SAINS KSSM T2 BAB 5 AIR DAN LARUTAN

Topik 5 Air dan Larutan

5.1 Ciri Fizikal Air

ITeach – Science Form 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Ciri – Ciri Fizikal Air

Ciri – Ciri Fizikal Air Suhu (°C)

• Cecair pada suhu bilik tidak berbau, tidak Cecair Air membeku Cecair Pepejal
berwarna dan tiada rasa. sepenuhnya (air) (ais)
0
• Takat didih: 100°C Pepejal
• Takat beku: 0°C Takat
beku Masa (min)
• Mengembang ketika membeku air

• Konduktor haba yang lemah Pembekuan

• Konduktor elektrik yang lemah Kehilangan tenaga apabila air menyejuk, ia memperlahankan

• Ketumpatan: 1g per cm3 pada 4°C pergerakan molekul, lalu air menjadi ais.

Peleburan Pendidihan Suhu (°C)
P(aeisp)ejaPlembekuaCn(eacira)Kir ondensasGi as
Air
mula mendidih

100 Cecair Gas Cecair Gas
(air) (wap)
Takat Air mendidih
didih sepenuhnya
air
Masa (min)

Pendidihan
Tenaga haba diserap apabila air mendidih, menyebabkan
molekul-molekul air bergerak lebih laju dan bebas.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Ciri - Ciri Fizikal Air

Kesan Bendasing Kepada Ciri – Ciri Fizikal Air

Takat beku menurun.

Takat didih meningkat.
Ketumpatan meningkat.
Kekonduksian haba meningkat.
Rasa, bau dan warna berubah.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air dan Larutan

5.2 Komposisi Air

ITeach – Science Form 2

Komposisi Air Topik 5 Air Dan Larutan

Komposisi Air 1 molekul air terdiri
daripada 2 atom
Sebatian yang hidrogen dan 1
terdiri daripada atom oksigen.
unsur hidrogen
dan oksigen.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Komposisi Air

EElelekktrtroolilsisisisAAirir

Proses penguraian sebatian kepada komponen- Arus elektrik dialirkan melalui air yang
komponennya dengan menggunakan arus kemudiannya menguraikan molekul air kepada
elektrik. atom oksigen dan hidrogen.

Arus elektrik Arus elektrik

Oksigen Hidrogen

Ujian oksigen: Ujian hidrogen :
Kayu uji berbara Kayu uji menyala

Kayu uju berbara Bunyi ‘pop’
akan menyala kedengaran

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air dan Larutan

5.3 Proses Penyejatan Air

ITeach – Science Form 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Penyejatan Air

Penyejatan Air

Suatu proses di mana cecair berubah menjadi wap air.

Berlaku dengan perlahan dan berterusan.

Melibatkan molekul air sahaja.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Penyejatan Air

Air Menyejat Suhu persekitaran↑
Dengan Cepat Luas permukaan air ↑
Kelembapan ↓
Apabila Pergerakan udara ↑

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Penyejatan Air

Perbandingan Antara Penyejatan dan Pendidihan

PPeennyyeejjaattaann PPeennddiiddiihhaann

MMeennyyeerraapp hhaabbaa MMeennyyeerraapp hhaabbaa

BBeerruubbaahh ddaarriippaaddaa BBeerruubbaahh ddaarriippaaddaa cceeccaaiirr kkeeppaaddaa ggaass
cceeccaaiirr kkeeppaaddaa ggaass

PPrroosseess ppeerrllaahhaann PPrroosseess llaajjuu

BBeerrllaakkuu ddiippeerrmmuukkaaaann BBeerrllaakkuu ppaaddaa kkeesseelluurruuhhaann aaiirr
aaiirr BBeerrllaakkuu ppaaddaa ttaakkaatt ddiiddiihh cceeccaaiirr

BBeerrllaakkuu ppaaddaa sseebbaarraanngg
ssuuhhuu ddii bbaawwaahh ttaakkaatt
ddiiddiihh cceeccaaiirr

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Penyejatan Air

Aplikasi Penyejatan Air

Mengeringkan pakaian Mengeringkan rambut

Menyejukkan badan

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air dan Larutan

5.4 Larutan dan Keterlarutan

ITeach – Science Form 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Larutan Dan Kelarutan

Larutan, Zat Terlarut dan Pelarut

Larutan Dihasilkan dengan melarutkan
Zat terlarut suatu bahan ke dalam bahan lain

Pelarut Bahan yang terlarut dalam
pelarut

Bahan yang melarutkan bahan
lain

ITeach – Sains Tingkatan 2

Larutan Dan Kelarutan Topik 5 Air Dan Larutan

Larutan Cair, Pekat dan Tepu LLaarurutatannteteppuu
Zat terlarut
LLaarurutatannccaairir LLaarurutatannppeekkaat t yang tidak
larut

LLaarruuttaann KKuuaannttiittii zzaatt tteerrllaarruutt KKeebboolleehhaannmmeellaarruuttkkaann
CCaaiirr zzaatttteerrllaarruutt
PPeekkaatt
TTeeppuu MMeennggaanndduunnggii sseeddiikkiitt BBoolleehh mmeellaarruuttkkaann
zzaatt tteerrllaarruutt bbaannyyaakk zzaatt tteerrllaarruutt

MMeennggaanndduunnggii bbaannyyaakk BBoolleehh mmeellaarruuttkkaann
zzaatt tteerrllaarruutt sseeddiikkiitt zzaatt tteerrllaarruutt

MMeennggaanndduunnggii kkuuaannttiittii TTiiddaakk bboolleehh

mmaakkssiimmuummzzaatttteerrllaarruutt mmeellaarruuttkkaannzzaatttteerrllaarruutt

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Larutan Dan Kelarutan

Campuran yang mengandungi
bahan tak terlarut.

Keruh dan tidak homogen
(heterogen) (tidak seragam).

Ampaian

Tidak membenarkan cahaya
melaluinya.

Zarah mendap di bawah atau Bahan tak terlarut
terapung dipermukaan larutan.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Larutan Dan Kelarutan

Perbezaan Antara Larutan Dan Ampaian

LLaarruuttaann AAmmppaaiiaann

PPeennyyeebbaarraann TTeerrsseebbaarr sseeccaarraa TTiiddaakk tteerrsseebbaarr sseeccaarraa
sseekkaattaa sseekkaattaa
JJeenniiss
kkoommppoossiissii HHoommooggeennuuss HHeetteerrooggeennuuss

KKeelliihhaattaann JJeerrnniihh ddaann lluuttssiinnaarr KKeerruuhh ddaann lleeggaapp

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Larutan Dan Kelarutan

Keterlarutan Definisi
Kuantiti maksimum zat terlarut dalam
gram yang akan larut dalam 100g
pelarut pada suhu tertentu.

Contoh:

Keterlarutan bahan Y dalam air pada
suhu 30°C ialah 40g per 100g air.

Ini bermaksud:
Hanya 40g bahan Y boleh larut dalam
100g air pada suhu 30°C untuk
menghasilkan larutan tepu.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Larutan Dan Kelarutan

Faktor Yang
Mempengaruhi

Keterlarutan

Sifat pelarut Sifat zat Suhu
terlarut
• Suatu zat terlarut
mungkin larut dalam • Zat terlarut yang • Kelarutan bahan
suatu pelarut tetapi meningkat dengan
tidak larut dalam berlainan mempunyai suhu
pelarut lain.
kelarutan berbeza
• Cth: Iodin hampir tak
larut dalam air tetapi dalam sesuatu
sangat larut dalam
alkohol pelarut.

• Cth: Gula lebih larut • Cth: Gula lebih larut
dalam air berbanding
iodin dalam air pada suhu

50°C berbanding

pada suhu 30°C.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Larutan Dan Kelarutan

Kadar Melarut

↓
Berapa cepat zat terlarut yang dapat melarut dalam kuantiti pelarut yang

ditetapkan.

Suhu pelarut Kadar mengacau Saiz zat terlarut Isi padu pelarut

• Kadar melarut • Kadar melarut • Zat terlarut • Kadar melarut
yang bersaiz
meningkat meningkat lebih kecil larut meningkat
lebih cepat.
dengan suhu. dengan kadar Maka, kadar dengan isi
melarut
mengacau. meningkat padu pelarut.
dengan
pengurangan
saiz zat
terlarut.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Larutan Dan Kelarutan

Pelarut

Air Pelarut Organik

 Melarutkan garam mineral dalam  Sesetengah zat terlarut tidal larut dalam
tanah untuk diserap dengan air tetapi larut dalam pelarut organik.
mudah

 Melarutkan agen pembersih, Pelarut Zat terlarut Kegunaan
minuman. organik
Alkohol
 Melarutkan racun serangga untuk Pigmen Menghasilkan
aktiviti pertanian. Alkohol Iodin dakwat

Pencair Pigmen Menghasilkan
Lemak antiseptik
Eter
Menghasilkan
cat cair

Mengekstrak
lemak

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air dan Larutan

5.5 Asid And Alkali

ITeach – Science Form 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Asid Dan Alkali

Sifat – Sifat Asid Dan Alkali

Asid Alkali

Nilai pH <7 >7

Rasa Masam Pahit

Sifat mengakis Asid pekat sangat Alkali pekat sangat
mengakis mengakis
Kesan pada kertas
litmus lembap Menukarkan kertas litmus biru Menukarkan kertas litmus
kepada merah merah kepada biru
Kesan ke atas logam
Bunyi ‘pop’ kedengaran Gas berbau tengik
dibebaskan

• NOTA: Asid dan alkali hanya menunjukkan sifatnya dengan kehadiran air.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Asid Dan Alkali

Kegunaan Asid Dan Alkali

• Asid nitrik → untuk membuat baja
• Asid sitrik → untuk membuat garam buah
• Asid karbonik → untuk membuat minuman berkarbonat
• Ammonia → untuk membuat baja dan bahan pembersih
• Natrium hidroksida → untuk membuat sabun dan bahan cuci

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Asid Dan Alkali

Peneutralan

Tindak balas kimia antara asid dan alkali menghasilkan garam dan air.

Asid + Alkali → Garam + Air

Dilakukan melalui proses pentitratan

Contoh:
Natrium hidroksida + Asid hidroklorik → Natrium klorida + Air.

Kegunaan
 Sengat lebah yang berasid dineutralkan dengan larutan beralkali
 Ubat gigi digunakan untuk meneutralkan asid dalam mulut

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air dan Larutan

5.6 Kaedah Pembersihan Air

ITeach – Science Form 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Penulenan Air

Sumber Air Semula Jadi

Hujan
Paling tulen dan paling
bersih

Mata air / perigi
Bersih dan tulen

Laut garam
Mengandungi
terlarut

Sungai
Tidak bersih

Kolam / tasik
Kotor

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Penulenan Air Penulenan Air

ITeach – Sains Tingkatan 2 Penurasan

Air jernih tetapi masih
mengandungi mikroorganisma

Pendidihan

Air masih mengandungi zarah

terampai tetapi tiada

mikroorganisma hidup.

Pengklorinan

Air masih mengandungi zarah
terampai tetapi tiada lagi
mikroorganisma.

Penyulingan

Air bersih tanpa zarah terampai,
mikroorganisma dan mineral.

Tidak sesuai untuk diminum.

Topik 5 Air dan Larutan

5.7 Sistem Bekalan Air

ITeach – Science Form 2

Sistem Bekalan Air Topik 5 Air Dan Larutan

KKeegguunnaaaann Secara terus
AAirir Stesen kuasa
hidroelektrik
Domestik Perindustrian Pertanian Pengangkutan
Minuman Pengairan Rekreasi
Agen
Memasak penyejuk Perikanan
Mencuci
Sebagai
pelarut

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Sistem Bekalan Air

Loji Rawatan Air

Saringan
 Menyingkir objek besar seperti ikan

Pengudaraan
 Menyingkirrasa dan bau busuk

dengan melarutkan oksigen dari
udara ke dalam air
Penggumpalan
 Menggumpal zarah kecil dan
meneutralkan keasidan air

Penggenapan
 Memendapkan zarah terampai di

dasar tangki

Penurasan
 Menyingkir zarah terampai yang

tertinggal
Pengklorinan
 Membunuh mikroorganisma.
Pemfluoridaan
 Mengelakkan pereputan gigi.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Sistem Bekalan Air

Cara – Cara Memulihara Air

Bilik air Taman Dapur
• Mandi dengan cepat
• Basuh kereta • Basuh pinggan
• Tutup paip semasa
memberus gigi dengan mangkuk dalam singki

menggunakan air yang dipenuhi air

dalam baldi • Menggunakan mesin

basuh dan mesin

basuh pinggan apabila

penuh sahaja

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air dan
Larutan

5.8 Pemeliharaan Kualiti Air

ITeach – Science Form 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Pemeliharaan Kualiti Air

Pencemaran Air • Lumpur dan pasir

• Sampah dan kumbahan Lumpur mengalir ke sungai
tak dirawat.
• Kesan: Bahan disebabakan aktiviti
Menyebabkan penyakit buangan
seperti kolera dan tifoid. domestik pembinaan dan

• Racun serangga dan baja peebangan hutan.
dibuang ke dalam sungai.
• Kesan: • Kesan:
Alga membiak dan
mengurangkan kandungan Sungai menjadi cetek dan
oksigen.
air berlumpur.
• Tumpahan daripada
kapal dan tangki. Bahan • Sisa bahan kimia, logam
• Kesan: buangan
Membunuh hidupan pertanian dan bahan radioaktif
akuatik dan burung laut.
Tumpahan • Kesan:
minyak
Membunuh dan meracun

hidupan akuatik,

menyebabkan penyakit dan

Sisa kanser.
perindustrian

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Pemeliharaan Kualiti Air

Cara – Cara Mengawal Pencemaran Air

Pencegahan Penguatkuasan Pemantauan

• Melaksanakan sistem • Menguatkuasakan • Pengawasan udara
pembuangan undang-undang baru. dan laut untuk
kumbahan dengan menghalang
teratur. tumpahan minyak
atau pembuangan
• Merancang kawasan sisa.

industri dan

perumahan dengan

teratur.

ITeach – Sains Tingkatan 2

Topik 5 Air Dan Larutan

Pemeliharaan Kualiti Air

Pemeliharaan dan Pemuliharaan
Kualiti Air

Pendidikan Penguatkuasaan Penggunaan
• Seminar, kempen. undang-undang yang teknologi penjimatan

tegas air

• Menghukum dengan • Pengairan titisan.

tegas orang yang

tidak mematuhi

undang-undang

Pelupusan sampah Membersihkan
yang teratur sungai tercemar

• Memusatkan sistem • Mengadakan gotong-
pelupusan sampah. royong
membersihkan
sungai.

ITeach – Science Form 2

The End

i - Teach