Çiğdemin Sesi Aylık Online Dergi-Kasım2017

ÇİĞDEMİN SESİ MERHABA
AĞAÇ DİKMEK VE KESMEK
Aylık Online Dergi ÜZERİNE
11 EKİM DÜNYA KIZ
Kasım 2017 ÇOCUKLAR GÜNÜ
JOTA-JOTİ FAALİYETİ
ÇİĞDEMİM DERNEĞİ AYLIK ONLİNE DERGİ GÖLBAŞI SEVGİ ÇİÇEĞİ
Sahibi : Çiğdemim Derneği Yönetim Kurulu BİZDEN BİR ÖYKÜ
ŞİİR KÖŞESİ
Düzenleme: Fatih Fethi Aksoy SÜS TAŞLARI
Tüm yayın hakları saklıdır. Yayımlanan yazı, görsel ve bilgiler kaynak FANZİN Mİ DEDİNİZ?
gösterilmeden alıntılanamaz. İmzalı yazılarda görüşler yazarlarına İSTANBUL BELEDİYELERİ
aittir. NE YAPAR
DAMAK TADININ İZİNDE
SATRANÇ ÖĞRENİYORUM
KÜTÜPHANEMİZDEN
GEZİ NOTLARI
ÖZGÜRLÜK BOŞUNA
İSTENMEZ
ZAPTİ’DEN JANDARMA’YA
KAYBOLAN DİL VE
UNUTULMUŞ ŞARKILAR
ÜZERİNE

Çiğdem Eğitim, Çevre ve
Dayanışma Derneği
Çiğdem Mah. 1551.Cadde
No:14-A Çankaya-ANKARA
www.cigdemim.org.tr

Tel: 0312 2852047

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 2

MERHABA,

Sevgili komşularımız,

28 Ekim tarihinde ilk kez “Üye Danışma Toplantısı” gerçekleştirdik. Genel Kurullarda sürekli
gündeme gelen, birçok Sivil Toplum Kuruluşunun, Sendikanın, Siyasi Partilerin yapmaya
çalıştığı bir demokratik katılım mekanizmasını işletmeye çalıştık.

Daha önceki genel kurullarda da gündeme gelen ama bir türlü başlatamadığımız bu girişime bu
yıl başladık. Amacımız genel kurulun rutin gündeminde, tartışmalarında ve seçim heyecanında
yapılamayan, dilek ve temennilerin ötesine geçemeyen her üyenin söz hakkı, görüş ve
eleştirisini daha rahat bir ortamda dile getirmesini sağlamaktı.

Bu ilk denememizde katılım çok az olmasına ragmen son derece önemli katkılar oldu. İlk
Yönetim Kurulu Toplantımızda ve ilk Genel Kurulumuzda bu önerileri değerlendirip uygulamaya
alacağız. Katılan tüm üyelerimize katılımları ve katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz.
Devamının daha geniş katılımla olmasını diliyoruz.

Yoğun etkinlikler ve çalışmalar devam ediyor. Bir yandan rutine oturmaya başlayan kurslar
devam ederken yenilerinin başlamasının heyecanı içerisindeyiz. Tiyatro Topluluğumuz yeniden
Çiğdem Kabare’yi çalışmaya başlıyor. Önem verdiğimiz bir proje olan “Şirindere Çocuk
Orkestrası” çalışmaya başladı. Şimdilik 10 çocukla flüt çalışmaya başladık. Bu çocukları müzik
yoluyla kazanmaya çalışıyoruz.

Edebiyat, Sinema Topluluğumuz hız kesmeden çalışmalarını sürdürüyorlar. Seminer ve
Söyleşilerimiz devam ediyor. Hep Birlikte Kültürel Etkinliklere gitmeye devm ediyoruz. Yoğun
talep üzerine 2 olan servis sayımızı 3’e çıkardık. Gezilerimiz yoğun katılımla devam diyor.
Geçtiğimiz ay Safranbolu Safran Hasadı gezimizi yoğun talep üzerine hem cumartesi hem
Pazar günü yaptık.

Tüketim Kooperatifi çalışmamız devam ediyor. Küçük üreticiden birçok ürünü sizler için
getirmeye başladık. Gösterilen ilgi umut verici. Ürünleri çeşitlendirerek devam ediyoruz.

Tüm bu çalışmalara gösterdiğiniz ilgi ve güven bizleri mutlu ediyor. Hızla büyümeye devam
ediyoruz. Mahalle dışında örnek gösterilmeye devam ediyoruz. Birçok yerde, mahallelerde ve
toplantılarda örnek gösteriliyoruz. Derneğimizin bilinirliği ve her yerde tanınıyor olması gurur
verici. Ve bu gurur hepimizin. Birlik içerisinde çalışmaya devam ediyoruz…

Sevgi, saygı ve dostlukla….

Fatih Fethi Aksoy
Çiğdemim Derneği YK Başkanı

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 3

AĞAÇ DIKMEK VE KESMEK ÜZERINE

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı’nın istifasını açıklamadan önce yaptığı ve bende iz
bırakan son icraatı ODTÜ arazisindeki ağaç katliamının emrini vermesiydi. Katledilen ağaçların
dikilmesine öncülük eden Kemal Kurdaş’ın ODTÜ rektörlüğünden ayrılışından önceki son işi ise
20 Kasım 1969’da üniversite arazisine ağaç dikmek olmuştu.

Kurdaş, göreve başladığı 1961 yılı kasım ayında üniversite kurulacak araziye gitmişti. ODTÜ’lü
Yıllarım kitabında anlattığına göre şimdiki Madencilik Bölümü binalarının sol üst bölgesinde tek
başına duran bir alıç ağacına rastladı, çevresinde başka hiçbir ağaç yoktu. Ağaca yaslandı,
onunla bir dost gibi konuştu, “Üzülme, yakında biz seni bu yalnızlıktan kurtaracağız” dedi. Bu
sözün ardından, 1 Aralık 1961 Pazar günü yerleşkenin Eskişehir yolu cephesindeki girişinin
sağında kalan tepeye fidanlar dikildi.

Bu ilk ağaç dikme etkinliğinde, Kurdaş’ın dikkatini 5-6 kişilik grubun içindeki zayıf, uzun boylu,
üzerinde çok şık lacivert bir palto olan ciddi görünüşlü kişi çekti, ona yaklaştı ve “Biraz da siz
ağaç dikmek ister misiniz?” diye sordu. “Yeşil Türkiye Cemiyeti” Başkanı olduğunu daha sonra
öğreneceği kişi, “ağaçları hatalı dikiyorsunuz, yüzde onu tutarsa ne ala, kalanı heba olacak”
diye çıkıştı. Kurdaş, yaptıkları hataları öğrenmek istedi, karşısındakinden, “Bu benim işim değil”
karşılığını aldı. Rektör, o fidanların yetişmesini endişeli biçimde izledi, birkaçı dışında tümü
başarıyla büyüdü.

1962 ilkbaharı geldiğinde 135 bin fidanın dikimi tamamlanmıştı. Kurdaş’ın ifadesiyle, “Öğrenciler
nerede olurlarsa olsunlar pencerelerinden baktıkları zaman önce ormanı görsünler” diye ağaç
dikimine binaların yapımından önce başlanmıştı.

Kurdaş, görevde bulunduğu dönemde 12 milyon dolayında ağaç dikilmesine öncülük etti. 1969
yılında üniversiteye vedasını da 20 Kasım günü düzenlenen ağaç dökme töreniyle yaptı.

Komşumuz ormandan çok sayıda ağacın kesilmesi için onay veren Büyükşehir eski Belediye
Başkanı’nın önceki yıllarda Kızılırmak’tan getirilen su ile ilgili rapor üzerine ODTÜ binalarının
kaçak olduğunu iddia etmesi olayı olayı hafızalarda tazeliğini korumaktadır. Kurdaş, bu olayın
hatırlatılması üzerine şöyle demişti:

“Meselenin ilk günlerinde basında çıkan haberlere baktığımda, bu olayın Afrika’da, bir üçüncü
dünya ülkesinde geçtiğini sandım. Çünkü uygar bir toplumda, bir büyükşehir belediye
başkanının, dünyaca tanınmış bir üniversiteyi taciz edip, onu rahatsız etmesi rastlanır bir olay
değildir.”

Kurdaş, 2009 yılında nehir söyleşi kitabı “Hayatım Mücadeleyle Geçti”de ağaçların başına
gelecekleri biliyormuş gibi konuşmuştu:

“ …O müessese (ODTÜ) o şehre, kimse istemediği halde bir orman yapmış, bir nefes alma yeri
vermişse o orman alanını küçültmek değil, bir katı artırmayı büyütmeyi düşünürler uygar
toplumlarda.”

Yukarıdaki yazı için yararlanılan kaynaklar:
ODTÜ Yıllarım "Bir Hizmetin Hikayesi, ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayınları, 1998.
Hayatım Mücadeleyle Geçti: “Kemal Kurdaş Kitabı” (Söyleşi: Şengün Kılıç Hristidis), T. İş
Bankası Kültür Yayınları, 2010.

Vecdi Seviğ

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 4

11 EKİM DÜNYA KIZ ÇOCUKLARI GÜNÜ

Kız çocuklarının insan haklarından eşit yaralanmalarını sağlamak amacıyla Birleşmiş Milletler
(BM) tarafından 10 Aralık 2012 yılından itibaren her yıl 11 Ekim “Dünya Kız Çocukları Günü”
olarak ilan edilmiştir.

Bu Karar Türkiye, Kanada ve Peru’nun önerileri ile alınmış olup, kız çocuklarının kendilerini
etkileyecek kararların alınmasına katılım açısından desteklenmesinin, güçlendirilmesinin, onlara
yatırım yapılmasına önemli olduğunu, ayrıca bunun başarılmasının kız çocuklarına karşı
ayrımcılık ve şiddeti önleyeceği, onların insan haklarından tam ve etkili bir şekilde
yaralanmalarını sağlayacağı, belirtilmiştir. Ayrıca bu kararda, kız çocuklarının
güçlendirilmesinde aileler ve toplumlara büyük rol düştüğü de vurgulanmaktadır.

Kız çocuklarının sorunlarına ilişkin konuları görünür kılmak ve farkındalık yaratmayı amaçlayan
“Kız Çocukları Günü” üç yıldır Türkiye’nin bazı büyük kentlerinde yapılan toplantılarla da
kutlanmaktadır.

Ülkemizde insani bir gelişme ve sürdürülebilir bir kalkınma için kızların ve kadınların insan
haklarından eşit olarak yararlanmasına ilişkin konular yasalarla belirlenmiştir.
Ancak, Türkiye’ nin cinsiyet eşitsizliği sıralamasında 145 ülke arasında 130.sırada
yer aldığı görülmektedir. Bu gösterge değerlendirildiğinde, ülkede kız çocuklarının haklarına
ilişkin uygulamalarının gerçekçi ve yeterli olmadığı düşünülür.

Ülke nüfusunun 7 milyonunun okuma yazma bilmediği, bunun %75’inin kız çocukları ve
kadınların olduğu bilinmektedir. Okullaşma oranları bölgelere göre farklılık göstermekte olup, kız
çocuklarında %80.6, erkek çocuklarında %93.9 dur. Ayrıca kız çocuklarının %40’ı okullarını
erken bırakmaktadır.

Yapılan araştırmaya göre; Kız öğrenciler okumada, erkek öğrencilere göre 25 puan ileride,
matematikte ise 7 puan geridedir. Fen bilgilerinde ise, erkek ve kız çocukları aynı performansı
göstermektedir.

UNESCO verilerine göre: Dünya genelindeki çocuk gelin sayısı 700 Milyondur. Türkiye’de 10-
11-12-13-14-15-16 yaşlarında evlendirilen kız çocuklarının sayısı (H.Ü. saha araştırması) 3
milyon civarında olduğu var sayılmaktadır.

Kısır döngüye dönüşmüş olan bu gelenekle, anneler de erken yaşta evlendikleri için, kız
çocuğunun erken evlenmesinin sakıncalarının farkında olamıyorlar. Erken evlenmenin getirdiği
çok çocukluluk da kız çocuklarının erken evlenerek, evden ayrılmasını gerektiriyor.

Annelik bilincinde olmayan kız çocuklarının büyüteceği çocukların durumları da önemli bir
toplumsa olgu konumundadır.

Kız çocuklarının tecavüz, taciz ve enses olaylarından korunmaları konusunda, insani haklar
bağlamında değerlendirilmesi önemlidir.

Ülkemizde son yıllarda artan ve özellikle okul, cami gibi kamu kurumlarında görülen bu olaylar,
toplumsal bir diğer önemli sorun olarak yaşanmaktadır.
Söz konusu soruların da tartışıldığı kız çocukları ve kadınların ekonomik, sosyal ve fen bilimleri
alanlarında güçlenmesinin vurgulandığı, “Güçlü Kızlar, Güçlü Yarınlara 21. YY’ın Toplumsal
Değişim Aktörleri” başlıklı 10-11 Ekim 2017 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen
konferansta; Sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda toplumsal cinsiyet eşitliği, kız
çocukları ve kadınların güçlendirilmesi gibi karalar alınmıştır.

Ayrıca, Türkiye’nin farklı bölgelerinden gelen 70’e yakın öğrenci ile düzenlenen çalıştayda, farklı
bölgelerdeki kızların eğitim hakkından eşit faydalanması ve erken yaşta evlendirilmelerine engel
olunması için gereken önlemler tartışılmıştır.

Filiz Doğanay

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 5

22-23 EKİM JOTA-JOTI FAALİYETİ

22-23 Ekim haftasonu, Çiğdemim Derneği, dünyanın dört bir yanındaki izciler ile aynı anda, her
yıl ekimin 3üncü haftası gerçekleştirilen ve milyonlarca izciyi amatör telsizleri(JOTA) ve
internet(JOTI) üzerinden bir araya getiren büyük bir faaliyete ev sahibi olarak Ankara İzcilerini
misafir etti.

Derneğin, binbir emekle hazırlanan,
güzel kütüphanesinin önüne

HF(yüksek frekans) telsizimizin
antenini kurduk ve izcilerimiz için

hazırladığımız ahşap yakma

istasyonumuzu hemen

kütüphanenin yanındaki güzel

kamelyaya hazırlarken, derneğin

keyifli sunum salonuna da ilk gelişte
tüm izcilerimize bu iki günün genel

bilgilerinin verileceği sunum

istasyonumuzu kurduk.

Dünyadaki tüm izciler, 4 senede bir kendi olimpiyatları, festivalleri diye adlandırdıkları
‘’jamboree, büyük cümbüş, büyük kamp ile bir ülke teşkilatının ev sahipliği yaptığı, binlerce
izcinin bir araya geldiği kampı gerçekleştirirler.

Sürecin uzun olması ve buluşmaların
daha ucuz ve daha sık yapılması adına
her sene ekim ayının 3 üncü haftasonu
dünyanın dört bir yanındaki izci grupları,
her yaştan izcileri ile, amatör telsizleri
aracılığıyla –jota- jamboree on the
air(havada buluşma), internet aracılığı ile
–jotı-jamboree on the internet(internette
buluşma) bir araya gelirler.
Bizlerde bu sene adını izciliğin kurucusu
Baden Powell’dan alan IMPEESA İZCİ

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 6

GRUBU olarak, çiğdemim derneğinin ev sahipliğinde izcilerimizi dünya izcileri ile buluşturma
fırsatı bulduk.

2 gün içerisinde toplamda 50 izci, 18 civarında lider, 60.sı düzenlenen JOTA, 21.si düzenlenen
JOTI faaliyetine katıldık.

Tüm katılımcılar önce sunum salonunda; JOTA/JOTI’nin içeriksel açılımları, tarihçesi, mors
alfabesi ve Q kodları konularında bilgi aldılar. Akabinde mors kodlarını kelimelere çevirmeleri
için hazırlanan istasyona geçtiler. İlk istasyonu tamamlayan izcilerimiz, temel bilgileri ceplerine
koyarak, telsizin başında onları bekleyen liderimiz ile danimarka, arabistan, almanya, rusya,
ukraynadan bir çok izci grubu ile frekanslarda denk gelerek keyifli konuşmalar yaptılar.Telsiz
istasyonunu tamamlayan izcilerimiz, bir havya yardımı ile, ahşaba bu güne ait kendilerine hatıra
kalacak, kendi tasarımlarımlarını onlar için hazırladığımız küçük hatıra tahtalara işlediler ve
faaliyet bitti tekmillerini ünite liderlerine vererek günü mutlu bir şekilde tamamladılar.

Güzel havanın avantajı yanında, derneğin güler yüzlü güzel üyeleri ile keyifli çay sohbetlerimiz
ile her dinlenme vaktimiz biz liderler için çok daha keyifli geçti.

Bize bu güzel faaliyeti
gerçekleştirme fırsatı veren
önce Çiğdemim Derneği’nin
Değerli Başkanına ve tüm
Yönetim Kurulu üyelerine ve
her saniye her ihtiyacımıza
yetişen ailemizin bir parçası,
sıcacık güzel sohbeti ve
yardımları ile bizimle olan Sayın
Akın Yücel’e gönülden teşekkür
ederiz.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 Klup Önderi
Cansın Yılmaz

SAYFA 7

ÇİĞDEM MAHALLESİ MUHTARLIĞI
ÇALIŞMA RAPORU

Sevgili Komşularımız,
22.raporumuzda; mahallemizde yapılan, yapılması halen devam etmekte olan etkinlik ve
değişiklilerle ilgili bilgilerimizi paylaşmaktayız.

1. Muharrem ayı nedeni ile Çiğdemim Derneği, Muhtarlık ve Çankaya Belediyesi’nin katkısı
ile aşure pişirdik ve komşularımızla paylaştık. Bu etkinliği yaklaşık 500 komşumuzla
birlikte yaptık.

2. Kaymakamlık daveti ile mahalle sorunlarının konuşulduğu bir toplantıya katıldık. Konu ile
ilgili bilgiyi (Mahallede yaşadığımız güvenlik sorunları yeni kanunla pasaport
uygulamaları, asfalt sorunları vb.) daha önce ayrıntılı olarak sizlerle paylaşmıştık.

3. 1578. Sokakta yaşayan komşularımızın talebi doğrultusunda bölgede bulunan
kanalizasyonlarda Büyükşehir Belediyesi tarafından ilaçlama yapılmıştır.

4. 1551. Cadde üzerinde muhtarlık yanı ile Park Sitesi önünde bozulan, bir seneden fazla
süredir defalarca söylememize rağmen yaptıramadığımız kaldırımlar; ismini vermek
istemeyen bir komşumuz tarafından yaptırılmıştır. Kendisine teşekkür ediyoruz.

5. Muhtarlık önünde bulunan bayrak direklerimiz eski ve paslıydılar. Çankaya Belediyesi
tarafından yenisi ile değiştirilmiştir.

6. 1591, 1993, 1581 ve 1552. Caddelerimiz Çankaya Belediyesi tarafından tam kaplama
şeklinde yapılmıştır. Kendilerine teşekkür ediyoruz.

7. 1580, 1582, 1583, 1577 ve 1575. Caddeler Büyükşehir Belediyesi tarafından
asfaltlanmak için kazılmaya başlanmıştır. Umarız kısa zamanda bitirilir. Şimdiden
teşekkür ediyoruz.

8. Büyükşehir Belediyesi asfalt müdürü ile makamında bir toplantı gerçekleştirdik. 1549,
1561 ve 1557. caddelerin asfaltlanması ile ilgili talebimiz; ekipler mahallemizde iken bu
çalışmaya dahil edilmesi şeklinde yenilenmiştir.

9. Yıkılmış olan Çiğdemkent Sitesi arazisinden 1557. caddeye uzun zamandır yeraltı suyu
akmaktadır. En son kooperatif yöneticilerine ve şirket görevlilerine durumu bir kez daha
ilettik, çözmeye çalışacaklarını bildirmişilerdir. Aynı bölge kışın akan sudan dolayı buzla
kaplanmakta, araç ve yaya trafiği için tehlike oluşturmaktadır. Durumun takipçisi
olacağız.

10. Ve son olarak Ekim ayı içerisinde doğan tüm komşularımıza sevdikleri ile birlikte sağlıklı
mutlu uzun bir yaşam dileriz
ÇİĞDEM MAHALLESİ MUHTARI

Hasan Hüseyin ASLAN

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 8

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 9

İSTANBUL BELEDİYELERİ NE YAPAR?

2013-2016 yılları arasında 2 yıl 2 ay kaldığım İstanbul’da, 3 bin tarihsel cadde ve sokağı
(ağırlıkla Suriçi, Boğaziçi ve Beyoğlu’da) adım adım ve 39 ilçenin tamamına yakınını da arabayla ve
otobüsle dolaştım. (İstanbul’da 65 binin üstünde cadde ve sokak vardır.) Bazı belediyeleri, belediyecilik
açısından kısaca değerlendirmek istiyorum. Ele aldığım ilçe belediyeleri, başarılı ve başarısızlara temel
örnek olabilecekleri için seçtim.

- Büyükşehir Belediyesi (İBB) : Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin tamamı, benim anladığım ve

beklediğim belediyeciliğin çok uzağında olsa da, İBB, Ankara Büyükşehir Belediyesinden (ABB) çok
daha iyi bir 23 yıl geçirdi. İstanbul’da bu dönemde 136 km tramvay ve metro yapıldı. ABB ise CHP
döneminden gelen iki hatta bir km bile eklemedi. Öte yandan, İstanbul’da 72 km uzunluğunda iki
banliyö hattı 2012’de yenisi yapılmak üzere sökülürken, 5-6 yıldır bir çalışma yok ve ufukta da
görünmüyor. İBB, çocuklara ücretsiz ve halka açık 35 spor salonu ve yüzme havuzu yaparken,
Ankara profesyonel spor için sadece bir spor salonu yaptı. İBB, o zaman başbakan olan T.Erdoğan’ın
talimatıyla 150 okula spor salonu yaptı. ABB’ye talimat verilmemiş olmalı ki, hiç okul salonu
yapılmadı. İBB’nin 25 dinlenme tesisi, 5’i gezici 22 kütüphanesi, 20 kültür merkezi varken (19
tane de planlama aşamasında), ABB’nin bir kültür merkezi var, kütüphanesi yok, 30 kadar hanım,
gençlik ve aile yaşam merkezi var. İkisinin de kent müzesi yok (örneğin, İzmir ve Bursa’nın var).
İBB, bir belediye meclis üyesinin açıklamasına göre, son Kadir Topbaş’ın başkanlık süresi olan 14
yılda 20 bin imar değişiklik dosyasını görüştü. ABB’de de bir o kadar görüştü. İstanbul’da kent
içinde büyük kentsel parklar yok, Ankara’da da. İstanbul’da Gezi’den sonra (2013), bin dönümlük
Veli Efendi Hipodromunun yerine dev bir kentsel park yapılacağı açıklandı, ama henüz ortada bir şey
yok! İstanbul’da 48 atık su arıtma tesisinin yalnızca 7’si biyolojik arıtma tesisiyken, kalanı, günlük
2,7 milyon tonluk evsel ve sanayi atık suyunu sadece katı çöp ve kum arıtması yaptıktan sonra
Marmara ve Karadeniz’e boşaltılıyor. Denizlerimizin durumu bu nedenle ölümün eşiğinde. Trafik gibi
atık su arıtmada da yetersiz çalışma, başarısızlık kendini gösteriyor.

- Bağcılar İlçe (AKP): Türkiye’nin Çankaya ve Keçiören ile birlikte en büyük nüfuslu ilçesi olan

Bağcılar’da halka açık 8 yüzme havuzu yapılırken (bu dönemde canlanan Çankaya’da 3 yüzme
havuzunun yapımına başlandı), Belediyenin 12 mahalle konağı, 3 kültür merkezi, Engelliler Sarayı,
Halk Sarayı, öğrenciler için 17 Bilgi Evi bulunuyor. AKP’nin en başarılılarından.

- Kadıköy (CHP): Kültür Belediyeciliğinin en başarılısı. 7 kültür merkezi var ve hepsinde, kendi

düzenlediği etkinlikleri oluyor. Sokak duvarları, dev resimlerle dolu, betonun soğukluğunu ortadan
kaldırırken, sanatın sıcaklığını ve estetiğini ilçeye kazandırmış. Bu yönden sanırım Türkiye’de tek.
Sahildeki eski belediye binası, kütüphane olarak düzenlendi ve her hafta bilim, sanat, felsefe
konferansları düzenliyor. Eskiden yapılmış bir spor salonu bulunuyor. Yüzme havuzu yok.

- Beşiktaş (CHP): CHP’nin Türkiye’de en çok oyu aldığı belediye olmasına karşın, birçok açıdan

en başarısızı. Belediye başkanı kişisel reklamını yapmakla meşgul. Önceki dönemlerde yapılmış 5
kültür merkezi var, ancak, bunlarda belediyenin kendi etkinliği hiç yok, özel tiyatrolar oyun
sunuyorlar. Yüzme havuzu, spor salonu vb. yok. İlçe, son 60-70 yılda yapılmış politikacı, bilgin,
sanatçı, sporcu vb. çok sayıda ünlünün heykellerine sahip olmasıyla Türkiye’de öne çıkan tek ilçe.
İstanbul, Ankara ve Türkiye heykel yoksulu. 238 dönümlük “Ortaköy Kültür Vadisi” projesini bitirse,
hiç değilse. Alan boş ve çöpten geçilmiyor. Beşiktaş ilçesinin tam ortasında, konut bloklarının
arasında. Projeden söz ediliyor, ama ortada bir çalışma yoktu.

- Ataşehir (CHP): Kadıköy’ün parçalanmasıyla kurulun bu yeni ilçede, modern ve albenili bir

mimari ile 5 yeni kültür merkezi yapıldı. 2016 başında henüz bir etkinlik yoktu.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 10

- Fatih (AKP): Tarihi yarımadada, öteki adıyla Suriçi sınırları içindeki Fatih Belediyesi tarihsel

yapıların onarımı ve öne çıkarılması (Zeyrek, Balat, Süleymaniye semtleri), alt yapı belediyeciliği,
spor salonları, kültür merkezleri, bilgi evleri, semt konakları ile başarılı sayılması gereken
belediyelerden.

- Sancaktepe (AKP): En başarısızlardan. İlçe merkezine iki dev cami yaptı. Ana bulvarın sağlam

orta kaldırımını (refüj) söküp yeniden yaptı. Kaldırım belediyeciliğini aşabilmiş değil. Bir
hayırseverin yapıp belediyeye bıraktığı bir yüzme havuzu var. Kültürel etkinlik yok. İBB’ye ait
kültür merkezinde yapılanlarla yetiniyor.

Cemil Turan

ATIK PİLLERİ, BİTKİSEL YAĞLARI VE HER TÜRLÜ ATIĞI
DERNEĞİMİZDE TOPLUYORUZ.

HER TÜRLÜ KAĞIT VE PLASTİK KAPAKLARI DA DERNEĞİMİZE
GETİREBİLİRSİNİZ.

LÜTFEN DERNEĞİMİZE GETİRDİĞİNİZ ATIKLARI BİRBİRİ İLE
KARIŞTIRMAYIN.

PLASTİK KAPAKLARIN YANINA KONAN PİLLER AYRIŞTIRMA
AŞAMASINDA OLUMSUZ SONUÇLARA YOL AÇMAKTADIR.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 11

DAMAK TADININ İZİNDE TARİH VE SANAT YOLCULUĞU

Kütüphane No; 5109 Timur Özkan

Araştırmacı yazar Vecdi Seviğ’in, bir radyo programı için hazırladığı ve kendi ifadesiyle,

yemeğin yaşamımızdaki yerine odaklanan yazılarından oluşan “Damak Tadının İzinde Tarih ve

Sanat Yolculuğu” adlı kitabı oldukça özgün ve adeta başucu kitabı niteliğinde bir eser.

Önsözü kaleme alan, deneyimli gazeteci Güngör Uras’ın da belirttiği gibi; yemekle şiiri,

edebiyatı, bilgiyi yoğurmuş, bambaşka bir yemek kitabı, bir çeşit yemek romanı bu kitap...

Ünlü karikatürist Nezih Danyal’ın çizimleri ile süslenen kitap; “Çorba”, “Balık”, “Tarhana”,

“Pekmez”, “Boza” gibi doğrudan yiyecek, içecek başlıklarıyla olduğu kadar “Bahar Lezzetleri”,

“Kurtuluş Savaş ve Karavana” veya “Gezi ve Yemek” gibi başlıklarıyla da dikkat çekiyor.

Bir Anadolu lezzeti olarak tanıdığımız Tarhana’nın ele alındığı bölümde “Karadenizliler için balık
ile hamsinin ayrı ayrı anılması adettendir, Anadolu’da da çorba ile tarhananın benzer özelliği

vardır” diyen Seviğ, tarhana benzeri çorbaların; Yunanistan’da “trahana”, Mısır’da “kishk”,

İran’da “kushk”, Macaristan’da “tahanya”, Finlandiya’da “talkuna” diye adlandırıldığını belirtiyor.

Tarhanayı olduğu gibi hamsiyi de hemcinslerinden ayrı bir başlıkta ele alan Seviğ’e göre o da az

enternasyonal değildir! “Ayıptır söylemesi, hamsi biraz
engraulis’ler dünyanın birçok
engraulis’dir, Bu

yöresine Karadenizli dostlarından çok önce

yayılmışlardır. Arjantin’de, Avustralya’da, Güney

Afrika’da, Japonya’da, Peru’da, Kaliforniya açıklarında

kendilerine rastlamak mümkündür.”
Lezzet” başlıklı yazısı ise, bir
Seviğ’in, “Ankara’da

yandan Ankara’nın ilçe mutfaklarından başlayarak

coğrafyada, öte yandan seyahatnamelerden alıntılar ve

Cumhuriyet’in ilk lokantalarından anekdotlarla tarihte bir yolculuğa çıkarıyor, okurları. Ankara’nın

balını, pastırmasını, turşusunu, dönerini, bozasını ve dâhi, şarabını unutmadan...

“…O yılların anılarında, ‘Kurtuluş Savaşı Ankara’sında yatacak yer kadar yiyecek bulmak da

imkânsızdır. İlk aylar tek yemek yenilip içki içilecek yer, Meclis’in yanındaki Kemal’in Lokantası

idi. Milletvekilleri, devlet memurları ve yabancılar akşamları burada toplanırdı.’ değerlendirmeleri

yaygındır. Geceleri çıkılabilecek iki kahve vardır: Anafartalar’daki Kuyulu Kahve ile onun

karşısındaki Merkez Kıraathanesi. Kuyulu Kahve’de biraz durmak lazım. Nazım Hikmet’ten

Kuvayı Milliye Destanı ‘Dördüncü Bap Nurettin Eşfak’ın Bir Mektubu ve Bir Şiir’ini anımsayalım:

Kardeşim / sana bu mektubu Ankara’da Kuyulu kahvede yazıyorum. / Hep aynı Anadolu

havaları çalıyor gramofon / kocaman bir boru çiçeğine benzeyen ağzıyla / dışarıda yağmur…” 1

1 Seviğ, Vecdi; Damak Tadının İzinde Tarih ve Sanat Yolculuğu, Boyut yay. İstanbul-2014. SAYFA 12

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 13

BİTKİLERİN KRALİÇESİ , KIRMIZI ALTIN : SAFRAN

Tekrar merhaba; yazı aratmayacak bir sonbahar sabahı derneğimizin önünde buluştuk.

Cenk yine çok heyecanlı. Dostlarla bir arada geçecek güzel bir gün bizi bekliyor. İlk kez

göreceğimiz yerler var programda bu da bizleri merak içinde bırakıyor. Leziz tatlarıyla

midemizde yer etmiş mahallemizin Crocus Kafesinin kahvaltılık sandviçleriyle güne güzel bir

başlangıç yapıyoruz. İstanbul otobanı boyunca giderken; Gerede çıkışından Karabük yoluna

giriyoruz. Endüstrinin ağaçların rengini nasıl bozduğuna tanıklık ederken içim yine cız ediyor.4

saatlik yol sonrası Yukarı çiftlik köyüne geliyoruz. Birazdan safran hasadına tanıklık edeceğiz.

Benim gibi fotoğraf çekmek için sabırsızlanan birkaç fotoğraf sever daha var. Otobüsten iner

inmez tarlaya koşarcasına gidiyorum. Sepetleriyle safran çiçeği toplayan teyzelerin yanında,

büyüleyici mor tarlanın

ortasındayım. Tek tek

bütün çiçekleri

fotoğraflamak istiyorum.

Latince "crocus

sativus" denilen

sonbaharda çiçek açan

ve 20-30 cm yüksekliğe

ulaşabilen soğanlı bir

bitkidir. Mor renkli
bitkinin çiçeklerinde üç

tepecik vardır ve şu her
derde deva ve dünyanın

en pahalısı olarak bilenen safran baharatı da işte bu üç tepeceğin kurutularak toz haline
getirilmesiyle elde edilir. Mesele safranı yetiştirmek değil bu tepecikleri ayırabilmek. Oldukça
insanı yoran ve zaman olarak sonu olmayan bir işlem olduğunu öğreniyoruz. Doğada ki her bitki
gelecek senelerde de devamlılığını sağlamak için tohum oluşturur. Ancak safran 3n kromozom

taşıdığından normal döllenme gerçekleşemez bundan dolayı safranda çoğalma soğanlarının
(sarımsak gibi ) tek bitkiden bir kaç yavru soğancık oluşturmasıyla üremesi gerçekleşir. İnsana

bağlı bir üreme gerçekleşmiş olur yani dönem dönem topraktan sökerek başka yerlere safran
dikilmesi gerekir aksi halde ilk dikildiği yerde çoğalır tek soğan yıllar içinde onlarca soğan olur

alan genişletmesi yapılmaz ise hepsi çürür gider. Yani bu yönden insana tam bağımlı durumda
bu dünyada varlığını sürdürebilmesi bakımından. Safranın içerisinde bir ton madde bulunmakta

aynen bal gibi ancak bu maddelerin en önde gelenleri crocin,picrocrocin,safranal ve uçucu bir
ton yağ. Safran kokusunu içerisindeki bu kadar çeşitli aromatik yapılı maddelere borçlu.Bu

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 14

maddeler doğada yalnızca safranda yan yana gelmiş. Ve kokusu tarif edilemez. Çünkü dünyada
eşi yok. .Fotoğraf çekerken Bombus arısına rastlıyorum. Bombus resmen sömürüyor çiçekleri.

Safran ve Bombus uyumu
mükemmel.

Renklendirici ve tat
verici olarak kullanılan bu
baharatın elde edilmesi
oldukça zahmetlidir. Her
bir çiçeğin üzerindeki üç

tepecik, sabah daha
güneş doğmadan elle tek
tek toplanır. Sadece yarım

kilo kadar bir miktarda
baharat elde etmek için 75
bin çiçeğin 225 bin
tepeciği gerekir. Bundan dolayı da 1 gramı en az 15-20 liradır ki bu fiyat yurt dışında 250
dolarlara kadar da çıkıyor. Safranın kuvvetli bir kokusu vardır. Keskin ve acımsı bir tada sahiptir.
Ilık suyla karışınca turuncu-sarı arası bir altın rengi verir. Kendi ağırlığının tam 100 bin katı suyu
altın sarısına boyayabilir. Zaten adı da Arapça'da "sarı" demek olan "asfar" kökünden türemiştir.
Safranın tarımı çok zahmetlidir. Sadece 100 gram safran elde etmek için 1 dönümlük alanda
ekim yapmak gerekir. İçeriğinde 150'nin üzerinde uçucu yağ ve aroma barındıran safran;
gıdadan ilaç sektörüne, parfümeriden kumaş boyamaya kadar birçok alanda kullanılır. Yukarı
Çiftlik Köyü'nde 3 yıl önce safran üretimine başlayan İsmail Yılmaz, Ağustos ayında ekimini
yaptığı safranı tarladan toplamaya başladıklarını söyledi. Yılmaz, şöyle konuştu:

"'Havaların iyi gitmesiyle beraber inşallah 6-7 kilogram kadar ürün bekliyorum. Güneşli
havayı seviyor. Çiçeklenme döneminde yağmur olmaması gerekiyor. Şu anda yağmur
gözükmüyor. Çok iyi olacak inşallah. Geçtiğimiz sezon safranın kilosu 25 bin TL'ydi. Yeni
sezonda fiyat henüz belli değil. Bu ürünün rekoltesine de bağlı biraz. Talebe de bağlı tabii.
Muhtemelen 25 bin TL ya da 30 bin TL olur. Safran, ilçemizde genelde şekerlemelerde,
pilavlarda, çorbalarda, et yemeklerinde kullanılıyor. En çok da çay olarak içiliyor. Hücre
yenileyici ve sakinleştirici özelliği var. Onun için çay içiminde çok daha fazla kullanılıyor. 1 gram
safrandan 80-100 bardak çay yapılıyor. 1 gram safran ise yaklaşık 250 adet çiçekten elde

edilir.''

Safran çiçeği ve hasatıyla ilgili bilgileri dinledikten sonra yola çıkma zamanı geliyor.
Hepimizin bildiği gibi Safranbolu, eski Osmanlı mimarisini yansıtan Safranbolu Evleri ile ünlü,
bu özelliği sayesinde UNESCO Dünya Mirasları Listesinde yer alan minik ilçenin kenarından

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 15

geçerek cam terasa geliyoruz. İncekaya kanyonunun üzerinde olan Kristal Teras Yerden 80
metre yükseklikte bulunan cam bir seyir terası. Yükseklik korkusu olanlar için üzerine çıkmak
zor olabilir ancak göreceğiniz manzaraya değer…di bir zamanlar diyeceğim çünkü önce ki
gelişimle şu an çok farklı.Hem camlar matlaşmış zor görünüyor hem de gördükleriniz çöplerle
kirletilmiş doğa..Çok üzücü.Yinede manzarası için görülmesi gereken bir yer.

Bartın / Ulus

yönüne doğru

dönüyoruz. Ağaçlı

tünelin bizi

beklediğini

rehberimiz Gökhan

Bey söylüyor.

Sabırsızlanıyoruz.

Sonbahar renk

seremonisi eşliğinde

ilerlerken,
otobüsümüzün
yürüyüş yapabilmemiz için duruyor. Aslında yürüyüş yeri değil; bu sebeple tek sıra yol
kenarından yürüyüşe başlıyoruz. Abdipaşa Beldesi ile Ovacık ilçesi arasında yer alıyor. Tüneller
hep korkutucu bir imaj çizmiştir zihnimizde. Hele ki o tünel uzun ve karanlıksa... O hep daha da

korkutucu olmuştur. Ucu bucağı görünmez içinden bir anda ne çıkacağı hiç bilinmez o karanlık
tünellerin. Bir de bunun tam tersi olanlar var ki içinden geçmek ya da yürümek için can atarsınız.

Hiç bitmesini istemezsiniz o tünelin. O tüneller ki doğanın yarattığı renklerden ve güzelliklerden
oluşur. Yol kenarındaki ağaçların gökyüzüne doğru birleşmesi sonucunda adeta bir tünel

oluşturduğunu sandığım için hayal kırıklığına uğradım diyebilirim..Yinede yürüyüşten keyif aldık;

yol boyunca endemik bitkileri seyrederek.
Ulus ilçesine girişimiz; karşılanışımız çok güzeldi. Bando eksikti sadece. Sayın Belediye

Başkanı Hasan Hüseyin Uzun ve ekibi hoş bir şekilde tek tek elimizi sıkarak misafirperverliklerini

gösterdiler. Meğer ilçeye ilk kez gelen tur kafilesiymişiz. Umarım ayağımız uğurlu gelirde şirin
ilçemiz turizm ilçesi olur. Ulus Öğretmen evinde hazırlanan yöresel yemeğimizi Başkanla birlikte

yiyoruz. Sevgili eşi de ince bir düşünceyle bizlere aşure yapmış. Tekrar elinize sağlık…
Ulus ve Köylerine Hizmet Derneği üyelerince köy köy gezilerek toplanan bine yakın antika

eşyanın sergilendiği etnografya müzesi kurmuşlar. Kocagöz tarihi konakta bir araya getirerek
sergilemeye başlanmış. Müzede geçmişi 200 yıla dayanan antika eşyalar var. Aile

büyüklerinden yadigâr kıyafetlerden, bir asır öncesinde kullanılan iplik çıkrığına, hamur
oluğundan ibriğe, kandilden mutfakta kullanılan tabak, bardak, kepçeye ve tarım aletlerine kadar

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 16

çok sayıda obje ile kesinlikle görülmesi gerekir. Müze, geçmiş dönemin geleneksel yaşamını

yeni nesille

buluşturmasının

yanında ilçe

turizmimize de büyük

katkı sağlayacaktır. Bu

müze yine eski

dönemlerdeki köy ve

ev yaşamları hakkında

da bilgi vermekte.
Mısır ekmeklerimizi de
aldıktan sonra yola

tekrar devam ediyoruz.
Ulukaya şelalesi

“aşk acısını dindiren
şelale” olarak da tanıtılıyor broşürlerde. Söylenceye göre Aşk Tanrısı Eros, eşinin kendisini artık
sevmemesi nedeniyle intihar eden Selamnos’un bedenini kutsayarak bir şelaleye dönüştürür.
Bir daha sevgililerin acı çekmesini istemeyen Eros, böylece şelale suyuyla bedenlerini
ıslatanların ya da bu suyu içenlerin aşk acılarından arınmalarını sağladığı söyleniyor.

Aşk acısını dindirir mi bilemeyiz ama görenleri büyüleyen bir güzelliğe sahip olduğunu
söyleyebiliriz Ulukaya Şelalesi’nin. Bartın ili Ulus ilçesine 17 kilometre uzaklıktaki şelale,

Ulukaya köyü yakınlarındaki Ulus Çayı üzerinde. Şelale 20 metrelik bir yükseklikten düşüyor, bir
kilometre uzunluğundaki kanyonun içinde yaratıyor doğal güzelliğini. Kanyonun orta yerinde on

metre genişliğindeki bir kaya oyuğundan yeryüzüne çıkıp, şırıltılar içinde akan dere yatağına
düşüyor. Yaz aylarının en sıcak günlerinde suyu biraz azalsa da, hiçbir zaman kurumuyormuş.

Fotoğraf çekerken turuncu saçlarıyla dört yaşlarında çok sevimli bir çocuk kadrajıma
takılıyor.Adının Ali Kemal olduğunu öğreniyorum.Öncesinde iletişim kuramasam da ceplerine

doldurduğum leblebiler işe yarıyor.Aynı rotanın derneğimizce bir gün sonra tekrar yapılacağını
bildiğimden Ali Kemal’e verdiğimiz kitap sözü yerine getiriliyor.Zeki çocuk bu kez de kamyon
sözü istemiş..En kısa sürede o isteğini de yerine getirebilmeyi umuyoruz.Gezi boyunca bize
eşlik eden zabıta memuru Turgay Bey bizi uğurlarken yengesinin yaptığı un helvasından tüm

katılımcılara ikram ederek bizleri çok mutlu etti. Çiğdemim tişörtü ve şapkası hediye ederek, bir
kez daha görüşebilmeyi umut ederek köyden ayrıldık. Bir gezimizin daha sonuna gelmiştik.

Cenk eve dönerken rehberimize alternatifler sunuyordu sonraki rota için. Yollar da bitmesin
dostluklar da. Bir sonra ki anılarda buluşmak üzere hoşça kalın.

Cenk in Annesi

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 17

BİZDEN BİR ÖYKÜ

KARA GÜNLER İÇİN

Mevsimlerin en güzeli bahar. İlki sonu fark etmez. Yaprağın, çiçeğin; yeşili, sarısı, kurusu hepsi de doğanın
süsü, rengi.

Meyve ağaçlarının, soğuk ayaz azıcık ısırınca pes edip birer ikişer döküldüğü günler. Sonbahar.
Arada güneş kendini gösterir, leylaklar aldanır, ufaktan çiçeklenir… Yılları da böyle yitirmişti… Güz
yaprakları gibi savrula saçıla geçmiş ömür, ellili yaşlara gelivermişti.
İnsanlar da peş peşe dökülür toprağa, güz gelince. Cenazeler çoğalır sanki. Hazanla birlikte artar hüzün.
Bu yaşlar, ölüm için erken sayılır. Ölümün vakitlisi olmaz, hepsi erken ölümdür. Yine de seksen olmalı insan,
yaşlanmak için. Allah kimseyi elden ayaktan düşürmesin, yatağa bağlamasın diye dua edilir. Ele güne, evladına
bile muhtaç olmaması dilenir ya. Allah’ın sevgili kuluymuş…
Aylardan ekim, büyük bayramın olduğu gün.
Altı çocuk büyütmüş, ömrü didinmekle geçmişti. Evde iki bekâr. İkisi evli, biri nişanlı, biri askerde. İyi kötü
ekmeklerini kazanıyorlardı. Devlet işinde olan ikisi en rahat olanlarıydı. Küçük kızı da işe girer, hayırlı bir kısmeti
çıkarsa…
Artık rahat etme, kafa dinleme zamanıydı. Aç değil, açıkta değildi. Altı çocuk büyütmüştü. Kimi zaman
dolap beygiri gibi hissederdi: Dön babam dön! İlk kızını hatırladı. Tam da bugün dünyaya getirmişti, Cumhuriyet
Bayramı dönüşü… Kolay olmuştu doğumu…
Cumhur adı geçmişti aklından, Filiz adı. Dinletememişti görümcelerine. Babaanne adı konmuş bebeğe.
Diğer çocuklarına da dede, nine isimleri. Son çocukta, Eşe halanın adı yerine Neşe denince biraz gücenmişler ama
öyle işlenmiş nüfusa.
Yirmi sekiz yıl geçmiş bayramın üzerinden.“Anamın adı, dağların tadı” diye sevilen kızı, şimdi bebek
bekliyordu. Torunun kız olacağı içine doğmuş, çiçekli basmalardan ufak tefek giysiler hazırlıyordu. Yatağı yorganı
da yapabilirse doğumunda götürecekti kızına.
Bayram sabahı geçti tüm bu düşünceler, buruk bir tat bırakarak. Çok sevdiği taze hurma tadı.
Çocuklar küçükken her bayram ellerinden tutar törene götürürdü. Yeni elbiseler diker, tertemiz giydirir,
abisinin evinin balkonundan izlerlerdi. Konu komşu doluşurdu her bayram.
23 Nisan’larda 29 Ekim’lerde resmigeçit töreni, 19 Mayıs’larda da toplu gösteriler görkemli olurdu. Hiç
kaçırmazlardı.
Yıllar geçmiş, çocuklar büyümüştü. İhtiyaçları gibi dertleri de artınca başlarına buyruk olmuş, bayram
gezmeleri de unutulmuştu. Sonbahar yaprakları gibi döküldü anılar bir bir.
Küçük kızıyla paylaştı düşüncelerini. Liseyi bitirmiş, gelinlik çağına gelmişti. “Hadi törene gidelim” dedi.
“Tıpkı eski günlerdeki gibi. Ana kız bayram yapalım, doya doya gezelim. Bundan sonra böyle. En küçüğümdün,
diğerleri kadar zaman ayıramadım sana.”
Adını verdikleri gibi bahtını da güzellemek isterdi anası. Olduramazdı bir türlü coşkuyu, sevinci. İri kara
gözlere doğduğu an yapışıp kalmıştı hüzün bulaşığı.
Hazırlanmaya başlarlar yalancı bahar neşesiyle...
Son yıllarda sık yoklayan tansiyon tam da fırlayacak zamanı bulur. Bu sefer hepsinden şiddetli baş
ağrısıyla atar kendini divana. Ne oluyor demeye kalmadan kaybeder bilincini.
İlacın en etkilisini kullanıyordu. “Yerinden kaldırmayın” diyor eve getirilen doktor. Felç olabilirmiş... Olmuş
bile. Son bir umut hastaneye kaldırılmış. Kalp masajı...
Geri gelmemiş. Çok istediği bayram törenine gidememiş. İlk yavrusunu dünyaya getirdiği saatlerde veda
etmiş hayata. Torununun giysileri de teyelli kalmış dikiş makinesinin üstünde. Yaşamı gibi ölümü de kimseye
zahmet vermeden oluvermiş.
Uzak yakın, köylerden şehirlerden, çocukları, hısım akraba cenazede bir araya gelmiş. Ana ölümü, ailede
ilk büyük acı. Hepsinin yüreğine kor düşmüş.
Sağlığında büyük küçük demeden hatır sayıp, gönül kırmadığından çok seveni varmış. Üzüntüler, ağıtlar
içten, derinden, sarsıcı olmuş. İlçenin dört bir yanından, duyan gelmiş cenaze evine. Her gelenin güzel anısı,
yapılan iyilikler, yaşanan günler gelmiş dile.
Kardeşlerden en küçüğü olduğundan acılar içinde gömülmüş yeni mekânına. Toprak mevlidi okunmuş,
helvası dağıtılmış. Herkes üzgün, gözü yaşlı, acılı…
Cenaze gömüleli günler olmuş. Acılar taze. Gözlerin şişi, kırmızısı geçmemiş. Ara sıra kızların, yeğenlerin
ağlaması duyuluyor.
İlk haftalar evde ocak yanmaz, kazan kaynamaz. Bitişik komşu, karşı komşu, arka sokaktan, öte
mahalleden, köyden, akrabalardan, eş dosttan, çarşıdan… Kazan dolusu mantı, yüksük çorbası, etli yemekler,
pilavlar, tepsilerle lahmacunlar yaptırılmış, acılı acısız… “Rahmetlinin emeği çok üstümüzde” denerek yemek
taşınmış ölü evine, günlerce…
Her gelene ikram ediliyor getirilenler. Yer sofrasında yeniliyor, elbirliğiyle bulaşık kap kacak yıkanıyor.
Karışıp kaybolmasın, unutulmasın diye bekletmeden sahiplerine gönderiliyor. Yaşlı kadınlar Kuran okuyor
kıpırdayan dudaklarla, fısıltıyla. Rahmet gönderiliyor gönül sesiyle, avuçların ayaları yüze sürülerek. Gelen giden

eksik olmuyor.
Her gelenle birlikte sarılma, nasıl oldu, neden, sapasağlamdı, iyiydi, gençti, erken gitti sözleri dökülüyor

sızılı, içten…

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 18

Konuşmalar duaları bastırmayacak şekilde yumuşak taneli, ezgili, harlı akıyor ağızlardan.
Yeni baştan anlatılıyor, yaralar açılıyor. Ateş düştüğü yeri yakarken, dumanı üstünde, küllenmemiş acılar,
közler, korlar çıkıyor ortaya. Her yeni gelenle çıngılar sıçrıyor, yürek kabartıları diziliyor peş peşe. Herkes kendi
dağına göre alıyor karı da, buzu da…
Esmer güzeli, genç bir anne gelenler arasında. Bebeği kucağında, sessiz sakin, iç çekerek ağlıyor. Üzgüsü
ölümden anlaşılan, kıvılcımlı uçuklar dilinin ucunda. Kabuk bağlamaz ağızdaki yara, sızlar içten içe, kimse

anlamaz, bilmez:
“Siz hiç ağlamayın, silin gözyaşlarınızı. Oturun Allah’a dua edin, şükredin. Annenize böyle bir ölüm verdiği

için” deyince gözler ona çevriliyor. “ Annemi tanırsınız. Geçen yıldan beri kayıp. Ne ölüsü ne de dirisi, bir yıldır hiç
haber yok. Cenaze töreni yapılsaydı da başında ağlasaydım. Bir mezarı olsa da ziyaret etseydim.”

Ortalıkta ses soluk kesilir, ne söyleyeceklerini kestiremeden, genç kadına dikilir bakışlar. Mırıltılı bir
kıpırdanma olur. Boncuk oyalı tülbentli, yazmalı başlar sağa sola dalgalanır. Ritmik olarak sallanırken, derin
düşünceler, yoğun duygular akar gözlerden.

Tanıyanlar, bilenler duymayanlara fısıldar, kulaktan kulağa yayılır sözler. Birden herkes hatırlar kaybolan
kadını. Gazetelere geçmişti haberi.

Zengin ve bir o kadar da cimri, yaralı parmağa tükürmez Seydo’nun ikinci eşiydi…
Gençti güzeldi. Fakir bir ailenin kızıydı. Parası için vermişlerdi, rahat etsin diyerek. Altı çocuklu adamla
nasıl olacaksa…
Çok dünyalığı varmış Seydo’nun. “Osmanlı Bankası batar, parasını çekse” derdi, torunları. Ne çocuklarına,
karısına, torunlarına; ne de kendine hayrı vardı malının. Kefenin cebi, mezarın kasası var sananlardandı… Yolda
gören haline acır… Evlerinin, malının, dükkânlarının hesabını bir Allah, bir de Seydo bilirdi…
Ölürse oğullukları mirastan pay vermez diye düşünürdü karısı. Seydo’nun sağlığında mutfak parasından
artırdıklarıyla kollarına altın burmalar almıştı. Kara günler için diyerek.
Beş çocuğu, başını sokacak evi, boynunda dizili altın liraları, birde kolundaki bilezikleri vardı…
İnsanoğlu çeşit çeşit. Her kafada bir akıl. Evde bıraksa olmaz. Koluna takar el elalemin gözü kalır. Öyle
hava atayım, milletin gözüne sokayım huyları da yoktur. Uzun kollu elbiseler, kapalı kıyafetler altında kolu boğazı
yüklüydü, kimse bilmese de…
Kocası ölmüş. Çoluk çocuk ev dükkân derken, mal mülk paylaşılmış. Bazıları yaşarken, kimi de ölümüyle
sevindirir insanları… Göle düşmüş yedi sülalesi…
Seydo’nun büyük kızı yeni aldığı ev için mevlit okutuyormuş. Öz, üvey bütün çocuklar, torunlar bir araya
gelmişler. Babayı rahmetle anmışlar mı bilinmez, hepsi de keyfindeymiş yeni mülklerinin. Son görüşmeleri olmuş.
Herkes evine diye çıkmış. Anne de… Bahtsız kadın sır olmuş o gün…
Evlatları polise gitmiş… Gazetelere ilan verilmiş, adamlar tutup, arayıp sormuşlar. Yok… Sır olmuş, yer
yarılmış da içine girmiş sanki…
Ağlamaktan dert sahibi olduğunu söyleyen genç kadını en üzen şey annesinin arkasından söylenenlermiş.
“Gören, bulan, yerini bildirene para ödülü var” denince, telefon yağmış dört yandan… En çok da genelevde gördük,
pavyonda çalışıyor sözleri yüreğini dağlamış, içine oturmuş evlatlarının…
-“Annemi yeni kaybetmiş gibiyim, gözümün yaşı dinmedi. Bir yıldır gece uykum, gündüz huzurum kalmadı.
Çocuğum için yaşıyorum. Siz yatın kalkın şükredin böyle ölüme” diyordu. Yaşlılar “ocaklardan ırak olsun, düşman
başına vermesin” diyebildiler.
Aylar, yıllar sonra bulundu cesedi. Bakkal komşusu tarafından, kolundaki bilezikler için öldürülmüştü…
Beterin beteri denir ya. İnsan ölüme de şükredermiş demek ki!

Fazilet Ünsal Eliaçık

Şehir Dergisi/Temmuz 2010

PLASTİK TORBADAN VAZGEÇ!
BEZ TORBA KULLANMAYA ÖZEN GÖSTER,
GEREKTİĞİNDE PLASTİK POŞETİNİ DEFALARCA KULLANARAK SARFINI AZALT.

BEZ TORBALAR ÇİĞDEMİM DERNEĞİNDEN 2.5 TL’YE TEMİN EDİNİLEBİLİR.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 19

ŞİİR KÖŞESİ

GÜZ YORGUNU GÖÇ

bir gülüşündü güzden kalma dokunmayalım hiçbir şeye
yağmurun buluta özlemi varsın kalmasın ayak izlerimiz
kelebeğin sessiz türküsü
utandığımız bahçeye
parmağı kınalı imgenin
biriktirdim avuçlarımda düşlerimi hüzündür kuşatan bizi
mendil sallansa, bir bulut kararsa
avuçlarım büyüdü
yazgıya dönüşür özlemek
dalına sığınması tomurcuğun aslında gelen hep gidendir
yaprağın rüzgâra sitemi
içimdeki akasyanın çığlığı bir kırlangıç düşer gökyüzüne
bir kırlangıç daha
bir gülüşün ki yalnızlığıma
ürkek çekingen zeytin ağaçları tedirgin
bakışalım biz sadece bakışalım
kardelenin ilk çıkışı
ellerin nasıl
tükürecek çiçekler yüzümüze
Dursun Nadir
Dursun Nadir
20/ 12 / 2016

KELEBEK

Yel estikçe uçuşan
Yapraklara benziyor
Durmadan Yorulmadan
Daldan dala geziyor

Ben onu çok severim
Koşup tutmak isterim
Fakat kaçar yaramaz
Uçmadan yaşayamaz.

Kanatları ipektir
Bozulur dokununca
Sanki canlı çiçektir
Uçar bahar olunca

Yadigar Gözek
A.Barındırır Orta Okulu 6-A

MAHALLENİN SAKİNİ DEĞİL
SAHİBİYİZ!

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 20

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 21

SATRANÇ ÖĞRENİYORUZ

SATRANÇ TAŞLARI VE HAREKETLERİ ( DEVAM )

FİLİN HAREKETİ : Farklı Akıl oyunları türleri arasından beyin sporu
sıfatı ile ayrılan satrançta birbirinden çok farklı özelliklere sahip taşlar
yer alır. Satranç taşlarının her biri farklı özelliklere sahipken, filler de
oyunun önemli taşları arasındadır.
Fillerin hareketleri incelendiğinde, yalnızca çapraz karelere hareket
ettikleri görülür. Fil hareketi ön çaprazlara ve arka çaprazlara olacak şekilde dört yönlüdür. Fil,
bulunduğu kare itibariyle köşelerden çapraz kareye ulaşabilir. Uygun karelerin çaprazlarının
(diagonellerin) açık olması durumuna göre fil istediği kadar kare ilerleyebilir.

*Fillerin herhangi bir taş üzerinden atlamaları da mümkün değildir.

Filin gidebileceği kare sayısı bulunduğu yere bağlıdır.

Merkez karelerde bulunan fil 13 kareye gidebilir.

Fil köşede ise sadece 7 kareye gidebilir.

Beyaz ve siyah ordunun ikişer tane fili. SAYFA 22
bulunur.
Fillerden biri beyaz karede diğeri siyah karede
bulunmalıdır.
Filler oyun boyunca başladıkları karenin renginden
diğer renkteki karelere geçemezler.
Bu nedenle bir filin oyun boyunca gidebileceği en fazla
32 kare vardır.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017

VEZİRİN HAREKETİ : Vezir, bulunduğu karenin yatay, dikey ve çaprazlarında herhangi bir
kareye gidebilir. Vezir hem Kale gibi (yukarı, aşağı, sağa ve sola); hem de Fil gibi (çapraz
karelerde) hareket edebilir.

Vezir, tahtadaki en güçlü taştır. Tahtanın merkezindeyken 27 kareye hareket edebilir.

Köşede bulunan Vezir 21 kareye gidebilir.

Vezirin önünde aynı renkten bir taş varsa o taşın üzerinden geçemez. Yani o yöne doğru
hareket etmek isterse sadece o taşın olduğu yere kadar gidebilir.

Vezir, açılış pozisyonunda hareketsizdir.Çünkü kendi taşlarının üzerinden atlayamaz.

Öğrendiğimiz gibi Vezirler Beyaz ve siyah ta birer tane bulunur. Dikkat edilmesi gereken en
önemli nokta vezirlerin kendi renklerindeki karelerde oturmalarıdır. Yani beyaz vezir beyaz
karede, siyah vezir siyah karede konulmalıdır.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 HATİCE CAYMAZ.
TSF SATRANÇ ANTRENÖRÜ

TSF ULUSAL HAKEM

ŞİRİNDERE ÇOCUK
ORKESTRASI

Şirindere’li çocukların müzik yoluyla
mahalleye uyum sağlamaları amacıyla
başlatığımız çalışma 10 çocuğun katılımıyla
başladı. Gönüllü komşumuz Evrim Ferda
Hoşafçı gözetimnde başlayan çalışmalara
destgek olmayan isteyen komşularımız
bizimle iletişime geçebilirler.
Çalışmalar pazartesi günleri 15:00-17:00
saatleri arasında Çiğdemim Kültür Evinde
yapılıyor.

SAYFA 23

KAYBOLAN DIL VE UNUTULMUŞ ŞARKILAR ÜZERINE

Ekim ayında iki belgesel film izledik. İki filmde de özgün halk şarkıları ve öyküleri vardı.
Filmlerin yönetmeni komşumuz Mihriban Sezen. Geçen yıllarda izlediğimiz Dövmenin Dili
belgeseli beğenilmişti. Bu yıl komşumuzun daha çok filmini izleyeceğiz.
İlk film Maçahela Sarkıları oldu. Artık sadece çok az insanın bildiği unutulmuş Gürcüce şarkıları
ve söyleyen ihtiyar delikanlıları izledik. Yaş ortalaması altmış olan "Maçahela Yaşlılar Çoksesli
Korosu"nun söylediği, 300 yıllık geleneğin uzantısı olan şarkılar. Kardeşlik, dayanışma, birlik
beraberlik türküleri…
1921'de Anadolu'nun kuzeydoğusuna çizilen sınır, Maçahela vadisinde yaşayan 18 köyü
ayırmış; 12 köy bu günkü Gürcistan'da, 6 köy de Türkiye'de kalmış. Oysa, bu vadide insanlar
akraba, şarkılar ortak.
Maçahela şarkıları insan sesiyle, enstrümana gerek duyulmadan söyleniyor. Bu şarkılar çok
sesli, tek kişi ile değil topluca; 2-3 ayrı ama uyumlu sesle söyleniyor. Etnomüzikologlar Gürcü
dilinde söylenen polifonik ve vokal nitelikteki bu müziği 1500 yıllık bir geçmişe bağlıyorlar.
Bu arada, geleneksel çoksesli Gürcü halk müziğini günümüze kadar ulaştıran "Maçahela
Yaşlılar Çoksesli Korosu"nun, geçtiğimiz yıl içinde, UNESCO tarafından "Yaşayan İnsan
Hazinesi" olarak tescillendiğini öğrendik.
Sonraki filmimiz "İspanya'dan İstanbul'a Sefarad Şarkıları" isimli belgesel, kaybolan bir dilde
söylenen şarkılar eşliğinde, İspanyol Yahudileri'nin 500 yıllık gurbet ve göç hikayelerini
anlatıyordu.
Sefarad, İbrani dilinde İspanya demek. Bundan beş yüz yıl yıl önce İspanya'dan sürülen Sefarad
Yahudileri, Osmanlı topraklarına yerleşmişler. Gelirken yanlarında kendi kültürlerini, kendi
dillerini ( Judeo İspanyol ) ve kendi şarkılarını getirmişler. Yaşadıkları toprakların kültürlerinden
de etkilenmişler zamanla.

Ana dillerinde söyledikleri Sefarad Şarkıları; biraz Rembetiko, biraz Balkan ezgilerinden, biraz
Türk Sanat Musikisinden etkilenmiş. Dillerine; biraz Türkçe, biraz Bulgarca, biraz Rumca girmiş.
Ama konuştukları dil ve bu dilde söyledikleri şarkılar ortaçağ İspanyolcası. Bugün Türkiye'de
yaşayan 26 bin Yahudi'nin çoğunun Sefarad olduğunu, büyük kısmının İstanbul'da yaşadığını
öğrendik.
İlerleyen yaşına rağmen, binlerce Sefarad şarkısını derleyen ve yorumlayan Bertha Aguado,
şarkılarıyla belgeselde yer alıyordu. Jak ve Janet Esim, Los Paşaros Seferadis gibi topluluklar
ve Bertha Aguado'nun öğrencileri şarkılarını ana dillerinde söylüyorlardı, kaybolmasın diye…

Öykülerin burukluğunu ve müziği içimizde hissederek güzel bir akşam geçirdik.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 Zuhal Yüksel

SAYFA 24

ALTIN (SÜS TAŞLARI - 9)

İnsanlar, asırlardır taşların doğal güzelliğine, rengine, daha çok da parıltısına vurgundur. Bu nedenle
devamlı olarak, süs taşı bulmak için uğraşır dururlar. Bilindiği gibi değerli taş ticaretinde iki geleneksel metal çok
değerlidir. Bunlar altın ve gümüş olup, Zaten mineralojide de diğer elementlerden farklıdır... Doğada herhangi bir
karışıma uğramadan saf halde bulundukları için, “doğal element” olarak da adlandırılırlar... Bükülmeleri, daha
doğrusu şekil verilmeleri kolay olduğundan, gümüş ustaları ve kuyumcular tarafından kolayca bükülür, işlenir ya da
kalıba dökülürler...

Altın ve gümüş, doğada az ve zor bulunduğu için, oldukça değerlidir. Onları ender yapan olağan dışı
bileşimleridir... Zamanla yeni mücevherlerin, daha doğrusu yarı değerli süs taşlarının kullanılması, altın ve gümüşe
olan tutkuyu azaltmış olmasına rağmen, yine de gözde olmaları engellenememiştir...

Altın ve gümüş, mücevher olarak kullanılmanın yanında, elektronikte, uzay ve havacılık teknolojisinde,
tıpta, dişçilikte, dekorasyonda ve mühendislikte de kullanılır. Dünyada üretilen altının yüzde 75’i mücevher
yapımına giderken, geri kalanı sanayide tüketilmektedir. Türkiye kuyumculukta dünya üçüncüsü olup, dünya
pazarında önemli bir yere sahiptir...

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi Jeoloji mühendisliği
bölümünün ortak yürüttüğü bilimsel bir çalışmanın sonuçlarına göre, Türkiye’de 580 yerde, halen 6 bin 500 tonluk
altın rezervimizin bulunduğu ortaya çıkartılmıştır...!!

Bilindiği gibi Bergama’daki Koza Altın İşletmeleri’ne ait ilk altın madeninde, üretime 2001 yılında başlandı.
Daha sonra Tüprag Metal Madencilik tarafından işletilen Uşak’taki altın madeni devreye girdi. İlerleyen yıllarda
diğer ocaklarında açılması ile Türkiye’deki altın üretimi her yıl giderek büyüdü. Bu gün yıllık altın üretimimiz 12 tonu
buldu. Bu sayı yıllar geçtikçe daha da aratacak gibi...

Bugün dünyada bilinen altın rezervlerinin toplamı 43 bin ton olup, bunun 20 bin tonuna sahip olan Güney
Afrika Cumhuriyeti dünya birincisidir. Onun arkasından 6 bin 500 tonla Türkiye dünya ikincisi, 4 bin 770 tonla
Amerika dünya üçüncüsüdür. Diğer yandan Türkiye, altın üretiminde Avrupa birincisidir. Türkiye’yi Finlandiya, İsveç

ve Bulgaristan izlemektedir.
Ülkemizde halen işletilen ve işletilmeye hazır olan altın yatakları; Balıkesir Küçük Dere’de 10 ton, Ovacık’ta

24 ton, İzmir Efem Çukuru’nda 34 ton, Manisa Sart’ta 10 ton, Uşak Kışla Dağ’da 230 ton, Eskişehir Kaymaz’da 7
ton, Gümüşhane Mastra’da 12 ton, Erzincan İliç’te 131 ton ve Artvin Cerat tepe’de 37 ton görünür rezervdir. İleri de
MTA’nın yapacağı yeni araştırmalarla başka yatakların da bulunması halinde, görünür ve muhtemel rezervlerimizin
daha da yükselmesi beklenmektedir... Çünkü Türkiye’deki altın rezerviyle ilgili araştırmalar, yeni bilgiler ışığında
hala yeterince yapılmış değildir. Konuya altın açıdan bakacak olursak, yeraltı potansiyeli tam olarak bilmeyen bir
ülke durumundayız...

Türkiye’de bilinen altın rezervlerinin, günümüzde hesaplanan parasal karşılığı, yaklaşık 200 milyar dolar
civarında..!! Ama yaratacağı ek katma değerle birlikte bu rakamın, bir trilyon dolara ulaşacağı tahmin edilmekte...
Diğer taraftan bu sayının, devlet tarafından bilinmesi, çevreci dostlarımın kulağına kar suyu kaçmasına neden

oluyor...
Bu gün dünyada altın fiyatları sürekli yükselirken, Türkiye’nin altın ithalatı da giderek artırıyor... Altın

ithalatında, neredeyse dünya rekorunu kıracak durumdayız..! İthal edilen onca altın halen kuyumculukta
kullanılıyor... Bunun bir kısmı içeride işlenmiş altın olarak kullanılırken, büyük bir bölümü ihraç edilmekte. İşlenmiş
bu altınları, daha çok Arap ülkeleri, Hindistan ve Pakistan satın almakta...

Cengiz KARAKÖSE
Jeoloji Yük. Müh.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 25

FANZİN mi dediniz?

MEHMET C.PEKER

Değerli yurttaşlarım merhabalar,
Bundan birkaç hafta önce komşularım ile yaptığımız periyodik toplantıların birinde gençlerden
biri “FANZİN” dedi ... ??
Ne olduğunu bilmediğim için çaktırmadan, kurulan cümlelerden tahmin etmeye çalıştım ve
sonra sorular, açıklamalar derken öğrendim ki; “fanzin”, “amatör dergi çalışmaları”na verilen isim
imiş.
Tahmin edebileceğiniz gibi; bizim arkadaşlarımız o akşam, aramızdaki iletişimi arttırmak adına
yapılabilecekleri konuşurken, anlamını bilemediğim ama sürekliliğini sağlamanın ne kadar zorlu
olacağını tahmin edebildiğim ve başarıldığında, mahallemiz yaşam kalitesine katmadeğerinin ne
kadar büyük olacağını bildiğim bir proje önerisinde bulundular.
Dinleyen tüm komşulardan olumlu görüşler alınca da hemen kolları sıvadılar, sağ olsunlar.
Benim periyodik yazılarımı okuma şansı bulanların sıklıkla olmasını hayal ettiği gibi; artık
gençlerimiz, mahallemiz konularını konuşuyor, önceliklerini belirliyor, onlar ile ilgili fotoğraflar
çekiyor, yazılar topluyor, söyleşiler yapıyor ve bunları içerecek ve yaygınlaştırabilecek periyodik
bir baskı üretmek süreçlerine emek harcıyorlar.
Yakında kendisini de paylaşabileceğimi umduğum ilk FANZİN’in hazırlıklarının tam gaz devam
ettiği müjdesini vermek ile bugünlük yetineyim.
Anlayacağınız; mahallemizin genç sakinleri "mahallelerinin sahipleri" olmaya niyetlendiler!
Tespitler, ihtiyaçlar, öncelikler, hedefler, projeler ve tabii hepsi için gereken tanışmak, tanımak,
sohbet etmek, paylaşmak, dayanışmak, üretmek, paylaşmak, ... tüm bunları KOMŞULUK diye
özetliyor genç arkadaşlarım / komşularım.
Farkındalıklarımız çerçevesinde
Arkadaşlıklarımızı geliştirip
Nitelikli proje hedefleri için
Zerafet içinde yapılan
İletişim sayesinde
Nicelik ile buluşmak, bu da benim FANZİN anlayışım.
Sizce, her mahallede başlatılacak -birkaç sayfalık da olsa- "amatör dergi çalışmaları”
birbirimizden haberdar olmayı, birbirimizden öğrenmeyi, aidiyet duygularımızı arttırmayı, olası
çözümlerin birlikte tartışılmasını, sonuca ulaşılmasını velhasıl komşu olunmasını kolaylaştırmaz
mı ?

Selam ve sevgilerimle,

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 26

GÖLBAŞI SEVGİ ÇİÇEĞİ

Neslinin korunması için olağanüstü bir gayret gösterilen Sevgi Çiçeği’nin kamuoyunda
tanınmasını değerli bir bilim insanı ile iflah olmaz bir doğa ve Gölbaşı gönüllüsüne borçluyuz.
“Centaurea tchihatcheffii Gölbaşı - Sevgi Çiçeği” adlı kitaba (2005) editör olarak imza atan,
Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi’nden Prof. Dr. Ayşe Boşgelmez’e “Sevgi Çiçeği’nin
Annesi” demek ne kadar yanlış olmayacaksa, yazmış olduğu “Zeynep ile Mehmet’in Aşkı
‘Endemik’ Gölbaşı Sevgi Çiçeği’ adlı kitapla (2013) yetinmeyip bu çiçeği inatçı çabalarıyla önce
evinin bahçesinde, sonra Belediye’nin tahsis ettiği, evinin karşısındaki park alanında tohumla (!)
yetiştirmeyi başaran Hulusi Gürpınar’a “Sevgi Çiçeği’nin Babası” demek mümkündür.

Genellikle Mayıs veya Haziran aylarında açan Sevgi Çiçeği; yakın zamana kadar sadece
Gölbaşı’nın batısında kalan Küçük Âşıklar Tepesi civarındaki etrafı tel çitle çevrili Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı (eski Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü) arazisinde görülebiliyordu.
Gölbaşı - Haymana yolunun dördüncü kilometresinden sola dönüp 500 metre kadar ilerledikten
sonra yolun solunda kalan bu arazinin yakınlarında yeni bir yetiştirme alanı daha bulunuyor.
Gölbaşı Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından oluşturulan bu alana gitmek için yine
Gölbaşı Haymana yoluna çıktıktan sonra bu defa üçüncü kilometreden sola dönmek gerekiyor.
Hulusi Gürpınar’ın evinin karşısındaki park alanı ise, Konya yolunun sol tarafında kalan Eymir
Mahallesi’nde, TOKİ’ye giden yol üzerindeki Temapark bitişiğinde.

Turhan DEMİRBAŞ

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 27

VEDAT TÜRKALİ VE BİR GÜN TEK BAŞINA

Türk Edebiyatının çınarlarından, geçtiğimiz yıl 97 yaşında Yalova’da hayatını kaybeden
romancı, şair ve senarist Vedat Türkali’yi anmak ve anlamak için Çiğdemli edebiyatsever
komşularla toplandık.

17 Ekim 2017 Salı günü Çiğdem Derneği Kültür Evinde, sanatçının yaşamı ve Bir Gün
Tek Başına adlı
romanı hakkında
konuştuk, söyleştik.

Vedat Türkali
kimdir?

Asıl adı Abdülkadir
Pirhasan 13 Mayıs
1919’da Samsun’da
doğan Türkali, liseyi
Samsun Lisesi’nde
okuduktan sonra
1942 yılında İstanbul
Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi Türk Dili ve
Edebiyatı
Bölümü’nden mezun
oldu. Aynı yıl eşi
Merih Pirhasan’la
evlendi.
Maltepe Askeri Lisesi ve Kuleli Askeri Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra
1951’de tutuklandı. 9 yıl ceza aldı. 7 yıl sonunda koşullu olarak serbest kaldı.

Rıfat Ilgaz ile Gar Yayınları’nı kurdu. 1960’ta Dolandırıcılar Şahı ile senaristliğe başladı.
1965’te Karanlıkta Uyananlar filmiyle Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Senaryo
Ödülü’nü kazandı.

Bir Gün Tek Başına, Mavi Karanlık, Tek Kişilik Ölüm, Güven, Yeşilçam Dedikleri Türkiye,
Kayıp Romanlar, Yalancı Tanıklar Kahvesi, Bitti Bitti Bitmedi gibi romanlara imza attı.

1974’te Milliyet Yayınları Roman Yarışması’nda birincilik ödülünü, 1976’da Orhan Kemal
Roman Armağanı’nı kazandı. 2016’da Beyaz Martı Edebiyat Onur Ödülü’ne layık görüldü.

Türkali, yönetmen Barış Pirhasan ve oyuncu Deniz Türkali’nin babası, müzisyen Zeynep
Casalini’nin dedesiydi.

BİR GÜN TEK BAŞINA

Vedat Türkali’nin ilk romanı olan “Bir Gün Tek Başına “ Milliyet Yayınları 1974 Roman
Ödülü’nü kazandıktan sonra yayımlandığında büyük bir ilgi görmüştü. Eser, 1975 Orhan Kemal
Roman Armağanı’nı da kazandı.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 28

27 Mayıs’ı ortaya

çıkaran koşulları

anlatan eserde gizli bir

komünist örgüte

girmekle suçlanan,

küçük burjuva olarak

nitelendirilen

başkahraman Kenan’ın,

gözaltındayken polisten

yediği bir tokattan sonra

örgütten uzaklaşması;

gazeteci arkadaşlarıyla

içmeye gittiğinde

Felsefe öğrencisi

Günsel’le tanışması, o

gece alkol komasına

girip kan

zehirlenmesinden

hastanelik olması;

hastalığı boyunca Günsel’i ve hayatını düşünmesi ve o dönemin Kenan’ın bakış açısından

sergilenmesi.

Fazilet Ünsal Eliaçık

YENİ ÜYELERİMİZ

Geçtiğimiz ay içerisinde üyelik başvurusunda bulunan ve Yönetim Kurulumuz
tarafından üyeliği onaylanan Sayın, B.Dilek Yüceel, Sema Yüksel, Canan Ceylan, Zafer Say,

Derya Er, Ayşe Canan Aydemir, Nilgün Gökçe, Sezi Sazlı, Mihriban Öztürk, Nurten Ergen,
Fatma Kökdil, Tuncer Korkmaz, Kamile Boz, Meliha Bilge, Meral Efe ve Necmiye Civelek ‘e

aramıza hoş geldiniz diyor ve bu gönüllü desteklerinden dolayı teşekkür ediyoruz.

Henüz üye olmayan komşularımızı da aramızda görmek istiyoruz. Üye formunu
doldurup bir fotoğraf vermeniz yeterli. Yıllık üyelik aidatımız 25 TL.dir.

HİÇBİRİMİZ, HEPİMİZ KADAR
GÜÇLÜ DEĞİLİZ!

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 29

ZAPTİYE’DEN JANDARMA’YA...

Türkiye’nin önemli askeri müzelerinden biri olan Jandarma Müzesi 2005 yılında açılmış.
Jandarma teşkilatının kuruluşundan bugüne değin geçirdiği evreleri, tarihteki yerini ve sağladığı
gelişimi göstermek ve gelecek kuşaklara da aktarmak amacıyla kurulan Müze, askeri açıdan
birinci sınıf müze statüsünde bulunuyor.

Müze’de, ilk dikkat
çeken, ön bahçede

sergilenmekte olan iki

askeri helikopter ile

eski model jeep vb
askeri araçlar oluyor.

Müze olarak

tasarlanmış, iki katlı bir

binada ve ikisi büyük

yedi salondan oluşan

Müze’nin Giriş

Holü’nde; Zaptiye’den

Jandarma’ya adlı bir

heykel ile çeşitli rölyef

ve yağlı boya tablolar

sergileniyor.

Jandarma Müzesi’nin

ana bölümlerinden

Osmanlı Devleti

Dönemi Salonu alt

katta, Cumhuriyet

Dönemi Salonu ise üst katta bulunuyor.

Kendi içinde iki bölümden oluşan Osmanlı Devleti Dönemi Salonu’nda Jandarma öncesi kolluk
amirlerinin (Subaşı, Karakullukçu vb) giysi ve silahları ile Jandarma teşkilatının kurulduğu
1839’dan Cumhuriyet’e kadarki döneme ait çeşitli belgeler, kullanılan üniformalar ve silahlar

sergileniyor.

Cumhuriyet’in ilanından bugüne üniforma, silah, askeri araç-gereçler ve Jandarma
envanterindeki kara-hava araçları ile eski haberleşme cihazlarının sergilendiği Cumhuriyet
Dönemi Salonu’nda ayrıca Atatürk ve Jandarma adlı büyük bir rölyef ve de Atatürk’le ilgili
yayınların sergilendiği vitrinler yer alıyor.

Üst katta ayrıca görev yaptıkları dönemlerde Jandarma genel komutanlara verilen şilt ve
benzerleri ile hediye edilen çeşitli anı objelerinin de sergilendiği Genel Komutanlar Sergi Salonu
ve şehitlerin eşyalarının sergilendiği Jandarma Şehitleri Salonu ile Belge ve Yabancı Jandarma
Giysileri Salonu da ziyaretçileri bekliyor. Müze’nin bir diğer bölümü olan Kütüphane ve Dinlenme
Salonu ise sivil ve askeri araştırmacılara hizmet veriyor.

Jandarma Müzesi’nin yakınında yüksekçe bir tepede yapılan ve üzerinde büyük bir Atatürk
maskı ve dalgalanan bir Türk bayrağının bulunduğu yüksek bir kaide ile iki tarafında bir
jandarma eri ve bir aslan heykelinden oluşan Jandarma Şehitleri Anıtı da görülmeye değer.
Burada ayrıca gruplar için sunumların yapıldığı ve fotoğrafı temin edilebilen 3576 şehidin
fotoğrafların panolarda, el yazılarıyla sunulan şiir ve mektuplarının elektronik ortamda
sergilendiği Şehitleri Anma ve Sunum Binası gezilebilir.

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 30

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 31

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 32

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 33

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 34

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 35

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 36

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 37

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 38

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 39

ÖZGÜRLÜK BOŞUNA İSTENMEZ

Hepimizin çeşit çeşit arzuları var. Kimini belli belirsiz, kimini çok kuvvetli isteriz. Üstelik
arzularımız zaman içinde aynı da kalmaz. Bildik isteklerimiz durmadan koşul ve niteliklerini
değiştirir, gönlümüzden geçenlere sürekli yenileri eklenir.

İyi de, bunları elde etmek kolay iş midir? Heyhat! Gücümüz, becerilerimiz, varlıklarımız,
elimizdeki araçlar çoğu arzumuz için yetersiz kalır ve kahroluruz. Amaçladıklarımızı sağlamada
diğer insanların bize yardım etmesi gerekir. Bu ise başka bir güçlüğe kapıyı aralar. Hele
çevremizdeki başkalarının da kendilerine göre arzuları olduğunu düşünürsek. “Bastırırım parayı,
alırım. Arzumu paramla elde ederim. Bana ne başkalarının keyfinden!” mi dediniz? Ya o parayı
size kazandıracakların isteklerini ne yapacaksınız? Ya bir başkası da, kendi parasıyla aynı şeye
sizden daha çoğunu vermeye hazırsa, onun keyfine boş verebilir misiniz?

İşte bu zorlu durumun içinden çıkmanın yolu, karşılıklı anlaşmaktan, düzenlemeler yapmak ve
arzularımızı başkalarıyla ortaklaştırmaktan geçer. Örgütler bunun için kurulur. Bırakalım bir
arada yaşayan milyonlarca insanı, birkaç kişilik bir ailede bile zaman zaman küçük
örgütlenmelere, işbölümlemeye, kurallar koymaya gerek duyulur.

Örgütlerin de işi, arzuları karşısında biz insanların durumları gibi, kolay değildir. Örgüt kurdular
diye, her durumda örgüte katılanların amaçları, beraber erişmek istedikleri hedefler gerçekleşir
diyebilir miyiz? Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre 2017 yılının ilk 9 ayında
çok ortaklı ikibine yakın firma kapanmış. Ortak amaç tutturulsa kapanırlar mıydı? Derneklerimizi,
site ve apartman yönetim organizasyonlarını düşünecek olursak, bunların kaçta kaçı
kurucularının, üyelerinin, ortaklarının çoğunluğunun, gün be gün, hatta ta kuruluş zamanındaki
amaçlarını tutturmaktadır dersiniz? Yani örgütler öyle kolay kolay etkili (efektif) olamıyorlar.

Dergimizin önceki (Ekim 2017) sayısında ‘Etkili Örgütler Kurmamız Neden Zor?’ yazımda etkili
olamayan örgütlerde gücü gücüne yetenin sözüyle iş yapılan, gerçekte zayıf örgüt biçiminin
gözlendiği söylenmişti. Bunun gerisinde ise, bireyin hakkını tanımayı, her insana özgürlük alanı
bırakmak ve eşit fırsat vermek gerektiğini kabul etmeyen anlayışın yattığı vurgulanmıştı.
Kısacası, örgütlerin etkili olmadaki güçleri, işleyişlerinde üyelerinin özgür tutum alabilmelerinin
ölçüsüyle doğrudan bağlantılı görülmüştü.

Neden böyle? Örgütlü olmayı, yalnızca bir ödev yüklenmek, bir yükümlülük altında olmak haline
soktuğumuzda, insanların tek tek arzularının gerçekleşmesi ikinci planda kalıyor demektir. Aidat
ödemek, akraba-tanıdık-eş-dost çevresini örgütün işleri için ‘devreye sokmak’, yeni üyeler ve

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 40

bağışçı bulmak, genel kurul tarihi gelince seçimde oy vermek gibi pek çok görev.. Bunları
dengeleyecek olan örgütte var olmanın üyeye yeni özgürlük alanları açacak olmasıdır. Çünkü
özgürlük, evet kısıtsızlık, kuralsızlık demek değildir ama, eylemleri için kendi tercihlerini
yaratmayı ve yeni yarattıklarıyla her insanın varlığını zenginleştirme olanaklarını kapsar. Örgütte
sorumluluk, eşdeğer görülen bir karşılık ister. Örgütlerde üyenin özgürlüğü işte bu karşılık
olabilir. İşin püf noktası da buradadır: Sınırlama getirilmemesi, kuralların gevşek olması, “Elini
tutan mı var?” denilebilmesi örgütlerde tüm boyutlarıyla özgürlük olduğu anlamına gelmez.

Negatif özgürlükler, zorlamanın, engellemenin olmadığı durumları gösterirken, özgürlüğün,
fırsat ve olanakların sunulması anlamı taşıyan bir de pozitif yüzü var. Bir madalyonu tarif eden,
farklı iki yanı gibi. Konuyla uğraşanlar, negatif ve pozitif özgürlükleri, birbirini tamamlayan fakat
farklı yönde katkı yapan ayrı yüzler olarak görüyor.

Her yöne davranmanın serbest, ama çıkış
kapılarının kilitli ve anahtarların gizlendiği geniş
bir mekanda özgürlük var denilebilir mi?

Kuruluş amacını katılımcılarının tek tek amaçlarıyla uyuşturmayı ve zaman geçip üye çeşitliliği
artıkça değişen arzuları dikkate almayı beceren, yeni arzular edinmeye özellikle fırsat ve araçlar
sağlayan örgütler etkili olmaya daha yakındır. Şimdi neden Türkiye’de her 800 kişiye bir
dernek düşerken, Batı Avrupa’da bu sayının 40 kişi olduğunu bir düşünelim mi?

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 41

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 42

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 43

ÇİĞDEMİN SESİ KASIM-2017 SAYFA 44