LAB เรื่องที่ 14 ระบบปกคลุมร่างกาย (Integumentary)

เทคนคิ และการจดั ท่าถา่ ยภาพรงั สีชอ่ งทอ้ ง
(Abdomen)

เทคนิครงั สีวนิ จิ ฉยั 1

1 กมลรตั น์ เสอื งามเอย่ี ม
Email: [email protected]

ภาควิชารงั สวี ทิ ยา คณะแพทยศาสตรว์ ชิรพยาบาล มหาวิทยาลยั นวมินทราธริ าช
21 กุมภาพนั ธ์ 2563 เวลา 8.00-10.00น.หอ้ ง309 ชัน้ 3 อาคารพัชรกติ ิยาภา

2 OBJECTIVE

 บอกวิธีการจัดท่าผูป้ ่วยในการถ่ายภาพเอกซเรยช์ ่องทอ้ งได้
 บอกทา่ และสามารถถ่ายภาพเอกซเรยท์ ่ีใช้ประจาและท่าพเิ ศษได้อยา่ งถกู ตอ้ ง
 บอกกายวิภาคบรเิ วณชอ่ งท้องที่ปรากฏในภาพเอกซเรยไ์ ด้
 บอกพยาธิภาพเบื้องตน้ ในภาพถา่ ยเอกซเรย์ช่องท้องได้

3 CONTENTS

Reviews abdomen anatomy
Routine and special projection
Abdomen radiographic positioning
Evaluation criteria

4 ANATOMICAL POSITION

http://encyclopedia.lubopitko-bg.com/SkeletalSystem.html

ANATOMY OF ABDOMEN

5 • Three most important in abdominal
radiography are the diaphragm and the right
and left psoas major.

• The diaphragm is an umbrella-shaped muscle
that separates the abdominal cavity from
the thoracic cavity.

• AP supine abdomen / KUB
(kidneys, ureters and bladder).

ANATOMY OF ABDOMEN

SEVEN LAND MARKS OF THE ABDOMEN

Positioning for abdominal radiographs in AP
projections:

1. Xiphoid process (level of T9-T10)
2. Inferior costal (rib) margin (level of L2-L3)
3. Iliac crest (level of L4-L5 vertebral interspace)
4. Anterior superior iliac spine (ASIS)
5. Greater trochanter
6. Symphysis pubis
7. Ischial tuberosity

การถ่ายภาพเอกซเรย์ช่องท้องท้งั หมด (Abdomen)

เป็นการถ่ายภาพทางรงั สีทัว่ ทง้ั ช่องทอ้ งโดยไม่ใชส้ ารทึบรังสี เพ่อื ดู
สภาวะท่วั ๆไป

ความผดิ ปกติจากการรวมตัวของกาซ ในระบบทางเดนิ อาหาร

ก้อนนวิ่ ในทางเดินปัสสาวะ ถงุ นา้ ดี ตบั อ่อน กอ่ นการตรวจพเิ ศษตา่ ง ๆ เก่ียวกับช่องทองจะ
ก๊าชทร่ี วั่ เข้าไปในช่องทอ้ ง (peritoneal cavity) ต้องถา่ ยภาพเอกซเรย์ธรรมดา (Plain film
นา้ ในชอ่ งท้อง (Ascitis) รวมถงึ เลอื ดออกในชอ่ งทอ้ ง
ก้อนในชอ่ งทอ้ ง Abdomen) ในท่านอน และ/หรือ ทา่ ยืนก่อนเสมอ
เพื่อใชเ้ ป็นภาพเปรยี บเทียบ กบั ภาพท่ถี ่ายหลงั ฉดี

สารทบึ รงั สีหรือตรวจพิเศษอยา่ งอื่นๆ

สิ่งแปลกปลอมต่างๆ ในระบบทางเดนิ อาหาร หรือ ชอ่ งทอ้ ง

ขนาด, รูปร่าง, ตาแหน่ง และพยาธิสภาพของตับ, มา้ ม,ไต, ต่อม
หมวกไต ,ตับอ่อน และ มดลกู

เปน็ ภาพเปรยี บเทยี บกบั ภาพท่ถี า่ ยหลงั ฉีดสารทึบรงั สี

10 การถา่ ยภาพเอกซเรย์ช่วงท้อง (ABDOMEN)

11 ROUTINE : AP SUPINE PROJECTION

Patient Position :
Supine with midsagittal plane centered to midline

of table or IR.
Arms placed at patient’s sides , Legs extended.

Part Position :
Center of IR to level of iliac crests with bottom

margin at symphysis pubis.
No rotation of pelvis

(Both ASIS are the same distance from the tabletop)

12 AP SUPINE PROJECTION

CR :

 CR perpendicular to and directed to center of IR (to level of iliac crest)
Technical Factors :
SID is 40 inches (102 cm).
IR size—14 × 17 inches, lengthwise
 Grid
Digital systems—70 to 80 kV range

13 EVALUATION CRITERIA

Anatomy Demonstrated:

 Outline of liver, spleen, kidneys, and
air-filled stomach and bowel segments
and the arch of the symphysis pubis
for the urinary bladder region.

14 EVALUATION CRITERIA

Position:
No rotation; iliac wings, obturator foramina (if

visible) and ischial spines appear symmetric.

Exposure:
No motion; ribs and all gas bubble margins

appear sharp.
Sufficient exposure (mAs) and long-scale

contrast (kV) visualize psoas muscle outlines,
lumbar transverse processes, and ribs.

15 SPECIAL : LATERAL POSITION: ABDOMEN

Patient Position :
Patient in lateral position on right or left side,

pillow for head.
Elbows flexed, arms up, knees and hips partially

flexed.

Part Position :

Align midcoronal plane with CR and midline of table.
Ensure that pelvis and thorax are not rotated but are in a

true lateral position.

16 LATERAL POSITION

CR : Center to perpendicular to table level of the iliac crest to midcoronal plane
 IR centered to CR
Technical Factors :
SID is 40 inches
IR size—10 × 12 inches, lengthwise
 Grid
Digital systems—80 to 90 kV range

17 EVALUATION CRITERIA

Anatomy Demonstrated:
•Diaphragm and as much of lower abdomen
as possible should be included.
•Air-filled loops of bowel in abdomen with
soft tissue detail should be visible in
prevertebral and anterior abdomen regions.

18 EVALUATION CRITERIA

Position:
•No rotation as evident by superimposition of
posterior ribs and posterior borders of iliac wings
and bilateral ASIS.
Exposure:
•No motion; rib and gas bubble margins appear
sharp.
•Lumbar vertebrae may appear about 50%
underexposed with soft tissue detail visible in
anterior abdomen and in prevertebral region of
lower lumbar vertebra.

19 SPECIAL: DORSAL DECUBITUS POSITION (CROSS-TABLE LATERAL)

Patient Position :
Supine position, side against table
Pillow under head, arms up beside head;

support under partially flexed knees.

Dorsal decubitus—right lateral position

20 SPECIAL: DORSAL DECUBITUS POSITION (RIGHT OR LEFT LATERAL)

Part Position :

Adjust patient center to midline of IR and CR is at
level of iliac crest (or 2 inches above iliac crest to
include diaphragm).

No rotation of pelvis or shoulders exists (both ASIS
should be the same distance from tabletop).

Adjust height of IR to align midcoronal plane with
centerline of IR.

Dorsal decubitus—right lateral position

21 DORSAL DECUBITUS POSITION (RIGHT OR LEFT LATERAL)

CR :
CR horizontal to center of IR 2 inches above iliac crest and to midcoronal plane
Technical Factors :
SID is 40 inches.
IR size—14 × 17 inches, crosswise
 Grid
Digital systems—70 to 80 kV range

22 EVALUATION CRITERIA

Anatomy Demonstrated:

• Diaphragm and as much of lower abdomen as
possible should be included.
• Air-filled loops of bowel in abdomen with soft
tissue detail should be visible in anterior
abdomen and in prevertebral regions.

Dorsal decubitus—right lateral position

23 EVALUATION CRITERIA

Position:

• No rotation as evident by superimposition of
posterior ribs and posterior borders of iliac
wings and bilateral ASIS.
Exposure:
• No motion; rib and gas bubble margins appear
sharp.
• Lumbar vertebrae may appear about 50%
underexposed with soft tissue detail visible in
anterior abdomen and in prevertebral region of
lower lumbar vertebra.

24 SPECIAL: LATERAL DECUBITUS POSITION (AP PROJECTION): ABDOMEN

Patient Position :
Patient lateral position.
Knees partially flexed, one on top of the

other to stabilize patient
Arms up near head; pillow provided

Left lateral decubitus (if patient cannot stand for
AP erect abdomen).

25 LATERAL DECUBITUS POSITION

Part Position :

Adjust patient center to midline of IR and CR are
approximately 2 inches above level of iliac crests
(Include diaphragm).

Proximal margin of IR is approximately at level of axilla.
Adjust height of IR to center midsagittal plane of patient

to center of IR

26 LATERAL DECUBITUS POSITION

CR :
CR horizontal, directed to center of IR at about 2 inches above level of iliac crest.
Note: Use of a horizontal beam to demonstrate air-fluid levels and free intraperitoneal air
Technical Factors :
SID is 40 inches
IR size—14 × 17 inches, lengthwise
 Grid
Digital systems—70 to 80 kV range

27 EVALUATION CRITERIA

Anatomy Demonstrated:

• Air-filled stomach and loops of bowel and air-

fluid levels
• Should include bilateral diaphragm.

Position:

• No rotation; iliac wings appear symmetric
•Spine should be straight (unless scoliosis is

present) aligned to center of IR.

Left lateral decubitus (AP).

28 EVALUATION CRITERIA

Exposure:

• No motion; ribs and all gas bubble margins sharp.
• Exposure sufficient to visualize spine and ribs and

soft tissue.

29 SPECIAL: AP PROJECTION—UPRIGHT POSITION: ABDOMEN

Patient Position :
Upright, legs slightly spread, back against table or

grid device.
Arms at sides away from body.
Midsagittal plane of body centered to midline of

table.
Part Position :

 Do not rotate pelvis or shoulders.
 Adjust height of IR, the center is approximately 2 inches

above iliac crest (to include diaphragm),
 Top of the IR approximately at the level of the axilla.

30 AP PROJECTION—UPRIGHT POSITION

CR : CR horizontal, to center of IR
Technical Factors :
SID is 40 inches (102 cm).
IR size—14 × 17 inches, lengthwise
Grid
Digital systems—70 to 80 kV range

EVALUATION CRITERIA Anatomy Demonstrated:

31 • Air-filled stomach and loops of bowel and air-

fluid levels.
• Should include bilateral diaphragm and as much

of lower abdomen as possible.
• Small free, intraperitoneal crescent-shaped air

bubble if present seen under right

hemidiaphragm, away from gas in stomach.

32 EVALUATION CRITERIA

Position:
• No rotation; iliac wings appear symmetric.
• Spine should be straight ,aligned with center of IR.
EXPOSURE:
• No motion; ribs and all gas bubble margins appear sharp.
• Exposure is sufficient to visualize spine and ribs and soft
tissue but not to overexpose possible intraperitoneal air in
upper abdomen.

33 ACUTE ABDOMINAL SERIES
(1) AP SUPINE, (2) UPRIGHT/ ERECT, (3) CHEST URIGHT

34 SPECIAL :ACUTE ABDOMINAL SERIES: LEFT LATERAL DECUBITUS
(1) AP SUPINE, (2) UPRIGHT/ ERECT /LEFT LATERAL DECUBITUS, (3) PA CHEST

ACUTE ABDOMINAL SERIES

ดภู าวะทม่ี กี ารอุดตนั ของระบบทางเดนิ อาหาร หรือมกี ารแตกทะลุ ของทอ่ ทางเดนิ อาหาร
Abdomen supine -----มกี ารอดุ ตนั ของท่อทางเดนิ อาหาร จะวนิ จิ ฉัยการพองตัวของลาไส้
Abdomen Upright ----มกี ารแตกทะลขุ องทอ่ ทางเดนิ อาหาร ช่วยในการวนิ จิ ฉยั วามีลมออกจากท่อทางเดนิ

อาหารไปอยใู่ ตแ้ ผ่นกระบงั ลม หรอื ไม่
Chest Upright ชว่ ยใหเห็นลมใตก้ ระบังลมได้ชดั เจนยง่ิ ข้นึ หรืออาจมพี ยาธิ สภาพของปอดที่เกดิ รว่ มกับพยาธิ

สภาพในชอ่ งทอง

REFERENCE