahan Langsung + Kos Buruh
D Kos Bahan Langsung
Langsung + Belanja Langsung
4. Antara berikut, yang manakah merupakan D Kos Bahan Langsung + Kos Buruh
butiran Kos Overhed?
A Loji dan alatan kilang Langsung – Belanja Langsung
B S usut nilai alatan kecil 9. Data berikut diperoleh daripada Kilang
C Sewa bangunan pejabat
D Gaji operator pengeluaran Biskut Sedap.

5. Maklumat berikut diperoleh daripada Kilang Bahan langsung RM
Buruh langsung 8 500
Kasut Yahya: Susut nilai mesin 3 500
Buruh tak langsung 1 000
Inventori awal bahan langsung RM Barang siap 2 000
Belian bahan langsung 4 000 Kerja dalam proses awal 20 000
Kos buruh langsung 50 000 Kerja dalam proses akhir 4 500
Kos buruh tak langsung 10 000 2 100
Sewa kilang 4 000
Inventori akhir bahan langsung 2 000 Hitungkan Kos Pengeluaran.
8 000 A RM4 500
B RM5 600
Hitungkan Kos Prima bagi Kilang Kasut Yahya. C RM15 400
A RM56 000 D RM17 400
B RM58 000
C RM60 000
D RM62 000

271

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

10. Pernyataan yang manakah tidak benar 14. Maklumat berikut berkaitan dengan produk
tentang konsep Titik P ulang Modal? pencuci pinggan yang dikeluarkan oleh Kilang
A S atu paras pengeluaran perniagaan Sabunku.
memperoleh keuntungan.
B Satu paras pengeluaran jumlah hasil Kos Tetap RM
sama dengan jumlah kos. Kos Berubah Seunit 25 000
C S atu paras pengeluaran perniagaan tidak Harga Jualan Seunit
mengalami kerugian. 2
D S atu paras pengeluaran perniagaan tidak 4
mendapat untung.
Hitung untung sasaran jika kilang tersebut
11. Rumus mengira Margin Caruman Seunit ialah menjual 20 000 unit pencuci pinggan.
A Harga Jualan Seunit – Kos Tetap Seunit A RM15 000
B Harga Jualan Seunit – Jumlah Kos Seunit B RM30 000
C Harga Jualan Seunit – Kos Berubah Seunit C RM40 000
D Jumlah Kos Seunit – Kos Berubah Seunit D RM50 000
15. Syarikat Anti Serangga Berhad menjual
12. Berikut ialah butir-butir operasi Kilang Zum Racun Serangga CK dengan harga RM8
bagi tahun 2016 dan 2017. seunit. Kos berubah seunit ialah
RM2 dan kos tetap ialah RM12 000.
Tahun Unit Jumlah Jumlah Berdasarkan maklumat di atas, berapakah
Jualan Jualan Kos unit keluaran Racun Serangga CK yang harus
(RM) (RM) dijual untuk mencapai Titik Pulang Modal?
2016 30 000 150 000 A 1 200 unit
2017 48 000 240 000 132 000 B 1 500 unit
186 000 C 2 000 unit
D 6 000 unit
Maklumat Tambahan: 16. Maklumat berikut diperoleh daripada
Harga Jualan Seunit, Kos Berubah Seunit Perkilangan Am Toys bagi tahun 2017.
dan Kos Tetap untuk kedua-dua tahun
tersebut adalah malar. Kos Tetap RM
Berapakah Kos Berubah Seunit? Kos Berubah Seunit 80 000
A RM3.00 Harga Jualan Seunit
B RM3.88 50
C RM4.40 75
D RM5.00

13. Maklumat berikut ialah kos bagi Berapakah unit yang perlu dikeluarkan
pengeluaran 5 000 unit pen. oleh Perkilangan Am Toys untuk
mendapatkan keuntungan sebany ak
Kos Tetap RM RM32 000?
Bahan Langsung 60 000 A 1 280 unit
Buruh Langsung 25 000 B 2 240 unit
12 000 C 3 200 unit
D 4 480 unit
Harga Jualan Seunit pen ialah RM8.00.
Hitung Titik P ulang Modal bagi pengeluaran
pen tersebut.
A 7 500 unit C 20 000 unit
B 12 125 unit D 100 000 unit

272

MODUL 7

LATIHAN PENGUKUHAN (SOALAN SUBJEKTIF)

1. Isi ruangan kosong dengan pernyataan yang sesuai.

Bil. Soalan Jawapan
(a) Apakah maksud kos pengeluaran? Hasil tambah kos bahan langsung, buruh
(b) langsung dan belanja langsung.

(c) Berikan empat contoh kos overhed? Lebihan Harga Jualan Seunit daripada Kos
(d) Apakah maksud kerja dalam proses? Berubah Seunit
(e) Apakah maksud Titik Pulang Modal?
(f)

2. Maklumat berikut telah diambil pada 30 Jun 2017 daripada Perusahaan Neki Sdn. Bhd. yang
merupakan sebuah kilang pengeluaran kasut.

Inventori pada 1 Julai 2016: RM
Bahan Langsung 52 770
Kerja dalam proses: Bahan Langsung 15 200
Kos Buruh 13 000
Kos Overhed
Barang siap 6 400
Alat-alat kecil 68 700

Belian bahan langsung 2 340
Belian alat-alat kecil 118 970
Pulangan belian bahan langsung
Loji dan mesin 5 580
Susut nilai Terkumpul loji dan mesin 2 320
Upah langsung 250 000
Upah tak langsung 47 500
Gaji pentadbiran kilang 56 200
Gaji pentadbiran pejabat 19 800
Kadar bayaran 15 230
Sewa 10 370
Insurans kilang 12 800
Belanja membaiki loji dan mesin 30 000
Jualan barang siap 4 800
Belanja am kilang 9 300
Inventori pada 30 Jun 2017: 430 750
2 880
Bahan Langsung 51 390
Kerja dalam proses: Bahan Langsung 17 700
12 400
Kos Buruh 7 380
Kos Overhed 74 320
Barang siap

273

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

Maklumat Tambahan:
(a) Agihan perbelanjaan bagi kilang dan pejabat adalah seperti berikut:

Kadar bayaran Kilang (%) Pejabat (%)
Sewa 80 20
70 30

(b) Insurans kilang yang dibayar adalah untuk tempoh setahun bermula 1 Oktober 2016.
(c) Belanja am kilang belum dibayar sebanyak RM1 500.
(d) Loji dan mesin disusutnilaikan 10% setahun mengikut kaedah baki berkurangan.
(e) Pada 30 Jun 2017, alat-alat kecil dinilaikan semula RM6 300.

Anda dikehendaki meny ediakan:
(a) Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2017.
(b) Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 30 Jun 2017.

Jawapan: (a) Kos Pengeluaran RM276 770 (b) U ntung Kasar RM159 600

3. Butir-butir berikut diperoleh daripada Perusahaan Pakaian Izzah, sebuah kilang yang mengeluarkan
produk pakaian pada 30 Jun 2017.

Inventori bahan langsung pada 1 Julai 2016 RM RM
Inventori barang siap pada 1 Julai 2016 2 210
Kerja dalam proses pada 1 Julai 2016:
68 700
Kos Bahan langsung 720
Kos Buruh langsung 600
Kos Overhed 510 1 830
Belian bahan langsung
Jualan bahan siap 21 820
Duti atas belian bahan langsung 45 000
Royalti
Gaji pengurus kilang 560
Gaji pengurus pemasaran 2 000
Belanja am kilang 4 600
Belanja am pejabat 3 500
Sewa
Insurans 250
Kadar bayaran 200
Buruh langsung 3 000
Angkutan keluar 1 600
Bahan api kilang 1 800
Loji dan mesin (dibeli pada 1 Januari 2017) 2 400
600
3 500
18 000

Maklumat Tambahan: RM
(i) Inventori pada 30 Jun 2017: 1 980
74 320
Bahan langsung
Barang siap

274

MODUL 7

(ii) Kerja dalam proses pada 30 Jun 2017:

Kos Bahan langsung RM
Kos Buruh langsung 680
Kos Overhed 590
500

(iii) Bayaran kos mengangkut bahan langsung daripada pembekal ke kilang berjumlah RM500.
(iv) 70% daripada bayaran sewa dikenakan untuk kilang dan bakinya untuk pejabat.
(v) Insurans diagihkan 60% untuk kilang dan 40% untuk pejabat.
(vi) Kadar bayaran hendaklah dibahagikan antara kilang dan pejabat dengan nisbah 2 : 1.
(vii) Loji dan mesin hendaklah disusutnilaikan 10% atas kos setahun.

Anda dikehendaki:
(a) menyediakan Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 30 Jun 2017.
(b) menyediakan Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 30 Jun 2017.
(c) memberikan maksud kerja dalam proses.

Jawapan: (a) RM41 080, (b) RM9 540

4. Maklumat tentang Perniagaan Cempaka Sari yang mengeluarkan berus gigi adalah seperti
berikut.

Tahun Unit Jualan Jumlah Jualan (RM) Jumlah Kos (RM)
2016 60 000 300 000 280 000
2017 62 000 310 000 286 000

Harga jualan seunit, kos berubah seunit dan kos tetap pada kedua-dua tahun adalah malar.

Anda dikehendaki:
(a) menghitung:

(i) Kos Berubah Seunit
(ii) Kos Tetap
(iii) Harga Jualan Seunit
(b) mengira Titik Pulang Modal untuk tahun 2017 dalam unit dan RM.
(c) menghitung unit yang perlu dijual untuk mendapatkan keuntungan sebanyak RM40 000
dengan andaian bahawa harga jualan seunit akan meningkat sebanyak RM2.

Jawapan: (a) (i) RM3, (ii) RM100 000 (iii) RM5 (b) 50 000 unit / RM250 000 (c) 35 000 unit

5. Satira Cookies Enterprise merupakan sebuah kilang mengeluarkan biskut. Maklumat yang
berikut diperoleh daripada rekod perakaunannya.

Sewa Mesin dan Alatan RM
Kos Tetap Lain 80 940
Kos Berubah Seunit
Harga Jualan Seunit 6 000
6

16

Anda dikehendaki menghitung:
(a) Margin Caruman Seunit
(b) Titik P ulang Modal
(c) Jumlah biskut yang perlu dikeluarkan untuk mendapatkan keuntungan sebanyak RM35 010.
(d) Titik Pulang Modal yang baru jika Kos Berubah Seunit meningkat sebanyak RM6.

Jawapan: (a) RM10 (b) 8 694 unit (c) 12 195 unit (d) 21 735 unit

275

PRINSIP PERAKAUNAN • Tingkatan 5

CABARAN ABAD KE- 21

Kilang Mawar Sdn. Bhd. menghasilkan produk makanan segera y ang beroperasi
di Batu Pahat, Johor. Maklumat berikut diambil daripada buku-buku akaun
Kilang Mawar Sdn. Bhd. pada 31 Mei 2017.

Inventori barang siap 1 Jun 2016 31 Mei 2017
Inventori bahan langsung RM RM
Kerja dalam proses
Alat-alat kecil 58 900 63 250
Jualan barang siap 43 660 41 540
Belian Bahan Langsung 25 700 28 490
Pulangan Jualan barang siap
Pulangan Belian bahan langsung 1 800 1 550
Angkutan masuk bahan langsung 402 500
Angkutan keluar 123 760
Duti import bahan langsung
Belian alat-alat kecil 8 200
Gaji buruh kilang 2 000
Gaji penyelia kilang 1 350
Gaji jurujual 1 870
Royalti kilang 4 900
Mesin kilang (kos) 3 540
Lengkapan kilang (kos) 58 420
Susut nilai Terkumpul mesin kilang 14 560
Susut nilai Terkumpul lengkapan kilang 10 800
Belanja penyelenggaraan kilang 4 800
Insurans kilang 400 000
Sewa 90 000
Kadar bayaran kilang 76 000
Belanja am kilang 30 000
Alat tulis kilang 9 400
3 600
36 000
3 150
2 300

480

Maklumat Tambahan:
(i) Gaji penyelia kilang termasuk gaji buruh kilang sebanyak RM2 000.
(ii) Sejumlah RM3 000 daripada belanja penyelenggaraan kilang merupakan belanja

penyelenggaraan pejabat.
(iii) Sewa dibahagi antara kilang dan pejabat mengikut nisbah 3 : 1.
(iv) Alat tulis kilang belum digunakan RM120.
(v) Belanja am kilang belum bayar RM750.
(vi) Lengkapan kilang bernilai RM15 000 dibeli pada 31 Disember 2016.
(vii) Aset bukan semasa disusutnilaikan seperti berikut:

Mesin Kilang 10% setahun mengikut kaedah baki berkurangan

Lengkapan kilang 20% setahun mengikut kaedah ansuran tetap

Anda dikehendaki:
(a) menyenaraikan item mengikut komponen Kos Bahan Langsung, Kos Buruh Langsung,

Kos Overhed dan Kos Prima.
(b) menyediakan Akaun Pengeluaran bagi tahun berakhir 31 Mei 2017.
(c) menyediakan Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Mei 2017.

Jawapan: (b) RM301 120 (c) RM97 530

276

MODUL 7

PETA KONSEP

PERAKAUNAN KOS

Akaun Pengeluaran Analisis Titik Pulang Modal
FORMAT AKAUN
PENGELUARAN

Bentuk T Format Penyata

Titik P ulang Modal (unit) = Kos Tetap
Margin Caruman Seunit

Titik Pulang Modal (RM) = Kos Tetap x Harga Jualan Seunit
Margin Caruman Seunit

Margin Caruman Seunit = Harga Jualan S eunit – Kos Berubah S eunit

Sasaran Unit Keluaran = Kos Tetap + Untung Sasaran
Margin Caruman Seunit

277