SISTEM SOKONGAN DALAM HAIWAN

BAB 8 Sokongan





dan Gerakan




















Disediakan oleh:

Cikgu Ong

SMK Rantau

8.1 Sistem Sokongan Haiwan


1. Sistem sokongan dalam haiwan disebut sistem rangka.


2. Terdapat tiga jenis sistem rangka dalam haiwan, iaitu

i) rangka dalam


ii) rangka luar

iii) rangka hidrostatik


3. Manusia dan haiwan vertebrata lain disokong oleh


sistem rangka dalam.

4. Haiwan invertebrata darat yang tidak bertulang belakang


disokong oleh sistem rangka luar atau sistem rangka

hidrostatik.


5. Semua jenis sistem rangka berfungsi untuk


i) menyokong berat badan

ii) mengekalkan bentuk badan


iii) melindungi organ lembut di dalam badan

iv) sebagai tempat pautan otot untuk membantu


pergerakan haiwan.

Sistem sokongan haiwan vertebrata








1. Manusia dan haiwan vertebrata lain


mempunyai rangka dalam yang

terdiri daripada banyak tulang.


2. Berat badan manusia disokong oleh

lengkungan pelvis (punggung).


3. Tulang ini ialah tulang yang paling


besar dan yang paling kuat dalam

badan.


4. Berat badan vertebrata darat seperti

gajah dan kucing disokong oleh


lengkungan pektoral (bahu) dan


lengkungan pelvis.

lengkungan pektoral lengkungan pelvis

5. Haiwan darat yang besar seperti gajah dan badak sumbu


mempunyai lengkungan pektoral dan lengkungan pelvis

yang kuat serta kaki yang pendek dan lebar untuk


menyokong berat badannya.

6. Tulang rangka manusia dan vertebrata darat mempunyai


rongga.

7. Tulang berongga adalah lebih ringan dan lebih kuat


daripada tulang padat yang sama panjang dan sama


berat.

8. Berat badan haiwan vertebrata akuatik disokong oleh

daya apungan air.


9. Hal ini kerana lengkungan pektoral dan lengkungan


pelvis haiwan vertebrata akuatik adalah sangat kecil dan

lemah berbanding haiwan vertebrata darat.


10.Vertebrata akuatik seperti ikan paus boleh membesar

sehingga saiz yang sangat besar.


11.Hal ini kerana berat badannya tidak disokong


sepenuhnya oleh rangka dalam, tetapi turut disokong

oleh daya apungan air.

Sistem sokongan haiwan invertebrata




1. Sesetengah invertebrata

mempunyai struktur luar yang


keras yang disebut rangka luar.


2. Pengecutan dan pengenduran

pasangan otot pada permukaan


dalaman rangka luar

membolehkan berlakunya


pergerakan. Kumbang


3. Rangka luar (kutikel) terdiri

daripada sejenis bahan tegar


yang disebut kitin.

4. Permukaan luar kutikel


diselaputi oleh satu lapisan lilin


yang kalis air yang

menjadikannya kelihatan


berkilau. Labah-labah

5. Invertebrata yang berbadan

lembut mempunyai


bendalir badan yang


memberikan bentuk dan Beluncas

menyokong badannya.


6. Bendalir badan ini

mengenakan tekanan pada


dinding badan untuk


membentuk rangka

hidrostatik. Cacing


7. Bendalir dalam sel badan

menekan permukaan


lembut dan menyebabkan


badan invertebrata padat,

teguh, dan kukuh.


Lintah

8. Haiwan invertebrata akuatik


mempunyai rangka luar atau

rangka hidrostatik.


9. Berat badan kebanyakan haiwan

invertebrata akuatik disokong oleh


daya apungan air sama seperti


haiwan vertebrata akuatik.

10.Daya apungan air membantu Ketam


haiwan tersebut bergerak di dalam

air.

















Siput Udang





Haiwan invertebrata akuatik yang mempunyai rangka luar.

Tapak sulaiman








Ubur-ubur




Haiwan invertebrata akuatik yang mempunyai rangka hidrostatik.

Sistem sokongan

haiwan






Haiwan Haiwan

vertebrata invertebrata





Haiwan Haiwan Haiwan Haiwan

darat akuatik darat akuatik






Rangka Rangka Rangka Hidro- Rangka Hidro-

dalam dalam luar statik luar statik







Contoh: Contoh: Contoh: Contoh: Contoh: Contoh:

Manusia, ikan Semut, Cacing, Udang, Tapak

katak, lalat, lintah, ketam, sulaiman,

burung belalang beluncas siput ubur-ubur

Persamaan dan perbezaan sistem sokongan haiwan


vertebrata darat dan haiwan vertebrata akuatik






Berat badan Berat badan

disokong disokong

oleh rangka oleh daya

dalam apungan air







haiwan Ada haiwan

vertebrata rangka vertebrata


darat dalam akuatik








Lengkungan Lengkungan
pektoral dan pektoral dan


lengkungan lengkungan
pelvis besar pelvis kecil

dan kuat dan lemah

Persamaan dan perbezaan sistem sokongan haiwan


invertebrata darat dan haiwan invertebrata akuatik






Berat badan Berat badan


disokong disokong
oleh rangka oleh daya


luar atau apungan air
hidrostatik

Ada


haiwan rangka haiwan

invertebrata luar atau invertebrata

darat hidro- akuatik

statik






Contoh: Contoh:

Semut, lalat udang,

cacing, ketam, tapak

lintah sulaiman