khcn 11-8

ISSN 1859 - 2678

8 - 2020

JOURNAL OF INFORMATION AND DEVELOPMENT

HỘI THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM

 Email: [email protected]  Website: www.thongtinphattrien.com.vn

* KHÔNG ĐỂ KINH TẾ TĂNG TRƯỞNG ÂM
* HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO LIÊN MINH CHÂU ÂU-VIỆT NAM:

CƠ HỘI ĐỂ VIỆT NAM TỔ CHỨC LẠI
QUAN HỆ THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ

*Phong cách
NHÀ HIỆN ĐẠI

Tiềm năng

BÌNH THUẬN

ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN: ĐƯỜNG SẮT BẮC NAM:
Bình Thuận là giao điểm của ba vùng kinh tế Tây Nguyên, Ga Mương Mán và Ga Sông Mao
duyên hải Nam Trung bộ và Đông Nam bộ, được mệnh PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ PHAN RÍ CỬA:
danh là “Thủ đô resort” của Việt Nam.Bình Thuận đã và đang Đô thị Phan Rí Cửa được quy hoạch phát triển thành đô
chuyển dịch cơ cấu kinh tế để phấn đấu đến năm 2020, thị loại III và nâng cấp đô thị lên thị xã trực thuộc tỉnh vào
ngành Du lịch chiếm tỷ trọng cao nhất trong GRDP của tỉnh; năm 2030. Đây sẽ là trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học,
thu hút khoảng 7 triệu lượt khách. Năm 2019 sẽ có 18 siêu kỹ thuật, công nghiệp khai thác chế biến thủy sản, dịch vụ,
dự án, với tổng mức đầu tư gần 3 tỷ USD đổ vào Phan Thiết, du lịch, có vai trò thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội khu vực
trong đó có: 1. Dự án Dubai gần 1.000 ha của công ty DHA - phía Bắc tỉnh Bình Thuận. Diện tích quy hoạch: 2.400 ha. Quy
tập đoàn TTC; 2. Dự án TMS hơn 200 ha của tập đoàn TMS; 3. mô dân số: Đến năm 2025 khoảng 97.000 người, đến năm
Dự án FLC hơn 1.000 ha; 4. Dự án Summer Land mức đầu tư 2035 khoảng 120.000 người. Là cửa ngõ phía Bắc của tỉnh
gần 1.000 tỷ đồng của Công ty Hưng Lộc Phát. Chính quyền Bình Thuận, cách thành phố Phan Thiết 70km về hướng Nam,
Tỉnh Bình Thuận và Tp. Phan Thiết đã và đang tập trung vào kết nối trực tiếp qua Quốc lộ 1A hoặc tuyến đường ven biển.
những dự án mang tính đặc trưng để tạo điểm nhấn cho Du GIAO THÔNG KẾT NỐI:
lịch cả tỉnh. Phía Nam - TP. Hồ Chí Minh - Quốc lộ 1A (04 giờ 30 phút
CƠ SỞ HẠ TẦNG GIAO THÔNG: - 210km). Phía Bắc - TP. Đà Lạt - Quốc lộ 28B (03 giờ 30 phút -
Đường bộ bao gồm Quốc lộ 1A kéo dài từ Bắc đến Nam 160km)
của Tỉnh; Quốc lộ 28 kết nối trực tiếp lên Tp. Đà Lạt và Cao tốc
Dầu Giấy – Phan Thiết sẽ khởi công vào Tháng 7/2020. Nhà
đầu tư do Công ty TNHH tập đoàn Bitexco. Ban Quản lý dự án:
BQL dự án Thăng Long. Đơn vị tư vấn lập Báo cáo nghiên cứu
khả thi: Liên danh Tư vấn ALMEC và Tổng công ty TVTK GTVT-
CTCP (TEDI). Tổng vốn phân kỳ 4 làn: 14.359,696 tỷ đồng. Tiêu
chuẩn đường cao tốc loại A, vận tốc thiết kế là 120km/h, quy
mô 6 làn xe, bề rộng nền đường 32,25m.
ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG:
Ngày 18/12/2018, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt
Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Mũi
Né. Theo đó, Thủ tướng đã đồng ý điều chỉnh quy mô của
sân bay Phan Thiết từ hơn 5.000 tỷ lên hơn 10.000 tỷ đồng.
Biến sân bay này thành một trong 3 sân bay quy mô nhất
miền Trung, chỉ sau sân bay Cam Ranh và Đà Nẵng. Nâng cấp
sân bay từ cấp 4C lên cấp 4E đáp ứng nhu cầu khai thác các
chặng bay Nội Bài - Phan Thiết, Vân Đồn - Phan Thiết, Cát Bi -
Phan Thiết. Nhà ga hành khách sân bay Phan Thiết được mở
rộng từ 5.000 m2 lên 19.200 m2, để đạt công suất thiết kế 2
triệu hành khách/năm.

TRONG SỐ NÀY:

04 06

HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP 16 22
TS. Nguyễn Văn Lạng - Chủ tịch
KS. Phạm Văn Vu - Phó Chủ tịch TIN TỨC- SỰ KIỆN News-Event

GS-TS. Lại Văn Toàn 2 Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chủ trì Phiên họp thứ 18 BCĐTW về phòng, chống
PGS-TS. Đặng Ngọc Dinh tham nhũng
PGS-TS. Nguyễn Hữu Hùng
PGS-TSKH. Bùi LoanThùy 4 Không để kinh tế tăng trưởng âm
TSKH. Nguyễn Thị Đông
TS. Nguyễn Văn Khanh CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
Development Policy and Strategy
ThS. Cao Minh Kiểm
TS. Phạm Chí Trung 6 Hiệp định thương mại tự do liên minh Châu Âu-Việt Nam: Cơ hội để Việt Nam
TS. Trần Thanh Phương tổ chức lại quan hệ thương mại và đầu tư
NB. Nguyễn Thị Thanh Trà
10 Diễn đàn Cấp cao về Năng lượng Việt Nam năm 2020: Đưa Nghị quyết 55 của
PHÓ TỔNG BIÊN TẬP PHỤ TRÁCH Bộ Chính trị đi vào cuộc sống
NB. Lại Trung Dũng
12 Bình Thuận bảo đảm giải ngân 100% vốn đầu tư công
THƯ KÝ BIÊN TẬP 14 Những nhiệm vụ trọng tâm của ngành năng lượng quốc gia
Pháp Hải
KINH TẾ-DOANH NGHIỆP Economics- Enterprises
TOÀ SOẠN VÀ TRỊ SỰ
Số 24 - Lý Thường Kiệt - phường Hàng Bài 16 Gần nửa thế kỷ xây dựng thương hiệu khóa số 1 Việt Nam
18 Than Mạo Khê: 7 giải pháp chủ yếu để phát triển
quận Hoàn Kiếm - Hà Nội
ĐT: 024.38256203 KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Science and Techonology

Email: [email protected] 20 Mối lương duyên giữa nghệ thuật và khoa học
25 Mũ ngăn nCoV của sinh viên Việt
ĐẠI DIỆN PHÍA NAM: 26 Công bố kết quả nghiên cứu của trường đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội
345/134 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Kho
“Đánh giá tác động của đại dịch Covid-19 đến hành vi chi tiêu - tiết kiệm và đầu
quận 1, TP. Hồ Chí Minh tư ở Việt Nam”
Giấy phép hoạt động báo chí số 27 Phong cách nhà hiện đại
77/GP-BTTTT, ngày 26/2/2020
MÔI TRƯỜNG VÀ SỨC KHỎE Enviroment and Health
TRUYỀN THÔNG & SỰ KIỆN:
Liên hệ: Chánh Ngọc - 0916236158 30 Hà Nội: hy vọng xanh
32 Thành tựu Y tế của Việt Nam khiến thế giới khâm phục
Giá: 35.000đ 36 Tin tức Y tế năm châu
37 Lương y Lường Thị Phương - Người bảo tồn thuốc Đông y bí truyền của Dòng họ

Pú Lý Sơn La

VĂN HÓA Culture

38 Bùi Viện, nhà ngoại giao Việt Nam đầu tiên đến Mỹ
40 Óc hài hước của các danh nhân
42 Tấm lòng con liệt sỹ
45 Kể chuyện người quay phim Bác Hồ

Số 8 - 2020 1

TIN TỨC- SỰ KIỆN
News-Event

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước

CHỦ TRÌ PHIÊN HỌP THỨ 18 BCĐTW

VỀ PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG

Ngày 25/7, tại Hà Nội, Quang cảnh phiên họp
Ban Chỉ đạo Trung ương về
phòng, chống tham nhũng
(Ban Chỉ đạo) đã họp phiên
thứ 18 dưới sự chủ trì của
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước
Nguyễn Phú Trọng, Trưởng
ban Chỉ đạo, để kiểm điểm,
đánh giá kết quả công tác 6
tháng đầu năm 2020; cho ý
kiến về phương hướng, nhiệm
vụ trọng tâm những tháng
cuối năm 2020.

Không“chùngxuống”mà quyết luật nghiêm minh nhiều cán bộ cán bộ không đủ tiêu chuẩn, suy
liệt, hiệu quả hơn sai phạm, trong đó có cán bộ cấp thoái tư tưởng chính trị, đạo đức,
cao diện Trung ương quản lý và lối sống, tiêu cực, tham nhũng.
Theo báo cáo, 6 tháng đầu năm cán bộ có liên quan đến nhân sự Ngành Thanh tra, Kiểm toán đã kiến
2020, cùng với những kết quả đạt đại hội đảng bộ các cấp. Cấp ủy, ủy nghị thu hồi, xử lý tài chính 21.943 tỷ
được quan trọng về phòng, chống ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ đồng và 507 ha đất; kiến nghị xử lý
dịch bệnh, kinh tế, xã hội, đối luật đối với 186 đảng viên do tham kỷ luật hành chính 805 tập thể, 12 cá
ngoại, công tác xây dựng Đảng và nhũng, cố ý làm trái. nhân; chuyển cơ quan điều tra xem
phòng, chống tham nhũng tiếp xét, xử lý 42 vụ, 46 đối tượng; hoàn
tục được dư luận, nhân dân, cán Ban Chấp hành Trung ương, Bộ thành kết luận thanh tra Dự án mở
bộ, đảng viên đồng tình, đánh Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra rộng Nhà máy Đạm Hà Bắc.
giá cao, nhất là vai trò của Ban Chỉ Trung ương đã xử lý nghiêm minh,
đạo Trung ương về phòng, chống công khai nhiều cán bộ cấp cao diện Thu hồi tài sản đạt trên 37.000
tham nhũng. Trung ương quản lý (trong đó có 1 tỷ đồng
Ủy viên Bộ Chính trị, 1 nguyên Ủy
Kết quả thực tế đã khẳng viên Bộ Chính trị, 4 Ủy viên, nguyên Ban Chỉ đạo  tập trung chỉ đạo
định rõ, công tác  phòng, chống Ủy viên Trung ương Đảng), cả đương chấn chỉnh, khắc phục những khó
tham nhũng  không “chững lại”, chức và đã nghỉ hưu, cả cán bộ liên khăn, vướng mắc trong công tác
“chùng xuống” mà tiếp tục được quan đến nhân sự đại hội đảng bộ giám định, định giá tài sản, cung
đẩy mạnh, ngày càng quyết liệt, các cấp, khẳng định mạnh mẽ quyết cấp thông tin, tài liệu; đẩy mạnh
bài bản, không có vùng cấm, tâm chống tham nhũng  “không công tác thu hồi tài sản bị chiếm
không có ngoại lệ, hiệu quả có vùng cấm, không có ngoại đoạt, thất thoát trong các vụ án
hơn, với những kết quả nổi bật. lệ” của Đảng, Nhà nước; kiên quyết tham nhũng, kinh tế. Trong 6 tháng
Công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm không để lọt vào cấp ủy những đầu năm, các cơ quan tố tụng, thi
toán tiếp tục được đẩy mạnh; kỷ

2 Số 8 - 2020

hành án dân sự trong cả nước đã
thu hồi được trên 37.000 tỷ đồng.
Riêng các vụ án thuộc diện Ban
Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo đã thu
hồi, tạm giữ, kê biên, phong tỏa,
ngăn chặn tẩu tán tài sản trị giá
trên 11.700 tỷ đồng và nhiều tài
sản, bất động sản có giá trị khác.
Ban Chỉ đạo đã tập trung chỉ đạo
xây dựng, ban hành nhiều quy định
của Đảng, pháp luật của Nhà nước
về xây dựng Đảng, quản lý kinh
tế - xã hội và phòng chống tham
nhũng;  chỉ đạo xây dựng, hoàn
thiện nhiều Đề án, nhiệm vụ quan
trọng theo Chương trình công tác.

Tập trung hoàn thành xét xử Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Trưởng ban Chỉ đạo, phát biểu
sơ thẩm 9 vụ án trọng điểm
(6)  Vụ án “Vi phạm quy định về khích và bảo vệ cán bộ, đảng viên
Từ nay đến hết năm 2020, phấn đầu tư công trình xây dựng gây dám nghĩ, dám làm, dám đột phá,
đấu kết thúc điều tra 15 vụ án, ban hậu quả nghiêm trọng; Vi phạm dám chịu trách nhiệm vì lợi ích
hành cáo trạng truy tố 17 vụ án, xét quy định về quản lý, sử dụng chung trong thực hiện chức trách,
xử sơ thẩm  20  vụ án, xét xử phúc tài sản Nhà nước gây thất thoát, nhiệm vụ được giao; Nghị định về
thẩm 06 vụ án, kết thúc xác minh, lãng phí” xảy ra tại Dự án cải tạo kiểm soát tài sản, thu nhập; cơ sở
giải quyết  19  vụ việc thuộc diện và mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài
Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo; nhất Công ty Gang thép Thái Nguyên; sản, thu nhập; sửa đổi Luật Thanh
là tập trung chỉ đạo hoàn thành xét (7)  Vụ án “Vi phạm quy định về tra; rà soát, sửa đổi, bổ sung những
xử sơ thẩm  09  vụ án trọng điểm quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước quy định của pháp luật trên các lĩnh
theo đúng kế hoạch của Ban Chỉ gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại vực mà các đoàn kiểm tra, giám sát,
đạo. Chín vụ án trọng điểm gồm: Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn; thanh tra, kiểm toán đã kiến nghị.
(1) Vụ án “Vi phạm các quy định về (8) Vụ án “Vi phạm quy định về hoạt Ban Chỉ đạo chỉ đạo  tiếp tục đẩy
quản lý đất đai” xảy ra tại Tổng Công động ngân hàng xảy ra tại Ngân mạnh, nâng cao hiệu quả công
ty bia rượu nước giải khát (Sabeco), hàng Phương Nam (Sacombank)”; tác thông tin, tuyên truyền, giáo
Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh; (9) Vụ án “Vi phạm quy định về đầu dục về phòng chống tham nhũng;
(2)  Vụ án “Vi phạm quy định về tư công trình xây dựng gây hậu kiên quyết đấu tranh, phản bác các
quản lý, sử dụng tài sản Nhà quả nghiêm trọng” xảy ra tại Dự luận điệu sai trái, thù địch, lợi dụng
nước gây thất thoát lãng phí” án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. phòng, chống tham nhũng để gây
liên quan đến dự án 8-12 Lê Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám rối, bôi nhọ, làm mất đoàn kết nội
Duẩn, Quận 1, TP Hồ Chí Minh; sát, thanh tra, kiểm toán tiếp tục bộ, chống phá đại hội đảng bộ các
(3)  Vụ án “Lạm dụng tín nhiệm được tăng cường, nhằm giải quyết cấp; phát huy hơn nữa vai trò của
chiếm đoạt tài sản, Vi phạm quy kịp thời các khiếu nại, tố cáo về tiêu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ
định về hoạt động ngân hàng” xảy cực, tham nhũng liên quan đến đại chức thành viên, báo chí và nhân
ra tại BIDV và các đơn vị liên quan; hội đảng, bầu cử đại biểu Quốc hội, dân trong đấu tranh phòng, chống
(4) Vụ án “Vi phạm quy định về đầu Hội đồng nhân dân các cấp; khẩn tham nhũng; hoàn thành các đề
tư công trình xây dựng gây hậu quả trương hoàn thành kết luận thanh án theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo,
nghiêm trọng”  xảy ra tại Dự án xây tra chuyên đề việc quản lý, sử dụng tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng
dựng nhà máy Ethanol Phú Thọ; quỹ bảo hiểm y tế, mua sắm thuốc kết công tác phòng, chống tham
(5)  Vụ án “Vi phạm quy định về chữa bệnh và trang thiết bị y tế. nhũng từ khi thành lập Ban Chỉ
kế toán gây hậu quả nghiêm Ban Chỉ đạo tiếp tục chỉ đạo việc đạo, nhất là từ đầu nhiệm kỳ Đại
trọng; Vi phạm quy định về quản xây dựng, hoàn thiện thể chế về hội XII của Đảng.
lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây phòng, chống tham nhũng; sớm
thất thoát, lãng phí” xảy ra tại ban hành Quy định về khuyến Theo TTXVN
Công ty cổ phần Tập đoàn Yên
Khánh và các đơn vị có liên quan;

Số 8 - 2020 3

TIN TỨC- SỰ KIỆN
News-Event

KHÔNG ĐỂ KINH TẾ TĂNG TRƯỞNG ÂM

Đó là yêu cầu của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khi chủ trì họp đánh giá
tình hình kinh tế - xã hội tháng Bảy và 7 tháng năm 2020.

Thủ tướng nêu rõ, Với các hiệp định thương mại tự thực tế. Bên cạnh đó, sự phối
dịch COVID-19 do như Hiệp định thương mại tự do hợp giữa Tổng cục Hải Quan
đang trở lại phức Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định và Tổng Cục thống kê, giữa
tạp, nặng nề hơn đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Bộ Công Thương và Bộ Tài
với nước ta. Chúng ta phải Thái Bình Dương (CPTPP) thì cần chính chưa tốt.  
bình tĩnh, quyết tâm chỉ đạo đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, mở
để tiếp tục thực hiện tốt hai rộng thị trường, cùng với đó là có Thủ tướng cũng nêu thực
mục tiêu kiểm soát dịch bệnh, biện pháp giúp doanh nghiệp giảm tế số liệu về tiền tệ, tín dụng
không để đứt gãy nền kinh chi phí để xuất khẩu thuận lợi hơn. và ngân sách Nhà nước cập
tế, không để nền kinh tế tăng Bộ Công Thương phải có biện pháp nhật còn chậm, chênh lệch
trưởng âm, nhất là trong bối rõ ràng hơn về kích cầu tiêu dùng và yêu cầu Bộ Tài chính và
cảnh thế giới, nhiều đối tác nội địa.  Ngân hàng Nhà nước đều
lớn của nước ta tăng trưởng âm. phải báo cáo bổ sung, cập
Trước mắt, Thủ tướng Nguyễn nhật để chính xác hơn.
Trong bối cảnh đó, Thủ tướng Xuân Phúc yêu cầu các bộ, ngành Theo Thủ tướng, hơn ai hết,
cho biết, khi làm việc với nhiều triển khai các biện pháp đảm bảo ngành Thống kê, ngành Kế hoạch và
vùng kinh tế, nhiều địa phương an ninh, an toàn về kinh tế - xã hội, Đầu tư phải chủ động hơn về số liệu,
vừa qua, hầu hết các địa phương bảo vệ mọi thành phần kinh tế, có số liệu chính xác và kịp thời, vì số
đều cam kết không điều chỉnh thu nhất là hệ thống doanh nghiệp, liệu này rất quan trọng, có ý nghĩa
ngân sách và giải ngân hết vốn đầu chống đổ vỡ, chống thâu tóm, lớn trong điều hành kinh tế - xã hội,
tư công. Đây là điều rất có ý nghĩa không để tình trạng thất nghiệp ảnh hưởng lớn đến tâm lý người
khi lượng vốn đầu tư công năm nay trên diện rộng. Chính vì vậy, các dân, doanh nghiệp, các nhà đầu tư
rất lớn so với các năm trước. Đặc bộ chức năng đều phải có kịch trong nước và quốc tế, Thủ tướng chỉ
biệt một số địa phương cam kết bản tăng trưởng phù hợp, chuẩn đạo các bộ, ngành cập nhật thường
không điều chỉnh các chỉ tiêu phát bị phương án kinh tế thời gian tới; xuyên, chính xác, không “tô hồng”
triển kinh tế - xã hội.    phải phối hợp tốt hơn nữa giữa các nhưng không được “bôi đen”, không
bộ, ngành, trong đó có phối hợp về bỏ sót và làm đúng quy định pháp
Về kinh tế - xã hội cả nước, qua con số thống kê.  luật. Trước khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư
số liệu thống kê, Thủ tướng đánh giá, đầu tư công bố thì Tổng cục Thống
kinh tế nước ta không tăng cao trong Về số liệu xuất nhập khẩu, Thủ kê phải làm việc với các bộ, các cơ
tháng Bảy, nhưng có tăng trưởng và tướng nêu rõ, đây là kênh quan trọng quan, rà soát kỹ từng số liệu, phương
khả quan. Các biện pháp kích cầu trong “cỗ xe tam mã”, nhưng thực tế pháp thống kê, thời điểm cung cấp
nội địa thời gian qua rất thành công, số liệu tổng hợp từ các cơ quan liên số liệu, trách nhiệm tổ chức cá nhân
giúp thị trường sôi động trở lại.  quan thường xuyên chậm, có những liên quan để thực hiện nghiêm túc,
số liệu chênh lệch tới hàng tỉ USD, do tròn trách nhiệm với đất nước. 
Tuy vậy, do dịch bệnh nên các nguyên nhân ước số liệu 10 đến 15 Nhấn mạnh nhiệm vụ kinh tế - xã
biện pháp có sự điều chỉnh, trước ngày cuối tháng không phản ánh sát hội năm nay rất lớn, Thủ tướng nhắc
mắt là ngăn chặn dịch lây lan, không lại đã gửi công thư đến các Bộ trưởng
được để dịch bùng phát trên diện quan trọng ngày 17/7 vừa rồi, đồng
rộng. Do đó, Thủ tướng yêu cầu các thời yêu cầu các Bộ trưởng thực hiện
bộ, ngành, địa phương tiếp tục đảm nghiêm túc chỉ đạo này, rà soát và
bảo đạt tốt nhất các chỉ tiêu kinh tế cập nhật kịch bản tăng trưởng quý
- xã hội đề ra. Theo đó, cần tiếp tục 3, cả năm nay và năm 2021. Theo đó
thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; cần có giải pháp hỗ trợ nền kinh tế,
thực hiện tốt cả chính sách tài khóa các loại hình doanh nghiệp, hợp tác
và tiền tệ theo hướng nới lỏng có xã, hộ kinh doanh, người lao động
kiểm soát; đẩy mạnh thu hút đầu vượt qua khó khăn.
tư xã hội, nhất là đầu tư tư nhân và
đầu tư nước ngoài; giữ chỉ số giá tiêu HOÀNG VIỆT
dùng không quá 4%... 

4 Số 8 - 2020

ỦY BAN CHÂU ÂU RA THÔNG CÁO BÁO CHÍ VỀ EVFTA

Thông cáo báo chí của Ủy ban châu Âu (EC) Lễ ký Hiệp định Thương mại tự do và Hiệp định Bảo hộ đầu tư
khẳng định rằng Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu ngày 30/6/2019.
Liên minh châu Âu (EU) - Việt Nam (EVFTA), Ảnh: TTXVN
hiệp định thương mại toàn diện nhất mà EU đã
ký kết với một nước đang phát triển, sẽ đi vào thực thi từ các cuộc đàm phán thương mại, và ông Hogan bày tỏ tin
ngày 1/8. tưởng Việt Nam sẽ tiếp tục những cải cách cần thiết.

trong thông cáo phát ra ngày 31/7, Chủ tịch EC, bà EVFTA sẽ tiến tới loại bỏ thuế đối với 99% tất cả hàng
Ursula von der Leyen cho biết kinh tế châu Âu hiện cần hóa được giao dịch giữa EU và Việt Nam. Việc kinh doanh
mọi cơ hội để khôi phục sức mạnh sau cuộc khủng hoảng tại Việt Nam cũng sẽ trở nên dễ dàng hơn đối với các
do đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 gây ra. Các công ty châu Âu khi giờ đây các công ty này sẽ có thể
hiệp định thương mại như hiệp định EVFTA có hiệu lực với đầu tư và được quyền tham dự vào các hợp đồng chính
Việt Nam ngày 1/8 sẽ mang đến cho các công ty của châu phủ với cơ hội cạnh tranh ngang bằng với các doanh
Âu cơ hội tiếp cận các thị trường mới nổi và tạo công ăn nghiệp địa phương.
việc làm cho người châu Âu.
Theo hiệp định, lợi ích kinh tế sẽ đi kèm với việc
Bà von der Leyen bày tỏ tin tưởng mạnh mẽ thỏa thuận bảo đảm tôn trọng các quyền về lao động, bảo vệ môi
này cũng sẽ trở thành cơ hội để người dân Việt Nam được trường và Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu vì mục tiêu
hưởng một nền kinh tế thịnh vượng hơn, tham gia vào phát triển bền vững.
một sự thay đổi tích cực và có được nhiều quyền lợi hơn
với tư cách là một người lao động cũng như công dân.

Ủy viên Thương mại của EU, ông Phil Hogan tuyên
bố Việt Nam hiện nằm trong nhóm gồm 77 quốc gia có
quan hệ thương mại với EU theo các điều kiện ưu đãi song
phương. EVFTA giúp tăng cường liên kết kinh tế của EU với
khu vực năng động ở Đông Nam Á và có tiềm năng sẽ góp
phần phục hồi kinh tế sau cuộc khủng hoảng COVID-19.
Hiệp định cũng cho thấy các chính sách thương mại có thể
mang đến nhiều lợi ích về mặt xã hội. Việt Nam đã nỗ lực
rất nhiều để cải thiện quyền của người lao động thông qua

7 THÁNG, CẢ NƯỚC THU HÚT 18,82 TỶ USD VỐN FDI
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính
đến ngày 20/7/2020, tổng vốn đăng ký cấp hoạt động kinh doanh bất động sản, bán buôn bán lẻ
mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của với tổng vốn đăng ký là 2,8 tỷ USD và gần 1,1 tỷ USD.
nhà đầu tư nước ngoài đạt 18,82 tỷ USD, bằng Theo đối tác đầu tư, đã có 104 quốc gia và vùng lãnh
93,1% so với cùng kỳ năm 2019.  thổ có đầu tư tại Việt Nam. Singapore dẫn đầu với
tổng vốn đầu tư 6,44 tỷ USD, chiếm 34,1% tổng vốn
Theo đó, có 1.620 dự án mới được cấp giấy chứng đầu tư vào Việt Nam. Hàn Quốc đứng thứ hai với tổng
nhận đăng ký đầu tư với tổng vốn đăng ký đạt 9,46 vốn đầu tư 2,8 tỷ USD, chiếm 15% tổng vốn đầu tư.
tỷ USD. Vốn đầu tư tăng chủ yếu là do trong 7 tháng Trung Quốc đứng vị trí thứ ba với tổng vốn đầu tư
năm 2020 có dự án nhà máy điện khí tự nhiên hóa lỏng đăng ký 1,7 tỷ USD, chiếm 9% tổng vốn đầu tư. Tiếp
(LNG) Bạc Liêu được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu theo là Nhật Bản, Thái Lan, Đài Loan (Trung Quốc)...
tư mới với tổng vốn đầu tư 4 tỷ USD. Dự án lớn đã đẩy Theo địa bàn đầu tư, các nhà đầu tư nước ngoài đã đầu
quy mô dự án bình quân tăng hơn so với cùng kỳ, từ 4,3 tư vào 59 tỉnh, thành phố; trong đó, tỉnh Bạc Liêu vẫn
triệu USD năm 2019 lên 5,8 triệu USD trong năm 2020. tiếp tục dẫn đầu với 01 dự án lớn có vốn đầu tư 4 tỷ USD,
Theo lĩnh vực đầu tư, các nhà đầu tư nước ngoài đã đầu chiếm 21,3% tổng vốn đầu tư đăng ký. Hà Nội đứng thứ
tư vào 18 ngành lĩnh vực; trong đó, lĩnh vực công nghiệp hai với tổng vốn đăng ký đạt 2,82 tỷ USD, chiếm gần
chế biến, chế tạo dẫn đầu với tổng vốn đầu tư đạt trên 15% tổng vốn đầu tư. Tp. Hồ Chí Minh đứng thứ ba với
8,96 tỷ USD, chiếm 47,6% tổng vốn đầu tư đăng ký. gần 2,4 tỷ USD, chiếm 12,6% tổng vốn đầu tư; tiếp theo
lần lượt là các tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Hải
Lĩnh vực sản xuất, phân phối điện đứng thứ hai Phòng,…
với tổng vốn đầu tư đạt 3,95 tỷ USD, chiếm 21% tổng
vốn đầu tư đăng ký. Tiếp theo lần lượt là các lĩnh vực HV

Số 8 - 2020 5

CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
Development Policy and Strategy

HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI TỰ DO LIÊN MINH CHÂU ÂU-VIỆT NAM:

CƠ HỘI ĐỂ VIỆT NAM TỔ CHỨC LẠI
QUAN HỆ THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ

Đại sứ, Trưởng Phái đoàn Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Chính phủ
Liên minh châu Âu (EU) tại với các địa phương do Thủ tướng Chính phủ chủ trì là dịp đánh giá, tổng kết lại 1 năm
Việt Nam Giorgio Aliberti đã đã qua và đề ra nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để hoàn thành các mục tiêu phát triển mà
đánh giá như vậy về  2 hiệp Quốc hội giao trong năm 2020.
định mang tính thành quả
lịch sử là Hiệp định thương
mại tự do Liên minh châu
Âu- Việt Nam gồm EVFTA
thỏa thuận thương mại tự
do giữa Việt Nam và 27 nước
thành viên EU và EVIPA
Hiệp định Bảo hộ Đầu tư. Và
Hiệp định EVFTA bắt đầu
có hiệu lực.

Đi“Đường cao tốc hướng Tây”- thuế. Đây là lợi thế lớn dành cho Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng
EVFTA và EVIPA có lợi thế gì? hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. cục Hải quan, ông Lưu Mạnh Tưởng
cho biết qua nghiên cứu của Bộ Kế
 Phải nói rằng hiện nay, cơ cấu Theo ý kiến các chuyên gia kinh hoạch và Đầu tư, Hiệp định Thương
hàng hóa của Việt Nam và EU mang tế tại Hội thảo “Triển vọng kinh tế mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) sẽ
tính bổ sung cao, tương hỗ lẫn Việt Nam giai đoạn 2021-2025: Cơ giúp kim ngạch xuất khẩu của Việt
nhau nên hai bạn đối tác thương hội và thách thức từ các FTA thế hệ Nam sang EU tăng thêm khoảng
mại và đầu tư này ít có cạnh tranh mới”, Hiệp định EVFTA có thể giúp 20% vào năm 2020 so với khi chưa
trực tiếp, ngược lại sẽ tạo ra những GDP Việt Nam tăng thêm 4,3% vào thực hiện Hiệp định. Dự kiến năm
ngành hàng Việt Nam có lợi thế năm 2030. Kim ngạch xuất khẩu của 2025, kim ngạch xuất khẩu (KNXK)
và là cơ hội vàng cho nền kinh tế Việt Nam sang EU đến năm 2030 dự sẽ tăng 42,7% và tới năm 2030 tăng
Việt Nam trong bối cảnh đại dịch kiến tăng thêm khoảng 44,4%. Hiện 44,37% so với khi chưa thực hiện
COVID-19 dự báo sẽ có những ảnh Việt Nam đứng thứ 2 trong các nước Hiệp định. EVFTA sẽ góp phần làm
hưởng khó lường đến nền kinh tế ASEAN xuất khẩu sang EU, điều này GDP của Việt Nam tăng thêm ở mức
toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Các chứng tỏ cộng đồng doanh nghiệp bình quân 2,18 - 3,25% (giai đoạn
quy định của Hiệp định EVFTA cho Việt Nam đã vươn lên mạnh mẽ 2019 - 2023); 4,57 - 5,3% (giai đoạn
thấy, có đến 70% mặt hàng được trong quá trình hội nhập kinh tế thế 2024 - 2028) và 7,07 - 7,72% (giai
giảm thuế và EU sẽ xóa bỏ thuế giới, khi EVFTA có hiệu lực sẽ có cơ đoạn 2029 - 2033).
nhập khẩu đối với 99,7% số dòng sở hơn nữa để Việt Nam vươn lên.

6 Số 8 - 2020

 Nhờ lộ trình cắt giảm thuế cụ thể
ngay khi Hiệp định EVFTA có hiệu
lực thực thi, mang lại lợi ích cho cả
hai bên, gần 100% kim ngạch xuất
khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được
xóa bỏ thuế nhập khẩu sau một lộ
trình ngắn. Cho đến nay, đây là mức
cam kết cao nhất mà một đối tác
dành cho Việt Nam trong các hiệp
định FTA đã được ký kết. Lợi ích
này đặc biệt có ý nghĩa khi EU liên
tục là một trong hai thị trường xuất
khẩu lớn nhất của Việt Nam hiện
nay. Đáng chú ý, với EVFTA chuỗi
giá trị mới của Việt Nam với một
đối tác quan trọng trên thế giới sẽ

Trung tâm chăm sóc khách hàng Tổng công ty Điện lực TP Hà Nội

 Nhưng, tình thế mới không chỉ
có thuận lợi, vài tháng tới đây hàng
Việt sẽ phải chịu áp lực và cạnh
tranh rất lớn khi Hiệp định Thương
mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) đi
vào thực thi.Hàng Việt đang đứng
trước nhiều thách thức cạnh tranh
với hàng nhập khẩu từ EU bởi khi
EVFTA có hiệu lực, đến năm 2035,
hàng xuất khẩu của EU sang Việt
Nam sẽ tăng khoảng 29%, tương

Đóng hộp bảo quản quả vải thiều tươi đưa vào hệ thống diệt khuẩn để bảo quản đương khoảng 15 tỷ Euro.  Đấy là
xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản chưa kể hàng hóa từ EU với chất
lượng cao nổi tiếng toàn cầu như
được hình thành. Môi trường đầu tư lợi và phù hợp hơn với thông lệ mỹ phẩm, dược phẩm, thực phẩm...
mở hơn và thuận lợi hơn, khi triển quốc tế sẽ là những tiền đề quan sẽ tạo ra áp lực cạnh tranh rất lớn
vọng xuất khẩu hấp dẫn hơn sẽ thu trọng đưa Việt Nam tăng tốc phát với hàng Việt.Không những thế,
hút đầu tư FDI từ EU vào Việt Nam triển lên một tầm cao mới. thuế nhập khẩu nhiều sản phẩm
nhiều hơn, đặc biệt là các lĩnh vực từ EU vào Việt Nam sẽ giảm theo lộ
như dịch vụ, tài chính, ô tô, chế biến  Ngoài lợi thế thương mại, Hiệp trình về đến 0% khi EVFTA có hiệu
chế tạo, công nghệ thông tin, công định EVFTA còn thúc đẩy đầu tư trực lực từ đầu tháng 8/2020. 
nghệ cao, nông sản thực phẩm chế tiếp nước ngoài (FDI), EU là nhà đầu
biến... tư lớn nhất trong ASEAN, đứng trên  Thời cơ và thách thức đối với
Nhật Bản và Trung Quốc. Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam
Gắn với đó, những yêu cầu đặt EU lại chỉ là đối tác FDI lớn thứ năm
ra trong cải thiện môi trường đầu của Việt Nam. Đây có phải là một  Theo TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch
tư kinh doanh, thể chế, chính sách dấu hiệu cho thấy vẫn có không Phòng Thương mại và Công nghiệp
pháp luật sau đường biên giới... gian cho sự tăng trưởng FDI từ các Việt Nam (VCCI), tác động kép của
theo hướng minh bạch hơn, thuận công ty EU vào Việt Nam COVID-19 và EVFTA chắc chắn sẽ
thúc đẩy những nỗ lực tái cấu trúc
nền kinh tế, tái cấu trúc không gian
thị trường của nền kinh tế Việt Nam
theo hướng tăng cường tính tự chủ,
giảm lệ thuộc vào các thị trường bên
cạnh và nâng cấp Việt Nam trong
các chuỗi giá trị toàn cầu. Ngoài

Số 8 - 2020 7

CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
Development Policy and Strategy

ra, EVFTA cũng có tác động tích 30 tấn xoài đầu tiên của huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La đã được xuất khẩu
cực tới lao động; trong đó những
ngành thâm dụng lao động như cực trong cải cách hành chính, hợp tỷ đồng/năm. 
dệt may, da giày dự báo sẽ được lý hóa các điều kiện kinh doanh, cải Bên cạnh đó, các bộ ngành đã
hưởng lợi nhiều nhất... EVFTA còn thiện môi trường đầu tư, và hiện đại
có thể đến từ việc tạo sức ép cải hóa khung pháp lý. Trong khi các có phương án xử lý 1.501 mặt hàng
thiện thể chế và môi trường kinh nền kinh tế khác trên thế giới còn chồng chéo trong kiểm tra chuyên
doanh, do đó kỳ vọng tạo ra những đang phải vật lộn với tác động của ngành; tới đây tiếp tục thực hiện
tác động tích cực trong trung và dài đại dịch COVID-19, Việt Nam hiện thủ tục hải quan điện tử phù hợp
hạn. Riêng về góc độ ngành nông đang có cơ hội vàng để tận dụng chuẩn mực quốc tế và cải cách
nghiệp, theo ông Nguyễn Đỗ Anh EVFTA và thu hút vốn đầu tư nước kiểm tra chuyên ngành theo hướng
Tuấn - Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc ngoài (FDI) từ các công ty châu Âu cơ quan Hải quan là đầu mối kiểm
tế (Bộ Nông nghiệp và Phát triển – những doanh nghiệp đang tìm tra chuyên ngành tại cửa khẩu, bộ
nông thôn), khi EVFTA có hiệu lực, kiếm thị trường mở, cạnh tranh và quản lý chuyên ngành thực hiện
thuế các mặt hàng nông sản của thân thiện với doanh nghiệp. hậu kiểm. 
Việt Nam vào EU sẽ giảm đáng kể,
điều này mang lại nhiều lợi ích,  Tất nhiên, chính phủ Việt Nam Thêm vào đó, việc giải quyết thủ
tăng sức cạnh tranh cho DN. EU là đã đi theo hướng này.Từ đầu năm tục hành chính được cải thiện và dịch
thị trường lớn với lượng nhập khẩu tới nay, chính phủ tiếp tục cắt giảm vụ công qua triển khai cơ chế một
nông sản khoảng 150 tỷ USD, trong 239 điều kiện kinh doanh, nâng cửa, một cửa liên thông nhận được
khi kim ngạch xuất khẩu ngành tổng số điều kiện kinh doanh được nhiều phản hồi tích cực. Đến nay,
nông nghiệp Việt Nam sang EU mới cắt giảm từ đầu nhiệm kỳ Chính phủ đã có 58/63 tỉnh, thành phố thành
đạt 5 tỷ USD. Ngoài ra, thu nhập Khóa XIV đến nay là 3.893/6.191 lập Trung tâm phục vụ hành chính
người dân EU cao nhất thế giới họ điều kiện kinh doanh; cắt giảm công cấp tỉnh, tỷ lệ giải quyết đúng
sẵn sàng mua hàng có chất lượng, 6.776/9.926 danh mục hàng hóa hẹn đạt 95,8%...
tiêu chuẩn cao. Đây là cơ hội tốt phải kiểm tra chuyên ngành và
để ngành nông nghiệp Việt Nam 30/120 thủ tục hành chính liên     Tóm lại, để tận dụng “cơ hội
chuyển mình không chỉ về số lượng quan đến kiểm tra chuyên ngành. vàng”, theo các chuyên gia cả trong
mà cả chất lượng... Tổng chi phí xã hội tiết kiệm được nước lẫn ngoài nước, chúng ta cần
từ việc cắt giảm, đơn giản hóa ước chú trọng một số nhiệm vụ sau:
 Là một FTA thế hệ mới, EVFTA tính khoảng hơn 18 triệu ngày
được các nhà phân tích ví là “con công/năm, tương đương hơn 6.300 Một là,  cộng đồng doanh
đường cao tốc hướng Tây”, kết nối nghiệp cần sát cánh với các cơ
Việt Nam tới một không gian thị quan Chính phủ trong những nỗ
trường rộng lớn và có tiềm năng lực thực thi EVFTA. Hai là, tiếp tục
hàng đầu trên thế giới cả về tài
chính, công nghệ và thị trường...
Ngoài việc tăng cường tính tự chủ,
cải thiện thể chế và môi trường
kinh doanh, cải cách quy định hành
chính là chìa khóa thực thi thành
công EVFTA theo lời ví von của Chủ
tịch EuroCham Nicolas Audier. Vị
quan chức châu Âu này nhấn mạnh:
“Khi Hiệp định Thương mại tự do
Việt Nam-EU có hiệu lực vào tháng
8, điều quan trọng lúc này là cộng
đồng doanh nghiệp và Chính phủ
Việt Nam phải hợp tác chặt chẽ với
nhau, đảm bảo việc thực thi suôn sẻ
và thành công Hiệp định. Một trong
những yếu tố hàng đầu đó là tiếp
tục thúc đẩy về những tiến bộ tích

8 Số 8 - 2020

.Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường và các đại  Cơ hội lấy lại đà tăng trưởng
biểu thăm vùng vải xuất khẩu tại xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương hậu dịch bệnh COVID-19

  Trong bối cảnh dịch bệnh
Covid-19 đã và đang gây ra một
cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu,
Hiệp định EVFTA đóng vai trò quan
trọng trong việc giúp hồi phục
nền kinh tế Việt Nam. Hiệp định
EVFTA được đưa vào thực thi mang
ý nghĩa quan trọng giúp bù đắp
sự suy giảm của nền kinh tế trong
giai đoạn dịch bệnh.Từ phía doanh
nghiệp, EVFTA còn được khẳng
định là cơ hội có được thị trường đa
dạng hơn cho doanh nghiệp, giúp
doanh nghiệp lấy lại đà tăng trưởng
hậu dịch bệnh.Đặc biệt, đây cũng là
lúc các ngành sản xuất trong nước
cơ cấu lại thị trường, ứng dụng
khoa học kỹ thuật, nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực giúp tăng

cải cách để tận dụng tốt nhất các Đại sứ Thụy Điển phát biểu khai mạc tại hội thảo về triển vọng hợp tác Việt Nam-Thụy
cơ hội. Cải cách thể chế sâu, rộng Điển trong lĩnh vực năng lượng 6/2020. (Nguồn: Đại sứ quán Thụy Điển tại Việt Nam)
hơn cam kết sẽ mở không gian
phát triển cho nền kinh tế Việt tảng tương tác vững chắc với thị sức cạnh tranh ở thị trường trong
Nam. Nỗ lực cải cách thể chế thời trường EU nói riêng và thị trường nước và đảm bảo thâm nhập vào
hội nhập phải tiếp tục củng cố thế giới nói chung trong bối cảnh thị trường 500 triệu dân của châu
những nền tảng cạnh tranh minh mới. Ngoài các chính sách hỗ trợ từ Âu. Nhưng đồng thời, Việt Nam vẫn
bạch và công bằng; phát triển bền phía Nhà nước, các doanh nghiệp phải tập trung phát triển mạnh thị
vững, bảo đảm hài hòa các mục hàng Việt phải đẩy mạnh phát triển trường trong nước, thực hiện có
tiêu kinh tế, xã hội, môi trường; hỗ thương hiệu, phát triển các sản hiệu quả các giải pháp kích thích
trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và phẩm đặc thù, đặc sản để nâng cao tiêu dùng nội địa, đẩy mạnh phong
vừa; thúc đẩy liên kết, phát triển lợi thế của hàng Việt Nam so với trào “Người Việt Nam ưu tiên dùng
công nghiệp hỗ trợ, tạo ra hệ sinh hàng nhập khẩu và cạnh tranh tốt hàng Việt Nam”.
thái cộng sinh cùng có lợi giữa các trên sân nhà.
FDI với doanh nghiệp trong nước. HOÀNG VIỆT
Ba là,  phải gia tốc những nỗ lực,
nâng cấp nền tảng năng lực cạnh
tranh của chính mình về mô hình
kinh doanh, về chiến lược, quản trị,
nhân lực, chất lượng hàng hóa và
dịch vụ theo tiêu chuẩn châu Âu…
Doanh nghiệp phải đầu tư để nâng
cao năng lực cạnh tranh của chính
mình, phải đổi mới mô hình kinh
doanh, chiến lược kinh doanh, có
những chiến lược dài hạn, đặc biệt
là hướng tới phát triển bền vững.
Có như vậy, doanh nghiệp Việt
Nam mới có thể tạo dựng được nền

Số 8 - 2020 9

CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
Development Policy and Strategy

Diễn đàn Cấp cao về Năng lượng Việt Nam năm 2020:

ĐƯA NGHỊ QUYẾT 55 CỦA BỘ CHÍNH TRỊ
ĐI VÀO CUỘC SỐNG

Ngày 22/7, tại Trung tâm Quang cảnh phiên Tổng thể của Diễn đàn Cấp cao về Năng lượng Việt Nam
hội nghị Quốc tế, Hà năm 2020
Nội, đã diễn ra Diễn đàn
Cấp cao về Năng lượng làm chủ của nhân dân trong phát hành động của Chính phủ và Quốc
Việt Nam năm 2020. Diễn đàn triển ngành năng lượng. hội trong triển khai thực hiện Nghị
được Ban Kinh tế Trung ương, Bộ quyết 55 (Lãnh đạo Đảng, Quốc
Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu Sau khi Nghị quyết 55 của hội, Chính phủ); tham gia bảo đảm
tư đồng chủ trì, phối hợp tổ chức Trung ương ra đời, nhiều chuyên vững chắc an ninh năng lượng quốc
cùng một số Ban, Bộ, ngành Trung gia, DN đã nhanh chóng hưởng gia, cung cấp đầy đủ năng lượng
ương liên quan. Với mục đích kịp ứng bởi đây là những vấn đề cốt ổn định, có chất lượng cao với giá
thời triển khai Nghị quyết 55 của yếu, để hoạch định các chính sách, cả hợp lý cho phát triển kinh tế-xã
Bộ Chính trị, Diễn đàn được đánh biện pháp cụ thể cho kế hoạch kinh hội nhanh và bền vững, bảo đảm
giá là sự kiện uy tín nhất ngành tế Việt Nam đến năm 2045. Nghị quốc phòng, an ninh, nâng cao đời
năng lượng Việt Nam năm 2020, quyết này được đánh giá là bước sống của nhân dân, góp phần bảo
góp phần thúc đẩy nhanh chóng đột phá mở ra thị trường năng vệ môi trường sinh thái.
việc đưa Nghị quyết 55 vào đời lượng cạnh tranh thực sự của Việt
sống thực tiễn. Nam, trở thành tiền đề tổ chức Diễn Diễn đàn có ý nghĩa chính trị to
đàn Cấp cao được đón chờ của lớn, để các cơ quan, doanh nghiệp
Trước đó, ngày 11/2/2020, Bộ năm 2020. Đây là diễn đàn uy tín đóng góp ý kiến cùng với Chính phủ,
Chính trị đã ban hành Nghị quyết nhất ngành năng lượng Việt Nam thể hiện vai trò trách nhiệm của do-
số 55/NQ/TW về định hướng Chiến 2020 nhằm kịp thời triển khai các anhnghiệpvớicộngđồng;cósựtham
lược phát triển năng lượng quốc chủ trương, chính sách mới của Bộ gia của các hiệp hội - doanh nghiệp
gia đến năm 2030, tầm nhìn đến Chính trị về phát triển năng lượng trong lĩnh vực năng lượng, các hiệp
năm 2045; xác định những đột phá quốc gia. Diễn đàn nhằm làm rõ các hội - tổ chức quốc tế - các định chế
trong phát triển năng lượng quốc quan điểm, định hướng lớn, những tài chính có hoạt động liên quan đến
gia: Ưu tiên phát triển năng lượng điểm mới có tính đột phá của Nghị lĩnh vực năng lượng. Bộ Năng lượng
nhanh và bền vững; Khuyến khích quyết 55, chương trình và kế hoạch Hoa Kỳ, các Đại sứ quán tại Việt Nam,
và tạo mọi điều kiện thuận lợi để
các thành phần kinh tế, đặc biệt là
kinh tế tư nhân tham gia phát triển
năng lượng; kiên quyết loại bỏ mọi
biểu hiện bao cấp, độc quyền, cạnh
tranh không bình đẳng, thiếu minh
bạch trong ngành năng lượng.
Nghị quyết số 55 khẳng định: Phát
triển năng lượng gắn với thực thi
chính sách bảo vệ môi trường
nhằm đạt mục tiêu giảm phát thải
khí nhà kính, thúc đẩy kinh tế tuần
hoàn và phát triển bền vững; Tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng;
nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản
lý của Nhà nước; phát huy quyền

10 Số 8 - 2020

các tổ chức và ngân hàng quốc tế; Các lãnh đạo cấp cao Nhà nước và bộ ngành chủ trì Diễn đàn
các tập đoàn – doanh nghiệp Năng
lượng Việt Nam và quốc tế như EVN, lượng tái tạo – kinh nghiệm của quyết 55; Trao đổi, kiến nghị hoàn
PVN, TKV, Trungnam Group, Exxon- Liên minh Châu Âu: Ông Giorgio thiện cơ chế, chính sách, pháp luật
mobil , VBF…; đại diện lãnh đạo các Aliberti, Đại sứ, Trưởng phái đoàn để tạo thuận lợi cho phát triển năng
tỉnh thành. Liên minh Châu Âu tại Việt Nam lượng quốc gia, đầu tư nâng cấp hạ
tầng năng lượng, bảo vệ môi trường
Nội dung Diễn đàn được tổ - Phát biểu trực tuyến:  Sáng và ứng dụng công nghệ hiện đại
chức trực tuyến đến 63 điểm cầu kiến và hỗ trợ của Bộ Năng lượng cho ngành năng lượng theo quan
địa phương và 30 điểm cầu quốc Mỹ cho phát triển năng lượng tái điểm, chủ trương và các yêu cầu
tế với sự tham dự của khoảng 1.500 tạo khu vực Đông Nam Á và Việt của Nghị quyết 55; Trao đổi và kiến
đại biểu với 300 đại biểu tham gia Nam: Ông Mark Wesley Menezes, nghị, đề xuất tạo lập cơ chế, chính
trực tiếp. Thứ trưởng Bộ Năng lượng Mỹ sách hình thành và phát triển một
số trung tâm năng lượng tái tạo tại
Diễn đàn bao gồm phiên Tổng - Tham luận: Chuyển dịch các vùng và địa phương có lợi thế;
thể do lãnh đạo Đảng, Quốc hội, năng lượng sạch gắn với phát giải quyết các vướng mắc, khó khăn
Chính phủ đồng chủ trì: Đồng chí triển bền vững của Việt Nam: phát triển năng lượng của các địa
Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính Bà Steffi Stallmeister, Giám đốc điều phương.
trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng hành hoạt động Dự án, Ngân hàng
Ban Kinh tế Trung ương; GS,TS. Thế giới tại Việt Nam Trong khuôn khổ Diễn đàn còn
Nguyễn Xuân Thắng - Bí thư Trung có hoạt động triển lãm công nghệ
ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Lý Đồng chí Nguyễn Văn Bình, Ủy của một số doanh nghiệp tiêu biểu.
luận Trung ương, Giám đốc Học viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Triển lãm quốc tế về năng lượng
viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung trong khuôn khổ sự kiện này hứa
Đồng chí Trịnh Đình Dũng, Ủy viên ương có bài phát biểu, kết luận hẹn sẽ mang đến cho các khách
BCH Trung ương Đảng, Phó Thủ phiên Tổng thể của Diễn đàn. tham dự nhiều trải nghiệm mới
tướng Chính phủ; Đồng chí Uông mẻ với các giải pháp mô hình năng
Chu Lưu, Ủy viên BCH Trung ương Diễn đàn cũng sẽ chứng kiến Lễ lượng thông minh cho các nhà máy
Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; Đồng ký các biên bản ghi nhớ một số dự điện, sản phẩm và mô hình năng
chí Hoàng Bình Quân, Ủy viên BCH án tiêu biểu về Năng lượng. Trong 4 lượng tái tạo (năng lượng mặt trời,
Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối Hội thảo chuyên đề, Diễn đàn sẽ tập năng lượng gió, sinh khối, nhiên
ngoại Trung ương; Đồng chí Trần trung trao đổi đối thoại xung qua- liệu sinh học…), các sản phẩm
Tuấn Anh, Ủy viên BCH Trung ương nh chủ đề: Thống nhất ý chí, hành công nghệ hỗ trợ sử dụng năng
Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương; động nhanh, quyết liệt và đồng bộ lượng hiệu quả; giải pháp tiết kiệm
Đồng chí Nguyễn Chí Dũng, Ủy để đưa Nghị quyết 55 của Bộ Chính năng lượng trong sản xuất; giải
viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trị đi vào cuộc sống; Làm rõ các pháp tiết kiệm năng lượng cho các
trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; quan điểm, định hướng lớn những tòa nhà cao tầng…
Đồng chí Trần Hồng Hà, Ủy viên điểm mới có tính đột phá của Nghị
BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng quyết 55, chương trình và kế hoạch HV
Bộ Tài nguyên và Môi trường; Đồng hành động của Chính phủ và Quốc
chí Nguyễn Hoàng Anh, Ủy viên hội trong triển khai thực hiện Nghị
BCH Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy
ban Quản lý vốn Nhà nước tại do-
anh nghiệp; Đồng chí Bùi Trường
Giang, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo
Trung ương.

Tại phiên Toàn thể, Diễn đàn
nghe các báo cáo chính:

- Chương trình hành động của
Chính phủ triển khai thực hiện Nghị
quyết 55 – NQ/TW, ngày 11/2/2020
của Bộ Chính trị: TS. Trần Tuấn Anh,
Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ
trưởng Công Thương

- Phát biểu trực tuyến:  Tăng
trưởng và năng lượng sạch, năng

Số 8 - 2020 11

CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
Development Policy and Strategy

BÌNH THUẬN BẢO ĐẢM GIẢI NGÂN
100% VỐN ĐẦU TƯ CÔNG

Việc tỉnh Bình Thuận bảo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc làm việc trực tuyến với lãnh đạo chủ chốt
đảm giải ngân 100% vốn tỉnh Bình Thuận.
đầu tư công trong năm 2020
được Thủ tướng Nguyễn tập trung vào đường cao tốc Bắc- địa phương về giải ngân thì tốc độ
Xuân Phúc đánh giá cao khi Nam đi qua Bình Thuận, dài 160,3 giải ngân tăng mạnh. Điều này thể
nhấn mạnh tại buổi làm việc km. Đến nay, đã giao mặt bằng cho hiện quyết tâm chính trị của các địa
trực tuyến với lãnh đạo chủ ban quản lý dự án đạt 93% và giải phương. Thủ tướng Nguyễn Xuân
chốt tỉnh Bình Thuận ngày ngân 71,3%. Tỉnh khẳng định cuối Phúc đánh giá cao tỉnh bảo đảm
23/7 rằng đây là cố gắng lớn tháng 8 tới có thể giao mặt bằng giải ngân 100% vốn đầu tư công
của Bình Thuận mà các địa để khởi công 2 đoạn cao tốc Phan trong năm nay, “hôm nay cũng là
phương khác phải học tập, Thiết-Dầu Giây và Phan Thiết-Vĩnh cuộc kiểm tra về giải ngân vốn đầu
“chứ không phải cứ bàn lùi” Hảo. tư công của Bình Thuận”. Đây là cố
bởi Bình Thuận là một trung gắng lớn của Bình Thuận mà các
tâm du lịch dịch vụ, cũng Đồng tình với cam kết của Chủ địa phương khác phải học tập, “chứ
bị ảnh hưởng nặng nề bởi tịch UBND tỉnh về giải ngân đạt không phải cứ bàn lùi”. “Chính phủ,
COVID-19. 100% vốn đầu tư công trong năm Thủ tướng luôn quan tâm, đồng
nay, Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận hành với các đồng chí để tiếp tục
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ, “để thúc đẩy đổi mới, năng động, sáng
Bình Thuận Nguyễn có tiền phục vụ đầu tư công là một tạo, khai thác tốt tiềm năng, lợi thế
Ngọc Hai, 6 tháng đầu việc khó, nhưng khi đã có tiền mà để phấn đấu đạt kết quả cao nhất,
năm, tốc độ tăng trưởng không giải ngân được thì tỉnh Bình đóng góp đưa Bình Thuận giàu
kinh tế của tỉnh đạt 3,81%. Nổi bật Thuận sẽ có lỗi lớn với Chính phủ, mạnh”, Thủ tướng nói. Thủ tướng
nhất là giá trị sản xuất công nghiệp Thủ tướng Chính phủ và nhân dân Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh
đạt hơn 17.200 tỷ đồng, đây là trụ tỉnh nhà. Bình Thuận quyết tâm rằng, Bình Thuận có nhiều lợi thế
cột cũng là động lực tăng trưởng giải ngân hết theo kế hoạch”. so sánh trong phát triển như đất
kinh tế của tỉnh. Khó khăn nhất là đai rộng lớn, con người cần cù, có
tác động của dịch đối với ngành Lãnh đạo Bộ Tài chính đánh giá truyền thống văn hóa lịch sử phong
du lịch, thương mại và xuất khẩu. cao tốc độ giải ngân của tỉnh Bình phú, có cảng nước sâu, ngư trường
Lượng khách du lịch giảm 46%, Thuận, đồng thời cho biết, hơn lớn, có khoáng sản, năng lượng tái
doanh thu giảm hơn 37%. Tổng một tuần sau hội nghị trực tuyến
mức hàng hóa bán lẻ giảm 3,8% so toàn quốc của Thủ tướng và các
với cùng kỳ. Xuất khẩu hàng hóa chỉ
đạt 47%. Số doanh nghiệp đăng ký
mới tăng 325 doanh nghiệp (giảm
so với cùng kỳ là 9%).

Về tình hình giải ngân vốn đầu
tư công, lãnh đạo tỉnh cho biết, đến
30/6 đã giải ngân 38,4% trong tổng
vốn đầu tư phát triển từ ngân sách
(hơn 3.000 tỷ đồng) và cập nhật
đến ngày 21/7 là hơn 42%. Về các
công trình trọng điểm của Trung
ương trên địa bàn, tỉnh cho biết, đã

12 Số 8 - 2020

tạo… Trong nhiệm kỳ qua, tỉnh quyết Bình thuận với
tâm rất cao trong khắc phục khó khăn,
vươn lên trong phát triển. GRDP của 3 KHÂU ĐỘT PHÁ
tỉnh năm 2019 đứng thứ 32/63 tỉnh,
thành phố, thì 6 tháng đầu năm, Bình Dự án điện gió do nhà đầu tư nước ngoài thực hiện
Thuận đã vươn lên đứng thứ 18. tại thành phố Phan Thiết

Năm nay, tỉnh phấn đấu hoàn Về mục tiêu, nhiệm vụ phát triển trong giai đoạn 2020-
thành toàn diện các chỉ tiêu kinh tế, xã 2025, tỉnh Bình Thuận sẽ đẩy mạnh ứng dụng khoa học
hội, không thay đổi chỉ tiêu thu ngân - công nghệ, tích cực đổi mới, sáng tạo, chủ động liên
sách trong bối cảnh ảnh hưởng của kết, hợp tác và hội nhập; nâng cao hiệu lực, hiệu quả
dịch COVID-19. Đây là một trung tâm hoạt động quản lý nhà nước; huy động và sử dụng hợp lý, có
du lịch, dịch vụ của cả nước nhưng hiệu quả các nguồn lực; phát triển toàn diện, trọng tâm là phát
những chỉ tiêu đó không thay đổi thì triển 03 trụ cột: Công nghiệp năng lượng, chế biến; Du lịch, thể
là phấn đấu rất lớn, các tỉnh phải học thao biển; Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
tập. Bình Thuận là một trong những
địa phương tổ chức sớm hội nghị xúc Để thực hiện được mục tiêu này, địa phương đã đề ra 03
tiến đầu tư, đạt kết quả tích cực. khâu đột phá bao gồm:  Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực,
chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ có chuyên môn cao, có năng
Đồng thời, Thủ tướng chia sẻ rằng lực thực tiễn, phẩm chất đạo đức trong sáng, gần dân, trọng dân,
Bình Thuận đang chịu ảnh hưởng lớn có trách nhiệm với nhân dân; chú trọng xây dựng cán bộ nữ, cán
của khô hạn, triều cường xâm thực ở bộ trẻ có triển vọng và bảo đảm tính kế thừa. Tăng cường đầu
biển. Hạ tầng kinh tế-xã hội chưa đồng tư công và thu hút nguồn lực xã hội đầu tư xây dựng kết cấu hạ
bộ. Sự chồng lấn quy hoạch titan với tầng kỹ thuật. Đồng thời, đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng tiến
quy hoạch khác là điểm nghẽn chưa bộ khoa học - công nghệ vào phát triển sản xuất, nâng cao đời
được tháo gỡ kịp thời, ảnh hưởng đến sống nhân dân. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; tạo môi
sự phát triển kinh tế của tỉnh. trường thuận lợi thu hút đầu tư kinh doanh, liên kết, hợp tác, phát
triển.
Về một số nhiệm vụ thời gian tới,
trước hết Thủ tướng Nguyễn Xuân Việc thực hiện các khâu đột phá được kỳ vọng sẽ đưa tỉnh Bình
Phúc đề nghị tỉnh lo chống hạn, bảo Thuận phát triển nhanh và bền vững, mạnh về du lịch, năng lượng,
đảm nước sinh hoạt cho người dân, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với mức tăng GRDP bình
bảo vệ mùa màng, cây ăn quả. Cần quân  đạt  khoảng 7,3 -  7,5%/năm  trong giai đoạn 2020-2025;
tiếp tục làm tốt công tác quy hoạch, phấn đấu đến năm 2025,  tỷ trọng  công nghiệp - xây dựng
quản lý quy hoạch để không bị chồng chiếm 40% - 40,5%; dịch vụ chiếm 36,5% - 37%; nông - lâm - thủy
lấn, lãng phí. Tỉnh cần tập trung khâu sản chiếm 22% - 23% trong giá trị tăng thêm.
quan trọng này, không để mâu thuẫn,
gây thiệt hại lẫn nhau trong thời gian Theo binhthuan.gov.vn
đến, nhất là mâu thuẫn giữa khoáng
sản và du lịch.

Quan tâm thực hiện các giải pháp
tháo gỡ vướng mắc, khơi thông điểm
nghẽn cho phát triển.

Phát triển đồng bộ công nghiệp,
nông nghiệp, nhất là công nghiệp
chế biến; phát triển mạnh du lịch, đưa
ngành này thực sự trở thành ngành
kinh tế động lực, có thương hiệu trong
khu vực. Trong phát triển, chú ý hệ
thống doanh nghiệp; quản lý hiệu quả
tài nguyên, đất đai, chú trọng phát
triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Xây dựng chính quyền số, thương mại
điện tử. Thủ tướng đề nghị tỉnh tổ
chức tốt Đại hội Đảng.

PV

Số 8 - 2020 13

CHIẾN LƯỢC VÀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
Development Policy and Strategy

Nhữngnhiệmvụtrọngtâm

CỦA NGÀNH NĂNG LƯỢNG QUỐC GIA

Trước những vấn đề Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng phát biểu tại Diễn đàn cấp cao năng lượng Việt Nam 
ngành năng lượng
đang phải đối mặt, Phó lượng, cơ chế tài chính và huy mục đích tự dùng, cơ chế mua bán
Thủ tướng Trịnh Đình động vốn cho phát triển nguồn điện trực tiếp giữa nhà máy điện
Dũng đã nêu 5 nhóm nhiệm vụ điện và hệ thống truyền tải điện. năng lượng tái tạo và khách hàng
trọng tâm mà Chính phủ, Thủ Xây dựng cơ chế phát triển đột sử dụng điện, chính sách thuế
tướng Chính phủ đang tập trung phá đối với điện gió ngoài khơi xa khuyến khích sản xuất, sử dụng
chỉ đạo điều hành đối với ngành bờ, cơ chế đấu thầu, đấu giá cung năng lượng sạch, tái tạo…
năng lượng Việt Nam. cấp năng lượng phù hợp, đặc
biệt trong các dự án đầu tư năng Xây dựng quy định về lộ trình
Thứ nhất, Chính phủ tập trung lượng tái tạo, năng lượng mới, cơ đổi mới công nghệ trong ngành
chỉ đạo về hoàn thiện thể chế. chế khuyến khích phát triển các năng lượng. Phương tiện, thiết bị
dự án điện Mặt trời phân tán với sử dụng năng lượng phải loại bỏ
Trong đó, Phó Thủ tướng yêu và các tổ máy phát điện hiệu suất
cầu các bộ, ngành liên quan tập
trung sửa đổi, bổ sung các Luật
Điện lực, Luật Dầu khí, Luật Sử
dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả; xây dựng mới Luật Năng
lượng tái tạo. Đồng thời, cần sớm
nghiên cứu, xây dựng mới, bổ
sung điều chỉnh đồng bộ các văn
bản quy phạm pháp luật dưới các
luật này để hướng dẫn, triển khai
hiệu quả các nội dung mới, khắc
phục những tồn tại, bất cập, trong
hoạt động của ngành năng lượng
hiện nay.

Các cơ quan liên quan phải xây
dựng các cơ chế đặc thù trong
đầu tư phát triển các dự án năng

14 Số 8 - 2020

thấp không được xây dựng mới. nhiễm, thay thế bằng các nguồn lẻ điện đã được thực hiện theo cơ
Rà soát, sửa đổi, bổ sung các tiêu điện khí, đặc biệt ưu tiên phát chế thị trường, có sự kiểm soát của
chuẩn, quy chuẩn quốc gia trong triển hợp lý năng lượng tái tạo. Nhà nước. Ngành than còn khâu
lĩnh vực năng lượng… cung cấp than cho điện chưa thực
Thêm vào đó, Quy hoạch hiện theo đúng cơ chế thị trường.
Thứ hai, Phó Thủ tướng yêu phát triển điện lực quốc gia cần Còn ngành khí đã hoạt động cạnh
cầu các đơn vị tập trung xây dựng xác định rõ không gian bố trí các tranh khâu khai thác và nhập khẩu
Chiến lược phát triển ngành năng nguồn điện phù hợp với tiềm khí tự nhiên với một đầu mối thu
lượng và chiến lược phát triển các năng, lợi thế của mỗi vùng, miền mua tại thượng nguồn mỗi dây
phân ngành điện và than giai đoạn và địa phương, cũng như khả năng chuyền khí, hệ thống khí; cạnh
2021-2030, tầm nhìn đến năm giải toả công suất của các nguồn tranh kinh doanh nhập khẩu và
2045. Đồng thời, nghiên cứu, xây điện. Quy hoạch phát triển hệ phân phối trên thị trường nội địa
dựng chiến lược nhập khẩu năng thống truyền tải hiện đại, thông đối với các loại LPG, CNG, LNG.
lượng dài hạn, chiến lược bảo vệ minh, kết nối với các quốc gia láng
môi trường quốc gia. giềng, bảo đảm vận hành an toàn, “Thủ tướng Chính phủ đã chỉ
tin cậy và hiệu quả. Trên cơ sở quy đạo xây dựng và sớm hoàn thiện
Riêng đối với chiến lược ngành hoạch định hướng, phải tập trung Đề án phát triển thị trường năng
dầu khí, Phó Thủ tướng cho biết, xây dựng kế hoạch để thực hiện lượng cạnh tranh đến năm 2030,
chiến lược sẽ được xây dựng sau quy hoạch, trong đó, xác định rõ tầm nhìn đến năm 2045, bảo đảm
khi Ban Cán sự Đảng Chính phủ kế hoạch phát triển các nguồn bám sát các chủ trương, định
tổng kết, báo cáo Bộ Chính trị điện và hệ thống truyền tải cho hướng, giải pháp tại Nghị quyết
tổng kết Nghị quyết số 41-NQ/TW các giai đoạn 5 năm và hằng năm 55. Trong đó, sớm đưa thị trường
ngày 23/7/2015 của Bộ Chính trị. làm cơ sở để huy động các nguồn bán lẻ điện cạnh tranh vào thí
lực đầu tư thực hiện. điểm năm 2022 và phấn đấu có thị
Thứ ba, lãnh đạo Chính phủ trường hoàn chỉnh từ năm 2023;
giao các cơ quan tập trung xây Thứ tư, về chuyển đổi ngành vận hành thị trường than cạnh
dựng các quy hoạch phát triển năng lượng theo cơ chế thị trường, tranh đầy đủ tại các phân khúc
ngành năng lượng gồm Quy hoạch Phó Thủ tướng cho biết, thời gian thị trường than giai đoạn 2026-
tổng thể năng lượng quốc gia, Quy qua, Thủ tướng Chính phủ cũng 2030. Các cơ quan liên quan cần
hoạch phát triển điện lực quốc gia, quan tâm chỉ đạo thực hiện xây đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu,
Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung dựng cơ chế, thể chế chuyển đổi thí điểm mô hình thị trường cạnh
ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia. ngành năng lượng sang hoạt động tranh phân phối khí đường ống
theo cơ chế thị trường. Cho đến hạ nguồn, từng bước đồng bộ thị
“Hiện nay, Thủ tướng Chính nay, ngành điện Việt Nam đã hoạt trường khí với thị trường điện ở
phủ đang chỉ đạo Bộ Công Thương động với mô hình thị trường bán nước ta”, Phó Thủ tướng nêu.
đẩy nhanh tiến độ xây dựng các buôn điện cạnh tranh (từ đầu năm
quy hoạch trên, trình Thủ tướng 2019) và việc điều chỉnh giá bán VÂN PHƯƠNG
Chính phủ phê duyệt, đặc biệt
là Quy hoạch phát triển điện lực
quốc gia sẽ phải được phê duyệt
ngay trong năm 2020”, Phó Thủ
tướng nhấn mạnh.

Đối với Quy hoạch phát triển
điện lực quốc gia, Phó Thủ tướng
yêu cầu quy hoạch này phải xác
định rõ quy mô nguồn điện trong
từng giai đoạn cụ thể. Cùng với đó
xác định rõ cơ cấu các nguồn điện
để bảo đảm phù hợp với khả năng
cung cấp của nguồn năng lượng
sơ cấp nhằm tăng cường tính tự
chủ về năng lượng của đất nước,
đặc biệt là nguồn năng lượng tái
tạo, bảo đảm an toàn, ổn định,
hiệu quả cho hệ thống, giảm dần
những nguồn nhiệt điện gây ô

Số 8 - 2020 15

KINH TẾ - DOANH NGHIỆP
Economics- Enterprises

GẦN NỬA THẾ KỶ

XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU KHÓA
SỐ 1 VIỆT NAM

Từ một nhà máy do Tiệp Khắc giúp đỡ xây dựng từ năm chiến tranh, Công ty
Cổ phần Khóa Việt-Tiệp đã vươn mình trở thành một đơn vị sản xuất tiên tiến
với máy móc hiện đại nhập khẩu từ các nước công nghiệp phát triển. Trải qua
chặng đường gần nửa thế kỷ hình thành và phát triển, Công ty Cổ phần Khóa
Việt-Tiệp đã khẳng định vững chắc vị thế thương hiệu khóa số 1 của đất nước,
đã gắn bó và tạo niềm tin trong cuộc sống của nhiều thế hệ người Việt và cộng
đồng quốc tế, đặc biệt là khu vực các nước Đông Nam Á.

Đoàn kết vượt khó Phó TGĐ Lê Đức Phương giới thiệu về hoạt động của Công ty với các nhà báo.
Đại diện lãnh đạo của Công
ty, ông Lê Đức Phương, Phó Tổng nhiều vào thị trường, sản phẩm động sản và xây dựng còn trầm
Giám đốc vui vẻ chia sẻ với nhóm của công ty phải cạnh tranh khốc lắng, việc đưa sản phẩm vào các
phóng viên chúng tôi về những liệt với sản phẩm của các doanh công trình xây dựng vẫn còn nhiều
thuận lợi trong hoạt động sản xuất nghiệp trong nước và nước ngoài. khó khăn…ảnh hưởng không nhỏ
và kinh doanh thời gian qua. Đó Bên cạnh đó, nạn hàng giả, hàng đến tình hình sản xuất kinh doanh
là duy trì hoạt động ổn định,bảo nhái, chiến tranh thương mại Mỹ- của công ty. Nhưng nhờ phát huy
vệ được uy tín sản phẩm, tiếp tục Trung, dịch COVID-19 lan rộng ảnh truyền thống đoàn kết vượt khó,
khẳng định khóa Việt – Tiệp là hưởng đến việc tiêu thụ sản phẩm năm 2019 giá trị sản xuất công
thương hiệu lớn trên thị trường. trong khi giá cả vật tư hàng hóa, nghiệp đạt 878,41 tỷ đồng, đạt
Đặc biệt, trong tình hình mới, công nguyên nhiên liệu, dịch vụ trải qua 97,6% so với kế hoạch (so với cùng
ty có nhiều bước chuyển biến nhiều biến động, thị trường bất kỳ đạt 103,65%); tổng sản phẩm
thay đổi tích cực trong công tác
thị trường, công tác quản lý cũng
như khoa học công nghệ. Lãnh đạo
công ty đặc biệt nhấn mạnh đến
truyền thống đoàn kết nội bộ, nhất
là việc đội ngũ cán bộ luôn hướng
về mục tiêu chung quyết tâm phát
triển doanh nghiệp. Đồng thời,
công ty luôn nhận được sự quan
tâm giúp đỡ, ủng hộ của lãnh đạo
thành phố, lãnh đạo Tổng công ty
ĐTPT hạ tầng đô thị. Một lợi thế
nữa mà công ty biết tận dụng đó là
hệ thống bạn hàng trong cả nước.
Nhưng không phải là công ty
không gặp khó khăn khi tình hình
sản xuất kinh doanh phụ thuộc

16 Số 8 - 2020

Thiết bị hiện đại của Công ty

sản xuất đạt 22,03 triệu sản phẩm Mẫu chìa khóa an toàn hàng năng động.
(sản phẩm quy đổi) so với kế hoạch tổ chức. Các sản phẩm của Công ty Với tổng mức đầu tư năm 2020
đạt 91,8%, so với cùng kỳ bằng phấn đấu đạt danh hiệu hàng Việt
103,39%; doanh thu đạt 1011,03 Nam chất lượng cao năm 2020 do khoảng 40 tỷ đồng để cải tiến công
tỷ đồng; nộp ngân sách đạt 27,38 người tiêu dùng bình chọn. nghệ sản xuất theo hướng tự động
tỷ đồng; đảm bảo công ăn việc hóa cao nhằm nâng cao chất lượng
làm cho người lao động; ở công ty Đổi mới sản phẩm và phương sản phẩm, tăng khả năng cạnh tra-
không có người nghỉ việc vì thiếu thức tiêu thụ nh nhờ thay đổi mẫu mã, đa dạng
việc làm, thu nhập bình quân đầu hóa sản phẩm cho các loại cửa khác
người đạt 7,8 triệu đồng/người/ Bất chấp các khó khăn nêu trên, gỗ, ưu tiên sản phẩm dùng cho
tháng, bằng 104% so với 2018; ban lãnh đạo công ty đã họp bàn cửa nhôm hệ, hy vọng Công ty Cổ
từng bước cải thiện điều kiện làm tìm giải pháp hóa giải, đặc biệt là phần Khóa Việt-Tiệp sẽ tiếp tục
việc cho người lao động, đầu tư về công tác tiêu thụ sản phẩm, khẳng định thương hiệu khóa số
các thiết bị tự động, thay đổi công công ty tiếp tục nghiên cứu đổi mới 1 của đất nước và tăng cường xuất
nghệ giảm sức lao động cho người phương pháp bán hàng, tiếp cận khẩu, đạt được doanh thu riêng từ
lao động. Công tác đầu tư đúng thị trường, tạo kênh phân phối các sản phẩm mới là 30 tỷ đồng, đồng
hướng, hiệu quả, từng bước hiện công trình xây dựng, dự án và các thời thực hiện thắng lợi kế hoạch
đại hóa công ty. nhà sản xuất cửa, tăng cường công năm 2020 và những năm tiếp theo.
tác marketing, xây dựng thương
Năm 2019, công ty tiếp tục hiệu, tìm kiếm đối tác xuất khẩu, HOÀNG VIỆT
duy trì mức doanh thu trên 1000 vừa quảng bá thương hiệu Việt
tỷ và đã đề nghị Thủ tướng Chính Tiệp vừa tăng cường chống hàng
phủ tặng Bằng Khen cho tập thể giả hàng nhái, củng cố quan hệ
người lao động của Công ty. Công với bạn hàng bằng chính sách bán
đoàn Công ty là công đoàn vững
mạnh, xuất sắc. Đảng bộ Công ty
là Đảng bộ trong sạch, vững mạnh,
xuất sắc, tiêu biểu; Sản phẩm khóa
Việt-Tiệp đã lọt vào top 500 doanh
nghiệp lớn nhất Việt Nam VNR500;
Sản phẩm khóa Việt-Tiệp đạt Top 1
hàng Việt Nam chất lượng cao năm
2019 do Sở Công thương và Ban
chỉ đạo “Cuộc vận động người Việt
Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”

Số 8 - 2020 17

KINH TẾ - DOANH NGHIỆP
Economics- Enterprises

Than Mạo Khê:

7 GIẢI PHÁP CHỦ YẾU
ĐỂ PHÁT TRIỂN

Đến Công ty Than Mạo lợi sản xuất kinh doanh trong toàn trình sản xuất than. Song với các
Khê trong những ngày Tập đoàn. Nhưng năm qua vẫn là biện pháp chỉ đạo quyết liệt của
hè nắng như đổ lửa một năm khó khăn cho công tác Tập đoàn TKV đặt ra mục tiêu An
trên khai trường nhưng chuẩn bị diện sản xuất nguyên Toàn – Đổi Mới - Phát Triển  và
chúng tôi cảm thấy bớt oi bức khó nhân do chất lượng vỉa than rất cùng với truyền thống “  Đoàn
chịu khi thấy những hàng cây  tươi xấu, điều kiện địa chất thay đổi kết – Kỷ luật – Đồng tâm”, dưới
tốt không hề phủ bụi quanh khu lớn so với kế hoạch huy động tài sự chỉ đạo quyết liệt của bộ máy
nhà điều hành, nhà xưởng, bếp ăn, nguyên do khai thác cuối dự án, điều hành cùng sự cố gắng của
nhà tập thể của cán bộ công nhân huy động các vỉa giáp phay, khấu toàn bộ CBCNV than Mạo Khê đã
viên công ty. Ngay trên đường tới tận thu tài nguyên được phản ánh chung sức vượt qua khó khăn để
công ty, những hàng cây phượng qua giá trị sụt giảm doanh thu là thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch
vĩ bung hoa lửa xen lẫn những 80 tỷ đồng. Công tác thực hiện dự được giao. Những con số rất ấn
chùm bằng lăng tím bên hè phố án khai thác dưới mức -150 chậm tượng của công ty là than nguyên
đã chứng tỏ công tác vệ sinh tiến độ, đang dừng thi công một khai: 1.925.000 tấn, than sạch sản
an toàn lao động và bảo vệ môi số gương lò do dự án điều chỉnh. xuất:  1.806.000 tấn, tiêu thụ than
trường được lãnh đạo công ty rất Ngoài ra, do thời gian đấu thầu 1.806.000  tấn, doanh thu than
coi trọng. gói thầu số 50 kéo dài hơn dự kiến :2.268.000 triệu đồng, tiền lương
dẫn đến phải điều chỉnh lại kế bình quân:  15,6 trđ/ng/thg.
Thật khó hình dung tiền thân hoạch đào lò, số mét lò thuê ngoài
của công ty là Mỏ Than Mạo năm 2019 giảm 1.023 m so với Tình hình kinh tế năm 2020
Khê, được khai thác từ thời Pháp kế hoạch làm ảnh hưởng tới lịch dự báo tốc độ tăng trưởng chậm
thuộc. Trong quá trình phát triển, lại và thiếu ổn định do ảnh hưởng
công ty đã có những lần thay đổi
tên và mô hình hoạt động và nay Giây phút giao ca
là Công tyThan Mạo Khê -TKV,
đơn vị thành viên của Tập đoàn
Công nghiệp Than -Khoáng sản
Việt Nam.

 Lãnh đạo công ty cho biết mặc
dù năm 2019 kinh tế trong nước
có chuyển biến tích cực, một số
mặt hàng chủ chốt giảm giá (xăng
dầu giảm 10%; sắt thép giảm 5%)
so với đầu năm đã giúp giảm được
chi phí giá thành sản xuất của
toàn Tập đoàn. Bên cạnh đó nhu
cầu tiêu thụ của thị trường tăng
cao bao gồm các chủng loại than
cám 5,6 nay còn có thể tận thu chế
biến tiêu thụ các loại cám 7b,c và
cám 8a,b,c đã góp phần cho thắng

18 Số 8 - 2020

Phát động thi đua là động lực tăng năng suất lao động Tập đoàn giao ; 3. Tăng cường quản
lý tài nguyên, bảo vệ môi trường; 4.
kinh tế toàn cầu về căng thẳng xuất phải tập trung các biện pháp Tiếp tục tăng cường công tác kiểm
thương mại leo thang, diễn biến tích cực để hoàn thành kế hoạch tra bảo vệ ranh giới mỏ và an ninh
dịch bệnh COVID-19 phức tạp, sản xuất ngay từ tháng đầu, quý trật tự; 5. Chăm lo phát triển nguồn
công ty đã nhận thức được những đầu, đồng thời coi trọng công nhân lực; 6. Tăng cường công tác ,
khó khăn trong   triển khai thực tác quản trị chi phí để đảm bảo phối hợp các cơ quan tại địa phương
hiện kế hoạch SXKD Tập đoàn sản xuất kinh doanh có hiệu quả đảm bảo sự phát triển hài hòa trên
Công nghiệp Than - Khoáng sản kế hoạch phối hợp kinh doanh địa bàn. Đặc biệt phối hợp với cấp
Việt Nam giao như khai thác than năm 2020 Tập đoàn - TKV giao, ủy chính quyền địa phương; 7. Phối
hầm lò ngày càng xa trung tâm, với  Mục tiêu chung:  An toàn hợp chặt chẽ giữa chuyên môn,
các chi phí về thông gió tăng cao, – Đổi Mới - Phát Triển  và  Mục các tổ chức đoàn thể chủ động xây
chi phí ngăn ngừa cháy nội sinh, tiêu cụ thể: Than nguyên khai: dựng các giải pháp điều hành kế
chi phí chuyển diện sản xuất, 1.900.000 tấn (HL: 1.650.000tấn, hoạch năm 2020 nhằm phát huy tối
thăm dò địa chất làm giá thành LT: 250.000 tấn); Than sạch sản đa sức mạnh và tiềm năng lợi thế
tăng;Công tác khai thác than lộ xuất:  1.806.000  tấn;Tiêu thụ của Công ty. Đẩy mạnh công tác
thiên, bóc đất bị ảnh hưởng bởi than: 1.806.000  tấn; Doanh thu truyền thông, tuyên truyền, hướng
việc thỏa thuận với các khu dân cư than:2.268.000 triệu đồng;Tiền dẫn đến các đơn vị, người lao động,
triển khai nổ mìn tác động rất lớn lương bình quân:  15,6 trđ/ng/thg. để tất cả mọi người trong đơn vị
đến thực hiện khối lượng kế hoạch phải hiểu rõ khó khăn thách thức,
đề ra; Tài nguyên các vỉa có chất Nhận thức những khó khăn tạo ra sự đồng thuận nhằm SXKD có
lượng than tốt đã dần huy động thách thức và tận dụng, nắm bắt hiệu quả.
vào các năm trước, đến giữa năm cơ hội, tập thể lãnh đạo và đội ngũ
2020 các diện V6 , V9BT có chất CBCNV công ty đã bắt tay ngay vào  Chia tay cán bộ công nhân viên
lượng tốt sẽ hết dẫn đến việc thực việc thực hiện quyết liệt 7 giải pháp Than Mạo Khê trong không khí
hiện được cơ cấu phẩm cấp, chất chủ yếu để phát triển là 1. Tập trung phấn khởi khi công ty vừa tổ chức
lượng Tập đoàn giao là hết sức các biện pháp đảm bảo công tác thành công Hội nghị người lao
khó khăn. Bên cạnh đó, Tập đoàn an toàn trong sản xuất và đầu tư động năm 2020, đất nước đẩy lui
giao cho Công ty 150.000 tấn than công nghệ để nâng cao năng suất dịch COVID-19, chiếc lò xo trong
ngoài phẩm cấp than nguyên khai và chất lượng than; 2. Ổn định sản mùa dịch nén lại nay bung ra như
cũng là thách thức lớn cần phải có xuất, tập trung chỉ đạo các biện lời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc,
kế hoạch ngay từ đầu năm. pháp, điều hành nâng cao chất chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng
lượng phẩm cấp than, đẩy mạnh với  khí thế thi đua cả Tập đoàn,
  Tập thể lãnh đạo công ty tiêu thụ, tăng cường quản trị chi Truyền thống công nhân vùng mỏ
nhận thức việc điều hành sản phí, tiết kiệm chi phí theo kế hoạch - Truyền thống ngành than, CBCNV
Than Mạo Khê luôn đoàn kết đồng
lòng thi đua lao động sản xuất thực
hiện thắng lợi các chỉ tiêu kế hoạch
SXKD, xây dựng Công ty than Mạo
Khê ngày càng phát triển.

HƯƠNG XUÂN

Số 8 - 2020 19

KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
Science and Techonology

Mốilươngduyên

GIỮANGHỆTHUẬT
VÀKHOAHỌC

Bảo tàng Lịch sử tự nhiên - National Museum of Natural History là một trong những bảo tàng lớn nhất của Viện Smithsonian -
một học viện nghiên cứu về bảo tàng của chính phủ Mỹ 

NGHỆ THUẬT những sinh vật có đôi mắt và cơ thể
LÀ MỘT CÔNG CỤ SẮC BÉN khác biệt với bản thân con người
ĐỂ KỂ MỘT CÂU CHUYỆN chúng ta, nghệ thuật có thể giúp
chúng ta trải nghiệm những phần
VỀ KHOA HỌC khó tưởng tượng này của thế giới
Với nhiều ngành khoa học liên tự nhiên và làm sáng tỏ những
quan đến những điều kỳ lạ nhất khám phá khoa học mới.
của thế giới động vật, đại loại như

20 Số 8 - 2020

.Karen Osborn - nhà động vật học và động vật không xương sống tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia đã sử dụng nhiếp ảnh
để giúp mọi người kết nối với các động vật biển khó nhìn như loài sứa biển sâu này

Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên mắt và cơ thể khác biệt với bản thuật tương tác tại Đại học mỹ
Quốc gia Mỹ (National Museum thân con người chúng ta, nghệ thuật Maryland, đã đến bảo tàng để
of Natural History) nằm trong một thuật có thể giúp chúng ta trải làm việc với các bộ sưu tập những
quần thể với rất nhiều Bảo tàng tại nghiệm những phần khó tưởng con sứa sống. Trong khi quan tâm
công viên National Mall Quốc gia tượng này của thế giới tự nhiên chăm sóc chúng trong phòng thí
ở thủ đô Washington DC, Mỹ. Đây và làm sáng tỏ những khám phá nghiệm, Payne cũng đưa những
là một trong những bảo tàng khoa khoa học mới. người bạn không xương sống của
học tự nhiên lớn nhất thế giới với mình đến bảo tàng và kể cho khách
hàng chục triệu lượt khách đến Phòng trưng bày Động vật tham quan về cấu tạo sinh học của
tham quan trong năm. không xương sống của Bảo tàng loài sứa.
lịch sử tự nhiên quốc gia (Mỹ)
Bảo tàng được khai trương trông đợi rất nhiều vào trí tưởng Khách tham quan luôn hỏi cô
từ năm năm 1910, hiện viện tượng nghệ thuật để trưng bày cùng một câu hỏi, làm thế nào để
Smithsonian quản lý. Hơn một các sinh vật sống ở dưới đại sứa có thể đốt? Tuy cô đã có câu
trăm năm tồn tại, bảo tàng sở hữu dương sâu thẳm và luôn kỳ quái. trả lời khoa học cho họ nhưng vẫn
sưu tập với 126 triệu mẫu vật gồm cảm thấy rất khó để giải thích việc
thực vật, động vật, hóa thạch, Từ việc truyền tải kiến thức các tế bào chích siêu nhỏ phát ra từ
khoáng vật, đá, thiên thạch, di cho những khách tham quan những xúc tu mềm oặt mà không
cốt và các hiện vật văn hoá về lịch bảo tàng ham hiểu biết đến có hình ảnh rõ ràng.
sử loài người. Đây cũng là nơi có cách tiếp cận mang tính sáng
khoảng 185 nhà khoa học lịch sử tạo đối với quy trình khoa học, Chính vào thời điểm đó, một
tự nhiên chuyên nghiệp - nhóm nghệ thuật luôn là một thành ý nghĩ vụt lóe lên trong tâm trí
các nhà khoa học chuyên nghiên phần quan trọng của khoa học Payne. Cô có thể chỉ cho khách
cứu về lịch sử tự nhiên và văn hoá trong phòng trưng bày động tham quan cách sứa đốt bằng công
lớn nhất trên thế giới. vật không xương sống và trong cụ nghệ thuật. Payne ngay lập tức
toàn bảo tàng. được làm việc trong cửa hàng điêu
VÌ SAO KHOA HỌC LẠI CẦN ĐẾN khắc tại trường của cô và vui mừng
NGHỆ THUẬT? NGHỆ THUẬT mang các tế bào chích siêu nhỏ để
KHIẾN GIÁO DỤC KHOA HỌC mọi người có thể quan sát đầy đủ.
Nghệ thuật là một công cụ
sắc bén để kể một câu chuyện về TRỞ NÊN CUỐN HÚT Payne đã lập một mô hình 3D
khoa học. Với nhiều ngành khoa Alia Payne là một trong số các của một trong những tế bào chích
học liên quan đến những điều kỳ họa sĩ làm việc cùng với các nhà mà các xúc tu sử dụng, được gọi
lạ nhất của thế giới động vật, đại khoa học trong đủ mọi các loại dự tên một loài giun tròn mà du khách
loại như những sinh vật có đôi án thuộc gian trưng bày Động vật có thể chạm vào và tương tác. Mô
không xương sống. hình đã cho khách thấy sứa đốt
Alia Payne, chuyên ngành Nghệ

Số 8 - 2020 21

KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
Science and Techonology

bỏng rát và giúp Payne giải thích trách và nhà động vật học chuyên Osborn đã tận dụng năng khiếu
cách chăm sóc người bị sứa đốt. về động vật không xương sống tại nghệ thuật của mình để cho mọi
bảo tàng. Cô đã tập trung vào các người thấy những loài động vật
“Tôi đã luôn yêu thích nghệ sinh vật kỳ lạ của môi trường sống tầng nước giữa khó nắm bắt, khó
thuật vì nó luôn mang tính giáo lớn nhất đại dương - tầng nước nhìn thấy nhưng chúng đẹp mê
giáo dục. Chúng ta học hỏi dễ giữa. Osborn khám phá vùng nước hồn và rất kỳ lạ.
dàng hơn khi có thứ gì đó để chơi rộng lớn giữa đáy biển và bề mặt
và tương tác” – Payne chia sẻ. này để nghiên cứu cách thức động “Vì vậy, tôi bắt đầu học nhiếp
vật thích nghi với môi trường tối ảnh. Nhiếp ảnh thực sự rất quan
Đó không phải là lần duy nhất tăm khan hiếm thức ăn này. trọng vì những con vật này không
cô lập mô hình 3D khi sử dụng có vẻ gì tuyệt vời khi chúng được
năng khiếu nghệ thuật của mình Các sinh vật tầng nước giữa, bảo quản trong một cái lọ thủy tinh
để chia sẻ kiến thức khoa học. chẳng hạn như quần thể động trong các bộ sưu tập ở bảo tàng”,
Trong Ngày bạch tuộc thế giới, cô vật giáp xác nhỏ có 11 loại mắt Osborn nói.
đã vẽ một biếm họa về một con khác nhau, sở hữu đủ mọi loại tính
bạch tuộc thoát ra từ một chiếc lon năng độc đáo để giúp chúng sống Osborn cũng đã sử dụng kiến
nhờ thân hình không xương uốn sót trong môi trường khắc nghiệt. thức nghệ thuật của mình để giúp
éo để kể với những người hâm mộ Nghiên cứu của Osborn giúp thiết kế các triển lãm cho bảo tàng
trên Instagram của viện bảo tàng chúng ta hiểu được những con vật như những gian trưng bày “Cuộc
về cấu trúc sinh học độc đáo của này xuất hiện như thế nào. sống trong một khối nước”, một
sứa. Payne chia sẻ: “Vấn để là mang hình ảnh sống động về thế giới
yếu tố giải trí vào khoa học nhằm Các nghiên cứu của tiến sĩ đại dương siêu nhỏ. Osborn đã sử
tạo ra một sân chơi cho mọi người Osborn về động vật rất cuốn hút dụng mô hình 3D của sinh vật phù
ở mọi lứa tuổi có thể cùng nhau khi quan sát chúng trong tự nhiên. du và rất nhiều bức ảnh đẹp để
học hỏi”. Tuy nhiên, mấy ai được dùng các tái tạo sự sống ở tầng nước giữa
thiết bị dưới biển sâu để nhìn thấy nhằm giúp khách tham quan trải
NGHỆ THUẬT MỞ CỬA SỔ chúng trực tiếp. “Khi bạn muốn nghiệm khu vực khó tiếp cận này
VÀO THẾ GIỚI TỰ NHIÊN mọi người coi trọng những loài dưới đại dương.
Trong khi giúp xã hội trải động vật mà bạn quan tâm, bạn
nghiệm khoa học thì nghệ thuật đã phải đưa cho họ thứ gì đó để NGHỆ THUẬT GIÚP
cũng giúp các nhà khoa học hiểu tiếp tục. Tôi muốn cho mọi người HOÀN THIỆN
về thế giới tự nhiên. thấy những gì tôi thấy ở động vật”-
Tiến sĩ Karen Osborn, người phụ Osborn chia sẻ. QUY TRÌNH KHOA HỌC
Nghệ thuật thậm chí ảnh hưởng

Mô hình bằng đất sét của
Payne về một tế bào châm
chích của sứa, được gọi là

tuyến trùng

22 Số 8 - 2020

Alia Payne đã vẽ theo dạng phim
hoạt hình để mô tả con bạch tuộc
này thoát khỏi một cái lọ thủy tinh

như thế nào để truyền đi thông
điệp bảo vệ các loài động vật biển

đến cách thức các nhà khoa học Bức ảnh con bạch tuộc (Cirrothauma m Huri) dưới biển sâu Osborn chụp
làm khoa học.
Bức ảnh mô hình con giun biển Tomopteris đang bơi
Nghiên cứu của Osborn khi
xem xét các hình thái động vật Số 8 - 2020 23
làm sáng tỏ hơn về cấu trúc cơ thể,
cách chúng di chuyển và những bộ
phận cơ thể khác nhau giúp chúng
ta có thể biết về sự tiến hóa của
động vật.

Nhóm của tiến sĩ Osborn cũng
đang xem xét cách một con giun
Tomopteris - loài động vật không
xương sống bơi tự do để giúp
ngành công nghệ chế tạo robot
phát triển những robot tốt hơn,
nhẹ hơn và cơ động hơn.

Những nghiên cứu này không
chỉ là vấn đề khoa học mà còn phải
có một tâm hồn nhạy cảm, một
góc nhìn nghệ thuật để thấy được
cuộc sống kỳ lạ và cuốn hút của các
sinh vật khác sống giữa đất liền và
biển. “Cần có con mắt “tinh đời” và
được đào tạo chuyên sâu để phân
biệt các hình thái khác nhau. Tôi vẽ
tranh minh họa, phác họa và chụp
ảnh con vật để hiểu cấu trúc của nó
- Osborn giải thích.

Khả năng chú ý cẩn thận đến
các mẫu, hình dạng và các tỷ lệ
hình học giúp các nhà khoa học
quan sát và khám phá chính xác
các trụ cột chính của quy trình
khoa học. Nó cũng giúp họ tạo ra
hình ảnh rõ ràng từ dữ liệu thu thập
được. Cụ thể là những đồ thị, hình
vẽ và minh họa khoa học đều trở
nên sinh động và dễ hiểu hơn khi
thực hiện bằng nghệ thuật.

KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
Science and Techonology

NGHỆ THUẬT CÓ VỊ TRÍ Các mẫu vật về động vật không xương sống
TRONG KHOA HỌC tại National Museum of Natural History

Nhiều họa sĩ có thiên hướng KHI NGHỆ THUẬT KỂ CÂU của các nhà khoa học bằng những
khoa học tìm đường đến lĩnh vực CHUYỆN KHOA HỌC khám phá đầy nghệ thuật.
minh họa khoa học, nơi họ giúp
ghi lại những khám phá khoa học Nếu thiếu nghệ thuật thì các Nhờ kết hợp khoa học với trí
mới và làm cho những phần trừu loài động vật không xương sống tưởng tượng khi kể chuyện khoa
tượng của khoa học trở nên dễ độc đáo sinh sống ở đại dương học, nghệ thuật giúp làm nổi bật vẻ
hiểu hơn. được nghiên cứu tại bảo tàng cũng đẹp của những loài động vật không
sẽ bị ẩn giấu trong các bộ sưu tập. xương sống ở đại dương, ngay cả
Cuối năm ngoái, tiến sĩ Allen Sáng tạo nghệ thuật mang lại cơ những loài chỉ phù hợp với phim
Collins, người phụ trách và nhà hội để các sinh vật đó thể hiện kinh dị. Như vậy nghệ thuật kết nối
nghiên cứu về động vật không màu sắc tươi sáng, cơ thể quyến mọi người cùng óc tò mò bẩm sinh
xương sống tại bảo tàng cùng nhà rũ và sự thích nghi đầy lý thú đối của họ với sự kỳ lạ của vương quốc
minh họa khoa học, Nick Bezio đã với các nhà khoa học của viện bảo động vật tại các bảo tàng.
làm việc với một nhóm nhà khoa tàng, khách tham quan và toàn thế
học để mô tả những khối chất giới. Đến lượt mình, nghệ thuật cố Đó cũng chính là lý do vì sao
nhờn mà họ tìm thấy bị rò từ sứa kết các nhà khoa học bằng sự sáng khoa học luôn cần đến nghệ thuật.
biển Cassiopea, là loài có một tạo và hỗ trợ quá trình nghiên cứu
khả năng kỳ lạ là tiết ra những TRUNG ĐẠI VŨ
quả bóng chất nhờn mà các nhà (Theo Smithsonian Magazine)
nghiên cứu gọi đùa là “lựu đạn
nhầy nhụa”. Chúng cũng gây ra
các cú đốt như một xúc tu của con
sứa. Nhóm nghiên cứu gọi chất
nhờn đó là cassiosome mà mọi
người gặp phải khi bơi ở biển.

Bằng cách giải phẫu, các nhà
nghiên cứu đã giải thích được
cách bong bóng nhầy đó có thể
chích mà không cần bản thân
con sứa. Thông thường, các nhà
nghiên cứu sẽ sử dụng các bức
ảnh để ghi lại cấu trúc mới, nhưng
họ không thể thu được bức ảnh
đầy đủ của cassiosome sau khi
thử nhiều phương pháp chụp
ảnh siêu nhỏ. Đây chính là lúc vai
trò của một họa sĩ minh họa như
Bezio được phát huy. “Tôi đã từng
có thể tạo ra một hình ảnh ở giữa
cho thấy những gì bạn đang nhìn
giống như một khối u có lông”, -
Bezio nói đùa.

Anh đã phác thảo nhiều bản
vẽ với nhóm, cuối cùng dừng lại
ở bức mô tả các lớp bên trong và
bên ngoài của loài sứa cassiosome.
Bezio được truyền cảm hứng từ các
họa sĩ chuyên minh họa khoa học
khác, những người đã tạo ra những
hình ảnh tương tự để mô tả các lớp
khác nhau của lớp vỏ Trái đất.

24 Số 8 - 2020

MŨ NGĂN nCoV CỦA SINH VIÊN VIỆT

VIHELM LÀ MŨ CHỐNG DỊCH ĐƯỢC THIẾT KẾ DỰA TRÊN CƠ CHẾ MẶT NẠ PHÒNG
ĐỘC, GIÚP NGƯỜI DÙNG NGĂN VIRUS, ĐÃ LỌT VÀO CHUNG KẾT CUỘC THI SÁNG TẠO
QUỐC TẾ ICAN.

Nhà sáng chế Nguyễn chất liệu sử dụng để làm vỏ mũ,
Đình Nam từ Đức về găng tay (làm sao để đảm bảo an
nước tránh Covid-19 toàn và vẫn tối ưu về kinh tế), thời
cuối tháng 5/2020, gian sử dụng mũ tiện nghi lâu
đã ra đề bài và Đỗ Trọng Minh
dài, giao tiếp thuận lợi.
Đức, du học sinh lớp 11 trường
Với một sản phẩm đặc thù
Montverde Academy (Mỹ) và
như Vihelm, yếu tố then chốt
Trần Nguyễn Khánh An, học sinh
vẫn là đảm bảo các tiêu chuẩn
lớp 8 Trường Song Ngữ Quốc tế
về an toàn trong y tế. “Điều em
Hanoi Academy, đã phát triển
băn khoăn nhiều nhất chính là
thành công Vihelm.
bộ lọc không khí, làm thế nào để
Sau hơn 2 tháng triển khai, Thầy Trịnh Minh Giang, Chủ tịch YDLI - vườn ươm tài năng lưu thông mạnh hơn, đạt chuẩn.
mũ được hoàn thiện và đăng trẻ, trao đổi về sản phẩm với hai bạn Đức, An (bên trái). Team em đã thử dùng cả quạt
ký sáng chế. Phiên bản thứ hai Ảnh: P. Nam.
trong CPU của máy tính nhưng
được nâng cấp, hôm 1/8 đã gửi
tham dự cuộc thi Đổi mới Sáng tạo phải làm việc trong điều kiện phòng chưa đạt, cần loại quạt làm mát
Quốc tế ICAN lần thứ 5, năm 2020, chống dịch bệnh. công suất lớn hơn”.

Khi đội mũ bảo hộ, không khí Khánh An giải thích thêm: “Vật liệu
do Mỹ và Canada đồng tổ chức, sẽ được bơm liên tục qua một bộ chính được sử dụng để làm ra Vihelm
được Ban Tổ chức công bố lọt vào màng lọc virus, khiến virus không là nhựa PVC cho phần khung mũ và
vòng chung kết. thể lây xuyên qua. Với hệ thống quạt vải latex trên 6 lỗ tròn. Vì nguyên liệu

Đặt tên sáng chế là “Vihelm” - Mũ làm thoáng khí được thiết kế, mũ sẽ chủ yếu là nhựa và vải ở Việt Nam có
chống dịch của Việt Nam, Minh Đức không bị đọng hơi nước bên trong. sẵn nên chiếc mũ hoàn toàn là “made
và Khánh An thực hiện sản phẩm với Theo đó sẽ không làm ảnh hưởng tới in Việt Nam”. Theo thiết kế này, tính
mục tiêu tìm cách tạo ra một mũ bảo tầm nhìn của người sử dụng. Giúp toán sơ bộ chi phí nguyên liệu sản
vệ đường hô hấp có nhiều tính năng, họ có thể dễ dàng hoạt động trong xuất khoảng 60 USD (gần 1,4 triệu
ngăn sự lây nhiễm virus tạo được sự khi đội mũ. Như vậy, sử dụng mũ đồng), rẻ hơn rất nhiều so với những
tiện nghi và thoải mái để tăng cường này, người dùng vừa phòng ngừa lây chiếc mũ PAPR của 3M hay Boston.
năng suất lao động cho người dùng nhiễm chéo và vẫn có thể làm việc Nhưng để sản xuất thì cần đầu tư bộ
trong bối cảnh Covid-19. Không chỉ bình thường, không phải cách ly tập khuôn, máy CNC hoặc máy in 3D.
đặt mục tiêu tham gia cuộc thi, cả trung 14 ngày. Tuy nhiên Minh Đức còn băn
hai tác giả trẻ đều mong muốn tạo ra
Tới thời điểm hiện tại, Vihelm đã khoăn, bản thân chưa nghĩ đến
được một sản phẩm thực sự hữu ích hoàn thiện phiên bản thứ 2. So với chuyện chiếc mũ sẽ được nhân rộng
cho cộng đồng. phiên bản đầu, bản này cải tiến cả sản xuất thương mại thế nào. Theo

Ý tưởng chiếc mũ bảo hộ này về thiết kế và màu sắc. Găng tay gắn em, cải tiến là điều ai cũng có thể
dựa trên sản phẩm có sẵn là máy lọc theo mũ đã được đổi sang loại vải làm được, nhưng điều quan trọng
không khí (máy thở, mặt nạ phòng có chất liệu giống như khẩu trang y là làm sao để sản phẩm được hoàn
độc) PAPR - Powered air-purifying tế, có thể ngăn chặn sự tiếp xúc của thiện, đảm bảo yêu cầu quan trọng
respirator. Tuy nhiên, Vihelm được virus và điều chỉnh để tiện sử dụng nhất chính là tiêu chuẩn chất lượng
thiết kế với kết cấu đơn giản hơn. hơn khi lấy thức ăn hay điều hướng về an toàn.

Mỗi chiếc mũ đều có gắn với khi gãi, xoa mặt. Kết cấu của mũ nhỏ Trong bối cảnh dịch bùng phát

găng tay để giúp cho các hoạt động gọn hơn. rộng hiện nay, các nhà sáng chế trẻ

như gãi ngứa trên mặt, lau mồ hôi, Minh Đức nói rằng “Còn phải có mong muốn có sự chung tay của các

hắt hơi, lau chùi mũ... được đảm thêm một vài phiên bản cải tiến nữa, chuyên gia về vật liệu, lọc không khí
bảo thoải mái, an toàn, cách ly được để cho ra được một sản phẩm thực sự và các nhà đầu tư có khả năng sản
virus. Đặc biệt, thiết kế có khoang ưng ý và đảm bảo các tiêu chuẩn an xuất nhanh trong 30 ngày để phục vụ
có thể chứa thức ăn bên trong, giúp toàn trước khi đưa vào sản xuất”. Các công tác phòng chống dịch.
THẮNG NGUYỄN
người dùng có thể thể ăn, uống khi yếu tố cần cải tiến gồm: thiết kế, các

Số 8 - 2020 25

KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
Science and Techonology

CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

“ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA ĐẠI DỊCH

COVID-19 ĐẾN HÀNH VI CHI TIÊU - TIẾT KIỆM

VÀ ĐẦU TƯ Ở VIỆT NAM”

Đại dịch viêm đường hô chi tiêu- tiết kiệm và đầu tư thuộc đánh giá về tiết kiệm (v) Covid-19
hấp cấp Covid-19 đã tất cả các nhóm lứa tuổi, nghề có tác động mạnh tới mức tiền đầu
tác động mạnh và ảnh nghiệp, giới tính; (ii) Những người tư thường xuyên của cá nhân và các
hưởng rõ nét lên tình có học vấn cao có xu hướng giảm nhà đầu tư cũng có xu hướng tiêu
hình kinh tế xã hội trên toàn thế chi tiêu, tăng tiết kiệm và giảm đầu cực với 63.4% người tham gia khảo
giới. Tính từ khi xuất hiện đại dịch, tư so với nhóm có trình độ học vấn sát tin rằng lợi nhuận sẽ sụt giảm.
đã có nhiều nghiên cứu và báo thấp hơn; (iii) Dưới tác động của Bên cạnh đó, nhóm nhà đầu tư cá
cáo phân tích tác động của đại Covid-19 nhóm giới tính nữ có tỷ nhân dưới 35 bị ảnh hưởng tiêu cực
dịch này đến nền kinh tế, xã hội và lệ chi tiêu tăng lên nhiều hơn. Đối bởi Covid-19 cao hơn các nhóm tuổi
doanh nghiệp.Tuy nhiên, báo cáo với hầu hết các nhóm hộ gia đình, khác.
“ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA ĐẠI mức độ chi tiêu sau Covid-19 giảm
DỊCH COVID-19 ĐẾN HÀNH VI nhẹ so với giai đoạn trước đó. Tuy Dựa vào thực trạng của kết quả
CHI TIÊU- TIẾT KIỆM- ĐẦU TƯ Ở nhiên, mặc dù có khó khăn về mặt khảo sát, nhóm nghiên cứu đã
VIỆT NAM”, thực hiện bởi khoa Tài tài chính nhưng tỷ lệ người thực đưa ra các khuyến nghị sát thực
chính ngân hàng, Trường Đại học hiện các hoạt đồng vì cộng đồng nhất liên quan tới ảnh hưởng của
Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, là tăng lên so với giai đoạn trước đại dịch này trên các góc độ: (i)
báo cáo đầu tiên ở Việt Nam xem Covid-19; (iv) 39.8% số người được Cá nhân và hộ gia đình, (ii) Nhà
xét sự ảnh hưởng đến khía cạnh tài khảo sát có số tiền tiết kiệm không nước, (iii) Ủy ban chứng khoán nhà
chính cá nhân. Cụ thể, báo cáo cung đổi sau Covid-19, tuy nhiên, 51.57% nước, (iv) Công ty chứng khoán,
cấp thông tin liên quan tới sự thay người bị giảm tiền tiết kiệm từ dưới (v) Tổ chức tín dụng và (vi) Doanh
đổi về hành vi của người dân trước 10% đến giảm trên 20%. Người nghiệp. Từ đó có thể hỗ trợ ở cả cấp
và sau khi xảy ra Covid-19 trên ba dân cũng có xu hướng giữ tiền mặt độ vĩ mô và vĩ mô, trong đó đặc biệt
phương diện chính: Chi tiêu, Tiết nhiều hơn. Mặc dù vậy, Covid-19 đã các cá nhân, hộ gia đình có thể tái
kiệm và Đầu tư. có tác động tích cực tới nhận thức cấu trúc hành vi tài chính cá nhân
của người dân về tầm quan trọng của mình và có thể chủ động đối
Nhóm nghiên cứu đã tiến hành của tiết kiệm khi có thêm 13% số phó với Covid-19 và những khủng
khảo sát 550 người trong suốt tháng người được khảo sát tăng mức độ hoảng tương tự có thể xảy ra trong
4 và tháng 5 năm 2020. Do phỏng tương lai.
vấn trực tiếp không khả thi trong
giai đoạn này nên nhóm nghiên
cứu đã gửi bảng hỏi trực tuyến tới
rộng rãi các đối tượng khác nhau
trong xã hội có thể tiếp cận internet.
Dữ liệu cho phép đánh giá dựa trên
các khía cạnh đa dạng về nhân khẩu
học bao gồm: thu nhập, giới tính,
nghề nghiệp, tuổi tác, tình trạng
hôn nhân cũng như các đặc điểm
phi nhân khẩu học khác.

Kết quả nghiên cứu của nhóm
nghiên cứu đã chỉ ra một số điểm
chính sau: (i) Đại dịch Covid-19 đã
có ảnh hưởng tới tất cả các hành vi

26 Số 8 - 2020

Phong cách
NHÀ HIỆN ĐẠI

Hệ thống giao thông nội khu thông suốt, phân lô đa dạng, phù hợp với thị hiếu
người tiêu dùng. Các dịch vụ tiện ích cần thiết như Công viên nội khu, trường học
các cấp, siêu thị, trung tâm hàng chính, bệnh viện...

Lối đi bộ phía sau rộng 4m Xây dựng tuyến phố liền kề sầm uất

Số 8 - 2020 27

Thời sự 1
thếgiới 6
QUA ẢNH

5

4

89

1. Mỹ kỷ niệm Ngày giải phóng nô lệ. Reuters 7. Xây dựng bệnh viện mới cho người nhiễm
2. Một lão nông Ba Lan trồng cây để tưởng nhớ COVID-19 ở Gaza. EPA
người vợ quá cố. EPA 8. Ngư dân vá lưới ở Kochi, Ấn Độ .AP
3. Các nhà hoạt động của phong trào Femen đã 9. Sập nhà 6 tầng ở Mumbai, Ấn Độ. AP
tổ chức một cuộc biểu tình gần Cung điện Élysée 10. Câu cá trên bãi biển Bắc Carolina, Mỹ. EPA
ở Paris, nơi diễn ra cuộc họp đầu tiên của chính
phủ mới của Pháp. Reuters
4. Mua vui tại nhà dưỡng lão của Đức. DPA
5. Bồ nông hồng tại Sở thú ở thành phố Krefeld
của Đức. DPA
6. Bảo tàng đã mở cửa trở lại ở Indonesia.EPA

28 Số 8 - 2020

23
7

10

Số 8 - 2020 29

MÔI TRƯỜNG VÀ SỨC KHỎE
Enviroment and Health

Hà Nội:

HY VỌNG XANH

Trước thực trạng ô nhiễm chạy điện, khí trong nội đô; trồng
không khí tại các đô thị nhiều cây xanh; phun nước rửa
lớn như Hà Nội nhiều đường thường xuyên tại các trục,
thời điểm đã đến mức tuyến đường giao thông chính,
báo động, ảnh hưởng sức khỏe đặc biệt khi thời tiết lặng gió để
người dân, Bộ Tài nguyên và Môi hạn chế bụi phát tán…
trường phải xây dựng báo cáo
Thủ tướng Chính phủ Chỉ thị về Nhưng chỉ tính đến hạn chế
tăng cường kiểm soát ô nhiễm giao thông như vậy là chưa đủ. Từ
môi trường không khí tại các đô năm 2009, chính quyền thành phố
thị Việt Nam. phương án hạn Hà Nội đã lập danh sách 422 cơ sở
chế phương tiện giao thông từ sản xuất gây ô nhiễm, trong đó
các tỉnh đi vào thành phố trong có 134 cơ sở cần di dời. Hà Nội đã
các ngày ô nhiễm ở mức rất xấu, thành lập Ban chỉ đạo công tác di
nguy hại; thực hiện điều tiết, phân dời các cơ sở công nghiệp, đề xuất
luồng giao thông hợp lý để hạn nguyên tắc phân nhóm tiêu chí,
chế tình trạng ùn tắc kéo dài gây ô thứ tự di dời…và xác định lộ trình
nhiễm môi trường. Ngoài ra, phải đến năm 2020 sẽ di dời tổng số
đẩy nhanh việc ban hành và thực 117 cơ sở khỏi 12 quận nội thành
hiện kế hoạch phát triển hệ thống và sẽ hoàn thành trong năm nay.
giao thông công cộng, tiến tới Những biện pháp mạnh tay này
thay thế việc sử dụng xe gắn máy, được người dân mong mỏi và hào
xe môtô 2 bánh sử dụng nhiên liệu hứng đón nhận. Mới đây, theo kết
hóa thạch; thu hồi, loại bỏ xe cũ quả khảo sát của Nhóm làm việc vì
nát không đủ điều kiện lưu hành; sự tham gia của người dân, có tới
khuyến khích sử dụng các loại xe 98,49% ý kiến ủng hộ việc Hà Nội
có quyết định di dời các nhà máy

30 Số 8 - 2020

gây ô nhiễm môi trường ra khu dân sức ép lớn đến môi trường sống, công viên, hướng tới việc xây dựng
cư từ năm 2011, có tới gần 60% ý trong khi không gian công cộng đô thị “xanh”.
kiến người dân cho rằng không lại đang rất thiếu. Vì thế, việc di dời
gian sống đang bị ảnh hưởng bởi các nhà máy ra khỏi khu dân cư ở là Trên thực tế tại 39 nhà máy
hoạt động của nhà máy, trong đó giải pháp cấp thiết, nhất là khi gần thuộc diện di dời nằm trong
mức độ bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm đây đã liên tiếp xảy ra sự cố nghiêm danh sách kèm theo công văn số
không khí độc hại chiếm 80,52%, trọng như vụ cháy Nhà máy bóng QHKT/8/2011 của Sở Quy hoạch
92% ý kiến cho rằng không gian đèn phích nước Rạng Đông, hay Kiến Trúc Hà Nội ở hai quận Hai Bà
công cộng là quan trọng với lối mới đây là vụ cháy nhà máy hóa Trưng và Thanh Xuân cho thấy hiện
sống của họ và 79% cho rằng Hà chất tại Cảng Đức Giang, quận mới có 21 trong số 39 nhà máy đã
Nội đang thiếu không gian công Long Biên, thành phố Hà Nội, một di dời và chuyển đổi mục đích sử
cộng. Chính vì thế, 98,49% ý kiến lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh dụng 
người dân ủng hộ việc Hà Nội đã báo về nguy cơ tiềm ẩn đối với
có quyết định di dời những cơ sở sức khỏe con người và môi trường Đáng chú ý là, trong số 21 nhà
gây ô nhiễm. Nhưng trên thực tế, của những nhà máy sản xuất có sử máy đã di dời khỏi khu vực nội
giới chuyên gia môi trường và đô dụng hóa chất đang tồn tại trong thành Hà Nội có 19 nhà máy được
thị cho rằng trên địa bàn Hà Nội khu dân cư Thủ đô chuyển đổi mục đích sử dụng sang
hiện còn khá nhiều nhà máy công xây chung cư hoặc biệt thự liền kề.
nghiệp bóp nghẹt khu dân cư, gây Tuy nhiên, trên thực tế, việc Chỉ có 2 nhà máy được thay thế
triển khai thực hiện vẫn còn chậm bằng mục đích sử dụng khác như
và gặp khó khăn do nguồn vốn đường trên cao và đại học tư nhân.
thực hiện công tác di dời và xây Trong bối cảnh, Hà Nội tụt hậu so
dựng cơ sở mới chưa được bố trí với các thành phố trên thế giới về
và chưa có phương án xã hội hóa; không gian công cộng và không
chưa xây dựng cơ chế chính sách gian xanh. Vì thế,có 93% ý kiến cho
về tài chính phù hợp để khuyến rằng diện tích đất sau khi di dời
khích, khai thác quỹ đất sau di dời nhà máy cần được ưu tiên sử dụng
có hiệu quả. làm công viên, vườn hoa; 43% ý
kiến cho rằng nên sử dụng đất làm
Ví  thế, nhiều cử tri đã đề nghị bệnh viện công cộng; 40,11% sử
Chính phủ chỉ đạo, rà soát di dời dụng cho giáo dục... 
các nhà máy công nghiệp, các
trường đại học ra khỏi khu dân cư; Chỉ còn 5 tháng nữa để thực
kiên quyết hạn chế cấp phép xây hiện ước mơ xanh của người dân
dựng khu dân cư trong khu vực nội Hà Nội và du khách từ khắp miền
đô; sử dụng đất đã di dời các nhà Tổ quốc. Hy vọng niềm mong mỏi
máy, công trình công cộng như của cử tri sẽ thành hiện thực.

NGỌC LÂM

Số 8 - 2020 31

MÔI TRƯỜNG VÀ SỨC KHỎE
Enviroment and Health

ThànhtựuYtếcủaViệtNam

KHIẾN THẾ GIỚI KHÂM PHỤC

Ngoài việc, chặn đứng Bệnh nhân 91 xuất viện sáng 11/7 ( Ảnh: Bệnh viện Chợ Rẫy)
dịch COVID-19, nền y tế Việt
Nam đã làm được điều phi
thường khi cứu sống BN91
mắc Covid-19. “Tôi choáng
ngợp trước sự hào phóng của
người dân Việt Nam, sự tận
tâm và chuyên nghiệp của các
bác sĩ, y tá làm việc tại bệnh
viện Chợ Rẫy.” - bệnh nhân
phi công Anh bày tỏ. Đồng
thời, một kỳ tích nối tiếp nữa
là Việt Nam đã tiến thêm
một bước gần nữa tới việc
sản xuất vắc xin phòng ngừa
COVID-19 khi 50 con chuột
trong giai đoạn thử nghiệm
lần 2 đã đáp ứng miễn dịch.

Bệnh nhân 91 nhận giấy chứng nhận xuất viện Bệnh nhân 91 từ cõi chết trở về
( Ảnh: Bệnh viện Chợ Rẫy) Sau 115 ngày điều trị, ngày 11/7, bệnh
nhân 91 (phi công người Anh, 43 tuổi) đã xuất
viện và trở lại bầu trời trên chính chiếc máy
bay Boeing-787 mà anh từng cầm lái, để quá
cảnh Berlin, trở về Anh quốc. Bệnh nhân mắc
COVID-19 từ cõi chết trở về kết thúc hành
trình sinh - tử diệu kỳ của bệnh nhân này ở
đất nước Việt Nam đong đầy tình người, đã
trở thành một hiện tượng ở Việt Nam, nơi
chính quyền thực thi chính sách xét nghiệm
và cách ly nghiêm ngặt nên đã giữ được số ca
bệnh ở mức thấp đến ấn tượng và không có
ca tử vong
Bệnh nhân 91 trở về quê nhà với tình trạng
sức khỏe tốt - điều mà gần 3 tháng trước ngay
cả người lạc quan nhất cũng không thể nghĩ
tới. Lần cuối cùng, từ tận đáy lòng, anh nói lời
cảm ơn các y, bác sỹ Việt Nam - những con
người đã đưa anh từ cõi chết trở về để một
lần nữa anh lại được đặt chân lên mảnh đất
quê hương. Việt Nam trở thành điểm sáng về

32 Số 8 - 2020

phòng chống dịch trong bức tranh u Sau khi phát hiện các ca mới ở Đà Nẵng, lực lượng chức năng phong tỏa khu vực ngõ
ám trên toàn thế giới. Phải nhắc đến 230/26 Mễ Trì Thượng, Hà Nội - nơi có trường hợp nghi nhiễm COVID-19 đang sinh
hành trình sinh tử của bệnh nhân 91 sống để phun thuốc khử khuẩn. (Ảnh:TTXVN)
để thấy được những người đại diện
của ngành y đã thực hiện phương với vi rút SARS-CoV-2, bệnh nhân mới ở nhưng quốc gia hàng xóm
châm “còn nước còn tát” như thế được ngưng lọc máu phổi hồi phục chúng ta như Trung Quốc, Nhật
nào. Bác sỹ Nguyễn Thanh Phong, đến 60%. Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lương Bản, Singapore và Hàn Quốc…
Trưởng khoa Khoa Nhiễm D khó Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý
quên những diễn tiến kỳ lạ trong Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho rằng Tất cả thành tựu đó đạt được ở
suốt quá trình điều trị. Đó là những thành công của ca bệnh 91 là minh một quốc gia có nền y tế với trang
lần bệnh nhân không thể cầm máu chứng cho sự đoàn kết, tập trung thiết bị chưa thể nói là hiện đại,
khi mở khí quản, là những lần tràn trí tuệ, tâm sức của đội ngũ y bác sỹ nhưng lại có đội ngũ y bác sĩ “ lương
khí màng phổi bất ngờ, những Việt Nam. Trong quá trình hơn 100 y như từ mẫu” tận tâm, tận tụy và
lần âm tính – dương tính với vi rút ngày điều trị cho bệnh nhân 91, Bộ giàu lòng nhân ái. Nhưng chống
SARS-CoV-2 đảo chiều liên tục… Y tế  đã tổ chức 6 lần hội chẩn quốc dịch thành công trước hết là quyết
Rồi quá trình sinh - tử của bệnh gia, 4 lần thay đổi phác đồ điều trị tâm, ý chí chính trị của các nhà lãnh
nhân 91 cứ lập đi lập lại với đồ thị và ở mỗi một giai đoạn các y, bác sỹ đạo và sự đồng lòng của toàn Đảng,
hình sin, lên xuống thất thường. đã đưa ra những giải pháp mới phù toàn quân và toàn dân.
Đó là vào ngày 25/3, bệnh nhân hợp với diễn tiến sức khỏe bệnh
bắt đầu có dấu hiệu trở nặng phải nhân. Điều đáng mừng là những Thế giới cảm phục
thở ô xy qua mặt nạ. Cứ thế, phổi giải pháp này đã mang lại hiệu quả Số người chết vì COVID-19 trên
bệnh nhân càng ngày càng xấu và tốt đẹp khi giờ đây bệnh nhân 91 thế giới rất nhiều, nếu ở đâu khác
phải thở máy, được sử dụng thuốc đã khỏe mạnh, được xuất viện, trở trên thế giới, hẳn tôi đã không
an thần để rơi vào tình trạng hôn về quê nhà. Trong bối cảnh dịch gia qua khỏi, nhưng tại Việt Nam tôi
mê sâu. Đến ngày 6/4, bệnh nhân tăng, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã được cứu sống”, bệnh nhân
phải chạy ECMO (tim phổi nhân đã lần đầu tiên đeo khẩu trang xuất 91 chia sẻ trong những ngày
tạo), bệnh nặng nhanh do “cơn hiện trước công chúng. Nhiều nước điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy.
bão” cytokine – cơ thể phản ứng châu Âu ban hành những quy định Tờ South China Morning Post của
quá mức với vi rút sản sinh ra chất mới bắt buộc đeo khẩu trang như Hồng Kông (Trung Quốc) trong
cytokine tấn công mạnh vào phổi một số vùng ở Pháp, Tây Ban Nha, bài viết “Sự phục hồi kỳ diệu sau
gây tổn thương phổi rất nặng nề. Hunggari. 7 bang và vùng lãnh thổ khi nhiễm vi rút Corona của phi
Ngày 11/4 lần đầu tiên bệnh nhân khác của Australia đóng cửa với công người Anh tại Việt Nam” gọi
âm tính với virút SARS-CoV-2 nhưng bang Victoria. Dịch ngày càng lan sự hồi phục của bệnh nhân 91 là
ngay sau đó lại dương tính trở lại với rộng từ Mỹ La Tinh như Mexico, một “phép màu” vì đây là ca nhiễm
vi rút này, kèm theo đó là tình trạng Achentina… đến châu Phi như Nam nặng nhất, phần lớn nhờ vào sự tận
suy thận, phải lọc máu liên tục. Phi. Ở châu Á, những tin tức đáng lo tâm chữa trị của y, bác sỹ Việt Nam.
Đỉnh điểm là ngày 12/5, kết quả CT- ngại về số ca mắc và tử vong tăng Còn hãng tin BBC News của Anh
Scanner cho thấy, toàn bộ 2 lá phổi lên ở Ấn Độ, những ca lây nhiễm cho rằng sự hồi phục của bệnh
của bệnh nhân bị xơ hóa, đông đặc, nhân 91 không chỉ đơn giản là câu
chỉ còn hoạt động khoảng 10%. Tình chuyện về cuộc chiến chống chọi
thế của bệnh nhân 91 lúc này vô
cùng nguy hiểm, như “chuông treo
mành chỉ”, hy vọng sống càng trở
nên mong manh hơn bao giờ hết.
Thế nhưng, ngày 22/5 khi bệnh
nhân được chuyển sang Bệnh viện
Chợ Rẫy với hy vọng mong manh
hồi phục được các cơ quan nội tạng
bị tổn thương và để chuẩn bị lên
phương án ghép phổi thì những kỳ
tích bắt đầu xuất hiện. Chỉ 1 tuần
sau, các cơ quan tổn thương như
phổi, thận bắt đầu có dấu hiệu hồi
phục. Bệnh nhân âm tính hoàn toàn

Số 8 - 2020 33

MÔI TRƯỜNG VÀ SỨC KHỎE
Enviroment and Health

Cựu tiền đao Anh Peter Crouch chấp nhận biện pháp giãn cách Dịch COVID-19 tái bùng phát ở Úc.Ảnh: EPA
xã hội cả khi quay quảng cáo cho công ty cá cược AiLen. Ảnh: PA

với tử thần của viên phi công mà Các sự kiện thể thao ở châu Âu đều bị hạn chế số lượng khán giả theo dõi trực tiếp.
còn là câu chuyện về Việt Nam - Ảnh: Reuters
một đất nước Đông Nam Á đang
phát triển với một lịch sử chiến khác trên thế giới thì tôi đã chết”, viết nhấn mạnh “Việt Nam là nước
tranh đầy đau thương và nền hòa đồng thời ca ngợi nhiệt huyết và có đường biên giới với Trung Quốc,
bình thiết lập chỉ mới mấy chục năm quyết tâm cao của các bác sĩ Việt song đã giữ không có ca COVID-19
nhưng đã vượt qua nhiều quốc gia Nam “đã không chịu bó tay đứng tử vong và chỉ có hơn 300 ca mắc
phát triển để mang về một chiến nhìn tôi chết”. từ khi dịch bùng phát điến nay”. Tại
thắng vinh quang trước dịch bệnh. Mỹ, tờ USA Today và Washington
Sự phục hồi của bệnh nhân 91 là Kênh truyền hình Sky News Post đều dẫn lời bệnh nhân Stephen
một minh chứng sinh động cho nhấn mạnh rằng trong gần 3 tháng Cameron phát biểu khi xuất viện
truyền thống nhân văn cao cả của qua, Việt Nam không ghi nhận ca trên xe lăn cùng các bác sĩ ôm hoa
người Việt Nam nói chung, của đội lây nhiễm mới trong cộng đồng, và đứng bên cạnh, rằng ông "cảm ơn
ngũ y, bác sỹ luôn hết mình vì bệnh mọi trường hợp nhiễm bệnh gần tất cả mọi người tại Việt Nam về
nhân, không phân biệt mầu da, đây đều nhập cảnh từ nước ngoài. những điều đã làm cho ông".
quốc tịch. Đó cũng thể hiện quyết Những người trở về từ nước ngoài
tâm trong cuộc chiến chống dịch cũng đều phải thực hiện cách ly tập Trang CBC.ca của Canada biểu
của Việt Nam trước những diễn trong tại các cơ sở nhà nước. tượng chống đại dịch thành công
biến vô cùng phức tạp của đại dịch của Việt Nam trở về quê hương”
COVID-19 hiện nay. Tất cả vì sự an Tờ Daily Mail ca ngợi Việt Nam Viên phi công người Anh, bệnh
toàn tính mạng của người dân, của là đã giữ được “tỷ số hoàn hảo” khi nhân nhiễm bệnh viêm đường hô
tất cả mọi người đang sinh sống cho biết bệnh nhân số 91 mắc bệnh hấp cấp COVID-19 nặng nhất tại
trên đất nước Việt Nam và cả những COVID-19 rất nặng, nhưng đã được Việt Nam, người đã có thời điểm
người con Việt Nam đang sinh sống xuất viện sau 65 ngày điều trị. Bài
ở nước ngoài.

Ngay sau khi chuyến bay đưa
bệnh nhân số 91 hạ cánh xuống
sân bay Heathrow ở London ngày
12/7, tờ Guardian đã viết “Việt
Nam chưa ghi nhận ca tử vong
do COVID-19 bởi đã đối phó, xử lý
dịch bệnh một cách nhanh chóng
và tích cực”. Tổ hợp truyền thông
BBC nhắc lại rằng bệnh nhận số
91 đã bày tỏ lòng biết ơn với nhân
dân và bác sĩ Việt Nam khi cho
rằng “nếu tôi ở một nơi nào đó

34 Số 8 - 2020

cận kệ cái chết, đã được xuất viện từ cấp trung ương tới địa phương, thủ tướng, Bộ trưởng ngoại giao
về nước. Báo Globe and Mail của đồng thời ông  cũng nêu một số Phạm Bình Minh đã chúc mừng
Canada cũng đã đăng bài viết với yếu tố giúp ích cho nỗ lực chống thành công của Việt Nam trong việc
tiêu đề “Không có ca tử vong, Việt dịch của Việt Nam như dựa vào ứng phó với dịch COVID-19, cảm ơn
Nam tạo chuẩn mực cho cuộc chiến bằng chứng khi quyết định chính sự tận tình của các cơ quan chức
chống COVID-19”. Theo bài viết, sách và đã có khoảng 15 năm tạo năng và các bác sĩ Việt Nam trong
Chính phủ Việt Nam đã sớm “khắc nguồn lực cần thiết cho việc truy vết hỗ trợ, chữa trị cho các công dân
chế” được virus SARS-CoV-2 bằng tiếp xúc, cũng như năng lực phòng Anh bị nhiễm virus.
các biện pháp cách ly, truy dấu tiếp thí nghiệm đủ mạnh để kiềm chế
xúc và các chiến dịch truyền thông dịch bệnh.  Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Như vậy, việc đẩy lùi dịch
xã hội để giáo dục cộng đồng. Daniel Kritenbrink khẳng định, COVID-19, cứu sống bệnh nhân 91
những nỗ lực chống dịch chủ động, người Anh, sự hào hiệp chia sẻ thiết
Không riêng báo chí, việc Việt hợp tác và minh bạch của Việt Nam bị y tế và khẩu trang phòng dịch
Nam cứu sống BN 91  mắc COVID đã được đền đáp khi Việt Nam kiểm cho các nước trên thế giới, kể cả các
đã được các quan chức, chính khách soát được đáng kể và hạn chế tác nước phát triển, là một cú hích cho
trên thế giới đánh giá cao. Ông động của COVID-19. Đích thân ngài nền ngoại giao Việt Nam, khiến hoạt
MacArthur, Giám đốc văn phòng Bộ trưởng ngoại giao Anh Dominic động ngoại giao càng hiệu quả.
CDC Mỹ tại Thái Lan cho rằng, Việt Raab trong cuộc điện đàm với Phó
Nam có quyết tâm chính trị rất cao, THẮNG NGUYỄN (tổng hợp)

Theo số liệu thống kê của trang worldometers.info, tính đến 8h các tỉnh/vùng lãnh thổ trên cả nước đã lên kế hoạch mở cửa trở
sáng 6/8 (theo giờ Việt Nam), tổng số ca nhiễm virus SARS-CoV-2 gây lại trường học vào tháng 9 tới và đang phải đối mặt với sức ép lớn
bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 trên toàn cầu là 18.956.434 về tài chính. Theo số liệu của tờ Globe and Mail, tại Canada hiện có
ca, trong đó có 710.038 ca tử vong. Theo báo cáo của Tiểu ban Điều 118.187 ca mắc COVID-19, trong đó có 8.962 ca tử vong.
trị Ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, Việt Nam
mới có 9 ca tử vong. Tại khu vực Mỹ Latinh, Mexico ngày 5/8 thông báo ghi nhận
thêm 6.139 ca nhiễm mới và 829 ca tử vong, nâng tổng số ca mắc
Dịch bệnh đến nay xuất hiện và lây lan ở 213 quốc gia và vùng COVID-19 tại nước này lên 456.100 ca và 49.698 ca tử vong. Dự kiến
lãnh thổ. Tổng số bệnh nhân được điều trị khỏi là 12.141.808 người, với tốc độ lây lan như hiện nay, số ca tử vong tại Mexico sẽ vượt
số trường hợp nguy kịch là 65.505 ca và 6.104.588 ca đang được 50.000 ca trong tuần này. Hiện Mexico là nước có số ca tử vong cao
điều trị tích cực. thứ 3 trên thế giới sau Mỹ, Brazil.

Mỹ vẫn là nước chịu tác động mạnh nhất của dịch COVID-19 Tại châu Âu, Bộ Ngoại giao Đức thông báo đã đưa thêm tỉnh
với 4.973.165 ca nhiễm và 161.581 ca tử vong. Tiếp theo là Brazil Antwerp của Bỉ vào danh sách những nơi có nguy cơ cao lây lan dịch
với 2.862.761 ca nhiễm và 97.418 ca tử vong; Ấn Độ có 1.963.239 ca COVID-19, theo đó yêu cầu những người trở về từ khu vực này phải
nhiễm và 40.739 ca tử vong. thực hiện cách ly trong 2 tuần trừ phi có chứng nhận âm tính với
virus SARS-CoV-2 được cấp trong vòng 48 tiếng trước đó.
Tại Mỹ, bang Florida, tâm dịch ở miền Đông Nam nước này, đã
ghi nhận số ca mắc COVID-19 vượt nửa triệu người - lên tới 502.739 Theo Bộ Ngoại giao Đức, kể từ cuối tháng 7 vừa qua, số ca
ca, với 7.627 ca tử vong. nhiễm mới và tử vong do COVID-19 đang có chiều hướng tăng trở
lại tại Bỉ, đặc biệt tại tỉnh Antwerp số ca nhiễm mới mỗi tuần trung
Theo nhà chức trách y tế Florida, bang này ghi nhận thêm 5.409 bình vượt quá 50 ca/100.000 dân.
ca nhiễm mới, giảm đáng kể sau khoảng 10.000 ca nhiễm mới /ngày
ghi nhận trong những tuần gần đây. Nguyên nhân là cơn bão Isaias Giới chức y tế Bỉ ngày 3/8 thông báo số bệnh nhân COVID-19 ở
đổ bộ gần đây khiến công tác xét nghiệm phần lớn bị hoãn. Các nước này đã tăng gấp đôi trong một tháng trở lại đây và tình hình
trung tâm xét nghiệm công cộng đã đóng cửa ngày 5/8 và sẽ mở dịch bệnh đang lan nhanh đáng lo ngại. Chính phủ Bỉ đã phải hoãn
cửa trở lại vào ngày 10/8. các kế hoạch nới lỏng các biện pháp phòng dịch, đồng thời thắt
chặt hơn nữa các biện pháp kiểm soát ở thành phố Antwerp. Cho
Thống đốc bang Florida Ron DeSantis đã cho mở cửa trở lại đến nay, Bỉ đã ghi nhận hơn 70.000 ca mắc COVID-19, trong đó có
hoạt động kinh doanh, song không ra lệnh đeo khẩu trang bắt buộc gần 10.000 ca tử vong.
hoặc đưa ra các biện pháp cách ly mới. Florida là ba có số ca nhiễm
cao thứ hai tại Mỹ sau bang California. Tại khu vực Trung Đông, Saudi Arabia thông báo sẽ mở lại
các cửa khẩu trên bộ giữa nước này với Các Tiểu vương quốc Arab
Tại nước láng giềng Canada, Bộ trưởng phụ trách vấn đề cơ sở thống nhất (UAE), Kuwait và Bahrain sau 4 tháng đóng cửa, trong
hạ tầng và cộng đồng của nước này, Catherine McKenna ngày 5/8 bối cảnh Saudi Arabia bắt đầu nới lỏng các biện pháp hạn chế nhằm
đã công bố chi tiết kế hoạch hỗ trợ các tỉnh và vùng lãnh thổ nâng kiểm soát dịch bệnh COVID-19 để khôi phục hoạt động kinh tế.
cao khả năng ứng phó diễn biến khó lường của dịch COVID-19.
Cụ thể, các xe tải thương mại chở hàng hóa đến Saudi Arabia
Cụ thể, hơn 3,3 tỷ CAD (2,49 tỷ USD) đã sẵn sàng được giải ngân sẽ được cho phép thông quan tại các cửa khẩu trên bộ từ các nước
để các tỉnh/vùng lãnh thổ cải tạo, nâng cấp các cơ sở công cộng thuộc Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC).
như các trường học và nhà dưỡng lão nhằm hạn chế đà lây lan của
virus SARS-CoV-2, xây dựng thêm các làn đường dành cho người đi Tháng 3 vừa qua, Saudi Arabia đã đóng các cửa khẩu trên bộ với
xe đạp và đi bộ. UAE, Kuwait và Bahrain, trong khuôn khổ các nỗ lực kiềm chế dịch
bệnh COVID-19 lây lan./.
Biện pháp trên được Ottawa đưa ra trong bối cảnh hầu hết

Số 8 - 2020 35

MÔI TRƯỜNG VÀ SỨC KHỎE
Enviroment and Health

TIN TỨC Y TẾ NĂM CHÂU

NGA PHÁT TRIỂN MẠCH MÁU hiện trước mặt tình nguyện viên. áp lực khó chịu lên hệ hô hấp. Phần
NHÂN TẠO Điều này cốt gây ra trạng thái stress. tử lọc cắt bỏ được 99,25% các hạt
Các câu hỏi tập trung vào trạng lớn hơn 0,1 micron (kích thước hạt
Các nhà khoa học ở Đại học Bách thái stress và các triệu chứng liên coronavirus là khoảng 0,12 micron).
khoa Tomsk (TPU) đã phát triển một quan mà những người tham gia
công nghệ mới để tạo ra các mạch trải nghiệm. Đồng thời, các chuyên Theo Tân Hoa Xã
máu nhân tạo, giúp điều trị bệnh gia đã hỏi các tình nguyện viên bao
huyết khối cấp tính dễ dàng hơn nhiêu lần, với cường độ nào và vì lý ÚC PHÁT TRIỂN LIỆU PHÁP
nhiều. Được biết, thực tiễn y học do gì họ đã cười kể khi nhận được từ NGĂN NGỪA TÌNH TRẠNG MẤT
đang ngày càng tích cực sử dụng tín hiệu cuối cùng.
các mạch máu nhân tạo làm bằng TRÍ NHỚ
polycaprolactone và các vật liệu Trung bình, các tình nguyện viên Nhiều bệnh nhân sa sút trí tuệ
tương thích sinh học khác trong đã cười 18 lần một ngày, thường là bị mất khả năng hình thành ký
điều trị các huyết khối. Chúng thay trong khi giao tiếp với những người ức. Một liệu pháp mới của Đại học
thế cho khu vực bị tổn thương của họ thích. Phụ nữ đã cười thường Macquarie gần đây đã được thử
động mạch. xuyên hơn đàn ông. Tiếng cười nghiệm trên chuột giúp giải quyết
hoạt động như một “phanh hãm” tình trạng mất trí nhớ đặc trưng. Nó
Các đoạn ghép mạch máu mới để bảo vệ tâm lý khỏi stress. Các đảo ngược quá trình tai hại, ngay cả
của Nga khác với các sản phẩm tình nguyện viên càng cười thường ở giai đoạn tiến triển của bệnh.
tương tự ở chỗ lớp ngoài của chúng xuyên cười bất kể những sự kiện Não chứa enzyme p38gamma.
được làm ướt bằng nước. Điều này khó chịu nhất định trong cuộc sống Liệu pháp mới kích hoạt và sửa đổi
cho phép đoạn cấy ghép dễ dàng hàng ngày thì họ càng ít gặp phải enzyme này,nhờ đó, ngăn ngừa sự
“bám rễ” trong cơ thể. Hơn nữa, lớp các triệu chứng stress. Ngay cả khi phát triển của bệnh. Các nhà khoa
bên trong mạch đảm bảo lưu lượng cười mỉm hóa ra cũng giúp cải thiện học tự tin rằng liệu pháp này sẽ có
máu tối ưu. Ngoài ra, công nghệ của tâm trạng. hiệu quả đối với các dạng sa sút trí
Nga đơn giản hơn nhiều và rẻ hơn tuệ khác nhau, bao gồm chứng mất
90% so với các phương pháp hiện Theo Plos Ones trí trước trán, xảy ra ở những bệnh
có trên thế giới để sản xuất mạch nhân trẻ hơn nhiều, trong độ tuổi từ
máu nhân tạo. ISRAEL PHÁT TRIỂN KHẨU 40 đến 50. Một nhóm các chuyên gia
TRANG MỚI CHỐNG COVID-19 hiện đang chuẩn bị thử nghiệm lâm
Để cải thiện tỷ lệ sống sót của sàng với hy vọng có thể cải thiện
các đoạn mạch máu cấy ghép, ngày Công ty Virimask của Israel đã cuộc sống của hàng triệu người.
nay vẫn cần sử dụng các loại thuốc phát triển một loại khẩu trang mới
đắt tiền và xử lý cực kỳ phức tạp. mới chống lại coronavirus. Khẩu Theo Macquarie University
Tuy nhiên, công nghệ mới của Nga trang chứa các bộ lọc có thể được Dementia Research Center
khắc phục được những nhược điểm sử dụng trong 60 giờ liên tục. Loại
này. Trong tương lai gần, các mảnh khẩu trang mới không cản trở nhịp MỸ CHỨNG MINH ĂN NHIỀU
ghép sẽ được thử nghiệm trên các thở bình thường, đồng thời bảo vệ HOA QUẢ CÓ THỂ NGĂN NGỪA
mô sống. được cả mắt.
BỆNH ALZHEIMER
Theo RIA Novosti Khẩu trang sẽ cho phép các bác Trung tâm nghiên cứu dinh
sĩ làm việc lâu hơn mà không cần dưỡng con người tại Đại học Tufts
THỤY SỸ- MỘT NỤ CƯỜI BẰNG thay đổi thiết bị bảo vệ cá nhân. đã chỉ ra rằng ăn các loại thực phẩm
MƯỜI THANG THUỐC BỔ Ngoài việc dùng cho các bác sĩ tiếp giàu flavonoid (quả mọng, táo,
Các nhà khoa học Đại học Basel xúc với bệnh nhân mắc các bệnh uống trà) trong một thời gian dài có
truyền nhiễm ,khẩu trang còn được tác dụng giảm nguy cơ phát triển
đã phát hiện ra rằng tiếng cười là vũ chỉ định sử dụng cho các nha sĩ và bệnh Alzheimer. Các nhà khoa học
khí phổ quát chống stress.Trong một bệnh nhân mắc các bệnh mạn tính. đã phân tích mức độ 2.801 người
nghiên cứu kéo dài 2 tuần, các nhà Khẩu trang cũng sẽ hữu ích cho các tiêu thụ 6 loại flavonoid khác nhau
nghiên cứu đã yêu cầu 41 sinh viên hành khách máy bay, nơi nguy cơ trong gần 20 năm.Họ cũng theo
trả lời các câu hỏi về trạng thái stress truyền nhiễm trùng đường hô hấp dõi sức khỏe chung của các tình
thông qua một ứng dụng di động. đặc biệt cao. nguyện viên (đặc biệt là các trường
hợp mắc bệnh Alzheimer và chứng
Tám lần một ngày, vào những Theo các nhà phát triển, khi đeo, mất trí nhớ).
khoảng thời gian bất thường, điện khẩu trang vừa khít trên mặt, đảm
thoại sẽ phát ra tiếng bíp và một bảo hiệu quả 100% mà không gây Theo Medical News Today
danh sách các câu hỏi khác sẽ xuất

36 Số 8 - 2020

LƯƠNG Y LƯỜNG THỊ PHƯƠNG -

NGƯỜI BẢO TỒN THUỐC ĐÔNG Y BÍ TRUYỀN
CỦA DÒNG HỌ PÚ LÝ SƠN LA

Lương Y Lường Thị Phương học Y sĩ Y học Cổ truyền tại Trường ty TNHH Dược phẩm Nhất Nhất
là cháu ngoại đời thứ tư Trung học Y học Cổ truyền Hà Nội, nghiên cứu thành công và công
dòng họ Pú Lý – dòng lớp chuẩn hóa Lương Y tại Trường bố sản phẩm thuốc Đông Y Meken
họ có truyền thống chữa Y học Cổ truyền Việt Nam và hiện điều trị tai biến mạch máu não,
bệnh cứu người nổi tiếng khắp thành lập Doanh nghiệp Tư nhân hỗ trợ phục hồi chức năng sau tai
vùng Mộc Châu, Sơn La. Cụ tổ Pú Lý Phương Ngân có địa chỉ tại Bản Tự biến, giúp bệnh nhân phòng tránh,
Hông là người khai hoang, cai quản Nhiên, Xã Đông Sang, Huyện Mộc ngăn ngừa tái phát tai biến mạch
vùng đất Bản Vặt, Mộc Châu, Sơn Châu, Tỉnh Sơn La. máu não. Ngoài ra, Meken còn có
La và là người đầu tiên trong dòng tác động lên bệnh mạch vành và
họ tìm ra các loại lá trong rừng sâu, Lương Y Lường Thị Phương là đau thắt ngực, giúp giảm nguy cơ
phát hiện ra chúng có khả năng người chuyển giao công thức các tái phát, giảm các cơn đau. Meken
chữa bệnh. Cụ đã mầy mò tìm hiểu bài thuốc Đông Y bí truyền của được sản xuất từ bài thuốc đông y
và sử dụng các loại lá cứu chữa dòng họ Pú Lý và Doanh nghiệp Tư bí truyền của dòng họ Pú Lý trên
bệnh cho nhân dân trong bản. nhân Phương Ngân là đối tác chiến dây chuyền công nghệ bào chế
Tiếp sau đời của Cụ Pú Lý Hông, cụ lược cung cấp nguyên liệu dược hiện đại và kiểm soát chất lượng
ngoại Pú Lý Vi kế thừa và tiếp tục đầu vào của Công ty TNHH Dược hàng đầu Việt Nam, đạt chuẩn
tìm ra được thêm nhiều bài thuốc. phẩm Nhất Nhất. Vừa qua, Lương GMP-WHO.
Sau đời cụ Pú Lý Vi, ông ngoại Táo Y Lường Thị Phương và Công
Tạng tiếp tục lưu giữ các bài thuốc
quý và truyền nghề cho cháu gái là
Lương Y Lường Thị Phương.

Lớn lên dưới sự dìu dắt của mẹ
và ông ngoại Táo Tạng, tốt nghiệp
Trường THPT Mộc Lỵ, Mộc Châu,
Sơn La, Lương Y Lường Thị Phương
tham gia lớp đào tạo Nữ Hộ Sinh
Khóa 1 Trường Y Dược Sơn La và
về công tác tại Trạm Y tế Chè Đen
Mộc Châu. Vì yêu nghề và mong
muốn phát triển thêm nữa, Lương
Y Lường Thị Phương xuống Hà Nội,
học nghề Châm cứu tại Viện Y học
Cổ Truyền Việt Nam. Sau đó, Lương
Y Lường Thị Phương đăng ký khóa

Số 8 - 2020 37

VĂN HÓA
Culture

 BÙIVIỆN,

Nhà ngoại giao Việt Nam

đầu tiên đến Mỹ

Bùi Viện (1839-1878), hiệu là Mạnh Dực. Ông sinh ra ở làng Trình Phố, tổng An Bồi,
huyện Trực Định, phủ Kiến Xương, tỉnh Nam Định nay là thôn Trình Nhì, xã An Ninh, huyện
Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, trong một gia đình nhà nho kiêm nghề làm thuốc.

Theo tộc phả, họ Bùi quê Nhà Ngoại giao Bùi Viện và Tổng thống Mỹ Ulysse Grant
gốc ở Thanh Hóa, di cư
đến Thái Bình từ triều Lê đương thời, ông có tư tưởng cầu sang Trung Quốc cầu viện nhà
và đến định cư ở Trình viện Mỹ. Thanh như một số người đã làm mà
Phố vài đời trước. Bùi Viện là đời thứ sang Mỹ - một đất nước hoàn toàn
tám tính từ khi thiên di. Ông là con Bùi Viện là nhà ngoại giao đầu xa lạ với người Việt lúc đó. 
trưởng của Bùi Ngọc (tức Việp). Bùi tiên trong lịch sử nước ta sang Mỹ và
Viện đỗ Tú tài năm Giáp Tí (1864), đã hai lần gặp Tổng thống Mỹ  Nhờ sự giúp đỡ của viên lãnh sự
đỗ Cử nhân năm Mậu Thìn (1868) Mỹ đó, Bùi Viện có được lá thư viết
nhưng không đỗ Tiến sĩ. Bùi Viện Từ cửa biển Thuận An (Huế), sau cho một người bạn vốn là người
được đánh giá là một nhà canh tân hai tháng, Bùi Viện đến được Hương gần gũi với Tổng thống Mỹ. Ông đi
lỗi lạc kiêm nhà kinh tế, ngoại giao Cảng (Hồng Kông). Tại đây, Bùi Viện sang Nhật rồi đi theo thuyền buôn
của Việt Nam cuối thế kỷ XIX. đã gặp gỡ và quen thân với một Mỹ vượt đại dương sang Mỹ. Sau
viên Lãnh sự Mỹ. Vị Lãnh sự Mỹ  này gần một năm kiên trì vận động,
Sau khi 6 tỉnh Nam kỳ rơi vào mẹ người Hoa nên ông rất thông năm 1873,  Bùi Viện đã được Tổng
tay thực dân Pháp, tháng 7-1873, thạo tiếng Hán.  Qua người bạn này, thống Ulysse Simpson Grant (1822 -
theo giới thiệu của một vị quan Bùi Viện biết Hoa Kỳ trước đây là 1885) tiếp. Lúc này Pháp và Mỹ đang
đại thần, vua Tự Đức chính thức cử một nước lạc hậu và cũng chịu cảnh tranh giành thuộc địa ở Mexico nên
Bùi Viện đi ra nước ngoài tìm hiểu chia rẽ Nam Bắc như Trịnh - Nguyễn, Mỹ cũng tỏ ý muốn giúp một quốc
tình hình, hy vọng có thể dựa vào nhưng đến nay đã thống nhất đất gia châu Á đang bị Pháp uy hiếp.
một nước có tiềm lực lớn nhằm nước và phát triển thịnh vượng. Nhưng một điều không may là Bùi
làm đối trọng, giảm bớt áp lực của Bùi Viện coi đây như là tấm gương Viện không mang theo quốc thư
Pháp đang ráo riết thực hiện âm để học tập. Ông quyết định không
mưu chiếm nốt Bắc kỳ và Trung
kỳ. Cũng như một số nhà nho
tiến bộ, Bùi Viện có chủ trương
muốn thắng Pháp phải canh tân
đất nước nhưng cách làm của ông
khác biệt so với những nhà nho có
tư tưởng canh tân khác. Ông “Chủ
trương dùng chính sách ngoại giao
khôn khéo, giao thiệp với các nước
có tiềm lực kinh tế và quân sự mạnh
nhằm làm cân bằng lực lượng để
chế ngự người Pháp đang gây áp
lực buộc triều đình Huế đầu hàng”.
Ông không cầu viện các nước ở
phương Đông như các nhà nho

38 Số 8 - 2020

nên hai bên không thể có một cam Với nhiệm vụ này, ông đã thành lập tuyệt nhiên không ai để ý đến cái địa
kết chính thức. Vì vậy, ông lại phải được đội Tuần dương quân với lực điểm nhỏ mọn này. Ninh Hải chỉ là
lặn lội ngược về Việt Nam trở lại kinh lượng chủ yếu là dân chài lưới rất chỗ hội họp của mấy nhà thuyền chài
thành Huế. thông thạo sông biển. Nhiệm vụ kiếm ăn ngoài bể hoặc trên các sông
của Tuần dương quân là vừa tuần con. Giang sơn của họ là mấy chái
Năm sau (1875), Tự Đức ban cho tiễu suốt miền duyên hải, vận tải lều tranh ẩn dưới bụi lau rậm, phủ lấy
Bùi Viện chức  Khâm sai đại thần, lương tiền cho nhà nước, vừa hộ vệ những đống bùn lầy chạy suốt miền
cầm đầu đoàn sứ giả mang quốc thư cho các thuyền buôn. Lực lượng này duyên hải. Công việc mà Bùi Viện thực
trở lại Hoa Kỳ. Nhưng lần đi này, tình đóng đồn chính tại cửa Ba Lạt (cửa hiện là đổi đống bùn lầy Ninh Hải làm
hình thế giới đã biến chuyển bất biển giáp ranh hai tỉnh Thái Bình một hải cảng trong có thành phố, có
lợi cho nước ta, Hoa Kỳ đã thay đổi và Nam Định) nhưng tại các bến cơ quan Chính phủ như thương chính
chính sách, thân thiện với Pháp nên Ninh Hải (Hải Phòng), Quảng Nam, và nhất là những đường lối ở cả trên
tuy  Tổng thống Grant vẫn niềm Đà Nẵng, … Bùi Viện đều đặt thêm bộ lẫn dưới nước để làm một thương
nở tiếp Bùi Viện và đoàn sứ bộ của các đồn quan phòng. Lực lượng do cảng kiêm quân cảng, có thể làm
ta, nhưng từ chối viện trợ cho Đại Bùi Viện trực tiếp chỉ huy gồm hơn cửa ngõ của xứ Bắc kỳ và là nơi giao
Nam chống Pháp. Bùi Viện đành tay 2.000 quân và 200 chiếc thuyền lớn thiệp với các nhà buôn ngoại quốc”(
không trở về Tổ quốc. Đến Đà Nẵng, chia làm hai đoàn: đoàn toàn người tr.18). “Bùi Viện đã hăng hái mộ binh
nghe tin mẹ mất, Bùi Viện ra Huế tâu Trung Quốc gọi là Thanh đoàn, lính, dân phu, ra sức đào sông tháo
vua về chuyến công du bất thành đoàn toàn người Việt gọi là Thủy nước ra biển, vượt đất lên cao làm
và xin về thọ tang mẹ. Tự Đức đã dũng. Đoàn nào cũng được cấp vườn tược hay nền móng nhà. Chẳng
có lời phê đầy cảm khái: “Trẫm đối lương bổng, trang bị đầy đủ, có kỷ bao lâu vùng bùn lầy hẻo lánh ít ai
với ngươi  chưa có ân nghĩa gì, mà luật nghiêm và huấn luyện chu đáo. biết đến này đã trở nên đông đúc
ngươi đã coi việc nước như việc nhà, Nhờ có tuần dương hạm mà hải tặc với đường đi lối lại trên bộ dưới nước
không quản xa xôi lo lắng, quỉ thần ắt bị dẹp yên, không dám hoành hành, thuận tiện, có thương điếm đánh thuế
cũng chứng cho”. Ba tháng sau,  Bùi tạo điều kiện cho việc buôn bán tàu thuyền ra vào, có cơ quan phòng
Viện lại được triệu về kinh đô giữ bằng đường biển thuận lợi. thủ phụ trách việc giữ an ninh trong
chức  Thương chánh tham biện rồi vùng, gọi là Hải biên phòng thủ (Hải
chuyển sang chức Chánh quản đốc  Về kinh tế, năm 1876, Bùi Viện Phòng)( tr.47). 
nha Tuần hải.  Chuyến công du được triều đình giao giữ chức Tham
không thành nhưng Bùi Viện đã tỏ biện thương chính. Ông đã đề nghị Những đề nghị cải cách của ông
rõ một tinh thần kiên định, một ý chí triều đình làm gấp hai việc: mở thể hiện tư tưởng của một con người
sắt đá vì quốc gia, dân tộc. mang đường thủy, cho đào sông hành động, gắn lý luận với thực tiễn,
vét ngòi; mở hải cảng, lập bến sông. không giới hạn mình trong những
 Sau khi về nước, Bùi Viện đề xuất Theo ông, muốn mở mang buôn văn bản gửi triều đình. Chủ trương
với vua Tự Đức một tư tưởng canh bán phải có hệ thống giao thông vươn ra biển chiếm lĩnh và làm
tân đất nước táo bạo mà nói như cụ tốt, phải tổ chức thủy đội tiễu trừ chủ lãnh hải là một quyết định khá
Tam Nguyên Yên Đổ Nguyễn giặc biển, bảo vệ thuyền buôn đi mạnh dạn, có ý nghĩa đi trước thời
Khuyến thì Bùi Viện  đã  “Làm việc lại ngoài khơi. Từ đó, phát triển lực đại. Tuy nhiên, những ý tưởng canh
chửa ai từng làm. Dọc đất ngang trời lượng này thành lực lượng thủy tân táo bạo của Bùi Viện mới thực
trơ trí lớn”.  Trong khi các tư tưởng quân hùng mạnh cho đất nước. hiện được trong thời gian ngắn ngủi
canh tân đất nước đương thời như chưa đầy 10 năm thì ông đột ngột
của Phạm Phú Thứ, Nguyễn Trường Bùi Viện còn lập ra “Chiêu dương mất vào năm Mậu Dần 1878 ở tuổi
Tộ, Nguyễn Đức Hậu, Trần Đình Túc, thương cục”. Đây là công ty buôn 40 tràn đầy nhiệt huyết, bỏ lại sau
Đinh Văn Điền không được vua Tự lớn tổ chức việc buôn bán giữa Việt lưng một sự nghiệp dang dở không
Đức chấp nhận thì các đề nghị cải Nam và Trung Quốc, sản phẩm trao có người tiếp nối.
cách của Bùi Viện tuy không có bề đổi chủ yếu là bán nông thổ sản và
rộng nhưng táo bạo gắn với thực mua về hàng gốm sứ, tơ lụa, … Ông Có thể nói, Bùi Viện lúc đó đang
tiễn đất nước (như cải cách và trang là người có công sáng lập ra cửa được xem như là một nhà kinh bang
bị cho lực lượng hải quân, tăng biển Hải Phòng mà đương thời gọi tế thế, có công lớn trong việc xây
cường phòng vệ vùng biển, đặc biệt là bến Ninh Hải.  dựng  cảng Hải Phòng, lập ra  Tuần
là vấn đề kinh tế xã hội biển) được dương quân  (lực lượng hải quân
vua Tự Đức cho thi hành. Sách “Bùi Viện với cuộc Duy Tân thường trực) và lập ra hệ thống
triều Tự Đức” của Phan Trần Chúc có thương điếm ở khắp các tỉnh ven
  Về quân sự, tháng 8-1876, vua ghi lại sự kiện này như sau: “Bến Ninh biển. Ông mất được triều đình và
Tự Đức giao cho ông trách nhiệm Hải là một thôn nhỏ thuộc địa phận dân chúng đều thương tiếc.
tổ chức Nhu tuần tải và cử ông làm tỉnh Hải Dương gần với cửa Cấm. Cho
Chánh quản đốc trực tiếp phụ trách. mãi đến đời Tự Đức, người Việt Nam NGUYỄN PHIỆT

Số 8 - 2020 39

VĂN HÓA
Culture

Óc hài hước của các danh nhân

AI LÀ KẺ TRỘM CHỮ KÝ là được” rồi cúi chào lui xuống. Bên
dưới khán giả cười.

ĂN VỤNG

Trước khi ông Franklin D. Trong một buổi diễn thuyết Đức Đạt Lai Lạt Ma luôn rất thoải
Roosevelt trở thành Tổng công khai của cựu Thủ tướng mái, tự do tự tại, hài hước thú
thống thứ 32 của Hoa Kỳ, nhà ông Anh Winston Churchill, bên dưới vị khi giao tiếp với mọi người. Có
bị trộm, bạn bè viết thư an ủi. Ông khán đài có người ném lên một tờ một Phóng viên hỏi Ngài rằng:
Roosevelt trả lời thư rằng: giấy có viết hai chữ “Ngu ngốc!” . “Phật giáo có cách nói không ăn
Ông Churchill biết rằng bên dưới quá giờ Ngọ đúng không?”
“Cảm ơn thư của các bạn, bây có người phản đối ông đang đợi
giờ tôi rất bình tĩnh, bởi vì: nhìn thấy ông bị bối rối, ông bèn Ngài nói: “Đúng vậy!”
ung dung nói với mọi người rằng: Phóng viên lại hỏi: “Vậy đói
Thứ nhất, trộm chỉ lấy đi tài “Vừa rồi tôi nhận được một lá thư, bụng thì phải làm thế nào ạ?”.
sản của tôi chứ không đe dọa tính tiếc là người viết chỉ nhớ ký tên mà Ngài trả lời: “Thì xuống bếp ăn
mạng tôi. quên viết nội dung !”. vụng thôi!”.

Thứ hai, trộm chỉ lấy đi một KẾT THÚC KHÔNG MAY
phần chứ không phải tất cả.

 Thứ ba, điều đáng mừng nhất
đó là: kẻ trộm là anh ta chứ không
phải là tôi !”.

CHỦ ĐỀ DIỄN THUYẾT

Trong một buổi diễn thuyết của Trong một lần tướng Dwight D. Có một lần, nhà Soạn kịch
cựu Thủ tướng Anh Harold Eisenhower tham dự một buổi tiệc George Bernard Shaw - người
Wilson, giữa chừng đột nhiên có có sắp xếp phần diễn thuyết, tổng Anh gốc Ireland đang đi dạo trên
một người gây rối lớn tiếng ngắt lời cộng mời 5 vị khách quý đến góp phố bị một chiếc xe đụng phải ngã
ông: “Rác rưởi!”. lời, ông Eisenhower là vị cuối cùng xuống đất, may là không có gì đáng
lên sân khấu. Bốn vị trước đó mỗi ngại. Người gây tai nạn vội vàng đỡ
Tuy bị ngắt lời, nhưng ông người nói rất nhiều, đến lượt ông ông dậy và liên tục xin lỗi. Ông phủi
Wilson lại nhanh trí bình tĩnh nói: thì đã gần 10 giờ rồi. bụi và nói: “Anh bạn không may rồi,
“Anh gì đó, mong anh kiên nhẫn nếu anh đụng chết tôi thì có thể
cho, tôi sắp nói đến vấn đề bảo Bên dưới khán đài đã không còn nổi tiếng khắp thế giới rồi đấy !”.
vệ môi trường mà anh đề ra rồi hứng thú nữa. Khi lên sân khấu, ông
!”, khiến cả hội trường đều vỗ tay Eisenhower bèn nói: “Bất cứ một
khen ngợi phản ứng nhanh nhạy buổi diễn thuyết nào cũng đều có
của ông. câu kết thúc, tối nay để tôi làm câu
kết thúc của buổi diễn thuyết này

40 Số 8 - 2020

VẪN LÀ MỘT NỬA vô ích, mà ngoan ngoãn giao nộp ĐỐI ĐÁP
ví tiền.
Nhà văn nổi tiếng Mỹ Mark Lúc Mahatma Gandhi theo học
Twain có một lần do không Thế nhưng ông đề nghị với ngành luật tại Đại học London,
đồng tình với phương cách nào tên cướp rằng: “Số tiền này không có một Giáo sư da trắng tên là Peter
đó được Quốc hội thông qua nên phải là của tôi mà là của ông chủ cực kỳ ghét ông.        Một ngày nọ,
đã đăng một bài viết trên báo tôi, bây giờ bị anh lấy đi rồi, ông giáo sư Peter đang ăn cơm ở nhà
rằng: “Trong số các nghị sĩ Quốc chủ nhất định sẽ cho rằng tôi ăn ăn, Gandhi đã bưng khay của mình
hội có một nửa là đồ khốn!”. Sau chặn tiền công. Anh này, tôi và ngồi xuống cùng bàn với giáo sư
khi tờ báo được bán ra, rất nhiều anh thương lượng thế này đi, nhờ đó.
cuộc điện thoại phản đối gọi đến, anh bắn 2 phát lên nón của tôi để
các nhân viên Quốc hội cho rằng: chứng minh là tôi bị cướp !”. Vị giáo sư nói: “Anh Gandhi này,
Những lời này là không đúng, họ anh không biết rằng ‘một con lợn
liên tục yêu cầu ông Mark Twain Tên cướp đã nổ súng bắn hai sẽ không ngồi ăn cùng một con
đính chính. Thế nên Mark Twain lại phát lên trên nón của Chaplin. chim’ ư?”
đăng một bài đính chính như sau: Chaplin lại xin hắn ta: “Anh gì ơi,
“Tôi sai rồi, các nghị sĩ Quốc hội có anh có thể bắn thêm 2 viên đạn Gandhi nhìn giáo sư nọ rồi bình
một nửa không phải là đồ khốn !”. lên áo và 2 viên đạn lên quần tĩnh trả lời: “Thầy không cần bực
được không để ông chủ tôi tin dọc ạ, tôi sẽ bay đi ngay !”, rồi ông
KHI Ở THẾ YẾU tôi hơn ?”. sang bàn khác ngồi. Ông Peter tức
giận đỏ mặt, quyết định trả thù.
Thiên tài phim câm Charlie ĐỪNG TRỐN HỌC!
Chaplin từng đụng độ một tên Ngày hôm sau, ông hỏi trong
cướp có súng. Chaplin biết mình Lâm Ngữ Đường từng dạy tiếng giờ thi: “Anh Gandhi, nếu trong lúc
ở thế yếu nên không hề chống cự Anh tại một trường đại học. đi trên phố anh phát hiện một cái
Ngày đầu tiên lên lớp, ông xách bưu kiện, bên trong có một túi trí
một chiếc cặp da lớn đi vào lớp, tuệ, và một túi tiền thì anh sẽ lấy cái
học sinh đều nghĩ là sách. Khi túi nào?”
ông mở ra thì chỉ toàn là hạt đậu
phộng, rồi ông dạy cách ăn đậu   Gandhi không hề do dự đáp
phộng bằng tiếng Anh. rằng: “Đương nhiên là lấy túi tiền
rồi ạ !”.
Ông nói: “Ăn đậu phộng phải
ăn loại có vỏ, tất cả mùi vị đều  Giáo sư Peter cười cợt nói: “Nếu
nằm ở việc bóc vỏ, vỏ càng khó là tôi thì tôi sẽ lấy cái túi trí tuệ !”.
bóc thì càng ngon !”. 
Gandhi nhún vai đáp: “Mỗi
Ông nói thêm: “Đậu phộng người đều nên lấy thứ mà họ
còn có tên là quả trường sinh, không có!”
ngày đầu lên lớp tôi mời các vị
ăn quả trường sinh, chúc các vị Giáo sư Peter hoàn toàn không
trường sinh bất lão, sau này tôi thể đáp trả lại được nữa, trong
không điểm danh, nhưng mong cơn thịnh nộ, ông ấy viết hai chữ
mọi người ăn quả trường sinh “ngu ngốc” lên bài thi của Gandhi
rồi mạng sống cũng kéo dài hơn, rồi trả về. 
đừng trốn học".
Vài phút sau, Gandhi đi về phía
Giáo sư và nói rất lịch sự: “Thưa
thầy Peter, thầy ký tên lên bài thi
của tôi, nhưng lại không chấm
điểm cho tôi ?”. 

Số 8 - 2020 41

VĂN HÓA
Culture

Tấm lòng
CON LIỆT SỸ
Bút ký của ĐỨC VIÊN
Năm 2006 tôi đang dạy (MVNAH) thì sao nhỉ. Thế là ngày
học tại trường THCS 12/8/2006, dù chỉ có một mình, tôi khởi nghĩa nông dân Tiền Hải chụp
Minh Thành - một ngôi bắt tay vào công việc đi chụp ảnh Mẹ VNAH Phạm Thị Sót. Vào trụ sở
trường được Nhà nước Mẹ VNAH. Đầu tiên tôi chọn địa bàn UBND xã Viên gặp đồng chí bí thư
phong tặng danh hiệu Anh hùng huyện Tiền Hải vì ít nhiều ở đây tôi đảng ủy. Xem xong giấy giới thiệu,
lao động thời kỳ đổi mới. Từ đó, bên quen đường đi lối lại. Từ thành phố đồng chí nói: “Mời anh uống nước,
cạnh công việc giảng dạy, tôi luôn Thái Bình về trung tâm huyện Tiền chụp thì chúng tôi cũng chụp nhiều
đi sáng tác ảnh nghệ thuật và có Hải, rồi từ đó tôi đến mấy chục xã rồi, nước non đã”. Tôi đề nghị phải
nhiều ảnh đăng trên các báo, tạp ở khu Đông, khu Nam và khu Tây đi ngay, hết ánh sáng không chụp
chí của tỉnh Thái Bình. Rồi cũng năm huyện. Gần một tháng, đúng dịp được những bức ảnh đẹp. Nhưng
ấy mẹ tôi mất một tổn thất vô cùng nghỉ hè, trời nắng chang chang câu chuyện cứ bị kéo dài. càng nóng
to lớn của chị em tôi, trong lúc đau với chiếc xe máy, bộ đồ nghề, ngày ruột thì đồng chí ấy càng tỏ ra thong
thương ấy chị em tôi không thể tìm ngày vượt bốn năm chục cây số, thả và không nhiệt tình lắm. Một lúc
ra một tấm chân dung của mẹ để Viên đi đến từng xã, tìm và chụp ảnh sau tôi được đồng chí an ninh xã
thờ, đành phải lấy ảnh của mẹ từ các Mẹ VNAH. Tôi nảy ra sáng kiến đưa xuống nhà mẹ Sót. Trời ơi! Nhà
chứng minh thư nhân dân ra làm di xin giấy giới thiệu của Sở LĐ-TBXH không có ai, chỉ có một mẹ già 104
ảnh, nỗi đau cũng vơi đi theo năm tỉnh để lấy danh sách và địa chỉ cụ tuổi, người gầy còm nằm trong một
tháng. Một ngày cuối thu 2006, tôi thể các mẹ. Gặp đồng chí Phó giám căn buồng ẩm thấp. Đồng chí an
ngồi trước bàn thờ của mẹ, nhìn đốc Sở, đồng chí cho biết Thái Bình ninh xã đi gọi người nhà. Nghe giới
tấm di ảnh lòng thấy buồn đau và có hơn hai ngàn Mẹ VNAH, hiện chỉ thiệu xong, một người phụ nữ thay
tự trách mình , tại sao? Tôi đã đi còn hơn 1 trăm mẹ còn sống. Đồng áo cho mẹ Sót và bế mẹ ra sân. Tôi
chụp rất nhiều ảnh cho bố mẹ của chí còn yêu cầu: “Việc chụp ảnh các chọn vị trí để mẹ ngồi, người thì giữ
các bạn, mà sao mình không chụp mẹ là phải tự nguyện, anh đồng ý vai, người thì giữ chân cho mẹ. Viên
cho mẹ mình một chân dung để thì chúng tôi cho giấy giới thiệu”. thao tác chờ mẹ mở mắt thì bấm
sau này được ngắm mẹ, được nhìn Tôi nói ngay: “Việc làm này là tâm máy, nhưng mãi mà mắt mẹ không
ánh mắt mẹ hiền dịu khi nhìn mình, nguyện của tôi, xin đồng chí cứ yên mở, cứ ngắm nghiền, nói không
tại sao? Thế là tôi khóc một mình tâm!”. Cầm giấy giới thiệu trong tay, thành câu. Không chụp nhanh là mẹ
rất lâu, và thiếp đi trong chiều thu, tôi mừng rơi nước mắt. Đây chính là không ngồi vững được nữa. Cuối
khi tỉnh lại tôi đã tự đặt ra cho mình “bảo bối” giúp hành trình chụp ảnh cùng tôi chụp được các tư thế của
một câu hỏi, mẹ mình có con trai các Mẹ VNAH của mình ngắn lại, đỡ mẹ nhưng đều nhắm mắt, trong
có phương tiện, có kỹ thuật chụp nhọc nhằn hơn. đó có một kiểu chụp trực diện, ánh
hình mà không có di ảnh đẹp phải sáng rất đẹp. Tại huyện Tiền Hải tôi
lấy anh trong tàng thư chứng minh, Sáng hôm sau ngày 15/8/2006, chụp gần một tháng mới xong.
thế còn cá Mẹ Việt Nam Anh Hùng Viên đi rất sớm xuống huyện Tiền
Hải gặp Phó chủ tịch, rồi gặp đồng Sang huyện Kiến Xương, tôi
chí phụ trách thương binh xã hội cũng làm thủ tục từ huyện, lấy danh
huyện. Xem giấy giới thiệu xong, sách và xuống các xã. Đến chụp
đồng chí ấy có hỏi: “Chụp thế này một mẹ ở xã Hồng Tiến đã gặp một
các anh có lấy tiền của các mẹ chuyện buồn. Mẹ VNAH này rất yếu
không?”. Tôi cười và trả lời rằng: và bị ung thư lợi, khối u to như hai
“Không bao giờ tôi làm điều ấy vì quả cam sành ở miệng không nhìn
đây là tự nguyện của tôi”. được khuôn hình. Mẹ đã ngoài tám
mươi, yếu lắm rồi, chắc cũng không
Tôi bắt đầu chụp mẹ Lương Thị được lâu nữa. Chỉ nghĩ vậy thôi đã
Huệ ở xã Đông Minh. Tiếp đó, đến thấy lòng buồn tê tái. Một mẹ ở
xã Đông Lâm - quê hương của cuộc Thượng Hiền lần nào xuống mẹ

42 Số 8 - 2020

VNAH Vũ Thị Nhự sinh năm 1917 xã Tân MVNAH Nguyễn Thị Sợi sn 1937 xã Vũ MVNAH Lưu Thị Ốc sn 1922 xã Thái Sơn
Bình Vũ Thư có 3 con là liệt Sỹ Qúy Kiến Xương có 1 con duy nhất là Thái Thụy có 1 con duy nhất là liệt sỹ, 

cũng đi vắng, mấy lần không hỏi ai liệt sỹ Chụp xong các mẹ huyện Vũ Thư
được, lần thì sang bên xóm khác lần thì bước vào mùa đông, ánh sáng
thì đi chùa. Đến lần thứ 7 phải hỏi MVNAH Lều Thị Tân sn 1920 xã Vũ Bình không còn nhiều để chụp những
đường ra chùa chụp mới được hình Kiến Xương có 2 con là liệt sỹ bức ảnh đẹp. Còn 5 huyện, thành
mẹ đang chăm ruộng vừng. Mẹ Lều phố nữa, tôi quyết định chờ đợi.
Thị Tân ở xã Vũ Công ở trong một Nên công việc càng khó khăn vất
ngôi nhà tình nghĩa bên đường vả hơn nhưng cũng thêm nhiều kỷ Năm 2007 đã qua đi được 2
làng. Trong ngôi nhà của mẹ tất cả niệm buồn vui. Chiều hôm đó tôi tháng mà các huyện Hưng Hà,
các thứ đều chỉ có 1. Tôi cũng phải đến xã Tân Lập, UBND không còn ai. Đông Hưng, Quỳnh Phụ, Thái Thụy,
chụp đến lần thứ 3 mới thành công Bác bảo vệ chỉ cho tôi vào nhà mẹ tôi chưa chụp được thêm một mẹ
được ảnh của mẹ. Hai lần trước phải Nguyễn Thị Mừng. Hỏi thăm mãi, nào. Tháng 3/2007 cứ buổi chiều
chờ đợi rất lâu nhưng vẫn chưa được khi đến nhà thì gặp một người phụ nào tôi cũng đi huyện Đông Hưng
tấm ảnh ưng ý, lần thứ ba gặp được nữ khoảng 60 tuổi. Chị này nhất để chụp. Bây giờ, đã quen với cách
mẹ là chụp ngay. Chụp ảnh xong, quyết không cho tôi vào nhà với lý xuất trình giấy tờ với các nhà chức
mẹ nhìn lên tấm ảnh người con liệt do anh là ai và chụp ảnh để làm gì? trách. Chụp ảnh Mẹ VNAH đã bắt
sĩ nơi bà thờ, buồn rầu nói: “Anh con Đưa giấy giới thiệu, chứng minh thư đầu thấm vào máu của tôi. Càng
tôi hồi còn nhỏ ở nhà cũng thích và thẻ hội viên nhiếp ảnh chị cũng thấy các mẹ già yếu bao nhiêu thì
chụp ảnh lắm!”. không xem, nói thế nào cũng không càng thúc đẩy hành quân bấy nhiêu.
chuyển. đành phải vác máy ra về. Một lần tôi đến mẹ Phận ở Hợp Tiến
Hai huyện Tiền Hải và Kiến - Đông Hưng, mẹ đã 87 tuổi. Chụp
Xương hiện còn 40 Mẹ VNAH. Đến ảnh xong cho mẹ, mẹ còn dặn khi
tháng 10/2006 tôi đã chụp xong nào triển lãm xong con cho mẹ tấm
ảnh các mẹ. Mỗi mẹ một hoàn cảnh, hình. Tôi càng thấy công việc của
một cuộc sống riêng, nhưng có mình có thêm ý nghĩa.
một điểm chung là gia cảnh đều cô
quạnh. Ngày nào cũng vậy, gương Tháng 4/2007, tôi bắt đầu chụp
mặt cá mẹ với biết bao nếp nhăn các mẹ ở Thái Thụy. Câu chuyện mẹ
chằng chịt cứ đeo đuổi tôi suốt dọc Chạc ở Thủy Hải làm tôi nhớ mãi.
đường về. Mẹ không có chồng và một con duy
nhất là liệt sĩ, 80 tuổi vẫn ở ngôi nhà
Đến huyện Vũ Thư lấy danh cổ của một xã ven biển. Hôm tôi đến
sách 16 mẹ. Thời kỳ này đã vào lần thứ nhất, ngồi nói chuyện với
năm học, buổi sáng tôi phải lên lớp, mẹ thì bình thường nhưng đến khi
buổi chiều không họp hành mới giơ máy lên thì mẹ lại sụt sùi khóc
tranh thủ đi xuống các xã để chụp. không chụp được, đành phải ra về

Số 8 - 2020 43

VĂN HÓA
Culture

bởi vì nắng chiều đã hết. Từ đó về MVNAH Trần Thị Hường sinh năm 1919 xã Quang Trung Kiến Xương có 1 con duy
thành phố cũng gần 40 cây số. Lần nhất là liệt sỹ
thứ 2, vào ngày chủ nhật, 8h sáng
tôi đi xe xuống. Lại như lần trước, Tròn một năm, suốt hai đợt VNAH hiện đang còn sống, đóng
trò chuyện với mẹ xong, bắt đầu nghỉ hè và vừa dạy học vừa đi chụp góp một chút tình cảm nhỏ bé
bấm máy thì mẹ lại khóc. Nhìn ảnh Mẹ VNAH tôi đã đi qua 285 xã vào công tác “Đền ơn đáp nghĩa”,
người già khóc làm tôi không thể phường nắng có, mưa có với bao “Uống nước nhớ nguồn”. Tôi nghĩ
chụp được. Tôi cũng là con liệt sĩ, chuyện buồn vui. Có những bà mẹ hương hồn các liệt sĩ, trong đó có
cũng có người mẹ suốt đời tần tảo tôi phải đến tới nhiều lần và phải người cha của tôi ở bên kia cũng
buôn bán kiếm sống bên đường tới một phần ba số mẹ, tôi phải mát lòng vì có một người con đã
để nuôi dạy các con, nên tôi hiểu đến tới hai, ba lần mới chụp được. làm được một việc nghĩa tình”.
nỗi đau mất mát của các mẹ. Lần Có mẹ như mẹ ở Thụy Hải - Thái
thứ 3 tôi đến vào lúc 10h trưa, mẹ Thụy, tôi phải xuống 3 lượt, tính Khi ngồi kể lại cuộc săn chụp
đang nằm ở giường, tôi gọi mẹ ra hết 240 cây số, mẹ ở Thượng ảnh MVNAH Thái Bình, trước tôi
Chạc ơi có nhận ra con không? Lần Hiền - Kiến Xương, tôi phải xuống là hình ảnh và danh sách 118 Mẹ
này tôi đã chuẩn bị máy từ trước. 7 lần tính ra phải đi tới 280 cây số. VNAH. Các mẹ đều đã ở tuổi 80,
Khi mẹ ngồi dậy đi ra cửa chưa kịp tôi đã đi tới 7000 cây số, chụp gần nhiều mẹ đã ngoài 90 và có 2 mẹ
nhận ra, tôi đưa cho mẹ chiếc mũ 50 cuộn phim và đã rửa hơn 1000 đã ngoài 100 tuổi. Tuổi già sóng
cối. Mẹ cầm lấy ngồi xuống vệ cửa, ảnh cỡ 12x18. Đến nay, số tiền chi sánh như bát nước chè, như tàn lửa
ánh mắt buồn nhìn cái mũ. Đúng phí cho hành trình chụp 119 mẹ rạ, nay còn mai đã ra đi như hơn
lúc ấy một đợt nắng bừng lên, tới gần chục triệu đồng đều là tiền hai ngàn Mẹ VNAH của Thái Bình
những tia nắng nhảy trên vai và của tôi và gia đình. Có những mẹ đang yên nghỉ dưới suối vàng, mới
trên tóc mẹ. tôi giơ máy lên bấm cứ mời ở lại ăn cơm. Mẹ anh hùng cảm nhận được bộ sưu tập ảnh 118
liên tục 10 kiểu. ở Thái Sơn cứ nằng nặc dúi vào Mẹ VNAH của Thái Bình hiện đang
túi áo tôi 20 ngàn đồng nhưng tôi còn sống này có ý nghĩa xiết bao.
20/4/2007 tôi bắt đầu chụp các một mực gửi lại mẹ. Nhiều buổi Bộ sưu tập là một nhân chứng sinh
mẹ ở Hưng Hà. Các mẹ ở đây cũng trưa mùa hè không về được, ngồi động về lòng yêu nước, yêu độc lập
buồn và cuộc sống cũng đạm bạc nghỉ ở quán nước quê, ăn chiếc tự do, về sự đóng góp lớn lao, sự hi
như các mẹ ở nhiều miền quê khác. bánh mỳ hay bát mì tôm, chợp sinh không thể gì bù đắp được của
mắt dăm phút rồi lại lên đường. những người Mẹ Việt Nam trong
Ngày 20/5/2007, tôi sang chụp Nhưng tất cả không làm tôi lùi cuộc kháng chiến chống Pháp,
các mẹ Quỳnh Phụ. Chỉ còn 16 mẹ bước, chỉ mong muốn làm sao để chống Mỹ và sự nghiệp bảo vệ độc
đang sống, các mẹ đều trên 80 chụp được các Mẹ VNAH trong đời lập tự do của Tổ quốc. Hơn nữa,
cả rồi, yếu lắm. Bức ảnh tôi chụp sống thường ngày một cách dung bộ sưu tập 118 Mẹ VNAH này là sự
mẹ Nguyễn Thị Đề ở Quỳnh Giao dị nhất, thanh thản nhất.: “Tôi ước dâng hiến của một người con liệt
là một bức ảnh mà chụp được muốn nhân kỷ niệm 60 năm ngày sĩ tới những người đã quên mình
sau hàng rào cánh cổng. Khi tôi thương binh liệt sĩ năm nay tổ vì Tổ quốc!
đến nhà khóa cổng, người cháu chức được một triển lãm ảnh Mẹ
đi vắng. Một bà già hàng xóm tốt
bụng đã gọi mẹ ra ngoài cổng chơi
nói chuyện. Đợi mãi mà trời lại sắp
mưa, tôi bèn lấy máy ra và chụp
mẹ qua lỗ cửa cổng sắt. Một tấm
ảnh trực diện nhưng rất đẹp. Mẹ
cười rất to lộ ra hàm răng đen cái
còn cái mất trông mới thương làm
sao. Mẹ Vũ Thị Nghĩ ở xã An Mỹ, tôi
chụp mẹ rất nhiều kiểu song không
kiểu nào đẹp bởi vì mẹ buồn lắm.
Mẹ bảo “Mẹ không chụp ảnh đâu”.
Tôi động viên mẹ: “Con chụp cho
mẹ một kiểu mẹ đang ngồi suy tư
đúng với các tên của mẹ nhé”. Thế
mà mẹ đồng ý và khi lên ảnh hiện
lên một bà mẹ đang ngồi lặng lẽ
suy tư.

44 Số 8 - 2020

KỂ CHUYỆN
NGƯỜI QUAY PHIM BÁC HỒ

“Tôi và những nhà quay phim, những nhà điện ảnh thế hệ chúng tôi không phải là
những tín đồ bị lệ thuộc. Chúng tôi đã tìm thấy nguồn ánh sáng trong đời của mình, đi
theo Cách mạng với một niềm tin lớn, mỗi chúng tôi là một tia sáng và khi hợp lại trở
thành nguồn sáng. Điện ảnh Việt Nam là một nguồn sáng vô tận. Mỗi một người đều tự
mình tỏa sáng trong niềm tin ấy”.

Bác Hồ thăm Ấn Độ - NSND Nguyễn Đăng Bẩy đứng ngoài cùng bên trái cầm máy quay.

VĂN NGHỆ SĨ Ở TRONG LÀNG VÀ đón dâu bay đỏ cồng làng, chuông
ÁNH SÁNG CÁCH MẠNG
đồng hồ cổ điển nhịp canh thâu, giọt
Làng Phù Lưu - Bắc Ninh, ngôi làng
đẹp có tiếng vùng Kinh Bắc, những mưa thu, khung cửa đêm khuya lách
ngôi chùa cổ, đường làng đá xanh,
cây đa, bến nước, đầm sen, con đê dài cách, nước mắt người thương âm
ngây ngất, dọc theo dòng sông quan thầm, hoa xoan rụng bời bời. “Hội
họ “Mình về ta chẳng cho về, ta nắm chèo làng Đặng đi qua ngõ, mẹ bảo
vạt áo ta đề câu thơ” thôn Đoài hát tối nay” . . .

Làng Phù Lưu bốn mùa tình sử… Làng Phù Lưu xưa có hai người bạn
Tiếng trống hội gần xa, cánh pháo
thân thiết từ thủa nhỏ, sau này đi theo

cách mạng trở thành hai bậc tài danh,

một là Nguyễn Văn Tài - nhà văn Kim

Số 8 - 2020 45

VĂN HÓA
Culture

Lân, hai họa sĩ sơn khắc - nhà nhiếp Bác Hồ thăm Ấn Độ - NSND Nguyễn Đăng Bẩy Người thứ 3 từ phải sang - hàng đứng
ảnh, nhà quay phim - nghệ sĩ nhân
dân Nguyễn Đăng Bẩy một trong như Kim Lân, Nguyễn Đăng Bẩy ở dịch. Tháng 7 năm 1950, ta mở
những người xây dựng nền móng
cho Điện ảnh cách mang. Phù Lưu - Bắc Ninh cùng các văn chiến dịch biên giới. Bác Hồ trực

Thủa thiếu thời, hai nhà tài tử nghệ sĩ cả nước theo chân Bác tiếp kiểm tra kế hoạch tác chiến
đểu mê quan họ, mê hát tuồng,
mê tuồng cổ “Sơn hậu” . Người Hồ bước vào chặng đường kháng và ra trận địa quan sát cứ điểm
làng gọi đùa là Đồng Kim Lân và
Khương Linh Tá. Sau này Đồng Kim chiến thần thánh của toàn dân Đông Khê, chiến dịch đã hoàn toàn
Lân làm em rể Khương Linh Tá, bà
là Nguyễn Thị Tám, thân mẫu các tộc, mở đầu những chặng đường thắng lợi. Một duyên may làm biến
họa sĩ nổi danh Nguyễn Thị Hiền,
Thành Chương ... Cùng với đạo tỏa sáng của văn học nghệ thuật chuyển cuộc đời nghệ thuật của
diễn, Nghệ sĩ ưu tú Nguyễn Lê Văn, cách mạng Việt Nam. “Ánh sáng
con trai cả bà Lê Thị Nhuận và ông của thời đại đã chiếu rọi trong Nguyễn Đăng Bẩy. Nhân dịp kỷ
Nguyễn Đăng Bẩy, nối tiếp dòng lòng những người tình cảm kháng
dõi các bậc cha chú làm nghệ chiến mãnh liệt làm cho con người niệm 50 năm Điện ảnh Cách mạng
thuật ở làng Phù Lưu - Kinh Bắc. gắn liền vào cuộc kháng chiến
bằng những phần sâu xa nhất Việt Nam, trong một đoạn phim
Trong một đoạn phim tư liệu của đời sống mình. Văn nghệ
cũ còn lưu giữ được, nhà văn Kim phụng sự kháng chiến nhưng tư liệu từ năm 2003, ông kể lại:
Lân nói: “Tôi và anh Nguyễn Đăng chính kháng chiến đem đến cho “Năm 1949 ở mặt trận Đông Khê
Bẩy cùng lớn lên ở trong làng, văn nghệ một sức sống mới, sắt anh em bộ đội thu được một chiếc
thân thiết với nhau từ ngày còn lửa của mặt trận đã hun đúc nền máy quay phim chiến lợi phẩm.
để chỏm, cùng nghèo nhưng cùng nghệ thuật mới của chúng ta” Ông Vương Thừa Vũ gửi lên Bác
yêu cái đẹp, cùng ham mê hội Hồ. Bác bảo để chuyền lại cho
họa…” Bộ phim này nói về chặng đời chú Bẩy. Tôi đem chiếc máy quay
phim về, được anh em hướng dẫn,
Ông Nguyễn Đăng Bẩy có tài của nhà quay phim Nguyễn Đăng từ đấy tôi đảm nhận thêm việc
làm tranh sơn khắc, theo học và quay phim, tiếp tục làm nghề cho
giúp việc cho các họa sĩ Nguyễn Bẩy, một trong những người đầu tới ngày nay”.
Như Hoành, Hoàng Tích Chù,
Nguyễn Gia Trí. Khi mới 13, 14 tuổi tiên đóng góp vào việc xây dựng Trong phòng lưu niệm của Điện
ông đã làm tập sự cho một hiệu
ảnh, những bức ảnh ông chụp nền móng cho Điện ảnh Cách ảnh còn giữ được những chiếc máy
cảnh làng quê, sau này làm chất
liệu cho sơn khắc, gợi cảm hứng mạng dưới ngọn cờ của Đảng, một quay phim cổ xưa của những nhà
cho nhà quay phim.
niềm tin lớn. quay phim những năm đầu kháng
Cách mạng bừng lên. Kim Lân TỪ CHIẾC MÁY QUAY PHIM
đã là một nhà văn có tiếng viết chiến chống pháp. Ở miền Nam,
về làng quê. Ông ra Hà Nội gặp CHIẾN LỢI PHẨM Ở MẶT TRẬN
các bạn văn cùng thời, tham gia ĐÔNG KHÊ ĐẾN NGUỒN SÁNG có các ông Lê Minh Hiền, Khương
Hội văn hóa Cứu Quốc. Nguyễn TRONG ĐỜI
Đăng Bẩy hoạt động trong phong Mễ, Mai Lộc… ở miền Bắc có các
trào Thanh niên phản đế. Cách Nguyễn Đăng Bẩy mang máy
mạng Tháng Tám, ông tham gia ông Tiến Lợi, Quý Lục. … cùng các
khởi nghĩa giành chính quyền ở ảnh theo bộ đội tham gia các chiến
tỉnh Bắc Kạn làm việc ở Thông tin nhà kỹ thuật có công lớn như Phan
tuyên truyền Tỉnh rồi chuyển lên
Nha, công tác trong tổ phóng viên Nghiêm, Nguyễn Phụ Cấn,. . . và
nhiếp ảnh Tuyên truyền kháng
chiến. các anh em khác góp phần xây nền

Từ làng quê, các văn nghệ sĩ

46 Số 8 - 2020

móng cho Điện ảnh cách mạng từ NSND Nguyễn Đăng Bẩy và Nhà văn Kim Lân khi về già.
những ngày đầu trứng nước.
những nhà quay phim tài liệu đầu truyện Việt Nam đầu tiên Chung
Nguyễn Đăng Bẩy may mắn tiên xây dựng Điện ảnh nước nhà. một dòng sông ra đời, Điện ảnh
được cơ quan giao cho quay tư Phim Đường sắt Hà Nội - Mục Nam cách mạng bước vào một giai đoạn
liệu kháng chiến và tư liệu Bác Hồ. Quan, Phong cảnh Hà Nội (1956), mới với những tác phẩm có tiếng
Ông theo bộ đội đi các chiến dịch Núi rừng Việt Bắc (1957)…Ngày vang trong nước và thế giới.
Tây Bắc, Nghĩa Lộ, Trung Du, Điện nay là những hình ảnh tư liệu quý.
Biên Phủ … Theo chân Bác làm các Đặc biệt, ông được theo chân Bác Năm 1960, Nguyễn Đăng
phóng sự Bác Hồ thăm nông thôn ghi lại những hình ảnh Bác Hồ đi Bẩy bước vào nghề quay phim
Đại Từ, sinh nhật Bác… Sâu sắc thăm các cơ sở cách mạng, các truyện. Năm đó ông 37 tuổi, lớp
nhất là khi được quay tư liệu Đại nước anh em bạn bè: Ấn Độ, ln- tuổi của những nhà Điện ảnh đầu
hội Đảng lần thứ II. Hình ảnh Bác donesia, Miến Điện, Trung Quốc. tiên trưởng thành trong kháng
cưỡi ngựa, Bác gặp các đồng chí . . Cùng với các nhà quay phim tài chiến. Năm 1961 ông nhận quay
lãnh đạo, các đại biểu mừng đón liệu trong nước và quốc tế, Nguyễn bộ phim Con chim vành khuyên
Bác. Hội trường lợp lá cọ, thiếu ánh Đăng Bẩy đã đóng góp những do Nguyễn Văn Thông và Trần Vũ
sáng để quay toàn cảnh. Nguyễn thước phim chân dung tuyệt đẹp đồng đạo diễn. Bộ phim khởi đầu
Đăng Bẩy đang loay hoay không về hình ảnh Hồ Chí Minh - Bác Hồ sự nghiệp quay phim của ông,
biết làm thế nào, Bác bảo rỡ mấy kính yêu trong tâm tưởng của ông. với những khuôn hình chân thật,
tàu lá cọ trên mái xuống lấy ánh “Ghi lại được chân dung của Bác giản dị, giàu chất thơ, một phong
sáng, quay xong rồi nhờ anh em đối với tôi là một vinh dự và là cách nổi bật của Nguyễn Đăng
lợp lại. Nhiều năm sau Nguyễn một đặc ân - Ông nói với bạn bè và Bẩy. Nhiều trường đoạn trong
Đăng Bẩy còn nhớ mãi cử chỉ thân đồng nghiệp, Người luôn ở trong phim đã gây xúc động ở các liên
tình của Bác. Ngày xưa còn ở Pháp, tầm mắt, Người mà tôi thấy bất hoan phim trong nước và quốc tế.
Bác cũng từng làm nhiếp ảnh, sau cứ tôi nhìn ở đâu” (NĐB - ghi chép). Con chim vành khuyên giành giải
này Bác rất thân thiết với các nhà Hình ảnh Bác Hồ trong những vàng trong liên hoan phim Quốc
làm phim nổi tiếng thế giới như thước phim tư liệu của Nguyễn tế Kalovyvary (Tiệp Khắc). Nguyễn
Charlie Chaplin, Gio Rit Iven, Ro- Đăng Bẩy và đồng nghiệp là di sản Đăng Bẩy được giải về hình ảnh
man Karmen . . . Bác quý quay phim, quý báu của lịch sử của nghệ thuật. quay phim xuất sắc nhất.
chỉ bảo cặn kẽ cũng là lẽ thường,
Nguyễn Đăng Bẩy nhớ mãi câu Bác CON CHIM VÀNH KHUYÊN - Con chim vành khuyên đã khởi
Hồ nói: “Cái máy quay phim chỉ là KHỞI ĐẦU MỘT SỰ NGHIỆP đầu rực rỡ cho sự nghiệp quay
cục sắt, vô tri, vô giác. cái đầu của phim và bộc lộ phong cách tài
chú là chính, nghề của chú phải Kể từ ngày 20.7.1959, bộ phim năng độc đáo của nhà quay phim
luôn nhanh nhậy, chỉ cần một tích Nguyễn Đăng Bẩy. 30 năm sau,
tắc là cảnh vật đã biến đổi. Quay
phim và chụp hình là nghệ thuật
của ánh sáng, mỗi bước trong
quá trình thể hiện là một bước về
phía ánh sáng…” Nguyễn Đăng
Bẩy ghi nhớ lời dậy của Bác, LÀ
NGUỒN SÁNG TRONG ĐỜI CỦA
MÌNH, nguồn sáng bên ngoài và
nguồn sáng nội tâm - niềm tin và
lòng yêu nước trong trái tim người
nghệ sĩ.

THEO CHÂN BÁC ĐI THĂM CÁC
NƯỚC ANH EM

Giải phóng Thủ đô năm 1954,
Nguyễn Đăng Bẩy và các nhà điện
ảnh kháng chiến từ Đồi cọ chiến
khu trở về Hà Nội, ông là một trong

Số 8 - 2020 47

VĂN HÓA
Culture

trong cuốn tự truyện của đạo diễn

Nguyễn Văn Thông gửi ông có lời
đề tặng: “Ngày ấy không có anh
Nguyễn Đăng Bẩy, con chim vành
khuyên không thể thành công
như vậy”. Đó là sự ghi nhớ, tôn

vinh của một người bạn nghề, một

nghệ sĩ đã từng cộng tác với ông

trong những năm đầu gây dựng sự

nghiệp.

CON MẮT HỘT HỌA, CON MẮT NSND Nguyễn Đăng Bẩy và Nhà văn Kim Lân sau tiếp quản thủ đô 1955
QUAY PHIM - CON MẮT TÌM NHÂN
VẬT người khai sáng và đồng hành với Nam là một nguồn sáng vô tận.
Mỗi một người đều tự mình tỏa
Xuất thân là một hội họa chính điện ảnh cách mạng từ thủa sơ khai sáng trong niềm tin ấy”.
con mắt hội họa, con mắt quay
phim đã giúp ông tham vấn tìm đến thời hiên đại. Ông là người Về già, ông sống trong một căn
chọn được các diễn viên phù hợp gác nhỏ gần Bờ Hồ, làm những bức
với những nhân vật của kịch bản quay phim đã cộng tác ăn ý với tranh sơn khắc về phong cảnh, hội
và đạo diễn. Các diễn viên Thế hè, đền miếu, cây đa bến nước. Bộ
Anh,Thụy Vân trong Nổi gió, Thanh nhiều đạo diễn nổi tiếng như: Trần phim Đến hẹn lại lên lấy bối cảnh
Quý trong Chuyến xe bão táp đều là làng quê của ông đem lại cho
do nhà quay phim Nguyễn Đăng Vũ, Huy Thành, Bạch Diệp… với ông giải quay phim xuất sắc Liên
Bẩy tìm và giới thiệu. Ông suy nghĩ hoan phim Việt Nam lần thứ II,
thật trân trọng: “Để thể hiện được tình đồng nghiệp chân thành và năm 1975.
nhân vật, người quay phim phải
vượt qua một ngưỡng cửa nào đó, quý mến. Sống đến ngoài 80, ông Đến hẹn lại lên như một lời
đi vào sự hiện diện của một người nói: “Nghề quay phim là một nghề ước hẹn của ông đối với cuộc
khác với toàn bộ sự tập trung chú lao động suốt đời nặng nhọc và đời. Tiếng chuông đổ dồn ở cuối
ý. Cuộc gặp gỡ với nhân vật phải vất vả lắm”. Xem lại những thước phim như báo hiệu điện ảnh Việt
được coi là một giây phút thiêng Nam, thấm đượm bản sắc dân tộc,
liêng, một thời gian để kết nối, phim của ông, nhiều cảnh quay để sẽ hội nhập với điện ảnh tiến bộ
một cơ hội để phản ánh để tiết lộ, toàn thế giới. Ông qua đời mùa hè
một khía cạnh khác trong sự hiện lại ấn tượng kì lạ. Ngẫm nghĩ đến năm 2007, mộ được đưa về chôn ở
diện của con người”(NĐB – ghi nghĩa trang làng Phù Lưu Kinh Bắc,
chép). Rất nhiều năm qua, những câu nói của ông lúc cuối đời dường gần mộ ông Kim Lân, bạn thời thơ
suy nghĩ của ông vẫn còn khiến ấu của ông, mất sau ông hơn một
các nhà làm phim tìm những lời như nó vận vào người. Hình ảnh tháng.
giải đáp “Để nhìn, thật sự nhìn
một người khác, là nhìn thấy các tín đồ khênh cây thập giá lên Đến hẹn lại lên, hai người bạn
chính mình lần đầu tiên” (NĐB - già, hai nghệ sĩ đầu đàn của văn
ghi chép). dốc, cái bóng dài uy nghi của cuộc học và nghệ thuật cách mạng Việt
Nam dắt tay nhau vào Canh hát
THAY CHO LỜI CUỐI: CÂY THẬP sống tâm linh đè nặng trên vai Quan họ tuyệt vời trong dòng chảy
GIÁ CỦA ĐỜI VÀ ĐẾN HẸN LẠI LÊN vô tận của cuộc đời và nghệ thuật.
người. Nguyễn Đăng Bẩy và những
Nhà quay phim lão thành NSND NSƯT NGUYỄN LÊ VĂN
Nguyễn Đăng Bẩy trong đời làm nhà quay phim cũng mang theo
phim của mình đã quay ngót 30
bộ phim truyện, trong đó có mươi cái gánh nặng nghề nghiệp suốt
bộ được xếp vào hàng những tác
phẩm kinh điển của điện ảnh Việt cuộc đời của mình như vậy chăng?
Nam. Ông là một trong số ít những Ông nói: “Tôi và những nhà quay
phim những nhà điện ảnh thế hệ
chúng tôi không phải là những tín
đồ bị lệ thuộc. Chúng tôi đã tìm
thấy nguồn ánh sáng trong đời
của mình, đi theo cách mạng với
một niềm tin lớn. Mỗi chúng tôi
là một tia sáng và khi hợp lại trở
thành nguồn sáng. Điện ảnh Việt

48 Số 8 - 2020