แผนการเรียนรู้วิชาเคมี2

แผนการจัดการเรียนรู้

วิชาเคมี 2

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

แผนการจัดการเรียนรู้

รายวิชาเคมี 2 กลุ่มสาระวิทยาศาสตร์

เสนอ

อาจารย์ปรมินทร์ วงษ์คำสิงห์

จัดทำโดย

นางสาวจิรภัทร แก้วมูล 65181580101

แผนการจัการเรียนรู้นี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชา นวัตกรรมและ

เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการสื่อสารการศึกษาและการเรียนรู้

ภาคเรียนที่ 1 ประจำปีการศึกษา 2565



มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง

คำนำ

รายงานฉบับนี้จัดทำขึ้นเพื่อประกอบการเรียนวิชานวัตกรรมและเทคโนโลยี

สารสนเทสเพื่อการสื่อสารการศึกษาและการเรียนรู้ โดยมีจุดประสงค์เพื่อให้ผู้

จัดทำได้ฝึกการศึกษาค้นคว้า และนำสิ่งที่ได้ศึกษาค้นคว้ามาสร้างเป็นชิ้นงาน

เก็บไว้เป็นประโยชน์ต่อการเรียนการสอนของตนเอง

ทั้งนี้ เนื้อหาได้รวบรวมมาจากหนังสือแบบเรียน เคมี เล่ม 2และจากหนังสือ

คู่มือการเรียนอีกหลายเล่ม ขอขอบพระคุณอาจารย์ปรมินทร์ วงศ์คำสิงห์

อย่างสูงที่กรุณาตรวจ ให้คำแนะนำเพื่อแก้ไข ให้ข้อเสนอแนะตลอดการทำงาน

ผู้จัดทำหวังว่ารายงานฉบับนี้คงมีประโยชน์ต่อผู้ที่นำไปใช้ให้เกิดผลตามความ

คาดหวัง

นางสาวจิรภัทร แก้วมูล
ผู้จัดทำ

สารบัญ ก
ข
ปกใน ค
คำนำ 5-8
สารบัญ
แผนการจัดการเรียนรู้ที่1 9-12
13
-เรื่องมวลอะตอม
แผนการจัดการเรียนรู้ที่2
บรรณานุกรม

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1

รายวิชา เคมี 2 รหัสวิชา ว31222 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และ


เทคโนโลยี

หน่วยการเรียนรู้ที่1 โมลและสูตรเคมี เรื่อง มวลอะตอม ชั้น

มัธยมศึกษาปี ที่4 จำนวน 2 ชั่วโมง

1. มาตรฐานการเรียนรู้
สาระเคมี 3. เข้าใจหลักการทำปฏิบัติการเคมี การวัดปริมาณสาร


หน่วยวัดและการเปลี่ยนหน่วย การค านวณปริมาณของสาร ความเข้มข้น

ของสารละลาย รวมทั้งการบูรณาการความรู้และทักษะในการอธิบาย

ปรากฏการณ์ในชีวิตประจำวันและการแก้ปั ญหาทางเคมี

2. ผลการเรียนรู้
บอกความหมายของมวลอะตอมของธาตุและค านวณมวลอะตอม


เฉลี่ยของธาตุและมวลโมเลกุลและ มวลสูตร

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
1. บอกความหมายของมวลอะตอมของธาตุ มวลอะตอมสัมพัทธ์และ


มวลอะตอมเฉลี่ยของธาตุ
2. คำนวณมวลอะตอมของธาตุและมวลอะตอมสัมพัทธ์
3. คำนวณมวลอะตอมเฉลี่ยของธาตุ

4. สาระสำคัญ
มวลอะตอมเป็นมวลของธาตุ 1 อะตอม แต่อะตอมมีขนาดเล็กมาก ไม่

สามารถชั่งได้โดยตรง จึงนิยมใช้ มวลอะตอมสัมพัทธ์ซึ่งได้จากการเปรียบ
เทียบมวลอะตอมกับมวลของธาตุมาตรฐาน ซึ่งปัจจุบัน ใช้12C เป็น

มาตรฐานในการเปรียบเทียบมวล มวลอะตอมเฉลี่ยของธาตุเป็นค่าเฉลี่ยจาก
ค่ามวลอะตอม ของแต่ละไอโซโทป ของธาตุชนิดนั้นตามปริมาณที่มีใน

ธรรมชาติมวลโมเลกลุและมวลสูตรเป็ นผลรวมของมวลอะตอมเฉลี่ยของธาตุ
ที่เป็ นองค์ประกอบของสารนั้น

5. สาระการเรียนรู้
o มวลอะตอมของธาตุเป็นมวลของธาตุ 1 อะตอม ซึ่งเป็นผลรวมของ

มวลโปรตอนนิวตรอน อิเล็กตรอน แต่เนื่องจากอิเล็กตรอนมีมวลน้ อยมาก เมื่อ
เทียบกับโปรตอนและนิวตรอน ดังนั้นมวลอะตอมจึงมีค่าใกล้เคียง กับผลรวม
ของมวลโปรตอนและนิวตรอน

oมวลอะตอมเฉลี่ยของธาตุเป็ นค่าเฉลี่ยจากค่ามวลอะตอมของแต่ละ
ไอโซโทปของธาตุชนิดนั้นตาม ปริมาณที่มีในธรรมชาติ

o มวลโมเลกุลและมวลสูตรเป็นผลรวมของมวลอะตอมเฉลี่ยของธาตุที่
เป็ นองค์ประกอบของสารนั้นตามปริมาณที่มีในธรรมชาติ

6. คุณลักษณะอันพึงประสงค์
1. ใฝ่เรียนรู้
2. มุ่งมั่นในการทางาน

7. สมรรถนะสาคัญของผู้เรียน
1. ความสามารถในการสื่อสาร
2. ความสามารถในการคิด
3. ความสามารถในการแก้ปัญหา

8. ชิ้นงานหรือภาระงาน
-

9. กิจกรรมการเรียนรู้
(ขั้นนำ)
1. ครูตั้งคาถามโดยใช้แนวคาถาม ดังนี้

- มวลอะตอมของธาตุ หาได้อย่างไรและมีค่าเท่าใด
นักเรียนควรตอบได้ว่า หาได้จากผลรวมของมวลโปรตอน นิวตรอน และ
อิเล็กตรอน แต่อิเล็กตรอนก็มีมวลน้ อยมาก มวลอะตอมจึงมคี า่ ใกล้เคียงกับผล
รวมของมวลโปรตอนและนิวตรอน ซึ่งมี ค่าน้ อยมากในหน่วยกรัมหรือกิโลกรัม

- อะตอมของแต่ละธาตุมีมวลเท่ากนั หรือไม่ เพราะเหตุใด
นักเรยี นควรตอบได้ว่า เนื่องจากอะตอมแต่ละชนิดมีจานวนโปรตอนและ
นิวตรอนไม่เท่ากัน จากนั้นครูและนักเรียนอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับการหามวล
อะตอมซึ่งไม่สามารถหาได้ด้วยวิธีการชั่ง มวล เพื่อนาเข้าสู่วิธีการหามวลอะตอม
สัมพัทธ์โดยเปรียบเทียบกับธาตุมาตรฐาน

ขั้นสอน
2. ครูให้ความรู้เกี่ยวกับมวลอะตอมสัมพัทธ์ซ่ึงเป็นค่าที่ไม่มีหน่วยกากับ และ

วิธีการเปรียบเทียบ มวล อะตอมของธาตุกับธาตุมาตรฐาน โดยปัจจุบันใช้ 12C ที่

เป็นไอโซโทปหลักของคาร์บอนเป็นธาตุมาตรฐานในการ เปรียบเทียบจากนั้นครู

อธิบายการคานวณโดยยกตัวอย่างประกอบ

3. ครูทบทวนความรู้เดิมเกี่ยวกับไอโซโทปของธาตุ แล้วให้ความรู้เกี่ยวกับ

มวลอะตอม และปริมาณ ของไอโซโทปในธรรมชาติ เช่น คาร์บอนมี 3 ไอโซโทป คือ
12C มีมวลอะตอม 12.0000 ในธรรมชาติมีอยู่ร้อย ละ 98.930 13C มีมวลอะตอม
13.0034 ในธรรมชาติมีอยู่ร้อยละ 1.070 ส่วน 14C เป็นไอโซโทปกัมมันตรังสีมี

ปริมาณน้ อยมาก แล้วอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับวิธีการหา มวลอะตอมเฉลี่ยของธาตุ

ซึ่งหาได้จาก
มวลอะตอมเฉลี่ยของธาตุ = ผลรวมของ [(%ไอโซโทป)(มวลอะตอมของไอโซโทป)]

100
จากนั้นคานวณมวลอะตอมเฉลี่ยของคาร์บอน ซึ่งคานวณได้เท่ากับ 12.011

ขั้นสรุป
4. ครูให้นักเรียนพิจารณามวลอะตอมในตารางธาตุ เพื่ออภิปรายและลงข้อสรุป

ว่า ค่ามวลอะตอมที่ ปรากฏในตารางธาตุเป็นคา่ มวลอะตอมเฉลี่ย ซึ่งนิยมเรียกว่า

มวลอะตอม ซึ่งสังเกตได้จากค่ามวลอะตอมของ คาร์บอนในตารางธาตุไม่

เท่ากับ12.0000 แต่เท่ากับ 12.01 จากนั้นยกตัวอย่างมวลอะตอมของธาตุอื่น ๆ ที่

ปรากฏในตารางธาตุเปรียบเทียบกับค่ามวลอะตอมเฉลี่ยในตาราง 4.1

5. ครูให้นักเรียนทาแบบฝึกหัด 4.1 เพื่อทบทวนความรู้

10. การวัดและประเมินผลการเรียนรู้

วิธีกา
รวัด เครื่องม
ือวัด เกณฑ์
การวัด
และประเมินผล และประเมินผล และประเมินผล

การจดบันทึก สมุ
ด เกณฑ์การให้คะแนน นักเรียน

ระหว่าง
เรียน สามารถจดบันทึกเพิ่มเติม ได้

เรียบร้อย ถูกต้
อง 80% และ


ส่งตรงเวลา ผ่านเกณฑ์

แบบฝึ
กหัด หนังสือ
เรียน เกณฑ์การให้คะแนน

นักเรียนสามารถ ทาแบบ

ฝึ กหัดได้ถูกต้อ
ง 60% และ

ส่งตรงต่อเวลา ผ่านเกณฑ์

11. สื่อและแหล่งเรียนรู้
1. หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์เคมี เล่ม 2 (สสวท.)
2. ห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์
3. สสวท. www.ipst.ac.th
4. สสวท. Learning space www.scimath.org

แผนการจัดการเรียนรู้ที่2

รายวิชา เคมี 2 รหัสวิชา ว31222 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และ


เทคโนโลยี

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 โมลและสูตรเคมี เรื่อง โมล

ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 4 จำนวน 3


ชั่วโมง

1. มาตรฐานการเรียนรู้
สาระเคมี 3. เข้าใจหลักการทาปฏิบัติการเคมี การวัดปริมาณสาร หน่วย


วัดและการเปลี่ยนหน่วย การคำณวณปริมาณของสาร ความเข้มข้นของ

สารละลาย รวมทั้งการบูรณาการความรู้และทักษะในการอธิบาย ปรากฏการณใ์
นชีวิตประจาวันและการแก้ปั ญหาทางเคมี

2. ผลการเรียนรู้
อธิบายและคานวณปริมาณใดปริมาณหนึ่งจากความสัมพันธ์ของโมล จานวน

อนุภาค มวล และ ปริมาตรของแก๊สที่ STP

3. จุดประสงค์การเรียนรู้
1. อธิบายความหมายของโมลและเลขอาโวกาโดร

4. สาระสาคัญ
โมล เป็นปริมาณสารที่มีจำนวนอนุภาคเท่ากับเลขอาโวกาโดรหรือค่าคงตัวอาโว
กาโดร คือ 6.02 × 1023 อนุภาค มวลของสาร 1 โมล ที่มีหน่วยเป็นกรัม

เรียกว่า มวลต่อโมล ซึ่งมีค่าตัวเลขเท่ากับมวลอะตอม มวลโมเลกุลหรือมวล

สูตรของสารนั้น สาหรับสารที่มีสถานะแก๊ส 1 โมล จะมีปริมาตร เท่ากับ 22.4

ลิตรที่ STP

5. สาระการเรียนรู้
โมลเป็นปริมาณสารที่มีจานวนอนุภาคเท่ากับเลขอาโวกาโดร คือ 6.02 × 1023

อนุภาค มวลของสาร 1 โมล ที่มีหน่วยเป็นกรัมเรียกว่า มวลต่อโมล ซึ่งมีค่าตัว

เลขเท่ากับมวลอะตอม มวลโมเลกุลหรือมวลสูตรของสาร นั้น สาหรับสารที่มี

สถานะแก๊ส 1 โมล จะมีปริมาตรเท่ากับ 22.4 ลูกบาศก์เดซิเมตรที่ STP

6. คุณลักษณะอันพึงประสงค์
1. ใฝ่เรียนรู้
2. มุ่งมั่นในการทางาน

7. สมรรถนะสาคัญของผู้เรียน
1. ความสามารถในการสื่อสาร
2. ความสามารถในการคิด
3. ความสามารถในการแก้ปัญหา

8.ชิ้นงานหรือภาระงาน
-

9. กิจกรรมการเรียนรู้
ขั้นนำ
1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเกี่ยวกับหน่วยวัดปริมาณในชีวิตประจาวัน เช่น กรัม

ลิตร โหล เพื่อ เชื่อมโยงเข้าสู่การบอกปริมาณสารเคมีที่อาจบอกเป็นหน่วยมวล

หน่วยปริมาตร หรือหน่วยแสดงจานวนอนุภาค แล้วเชื่อมโยงเข้าสู่หน่วยโมลโดย
อธิบายความหมายของโมลที่สัมพันธ์กับเลขอาโวกาโดรหรือคา่คงตัวอาโวกา โดร
และให้สังเกตว่าเลขอาโวกาโดรเป็นส่วนกลับของ 1.66 × 10-24 ซึ่งเท่ากับ 1

หน่วยมวลอะตอม

ขั้นสอน

2. ครูให้นักเรียนพิจารณาตาราง4.2เพื่อให้ได้ข้อสรุปว่าหนาวยโมลสามารถใช้

ในการบอกจำนวน อนุภาคซึ่งอาจเป็นอะตอม โมเลกลุ ไอออน หรืออื่น ๆ ขึ้น

อยู่กับประเภทของสารจากนั้นอธิบายเกี่ยวกับการหาจานวนอะตอมหรือ

ไอออนที่เป็ นองค์ประกอบของสาร โดยพิจารณาจากสูตรเคมีและความ

สัมพันธ์ระหว่าง จานวนโมลและจานวนอนุภาคของสาร แล้วให้นักเรียนตอบ

คำถามเพื่อตรวจสอบความเข้าใจ

คำถามตรวจสอบความเข้าใจ

 น้ำ (H2O) 0.5 โมล ประกอบด้วยไฮโดรเจน (H) และออกซิเจน (O) อย่าง

ละกี่โมลและคิดเป็น อย่างละกี่อะตอม

 แคลเซียมฟอสเฟต (Ca3(PO4)2) 2 โมล ประกอบด้วยแคลเซียมไอออน

(Ca2+) และฟอสเฟต ไอออน (PO43-) อย่างละกี่ไอออน

3. ครูอธิบายว่า เนื่องจากสารมีจำนวนโปรตอนและนิวตรอนไม่เท่ากัน ดังนั้น

สารแต่ละชนิด ปริมาณ 1 โมล อาจมีมวลและปริมาตรไม่เท่ากันโดยใช้รปู 4.1

ประกอบการอธิบาย จากนั้นครูอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับ การเขียนแฟกเตอร์

เปลี่ยนหน่วยจากความสัมพันธ์ระหว่างจานวนโมลและจำนวนอนุภาค

ขั้นสรุป

4. ครูและนักเรียนร่วมกันสรุป ควรสรุปได้ว่า โมลเป็นปริมาณสารที่มีจานวน

อนุภาคเท่ากับเลขอาโวกาโดรหรือค่าคงตัวอาโวกาโดร คือ6.02×1023

อนุภาค มวลของสาร 1 โมล ที่มีหน่วยเป็นกรัม เรียกว่า มวล ต่อโมล ซึ่งมี

ค่าตัวเลขเท่ากับมวลอะตอมมวลโมเลกุลหรือมวลสูตรของสารนั้นสาหรับสาร

ที่มีสถานะแก๊ส 1 โมล จะมีปริมาตร เท่ากับ 22.4 ลิตรที่ STP

5. ให้นักเรียนทำแบบฝึกหัด 4.2 เพื่อทบทวนความรู้

10.การวัดและประเมินผลการเรียนรู้

วิธีการวัด เครื่ องมือวัด
เกณฑ์การวัดและประเมิน

และประเมินผล และประเมิน
ผล

ผล

เกณฑ์การให้คะแนน นักเรียน


การจดบันทึก
สมุด สามารถจดบันทึกเพิ่มเติม ได้

ระหว่างเรียน เรียบร้อย ถูกต้อง 80% และ


ส่งตรงเวลา ผ่านเกณฑ์

แบบฝึ กหัด หนังสือเรียน เกณฑ์การให้คะแนนนักเรียน

สามารถ ทาแบบฝึกหัดได้ถูก

ต้อง 60% และส่งตรงเวลา


ผ่านเกณฑ์

11. ส่ื่อและแหล่งเรียนรู้
1. หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์เคมี เล่ม 2
(สสวท.) 2. ห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์
3. สสวท. www.ipst.ac.th
4. สสวท. Learning space www.scimath.org

บรรณานุกรม




1. หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์เคมี เล่ม 2 (สสวท.)
2. สสวท. www.ipst.ac.th
3. สสวท. Learning space www.scimath.org