BAB 6 ELEKTRIK DAN KEMAGNETAN

BAB 6:

ELEKTRIK DAN KEMAGNETAN

Cikgu Suhaida Mt Salleh

SAINS TINGKATAN 3-SMK Sri Utama

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK

6.2 TRANSFORMER

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA
ELEKTRIK

6.4 PENGIRAAN KOS PENGGUNAAN
ELEKTRIK

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA
ELEKTRIK

Murid akan dapat:

A. Memerihalkan sumber tenaga kepada tenaga boleh baharu
dan tenaga tidak boleh baharu

B. Menerangkan dengan contoh proses penjanaan tenaga
elektrik daripada pelbagai sumber tenaga

C. Membezakan antara arus terus dan arus ulang alik
D. Menyelesaikan masalah berkaitan bekalan tenaga elektrik

dalam kehidupan.

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
A) Sumber Tenaga Boleh Baharu Dan Tenaga Tidak Boleh Baharu

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
B) Proses Penjanaan Tenaga Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
B) Proses Penjanaan Tenaga Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
B) Proses Penjanaan Tenaga Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
B) Proses Penjanaan Tenaga Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
B) Proses Penjanaan Tenaga Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
B) Proses Penjanaan Tenaga Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
B) Proses Penjanaan Tenaga Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
C) Arus Terus dan Arus Ulang-alik

1. Arus elektrik boleh
dibahagikan kepada
2 jenis iaitu:

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
C) Arus Terus dan Arus Ulang-alik

Lampu Suluh (a.t)

Arus terus (a.t) mengalir dalam
1 arah sahaja dari terminal +ve
ke terminat -ve

Lampu Dinding (a.u)

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
C) Arus Terus dan Arus Ulang-alik

Mengalir Membekalk Arah aliran
dalam satu -an tenaga berubah-
arah sahaja
elektrik ubah

Ada 2 Arus Arus Tiada
Terus Ulang- terminal
terminal (a.t)
alik Berterusan
(+ve dan (a.u) mengalirka
–ve) n elektrik

Tidak akan Persamaan dan Perbezaan
mengalirkan Arus Terus dan Arus Ulang-alik
elektrik jika

tersalah
pasang

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
C) Arus Terus dan Arus Ulang-alik
Osiloskop Sinar Katod (O.S.K)

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
C) Arus Terus dan Arus Ulang-alik
OSK juga digunakan bagi
memaparkan bentuk gelombang
yang dihasilkan oleh penjana isyarat.

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.1 PENJANAAN TENAGA ELEKTRIK
D) Masalah Berkaitan Bekalan Tenaga Elektrik Dalam Kehidupan.

Penyelesaian masalah berkaitan bekalan tenaga elektrik dalam kehidupan.

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.2 TRANSFORMER

Murid akan dapat:
A. Menjalankan eksperimen membina transformer injak naik

dan injak turun
B. Berkomunikasi mengenai transformer dalam penggunaan

peralatan elektrik di rumah
C. Menyelesaikan masalah berkaitan transformer

menggunakan rumus

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.2 TRANSFORMER
A) Transformer Injak Naik dan Transformer Injak Turun

Berfungsi untuk meningkatkan atau
menurunkan arus ulang -alik

Hanya untuk arus Melibatkan
ulang- alik sahaja keelektromagnetan dan
prinsip aruhan
TRANSFORMER elektromagnet.

Terdiri daripada 1 teras besi

lembut berlamina Jenis transformer:

• Injak naik

2 gegelung dawai bertebat: • Injak turun
• Gegelung Primer (input)

• Gegelung Sekunder (output)

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.2 TRANSFORMER
A) Transformer Injak Naik dan Transformer Injak Turun
Kenapa arus terus tidak boleh digunakan dalam transformer?
➢ Arus yang teraruh dalam gegelung sekunder hanya apabila terdapat
fluks magnet yang berubah-ubah disebabkan arus primer yang berubah-
ubah (arah dan magnitud yang berubah-ubah)
➢ Bekalan kuasa arus terus membekalkan arus malar dalam litar utama.
➢ Arus terus malar yang mempunyai magnitud dan arah yang tetap tidak
menghasilkan fluks magnet yang berubah-ubah dalam gegelung
sekunder.
➢ Oleh itu, aruhan elektromagnet tidak berlaku.

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.2 TRANSFORMER
A) Transformer Injak Naik dan Transformer Injak Turun

Contoh Transformer

Transformer Injak Naik di Transformer Injak Turun
Stesen Jana Kuasa di pencawang

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.2 TRANSFORMER
A) Transformer Injak Naik dan Transformer Injak Turun

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.2 TRANSFORMER
A) Transformer Injak Naik dan Transformer Injak Turun

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.2 TRANSFORMER
A) Transformer Injak Naik dan Transformer Injak Turun

Contoh Soalan

Bilangan lilitan pada gegelung primer a) Apakah jenis transformer
dan gegelung sekunder adalah 200 dan tersebut?
Transformer Injak Turun
60 masing-masing.

a) Berapakah voltan yang

terhasil?

Vp = Np
Vs Ns

240 = 200

Vs 60

Vs = 60 x 240
200

Vs = 72 V

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN
PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK

Murid akan dapat:-

A. Menerangkan fungsi komponen dalam sistem penghantaran
dan pengagihan tenaga elektrik dengan lakaran visual

B. Menerangkan dengan contoh pembekalan elektrik dan
sistem pendawaian elektrik di rumah

C. Membezakan komponen keselamatan dalam sistem
pendawaian di rumah

D. Berkomunikasi mengenai keselamatan dalam sistem
penghantaran dan pengagihan tenaga elektrik dan
penggunaan peralatan elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
A) Fungsi Komponen Dalam Sistem Penghantaran Dan Pengagihan Tenaga
Elektrik

A E
CD

B

A,B, C = Penghantaran
D,E = Pengagihan

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
A) Fungsi Komponen Dalam Sistem Penghantaran Dan Pengagihan Tenaga
Elektrik
Lokasi Stesen Janakuasa di Semenanjung Malaysia

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
A) Fungsi Komponen Dalam Sistem Penghantaran Dan Pengagihan Tenaga
Elektrik

Lokasi Rangkaian Grid Nasional di Malaysia

Rangkaian penghantaran elektrik utama yang menghubungkan penjanaan,
penghantaran, pengedaran dan penggunaan elektrik di Malaysia. Loji penjanaan elektrik
terletak di Paka di Terengganu, Temengor, Kenering, Bersia dan Batang Padang di Perak,
Jambatan Connaught, Kapar dan Serdang di Selangor, Cameron Highlands di Pahang,
Prai di Pulau Pinang, Port Dickson di Negeri Sembilan, Pergau di Kelantan, Pasir
Gudang di Johor dan di Melaka.

Grid Nasional 500kV Grid Nasional 275kV dan 132kV Grid Nasional 132kV
Taiping, Perak Jln Klang Lama, Selangor Tanjong Kling, Melaka

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
B) Sistem Pendawaian Elektrik Di Malaysia

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
B) Sistem Pendawaian Elektrik Di Malaysia

1. Pendawaian satu fasa
• Penggunaan elektrik yang tidak

melebihi 10 kW atau 50 A
• Kawasan perumahan di luar

bandar

2. Pendawaian tiga fasa
• Penggunaan elektrik yang

melebihi 10 kW atau 50 A
• Kawasan komersial dan

industri

CARA MENGENAL PASTI JENIS PENDAWAIAN ELEKTRIK
http://jimatkaran.com/fasa.html

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
B) Sistem Pendawaian Elektrik Di Malaysia

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
B) Sistem Pendawaian Elektrik Di Malaysia
Suis Utama

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
B) Sistem Pendawaian Elektrik Di Malaysia

Pemutus Litar ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker)

Wayar
terputus

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
B) Sistem Pendawaian Elektrik Di Malaysia
Pemutus Litar MCB (Miniature Circuit Breaker)

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
B) Sistem Pendawaian Elektrik Di Malaysia
Palam 3-pin dan Palam 2-pin

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
B) Sistem Pendawaian Elektrik Di Malaysia
Kod warna antarabangsa dalam pendawaian

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
B) Sistem Pendawaian Elektrik Di Malaysia
Fungsi komponen sistem pendawaian eleketrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
C) Komponen Keselamatan Dalam Sistem Pendawaian Di Rumah

1

3

2 6

4 C'GU SUHAIDA MT SALLEH
5

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
C) Komponen Keselamatan Dalam Sistem Pendawaian Di Rumah

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
C) Komponen Keselamatan Dalam Sistem Pendawaian Di Rumah

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
C) Komponen Keselamatan Dalam Sistem Pendawaian Di Rumah

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
D) Keselamatan dalam Penggunaan Peralatan Elektrik
Punca-punca Kemalangan Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
D) Keselamatan dalam Penggunaan Peralatan Elektrik
Langkah-langkah Keselamatan untuk Mencegah Kemalangan Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.3 PENGHANTARAN DAN PENGAGIHAN TENAGA ELEKTRIK
D) Keselamatan dalam Penggunaan Peralatan Elektrik
Langkah-langkah Keselamatan untuk Mencegah Kemalangan Elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.4 PENGIRAAN KOS
PENGGUNAAN ELEKTRIK

Murid akan dapat :

A. Mendefinisikan maksud kecekapan tenaga
B. Menyenaraikan contoh teknologi yang berkonsepkan

kecekapan tenaga
C. Menentukan jumlah penggunaan tenaga elektrik dalam

peralatan elektrik
D. Menghubungkaitkan penggunaan tenaga elektrik kuasa dan

masa dengan mengira kos penggunaan tenaga elektrik
peralatan elektrik
E. Membuat audit kos penggunaan tenaga elektrik rumah
sebagai langkah penjimatan dalam penggunaan tenaga
elektrik
F. Berkomunikasi mengenai kaedah penjimatan penggunaan
tenaga elektrik.

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.4 PENGIRAAN KOS PENGGUNAAN ELEKTRIK
A) Kecekapan Tenaga

Kecekapan tenaga ialah peratus tenaga input yang diubah
kepada tenaga output yang berfaedah

Tenaga output berfaedah
Kecekapan tenaga = Tenaga input yang dibekalkan × 100%

CONTOH
Hitung kecekapan tenaga bagi sebuah motor elektrik jika 400J tenaga
elektrik input dibekalkan dan hanya 350J tenaga output yang digunakan.


= × %

= × %


= 87.5%

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.4 PENGIRAAN KOS PENGGUNAAN ELEKTRIK
B) Contoh Teknologi Yang Berkonsepkan Kecekapan Tenaga

ALAT PENCAHAYAAN LAMPU LAMPU JIMAT TENAGA LAMPU
BERFILAMEN (COMPACT LED
Struktur binaan
FLUORESCENT LAMP,
CFL)

Kecekapan tenaga Tenaga elektrik Tenaga elektrik Tenaga elektrik
maksimum yang
Ketahanan ditukarkan kepada maksimum yang maksimum yang
(Tempoh masa) tenaga cahaya
ditukarkan kepada ditukarkan kepada
≈ 10%
tenaga cahaya tenaga cahaya
1000 jam ≈ 50% ≈ 90%

8000 jam 20 000 – 50 000 jam

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.4 PENGIRAAN KOS PENGGUNAAN ELEKTRIK
B) Contoh Teknologi Yang Berkonsepkan Kecekapan Tenaga

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.4 PENGIRAAN KOS PENGGUNAAN ELEKTRIK
B) Contoh Teknologi Yang Berkonsepkan Kecekapan Tenaga

C'GU SUHAIDA MT SALLEH

6.4 PENGIRAAN KOS PENGGUNAAN ELEKTRIK
C) Penggunaan Tenaga Elektrik dalam Peralatan Elektrik

METER ELEKTRIK BIL ELEKTRIK
Mengukur kuantiti tenaga Menentukan
elektrik yang digunakan
kos penggunaan tenaga elektrik

C'GU SUHAIDA MT SALLEH