บทที่9 เทคนิคการใช้งานมอเตอร์ไฟฟ้า

บทท9่ี เทคนิคการใชง้ านมอเตอรไ์ ฟฟ้า

มอเตอรไ์ ฟฟ้า

ตวั อย่างของมอเตอร์ไฟฟ้าท่นี ิยมใช้ ในงาน
อุตสาหกรรม เช่น

1.มอเตอร์ เหน่ียวนา
2.มอเตอร์ ยูนิเวอร์ แซล
3.มอเตอร์ซงิ โครนัส

สว่ นประกอบของมอเตอร์ สเตเตอร์
โรเตอร์
ขดลวด
ใบพดั ลม ตลับลูกปื น
โครงมอเตอร์

มอเตอรไ์ ฟฟ้า

หน้าตดั ของลวดตวั นา แผน่ เหลก็ ท่ีบางช่วยลดกระแสไหลวน
ที่โตขึน้ ช่วยลดความ
สญู เสียที่เกิดจากความ สเตเตอรท์ ี่ยาวกว่าจะ
ต้านทานในขดลวดได้ เพ่ิมความหนาแน่น
ของสนามแมเ่ หลก็ และ
แท่งตวั นาและวงแหวนที่ สามารถระบายความ
ใหญ่กวา่ ทาให้ความ ร้อนได้ดีทาให้ลดการ
ต้านทานตา่ สญู เสียสนามแมเ่ หลก็
และโหลดได้

รอ่ งสเตเตอรท์ ่ีใหญ่ทาให้พนั ขดลวด แกนเหลก็ เป็นเหลก็ กลา้ ช่วยลด
ตวั นาท่ีมีหน้าตดั ใหญ่ขนึ้ ได้ ความสญู เสียจากฮีสเตอรร์ ีซิสลง

การสูญเสยี ในมอเตอรไ์ ฟฟ้ากระแสสลบั

1. การสญู เสียทางไฟฟ้า (Electric Loss)
2. การสญู เสียทางแม่เหลก็ ไฟฟ้า (Magnetic Loss)
3. การสญู เสียทางกล (Mechanic Loss)
4. การสญู เสียจากภาระการใช้งาน (Stray Loss)

การสญู เสยี ในมอเตอรไ์ ฟฟา้

การสญู เสียที่เปล่ียนแปลงตามโหลด

ความหมายของแผน่ ปา้ ยประจามอเตอร์

กราฟเปรยี บเทียบประสิทธิภาพระหว่าง
มอเตอรท์ ่ัวไปกับมอเตอร์ประสทิ ธภิ าพสงู

การสูญเสยี ทม่ี ีค่าคงท่ี

สญู เสียที่สเตเตอร์ สญู เสียที่แกนเหลก็

กาลงั ไฟฟ้าที่ สญู เสียท่ีโรเตอร์ สูญเสียจำกแรงลมและแรงเสียดทำน
ให้กบั สเตเตอร์ กำลงั งำนกล

กำลงั ที่ไปสู่โรเตอร์ กำลังกำรหมุน

• กำรสูญเสียท่ีแกนเหลก็ (Core Loss หรือ Iron Loss)
• กำรสูญเสียที่เกิดจำกแรงลมและแรงเสียดทำน (Windage and Friction Loss)
• กำรสูญเสียท่ีสเตเตอร์ (Stator Loss)
• กำรสูญเสียที่โรเตอร์ (Rotor Loss)

การสูญเสยี เน่ืองจากแรงเสยี ดทานในตลบั ลกู ปื น

ตวั อย่างของตลบั ลูกปื น ตลับลูกปื นท่ขี าดการหล่อล่นื
ท่ใี ช้ในมอเตอร์ท่วั ๆ ไป ทาให้เกดิ แรงเสียดทานสูง

การสูญเสยี ที่เกิดจากแรงเสียดทานในตลบั ลกู ปื น

ตลบั ลกู ปื น

การสูญเสยี ที่เปลี่ยนแปลงตามโหลดของมอเตอร์

1. การสญู เสียท่ีเกิดจากกระแสไหลวนในแกนเหลก็ ท่ีโรเตอร์ ในขดลวด
ที่สเตเตอร์

2. การสญู เสียจากค่ากระแสฮารโ์ มนิกในตวั นาของโรเตอร์
3. สนามแมเ่ หลก็ รวั่ ไหลที่เกิดจากกระแสไฟฟ้า

ตารางแสดงประสทิ ธิภาพและตวั ประกอบกาลงั ไฟฟ้า (Power Factor)
ของมอเตอรเ์ หนี่ยวนา (Induction Motor)

ขนาด ประสิทธิภาพ ตวั ประกอบกาลงั ไฟฟ้า
มอเตอร์ (Efficiency) (Power Factor)
½ Load ¾ Load Full Load
(HP) ½ Load ¾ Load Full Load

3-30 83 86 86 0.7 0.79 0.84

40-100 61 89 91 0.79 0.85 0.87

การประหยดั พลงั งาน

• การใช้มอเตอรป์ ระสิทธิภาพสงู
• สามารถลดการสญู เสียพลงั งานได้ประมาณ 25-30 %

• การจดั การทางาน (Optimum Management)
• ระบบท่ีเหมาะสม (Optimum System)
• วิธีการจดั การที่เหมาะสม (Optimum Operation)

• การใช้อปุ กรณ์ควบคมุ ความเรว็ รอบมอเตอร์ (Variable Speed Drive: VSD)

มอเตอรป์ ระสทิ ธภิ าพสูง

กราฟประสทิ ธิภาพของมอเตอร์

0.90

0.85

0.80

0.75

0.70

0.65
0.75 1.00 1.50 2.00 3.00
()

การหาค่าประสิทธิภาพมอเตอร์

ประสิทธิภำพ(%) = 746 x แรงม้ำด้ำนออก x 100
กำลังไฟฟ้ำด้ำนเข้ำ

หรือ = กำลงั ไฟฟ้ำด้ำนออก x 100
กำลงั ไฟฟ้ำด้ำนเข้ำ

หรือเขียนให้อยู่ในรูปกำลงั งำนสูญเสียได้ ดังนี้

ประสิทธิภำพ(%) = กำลงั ไฟฟ้ำด้ำนออก x 100
กำลังไฟฟ้ำด้ำนออก+กำลงั ไฟฟ้ำสูญเสีย