12.4 tindakan terkawal dan luar kawal

TINDAKAN TERKAWAL
DAN

TINDAKAN LUAR KAWAL

• Dalam koordinasi, gerak balas yang dihasilkan merupakan sama ada
tindakan terkawal atau tindakan luar kawal.
(a) Tindakan terkawal – melibatkan gerak balas otot rangka
sahaja
(b) Tindakan luar kawal – Melibatkan pengecutan otot licin
dan otot kardium, sentakan lutut
dan rembesan kelenjar

• Kedua-duanya melibatkan sistem saraf pusat dan sistem saraf periferi
• Kedua-dua tindakan dicetuskan oleh rangsangan persekitaran
• Kedua-duanya bermula dengan reseptor dan berakhir dengan efektor
• Kedua-duanya melibatkan rangsangan, reseptor, impuls, neuron dan organ efektor

PERBEZAAN

TINDAKAN TERKAWAL TINDAKAN LUAR KAWAL

PERBEZAAN

   
  

TINDKAN TERKAWAL
YANG MELIBATKAN OTOT RANGKA

• Dalam tindakan terkawal, oleh sebab maklumat sampai ke
korteks serebrum atau aras kesedaran kita, persepsi tentang
persekitaran luar ditimbulkan.

• Tindakan terkawal yang melibatkan otot rangka dikawal oleh
korteks serebrum

TINDKAN TERKAWAL
YANG MELIBATKAN OTOT RANGKA

TINDAKAN LUAR KAWAL MELIBATKAN OTOT RANGKA :
TINDAKAN REFLEKS

• Beberapa situasi memerlukan tindakan yang serta merta
dan spontan.

• Contoh : Jika anda tersentuh cerek yang panas @ jari
tercucuk jarum. Anda akan segera menarik jari @ tangan
anda serta merta tanpa berfikir panjang.

• Tindakan ini Tindakan Refleks
• Tindakan Refleks – suatu gerak balas automatik yang

berlaku dengan pantas dan tanpa di kawal atau disedari
oleh otak.

TINDAKAN LUAR KAWAL MELIBATKAN OTOT RANGKA :
TINDAKAN REFLEKS

• Laluan saraf yang terlibat  Arka Refleks.
• Tindakan reflex merupakan fungsi sistem saraf yang paling

ringkas serta melibatkan otot rangka dan saraf tunjang sahaja.
• Kepentingan Tindakan Refleks:

a) menghasilkan gerak balas spontan tanpa menunggu
arahan daripada otak.

b) melindungi seseorang daripada kecederaan dan keadaan
berbahaya

TINDAKAN LUAR KAWAL MELIBATKAN OTOT RANGKA :
TINDAKAN REFLEKS

• Kepentingan Tindakan Refleks:
c) Dalam keadaan cemas, gerak balas spontan yang
pantas diperlukan tanpa melibatkan otak membolehkan
seseorang mengatasi keadaan cemas tersebut dan ini
menjamin kemandirian kita
d) Oleh sebab tindakan refleks melibatkan saraf tunjang
sahaja, otak dapat bertumpu kepada aras pemikiran yang
lebih tinggi.

ARKA REFLEKS 3 NEURON – mengalih jari dari pin tajam

ARKA REFLEKS 2 NEURON – sentakan lutut Refleks
Patelar

•

•

ARKA REFLEKS 2 NEURON – sentakan lutut Refleks Patelar