5. Sınıf Matematik Etkinlik Kitabı Cevap Anahtarı

Kazanımlar

➢➢ M.5.3.1. Veri Toplama ve Değerlendirme
➢➢ M.5.3.1.1. Veri toplamayı gerektiren araştırma soruları oluşturur.
➢➢ M.5.3.1.2. Araştırma sorularına ilişkin verileri toplar, sıklık tablosu ve sütun grafiğiyle gösterir.
➢➢ M.5.3.1.3. Sıklık tablosu veya sütun grafiği ile gösterilmiş verileri yorumlamaya yönelik problemleri çözer.
➢➢ M.5.2.3. Uzunluk ve Zaman Ölçme
➢➢ M.5.2.3.1. Uzunluk ölçme birimlerini tanır; metre-kilometre, metre-desimetre-santimetre-milimetre bi-

rimlerini birbirine dönüştürür ve ilgili problemleri çözer.
➢➢ M.5.2.3.2. Üçgen ve dörtgenlerin çevre uzunluklarını hesaplar, verilen bir çevre uzunluğuna sahip farklı

şekiller oluşturur.
➢➢ M.5.2.3.3. Zaman ölçme birimlerini tanır, birbirine dönüştürür ve ilgili problemleri çözer.

5. Sınıf Veri Toplama ve Değerlendirme

Araştırma Sorusu Çetele Tablosu: Bir veri grubundaki her bir verinin
olma sıklığını çizgiler kullanarak gösteren tabloya
Araştırma: Belli bir konuda herhangi bir grubun denir.
görüşünün belirlenmesi işlemine denir. Sütun Grafiği: Verilerin sütunlarla gösterilmesine
denir. Dikey ve yatay eksenler çizilir. Eşit aralıkla-
Örneklem: Belli bir konuda bir grubun görüşünü ra bölünür. Karşılaştırılacak değerler bu aralıklar
belirlemek için üzerinde araştırma veya deney ya- üzerinde işaretlenir ve aynı genişlikte sütunlar bu
pılacak gruba denir. işaretlere kadar uzatılır.
NOT:
Veri: Araştırmalarda bir amaca yönelik toplanan Grafiğin yatay ve dikey ekseninde bulunanların
bilgiye denir. ne olduğu eksen ucuna yazılmalıdır.

Araştırma Adımları NOT:
1. Araştırma sorusu belirlenir. Sütun grafiği dikey çizilebileceği gibi yatay da
2. Uygun örneklem seçilir. çizilebilir.
3. Veriler toplanır.
4. Veriler tabloya aktarılır. NOT:
NOT: Sütun grafikleri verilerin karşılaştırılmasını sağlar,
Araştırma soruları bir gruba yöneltilebilmeli ve bir- belli bir zaman aralığındaki değişimleri gösterir.
den fazla veri elde edilebilmelidir.
ÖRNEK: Verileri Yorumlama
• Ata’nın en sevdiği ders hangisidir?
Araştırma sorusu olamaz. Sütun grafikleri çizilirken ölçeklerin ve başlangıç
• Okulumuzdaki öğrencilerin en sevdiği ders noktasının farklı alınması grafiklerin yanlış yorum-
lanmasına sebep olabilir.
hangisidir?
Araştırma sorusudur. Grafik 1: Aylin’in Grafik 2: Duygu’nun
1aylık harcama tutarı 1aylık harcama tutarı
NOT:
Araştırma sorusu oluşturulurken sorunun hangi Harcama Tutarı (TL) Harcama Tutarı (TL)
gruba sorulacağı açıkça belirtilmelidir.
500 1000
Sıklık Tablosu ve Sütun Grafiği
400 800
Sıklık Tablosu: Bir veri topluluğundaki her bir ve-
rinin olma sıklığını sayılarla gösteren tabloya denir. 300 600

200 400

100 200

0 Harcama 0 Harcama
FatKuirraa
Gıda

FatKuirraa
Gıda
Çeşidi Çeşidi

Duygu’nun kira harcaması Aylin’den fazla olma-
sına rağmen ölçek ve başlangıç değerlerinden
dolayı yanlış değerlendirilerek Aylin’den daha az
gibi yorumlanabilir.

208

5. Sınıf Araştırma Sorusu

Etkinlik 39

Kazanım: M.5.3.1.1. Veri toplamayı gerektiren araştırma soruları oluşturur.

1. Arkadaşlarınızın boş zamanlarını nasıl geçirdiğini öğrenmek için araştırma soruları
oluşturunuz.

a. Boş zamanlarınızda en çok tercih ettiğiniz etkinlik hangisidir?

b. Boş zamanlarınızı nasıl değerlendirirsiniz?

2. Okulunuzda yapılan kulüp çalışmalarının yeterli olup olmadığını belirlemek için araş-
tırma soruları oluşturunuz.

a. Okulumuzdaki kulüp çalışmalarını yeterli buluyor musunuz?

b. Okulumuzda yapılmasını istediğiniz kulüp çalışmaları var mı?

3. Mahallenizde düzenlenen spor turnuvalarında tercih edilen spor dallarını belirlemek
için araştırma soruları oluşturunuz.

a. Hangi spor dalında turnuvalara katılmayı tercih edersiniz?

b. En sevdiğiniz spor dalı hangisidir?

4. Aşağıdaki kutucuklara araştırma sorusu olanlar için “✔”, olmayanlar için “✗” işareti
koyunuz.

✗ Duygu’nun en çok sevdiği futbol kulübü hangisidir?
✓ Kantinde en çok tercih edilen ürünler hangisidir?
✓ Sınıf arkadaşlarınızın en çok sevdiği yemekler hangileridir?
✗ Kaç tane iki basamaklı tek sayı vardır?
✓ Mahallenizde en çok sevilen esnaf kimdir?
✓ İlçenizde en çok tercih edilen okul hangisidir?
✗ Okul müdürünüzün adı nedir?
✓ Öğrenciler en çok hangi tür kitapları okumayı tercih ederler?
✓ Ailenizde en çok sevilen film türü hangisidir?
✗ Aylin’in en sevdiği müzik grubunun adı nedir?
✓ Tekirdağ ilinin en çok tercih edilen köftecisi hangisidir?
✗ Okulunuzda en az tercih edilen kulüp hangisidir?

209

5. Sınıf Araştırma Soruları KKT - 39 

1. Aşağıdakilerden hangisi bir araştırma sorusu- 4. Bir bebek bezi üreticisi yeni bir bebek bezi
dur? üretecektir. Bunun için yapacağı araştırmada
kullanacağı anketi aşağıdaki gruplardan han-
A) Okulumuzdaki öğrencilerin en çok sevdiği öğ- gisine uygulaması doğru olmaz?
retmen hangisidir?
A) Anneler
B) 5D sınıfındaki öğrencilerin matematik yazılı or-
talaması kaçtır? B) Market Yöneticileri

C) Arzu’nun en az sevdiği renk hangisidir? C) 2-4 yaş grubundaki çocuklar
D) 2017 yılında en çok satılan araba markası han-
D) Bebek Bakıcıları
gisidir?

2. Aşağıdakilerden hangisi bir araştırma sorusu 5. Bir süt ürünleri üreticisi yeni bir çeşit çikolatalı süt
olamaz? üretecektir.

A) Hız Sitesi’ndeki 3-7 yaş grubu çocukların en Bunun için yapacağı araştırmada aşağıdaki
çok sevdiği oyun hangisidir? gruplardan hangisini örneklem seçmesi uy-
gun olur?
B) Bir şirkette çalışanların en çok tercih ettiği gi-
yim firması hangisidir? A) Çocuklar
B) Hayvan severler
C) Hız Kırtasiye’de 2017 yılında en çok satılan ki- C) Lokantalar
tap hangisidir? D) Öğretmenler

D) 5A sınıfındaki öğrencilerin en çok sevdiği mey-
ve türü hangisidir?

3. 6. Bir firma ithal edeceği oyuncak çeşidini belirle-
.............. en çok sevdiği yemek türü hangisidir? mek için bir araştırma yapacaktır. Araştırmada
hazırlanan anketin aşağıdaki gruplardan han-
Bir araştırma sorusu elde etmek isteyen Onur, gisine uygulanması doğru olmaz
kutucuktaki boşluğa hangisini yazmalıdır?
A) Öğretmenler
A) Aslan’ın
B) Okulumuzdaki öğrencilerin B) Psikolojik Danışmanlar
C) Bazı çalışanların
D) İstanbul Valisi’nin C) Çocuklar

D) Pilotlar

210

5. Sınıf Sıklık Tablosu ve Sütun Grafiği

Etkinlik 40

Kazanım: M. 5.3.1.2. Araştırma sorularına ilişkin verileri toplar, sıklık tablosu ve sütun grafiğiyle gösterir.

1. Aşağıdaki verileri sıklık tablosunda gösteriniz. Tablo: Spor Dalına Göre Kişi sayısı

Spor Dalları Kişi Sayısı

a. 5D sınıfındaki öğrencilerden 3’ü basketbol, 5’i fut- Basketbol 3

bol, 2’si voleybol, 4’ü tenis ve 2’si yüzme sporuyla Futbol 5
uğraşmaktadır. Voleybol 2

Tenis 4

Yüzme 2

Tablo: Öğrencilerin Gittikleri Okul Türle-

b. Hız Evleri Sitesindeki çocukların 7’si anaokulu, 4’ü rine Göre Sayısı
ilkokul 8’i ortaokul ve 5’i lise öğrencisidir.
Okul Türü Kişi Sayısı

Ana okulu 7

İlkokul 4

Ortaokul 8

Lise 5

c. Resim kulübündeki öğrencilerin 10’u mavi, 5’i tu- Tablo: Sevilen Renkler
runcu, 8’i yeşil ve 12’si sarı rengi sevmektedir.
Renkler Kişi Sayısı

Mavi 10
Turuncu 5

Yeşil 8

Sarı 12

d. Hız Ortaokullarında 5A sınıfındaki 30 öğrencinin Tablo: Sınıflara Göre Öğrenci Sayıları
14’ü kız, 5B sınıfındaki 24 öğrencinin 13’ü erkek, 5C
sınıfındaki 27 öğrencinin 15’i kız öğrencidir. Sınıflar Kız Erkek

5A 14 16

5B 11 13

5C 15 12

e. Lezzet Lokantasında 1 günde 17 porsiyon köfte, Tablo: Bir Günde Satılan Yiyecekler
8 porsiyon tavuk, 12 porsiyon ıspanak, 3 porsiyon
fasulye ve 6 porsiyon döner satılmışır. Yemekler Porsiyon Sayısı
Köfte 17

Tavuk 8

Ispanak 12
Fasulye 3

Döner 6

211

5. Sınıf Sıklık Tablosu ve Sütun Grafiği

Etkinlik 40

2. Aşağıdaki tablolara uygun sütun grafiklerini oluşturunuz.

Grafik: Adayların Oy Sayıları

a. Tablo: Adayların Oy Sayıları Oy Sayıları
12
Adaylar Oy Sayıları 11
Semih 10
Arzu
9
Aslı 8 Aday
Kemal 7
Tülay 6
5
4 Arzu Aslı Kemal Tülay
3
2
1
0

Semih

b. Tablo: Günlere Göre Sıcaklık Değerleri Grafik: Günlere Göre Sıcaklık Değerleri
Sıcaklık Değerleri (°C)

Günler Sıcaklık Değerleri 24
Pazartesi 23°C 23
22°C 22
Salı 19°C 21
Çarşamba 21°C 20
Perşembe 24°C 19

Cuma Günler

c. Tablo: Öğrencilerin Sayılarına Göre Notlar P.tesi Salı Çarş Perş. Cuma
Grafik: Öğrencilerin Sayılarına Göre Notlar
Notlar Öğrenci Sayıları
Öğrenci Sayıları
5 15 15

4 10 10
8
38
5
23 3

Notlar

d. Tablo: Çeşitlerine Göre Hayvan Sayıları 5432

Hayvan Çeşitleri Hayvan Sayıları Grafik: Çeşitlerine Göre Hayvan Sayılar
Hayvan Sayıları
İnek 30
80
Koyun 50 70
60
Keçi 20 50
40
Tavuk 80 30
20
At 10 10 Hayvanlar

İnek Koyun Keçi Tavuk At

212

5. Sınıf Sıklık Tablosu ve Sütun Grafiği KKT - 40 

1. Tablo: Velilerin Meslekleri 2. Grafik: 5A Sınıfındaki Öğrencilerin En Çok Sev-
dikleri Meyveler
Meslekler Kişi Sayısı
Esnaf 4 Öğrenci Sayısı
2
Öğretmen 5 8
Doktor 6 7
6
Mühendis 5
4
Yukarıdaki tabloda 5D sınıfındaki öğrencilerin veli- 3 Kiraz Karpuz Kivi Meyveler
lerinin meslekleri verilmiştir. 2

Verilen tabloya ait sütun grafiği aşağıdakiler- 1
den hangisidir? 0

Kavun

A) Grafik: 5D Sınıfındaki Öğrenci Velilerinin Meslekleri Yukarıda verilen grafiğe ait çetele tablosu
aşağıdakilerden hangisidir?
Kişi Sayısı
A) Tablo: 5A Sınıfındaki Öğrencilerin
6 En Çok Sevdikleri Meyveler
Meyveler Öğrenci Sayısı
5 Kavun
Kiraz
4 Karpuz
Kivi
3
B) Tablo: 5A Sınıfındaki Öğrencilerin
2 En Çok Sevdikleri Meyveler
Meyveler Öğrenci Sayısı
1 Kavun
Kiraz
0 Meslekler Karpuz
Esnaf Öğretmen Doktor Mühendis Kivi

B) Grafik: 5D Sınıfındaki Öğrenci Velilerinin Meslekleri C) Tablo: 5A Sınıfındaki Öğrencilerin
En Çok Sevdikleri Meyveler
Kişi Sayısı Meyveler Öğrenci Sayısı
Kavun
6 Kiraz
Karpuz
5 Kivi

4 D) Tablo: 5A Sınıfındaki Öğrencilerin
En Çok Sevdikleri Meyveler
3 Meyveler Öğrenci Sayısı

2 Kavun
Kiraz
1 Karpuz
Kivi
0 Meslekler
Esnaf Öğretmen Doktor Mühendis

C) Grafik: 5D Sınıfındaki Öğrenci Velilerinin Meslekleri

Kişi Sayısı

6

5

4

3

2

1

0 Meslekler
Esnaf Öğretmen Doktor Mühendis

D) Grafik: 5D Sınıfındaki Öğrenci Velilerinin Meslekleri

Kişi Sayısı

6

5

4

3

2

1

0 Meslekler
Esnaf Öğretmen Doktor Mühendis

213

5. Sınıf Sıklık Tablosu ve Sütun Grafiği

Etkinlik 41

Kazanım: M.5.3.1.3. Sıklık tablosu veya sütun grafiğiyle gösterilmiş verileri yorumlamaya yönelik problemleri çö-
zer.

1. Aşağıda bir okuldaki 5.sınıf öğrencilerinin sınıflara göre dağılımını gösteren sıklık tab-
losu verilmiştir. Buna göre soruları cevaplayınız.

a. Öğrenci sayısı en çok olan sınıf hangisidir? Tablo: Sınıflara Göre Öğrenci Sayısı
5C
Sınıflar Öğrenci Sayısı
b. Öğrenci sayısının en az olduğu sınıf han-
gisidir? 5A 28
5D
5B 30
c. 5A sınıfında kaç öğrenci vardır?
28 5C 33

d. Öğrenci sayısı 30 olan sınıf hangisidir? 5D 27
5B

e. 5. sınıflardaki toplam öğrenci sayısı kaçtır?
118

2. Bir sınıftaki öğrencilerin “En çok sevdiğiniz spor dalı hangisidir?” sorusuna verdikleri
cevaplar aşağıda verilmiştir. Buna göre sıklık tablosunu oluşturup soruları cevaplayı-
nız.

a. Sınıf mevcudu kaçtır? Tablo: En Çok Sevilen Spor Dalı
20

b. En çok sevilen spor dalı hangisidir? Spor Dalları Öğrenci Sayısı

Futbol

c. En az sevilen spor dalı hangisidir? Tenis 5

Voleybol

d. Futbolu sevenler basketbolu sevenler- Futbol 7

den kaç kişi fazladır?

2 Basketbol 5

e. Tenisi sevenlerin sayısı voleybolu seven-

lerin sayısından kaç fazladır? Voleybol 3
2

214

5. Sınıf Sıklık Tablosu ve Sütun Grafiği

Etkinlik 41

3. Aşağıda verilen sütun grafiği bir şirketin 4 aylık kazanç miktarlarını göstermektedir.
Grafik: 4 Aylık Kazanç Miktarı
Buna göre aşağıdaki soruları cevaplayınız.

a. Kazancın en çok olduğu ay hangisidir? Grafik: 4 Aylık Kazanç Miktarı (TL)
Nisan Kazanç Miktarı (TL)

b. En az kazanç hangi ayda elde edilmiştir? 7000
Mart
6000
c. Şubat ayındaki kazanç Mart ayındaki ka-
zançtan kaç lira fazladır? 5000
3000
4000
d. 4 aylık toplam kazanç kaç liradır?
21000 3000

2000

1000 Ocak Şubat Mart Nisan Aylar
0

4. Aşağıda verilen sütun grafiği bir araba galerisinde son 6 ayda satılan araç sayılarınıMayıs
göstermektedir. Buna göre aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına “D”, yanlışHaziran
olanların yanına “Y” yazınız.Temmuz
Ağustos
Grafik: Bir Galeride Son 6 Ayda Satılan Araç Sayısı
Satılan Araç SayısıEylül
Ekim
80
70
60
50
40
30
20
10

0
Aylar

.D.... En çok satış eylülde yapılmıştır.

.Y.... Temmuzda satılan araç sayısı haziranda satılan araç sayısının 2 katıdır.

.D.... Ekim ayında ve haziran ayında eşit miktarda araç satılmıştır.

.Y.... Mayısta satılan araç sayısı ağustosta satılan araç sayısından 10 eksiktir.

.D.... Temmuzda satılan araç sayısı eylülde satılan araç sayısının yarısından azdır.

215

5. Sınıf Sıklık Tablosu ve Sütun Grafiği

Etkinlik 41

5. Aşağıda aynı veri grubuna ait grafikler verilmiştir.

Grafik 1: Otoparklardaki Grafik 2: Otoparklardaki Grafik 3: Otoparklardaki
Araç Sayısı Araç Sayısı Araç Sayısı

Araç Sayısı Araç Sayısı Araç Sayısı

250 250

200 200

150 150

100 250 100

50 200 50

0A B Otopark 150 A B Otopark 0A B Otopark
Otoparkı Otoparkı Otoparkı Otoparkı Otoparkı Otoparkı

Verilen grafiklere göre aşağıdaki soruları cevaplayınız

a. Grafik 2’deki sütunlara göre B otoparkındaki araç sayısının A otoparkındaki araç sayı-
sının 2 katı büyüklüğünde olduğunu görüyoruz. Grafik 1’de ise araç sayısı farkının daha
az olduğu görünüyor. Sizce bu durumun kaynağı ne olabilir?

Ölçeğin başlangıç noktasının farklı alınması sebep olmuştur.

b. Grafik 3’te A otoparkındaki araç sayısının B otoparkındaki araç sayısına göre daha çok
alan kapladığını görüyoruz. Grafik 1’de ise A otoparkındaki araç sayısının B otoparkın-
daki araç sayısından daha az olduğu görünüyor. Sizce bu durumun kaynağı ne olabilir?

Kullanılan sütunların genişliğinin farklı olması sebep olmuştur.

c. Grafik çizimlerinde yanlış yorumlara engel olmak için nelere dikkat etmeliyiz?

• Ölçekleri verilere uygun olarak belirlemeliyiz.
• Başlangıç değerlerini 0 seçip, uygun ölçeklendirme yapmalıyız.
• Sütun genişliklerinin eşit olmasına dikkat etmeliyiz.

216

5. Sınıf Sıklık Tablosu ve Sütun Grafiği KKT - 41 

Tablo: Kalem Çeşitleri Grafik: Bahçedeki Ağaçlar

Kalem Çeşidi Sayısı Ağaç Sayısı
Uçlu 18
12 60
Kurşun 25 50
Tükenmez 9 40
30
Keçeli 20
10
Yukarıdaki tabloda bir kırtasiyede satılan kalem Ağaç Türü
çeşitleri ve sayıları verilmiştir. 0

Tabloya göre 1, 2 ve 3. soruları cevaplayınız. ManŞdealfitnalia
PortElakmaal
Kivi

1. Kırtasiyede toplam kaç tane kalem bulunmak- Yukarıdaki grafikte bir bahçede bulunan ağaç tür-
tadır? leri ve sayıları belirtilmiştir.

A) 55 B) 59 C) 64 D) 74 Grafiğe göre 4, 5 ve 6. soruları cevaplayınız.

4. Bahçedeki ağaç türlerinden hangisinin sayısı
diğerlerinden daha azdır?

A) Elma
B) Mandalina
C) Portakal
D) Kivi

2. Kırtasiyede bulunan tükenmez kalemlerin sa-
yısı ile keçeli kalemlerin sayısı arasındaki fark
kaçtır?

A) 16 B) 9 C) 7 D) 6

5. Bahçedeki ağaç türlerinden hangisinin sayısı
mandalina ağaçlarının sayısının 2 katından
fazladır?

A) Şeftali
B) Kivi
C) Elma
D) Portakal

3. Kırtasiyede toplam kaç tane uçlu kalem ile
kurşun kalem vardır?

A) 27 B) 30 C) 37 D) 43 6. Bahçede toplam kaç tane ağaç bulunmakta-
dır?

A) 140 B) 150 C) 190 C) 210

217

5. Sınıf Uzunluk ve Zaman Ölçme

Uzunluk Ölçme Dikdörtgenin Çevre Uzunluğu
a Çevre = (2 x a) + (2 x b)
Kilometre(km) Her basamakta veya
Hektometre(hm) 10’a böl ! Çevre = 2 x (a + b)
Dekametre(dam)
bb
Metre(m) a

Her basamakta Desimetre(dm) Paralelkenarın Çevre Uzunluğu
10 ile çarp! Santimetre(cm) Çevre = (2 x a) + (2 x b)
veya
Milimetre(mm) Çevre = 2 x (a + b)

NOT: Eşkenar Dörtgenin Çevre Uzunluğu
Ondalık gösterim içeren birim çevirmelerde 10 ile a Çevre = 4 x a
çarparken virgül 1 basamak sağa, 10 ile bölerken
ise virgül 1 basamak sola kaydırılır. aa
Örnek: a
0,25 dm = 2,5 cm
24,3 mm = 0,243 dm Yamuğun Çevre Uzunluğu
c Çevre = a + b + c + d
Çevre
db
Çevre Uzunluğu: Bir geometrik şekli oluşturan a
doğru parçalarının uzunluklarının toplamına denir.

Üçgenin Çevre Uzunluğu

Çeşitkenar İkizkenar Eşkenar
Üçgen Üçgen Üçgen
aa
ac aa

b ba

Çevre = a + b+ c Çevre = (2xa)+b Çevre = 3 x a

Karenin Çevre Uzunluğu
a
Çevre = 4 x a

aa

a
218

5. Sınıf Uzunluk ve Zaman Ölçme

Zaman Ölçme 1 ay = 30 gün
1 gün = 24 saat
1 yıl = 365 gün 1 saat = 60 dakika
1 yıl = 12 ay 1 dakika = 60 saniye
1 yıl = 52 hafta
1 hafta = 7 gün

NOT:
Zaman ölçme birimleriyle işlem yaparken en bü-
yük birim sola, en küçük birim sağa yazılarak
işleme başlanır.

NOT:

Çıkarma işleminde gün yeterli olmazsa aydan 30
gün, ay yeterli olmazsa yıldan 12 ay alınır.

1 yıl 1 ay

Yıl Ay Gün
2018 09 10
2017 11 21
09 19
0

NOT:

Toplama işleminde dakika değeri 60’ı geçerse sa-
at birimine 60 dakika 1 saat olarak aktarılır.

2 saat 35 dakika
1 saat 45 dakika
3 saat 80 dakika

+1 saat

4 saat 20 dakika

(80 dakika = 1 saat 20 dakika)

219

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 142

Kazanım: M. 5.2.3.1. Uzunluk ölçme birimlerini tanır; metre-kilometre, metre-desimetre-santimetre-milimetre bi-
rimlerini birbirine dönüştürür ve ilgili problemleri çözer.

1. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız. 5000 m = ............5............. km
32 km = ........3..2...0..0..0........ m
25000 m = ............2..5...........km 8 km = .........8..0..0..0.......... m
4 km = ........4..0..0..0...........m 75000 cm = .........7..5..0............ m
240 m = ........2..4...0..0..0........ cm 160 dm = ........1..6............... m
125 dm = ........1..2...5..0..0........ mm 4200 cm = ........4..2..0............. dm
10 cm = .........1..0..0............mm 130000 m = ........1..3..0............. km
1200 mm = ........1..2............... dm 3500 dm = ........3..5..0............. m
375 dm = ........3..7..5..0........... cm
9000 mm = ........9................. m

2. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız.

36 cm = 36 m = 0,36 m 8 dm = 8 m = 0..,.8......... m
100 10

73 m = 73 km = .0..,.0..7..3.... km 3 mm = 3 cm = .0..,.3........ cm
1000 10

389 mm = 389 m = .0..,.3..8..9.... m 95 mm = 95 dm = 0..,.9..5....... dm
1000 100

3. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız.

2,5 km = ........2..5..0..0........... m 0,005 m = .......5.................. mm
0,17 km = .......1..7..0.............. m
0,18 m = .......1..8..0.............. mm
0,3 km = ........3..0..0............. m
18,7 m = .......1..8..7..0..0.......... mm
5,3 m = ........5..3............... = dm
372 dm = .......3..7..,.2............. m
0,42 m = ........4..,.2.............. = dm
1,35 m = ........1..3..,.5............ dm 1450 cm = .......1..4..,.5............. m
0,01 m = .......1.................. cm 24100 mm = .......2..4..,.1............. m
1,48 m = .......1..4..8.............. cm 2018 cm = .......2..0..1..,.8........... dm
24,3 m = .......2..4..3..0............ cm 2019 mm = .......2..0..,.1..9........... dm
2020 cm = .......2..0..,.2............. m

220

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 42 2897 m = .....2....... km ...8..9..7..... m
76834 m = .....7..6..... km .....8..3..4... m
4. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız. 178249 m = ....1..7..8.... km ....2..4..9.... m
175 cm = ......1...... m .....7..5..... cm 4765 cm = ....4..7...... m .....6..5..... cm
387 dm= .....3..8..... m ......7...... dm
389 cm = ......3...... m .....8..9..... cm
4765 mm = ......4...... m ....7..6..5.... mm
68178 mm = ....6..8...... m ....1..7..8.... mm
24 dm = .....2....... m .....4....... dm

5. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız. 4 km 17 m = .........4..0..1..7.......... m
13 km 2 m = .........1..3..0..0..2........ m
5 m 12 cm = .........5..1..2............ cm 2 km 90 m = .........2..0..9..0.......... m
24 m 73 cm = .........2..4..7..3.......... cm 4 dm 3 cm = .........4..3.............. cm
4 m 5 dm = .........4..5.............. dm
12 m 8 mm = ........1..2..0..0..8......... mm

6. Aşağıda verilen işlemleri yapınız.
a. 5 km + 2018 m = .........7..0..1..8.......... m
b. 4 m 3 cm + 72 m 45 cm = .........7..6..4..8.......... cm
c. 3 km 512 m + 6 km 15 m = .........9..5..2..7.......... m
d. 4 m 128 mm + 5 m 872 mm = .........1..0.............. m
e. 4 km – 985 m = .........3..0..1..5..........m
f. 12 km 50 m – 9 km 325 m = .........2..7..2..5.......... m
g. 2 m 40 cm – 1 m 42 cm = .........9..8.............. cm
h. 5 m 125 mm – 3 m 50 mm = .........2..0..7..5.......... mm

221

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 42

7. Aşağıdaki ifadelerdeki boşluklara uygun sözcükleri yazınız.
a. 3 metrelik çıta, 295 santimetrelik çıtadan daha ..u..z.u..n..d...u..r........... .
b. 25 m yükseklikteki uçurtma, 255 cm yükseklikteki uçurtmadan daha .y..ü..k..s..e..k.t..ir...... .
c. 7,3 kilometrelik yol, 7400 metrelik yoldan daha .k..ı.s..a.d...ır............... .
d. 28 milimetrelik silgi, 0,03 desimetrelik silgiden daha .u..z..u..n..d..u..r............ .

8. Aşağıdaki problemleri çözünüz.
a. Berke elindeki 5 metrelik ipi 4 parçaya böldüğünde oluşan parçalardan birinin uzunluğu
kaç santimetre olur?
125 cm

b. Emir uçurtma yapmak için 6 tane 20 santimetrelik, 3 tane 40 santimetrelik çıta kullana-
caktır. Buna göre Emir’in toplam kaç metre çıta alması gerekmektedir?

2,4 m

c. Metresi 8 TL olan kumaştan 120 cm alan Aylin kumaşçıya kaç lira ödemelidir?
9,6 TL

d. Bir yumak ip 8 eş parçaya ayrılıyor. Eğer 12 eş parçaya ayrılsaydı her bir parça 8 cm
daha kısa olacaktı. Buna göre bu ipin parçalanmadan önceki uzunluğu kaç metredir?

1,92 m

222

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 42

e. 46 kilometre uzunluğundaki bir yolun iki tarafına da 115 metre aralıklarla ağaç dikilecek-
tir. Buna göre toplam kaç tane ağaca ihtiyaç vardır?
800

f. Onur, elindeki boruyu 3 kez keserek 36 santimetrelik eş parçalar elde ediyor. Buna göre
Onur’un elindeki borunun uzunluğu kesilmeden önce kaç metredir?

1,44 m

g.

Ev 245 m Okul

Sabah okula gitmek için yola çıkan Ali okula doğru 50 metre yürüdükten sonra proje ödevini
evde unuttuğunu hatırlayarak eve geri dönüyor. Ödevini aldıktan sonra tekrar yola çıkarak
okula ulaşan Ali toplam kaç metre yürümüş olur?

345 m

h. Ayda 12 cm uzayan, 2 metre uzunluğundaki bir ağacın 1 yıl sonraki boyu kaç metre
olur?

3,44 m

223

5. Sınıf Uzunluk Ölçme KKT - 42 

1. Bir binanın boyunun uzunlu- 4. Bir otomobil 42000 metrelik yolun 2 ’sini gitmiştir.
ğunu ifade etmek için hangi 7
Buna göre kalan yolun uzunluğu kaç kilomet-
uzunluk ölçü birimini kullan-
redir?
mak daha doğru olur?

A) 36 B) 32 C) 30 D) 28

A) mm B) cm C) m D) km

2.
5. Akın, 4,5 metrelik bir ipi 150 milimetrelik par-
çalara ayırdığında oluşan parça sayısı kaçtır?

A) 3 B) 30 C) 300 D) 3000

Boğaziçi Köprüsü’nün uzunluğu 1560 metredir.

Boğaziçi Köprüsü’nün uzunluğunun kilometre
cinsinden değeri aşağıdakilerden hangisidir?

A) 156 B) 15,6 C) 1,56 D) 0,156

3. Voleybol oyununda sahanın ortasında bulunan fi- 6. Aylin evinin salonunun duvarlarını kağıt kaplama
lenin yüksekliği erkekler için 243 cm, kadınlar için yapmaya karar veriyor. 240 cm yüksekliğindeki
2,24 m’dir. duvarları tamamen kapatmak için dikey olarak 45
sıra duvar kağıdına ihtiyaç vardır.
Filenin yükseklik farkının santimetre cinsin-
den değeri kaçtır? Buna göre Aylin 1 topu 15 metre uzunluğunda
olan duvar kağıtlarından en az kaç top alma-
lıdır?

A) 6 B) 7 C) 8 C) 9

A) 29 B) 21 C) 19 D) 11

224

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 423

Kazanım: M. 5.2.3.2. Üçgen ve dörtgenlerin çevre uzunluklarını hesaplar, verilen bir çevre uzunluğuna sahip farklı
şekiller oluşturur.

1. Aşağıda kenar uzunlukları verilen üçgenlerin çevre uzunluklarını hesaplayınız.

Üçgen Çevre Uzunluğu Üçgen Çevre Uzunluğu

3 cm 5 cm 1,6 dm 1,8 dm

15 cm 5,2 dm

7 cm

10 cm 10 cm

26 cm 7,5 m

6 cm 2,5 m

12 m 12 cm 28 cm

10 cm

4 m 6 cm

3 cm 5 cm 12 cm 5m 6m 16 m
7 dm4 cm

4 mm 14 mm 24 dm 56 dm
6 mm 25 dm

225

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 43

2. Aşağıda bir kenar uzunluğu verilen karelerin çevre uzunluklarını hesaplayınız.

Kare Çevre Uzunluğu Kare Çevre Uzunluğu

20 cm 32 m

5 cm 8m

48 mm 60 cm

12 mm 15 cm

40 m 12 mm

10 m 3 mm

3. Aşağıda çevre uzunlukları verilen karelerin bir kenar uzunluklarını hesaplayınız.

Çevre 1 Kenar Uzunluğu Çevre 1 Kenar Uzunluğu

36 cm 9 cm 60 mm 15 mm

100 dm 25 dm 300 cm 75 cm

88 m 22 m 4m 1m

226

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 43

4. Aşağıda verilen dikdörtgenlerin çevre uzunluklarını hesaplayınız.

Dikdörtgen Çevre Uzunluğu Dikdörtgen Çevre Uzunluğu

8 cm 36 cm 14 mm 200 mm

10 cm 86 mm

1m 14 m 15 cm 80 cm

6 m 25 cm

5. Aşağıda çevre uzunlukları ile birer kenar uzunlukları verilen dikdörtgenlerin verilme-
yen kenar uzunluklarını hesaplayınız.

Dikdörtgen Verilmeyen Dikdörtgen Verilmeyen
Kenar Uzunluğu Kenar Uzunluğu

6 cm 2,5 m 5m

8 cm Çevre = 15 m
Çevre = 28 cm

10 cm 15 cm 1,5 m

Çevre = 50 cm 4,5 m
Çevre = 12 m

3m

10 cm 6m

38 cm Çevre = 18 m
Çevre = 96 cm

227

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 43

6. Aşağıda verilen geometrik şekilleri çizip çevre uzunluklarını hesaplayınız.

Geometrik Kenar Uzunlukları Şekil Çevre Uzunluğu
Şekil

Eşkenar 13 cm 52 cm
Dörtgen

13 cm

Paralelkenar 5,5 m ve 10 m 5,5 m 31 m
Yamuk 8 cm, 10 cm 46 cm
12 cm, 16 cm 10 m

12 cm

8 cm 10 cm

16 cm

Paralelkenar 2,5 cm ve 14,5 cm 2,5 cm 34 cm

14,5 cm

Eşkenar 4,5 cm 18 cm
Dörtgen 52 cm
Yamuk 4,5 cm

8 cm

10 cm, 10 cm 10 cm 10 cm
8 cm, 24 cm

24 cm

228

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 43

7. Aşağıda verilen problemleri çözünüz.

a. Bir kare ve dört tane eşkenar üçgenden meydana gelen
şeklin çevre uzunluğu 72 cm olduğuna göre, karenin
çevre uzunluğunu hesaplayınız.
36 cm

b. Çevre uzunluğu 18 cm olan eşkenar üçgenlerin bir
araya getirilmesiyle oluşan yandaki yamuğun çevre
uzunluğunu hesaplayınız.

30 cm

c. Eşit kenarlarından birinin uzunluğu 24 cm olan ikizkenar üçgenin çevresi 60 cm oldu-
ğuna göre diğer kenarının uzunluğunu hesaplayınız.

12 cm

d. Birbirine eş iki karenin yan yana getirilmesiyle oluşan
şekildeki dikdörtgenin çevre uzunluğu 96 cm olduğuna
göre, karenin bir kenar uzunluğunu hesaplayınız.
16 cm

e. Uzun kenarının uzunluğu kısa kenarın 3 katı olan bir dikdörtgenin çevre uzunluğu 48 cm
olduğuna göre bu dikdörtgenin uzun kenarının uzunluğu kaç santimetredir?
18 cm

229

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 43

8. Uzunluğu 24 cm olan bir tel ile kenar uzunlukları doğal sayı olan kare, üçgen, dikdört-
gen, paralelkenar ve yamuk oluşturarak kenar uzunluklarını yazınız.

KARE ÜÇGEN

5 cm 8 cm

11 cm

6 cm EŞKENAR DÖRTGEN
DİKDÖRTGEN

3 cm 6 cm
YAMUK
9 cm
PARALELKENAR

7 cm 4 cm
7 cm
5 cm 5 cm 3 cm 5 cm

12 cm

230

5. Sınıf Uzunluk Ölçme

Etkinlik 43

9. Aşağıda eş karelerle oluşturulan şekillerin çevre uzunlukları verilmiştir. Buna göre her
bir şekli oluşturan eş karelerin bir kenar uzunluklarını hesaplayınız.

a. b.

Çevre = 54 cm Çevre = 64 cm
3 cm 4 cm

c. d.
Çevre = 70 cm
5 cm Çevre = 180 cm
9 cm
e. f.

Çevre = 40 cm Çevre = 144 cm
2 cm 8 cm

231

5. Sınıf Çevre KKT - 43 

1. Aşağıdaki geometrik şekillerden hangisinin 4.
çevre uzunluğu diğerlerinden daha fazladır?

A) B)
2 cm 4 cm 6 cm
Yukarıda verilen yamuk çevre uzunluğu 48 cm
7 cm 8 cm olan bir kare ile çevre uzunluğu 40 cm olan bir
ikizkenar dik üçgenden oluşturulmuştur.
C) D) 3 cm
5 cm 3 cm Buna göre yamuğun çevre uzunluğu kaç
4 cm cm’dir?
5 cm
A) 88 B) 76 C) 64 D) 63

8 cm

5. Birim kareler ile oluşturulan aşağıdaki şekiller-
den hangisinin çevre uzunluğu diğerlerinden
daha fazladır?

A) B)

2. Bir kenarının uzunluğu 5 cm olan beş tane eş C) D)
karenin yan yana getirilmesiyle oluşan dik-
dörtgenin çevresi kaç santimetredir?

A) 60 B) 70 C) 80 D) 100

6.

3. Aşağıdakilerden hangisi kenar uzunlukla- Kısa kenarının uzunluğu 3 cm olan eş dikdört-
rı doğal sayı olan bir eşkenar üçgenin çevre genlerle oluşturulan şeklin çevre uzunluğu
uzunluğu olabilir? kaç cm’dir?

A) 10 cm B) 25 m C) 40 m D) 57 cm A) 36 B) 42 C) 45 C) 48

232

5. Sınıf Zaman Ölçme

Etkinlik 424

Kazanım: M. 5.2.3.3. Zaman ölçme birimlerini tanır, birbirine dönüştürür ve ilgili problemleri çözer.

1. Aşağıda verilen saat-dakika-saniye dönüşümlerini yapınız.

a. 1 saat =6..0................. dakika j. 1 dakika = ..6..0............... saniye

b. 3 saat =1..8..0............... dakika k. 2 dakika = ..1..2..0............. saniye

c. 10 saat =6.0..0................ dakika l. 5 dakika = ..3..0..0............. saniye

d. 7 saat =4..2..0............... dakika m. 12 dakika = ..7..2..0............. saniye

e. 1 saat =3..6..0..0............. saniye n. 2 saat = ..7..2..0..0........... saniye

f. 240 dakika = ..4................. saat o. 480 saniye = .....8.............. dakika

g. 720 dakika = ..1..2............... saat p. 360 saniye = .....6.............. dakika

h. 600 dakika = ..1..0............... saat q. 3600 saniye = .....1.............. saat

i. 7200 saniye = ..2................. saat r. 540 dakika = ....9............... saat

2. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız.
a. 4 dakika 23 saniye = ..........2..6..3............. saniye
b. 6 dakika 45 saniye = .........4..0..5.............. saniye
c. 5 saat 12 dakika = ..........3..1..2............. dakika
d. 3 saat 17 dakika = .........1..9..7.............. dakika
e. 8 saat 42 dakika = .........5..2..2.............. dakika
f. 350 saniye = .........5.................. dakika .........5..0................ saniye
g. 472 saniye = .........7.................. dakika .........5..2................ saniye
h. 256 saniye = .........4.................. dakika .........1..6................ saniye
i. 318 dakika = .........5.................. saat ............1..8............. dakika
j. 173 dakika = .........2.................. saat ............5..3............. dakika

233

5. Sınıf Zaman Ölçme

Etkinlik 44 b. 2 saat 37 dakika
1 saat 15 dakika
3. Aşağıda verilen işlemleri yapınız. 3 saat 52 dakika

a. 4 saat 25 dakika
3 saat 15 dakika
7 saat 40 dakika

c. 2 dakika 25 saniye d. 5 dakika 42 saniye
8 dakika 17 saniye 4 dakika 16 saniye
10 dakika 42 saniye 9 dakika 58 saniye

e. 3 saat 38 dakika f. 8 dakika 43 saniye
2 saat 47 dakika 5 dakika 24 saniye
6 saat 25 dakika 14 dakika 7 saniye

g. 4 saat 15 dakika h. 9 saat 22 dakika
2 saat 30 dakika 6 saat 35 dakika
1 saat 45 dakika 2 saat 47 dakika

ı. 12 saat 3 dakika i. 6 dakika 32 saniye
7 saat 17 dakika 3 dakika 33 saniye
4 saat 46 dakika 2 dakika 59 saniye

j. 10 dakika 20 saniye k. 4 dakika 12 saniye
5 dakika 54 saniye 3 dakika 27 saniye
4 dakika 26 saniye 0 dakika 45 saniye

234

5. Sınıf Zaman Ölçme

Etkinlik 44

4. Aşağıda verilen saat-gün-hafta-ay-yıl dönüşümlerini yapınız.

a. 1 hafta = ........7........... gün j. 2 ay = ......6..0........... gün
b. 3 hafta = .......2..1.......... gün k. 4 ay = .......1..6.......... hafta

c. 2 yıl = ........2..4......... ay l. 3 yıl = ......1..0..9..5....... gün

d. 5 yıl = ......2..6..0......... hafta m. 10 yıl = .......1..2..0........ ay

e. 8 hafta = ........2........... ay n. 5 hafta = .........3..5... gün

f. 60 gün = ........2........... ay o. 90 gün = .........3.......... ay

g. 42 gün = ........6........... hafta p. 70 gün = ........1..0......... hafta
h. 2 gün = ........4..8......... saat q. 5 gün = .......1..2..0........ saat
i. 72 saat = ........3........... gün r. 120 saat = .......5............ gün

5. Aşağıda verilen dönüşümleri yapınız.
a. 35 gün = ...............1............ ay ...............5............ gün
b. 15 ay = .................1.......... yıl ..................3......... ay
c. 48 gün = ...............6............ hafta ...............6............ gün
d. 43 ay = ...............3............ yıl ...............7............ ay
e. 63 gün = ...............2............ ay ...............3............ gün
f. 4 ay 3 gün = .............1..2..3.......... gün
g. 2 yıl 5 ay = ..............2..9........... ay
h. 5 hafta 3 gün = .............3..8............ gün
i. 6 ay 2 hafta = ..............2..6........... hafta
j. 1 yıl 5 hafta = .............5..7............ hafta
k. 18 ay 3 hafta = ............5..6..1........... gün
l. 40 ay 15 gün = ...........1..2..1..5.......... gün
m. 1 yıl 23 gün = .............3..8..3.......... gün

235

5. Sınıf Zaman Ölçme

Etkinlik 44 b. 7 yıl 7 ay 17 gün
3 yıl 3 ay 3 gün
6. Aşağıda verilen işlemleri yapınız. 10 yıl 10 ay 20 gün

a. 2 yıl 3 ay 4 gün
1 yıl 8 ay 23 gün
3 yıl 11 ay 27 gün

c. 10 yıl 9 ay 15 gün d. 5 yıl 6 ay 18 gün
2 yıl 8 ay 20 gün 4 yıl 9 ay 23 gün
5 gün 4 ay 11 gün
13 yıl 6 ay 10 yıl

e. 6 yıl 8 ay 21 gün f. 4 yıl 10 ay 10 gün
2 yıl 3 ay 15 gün 2 yıl 5 ay 7 gün
4 yıl 5 ay 6 gün 2 yıl 5 ay 3 gün

g. 4 yıl 8 ay 13 gün h. 7 yıl 3 ay 20 gün
3 yıl 10 ay 23 gün 5 yıl 8 ay 21 gün
9 ay 20 gün 1 yıl 6 ay 29 gün

ı. 10 yıl 10 ay 13 gün i. 3 yıl 9 ay 18 gün
5 yıl 11 ay 23 gün 2 yıl 11 ay 20 gün
4 yıl 10 ay 17 gün 9 ay 28 gün

236

5. Sınıf Zaman Ölçme

Etkinlik 44

7. Aşağıda verilen tarihler arasında geçen süreleri gün-ay-yıl olarak hesaplayınız.
a. 22.05.2010 ile 10.02.2009
12 gün 3 ay 1 yıl

b. 22.05.1984 ile 21.08.1982
1 gün 9 ay 1 yıl

c. 16.10.2018 ile 25.11.2016
21 gün 10 ay 1 yıl

d. 07.02.2001 ile 28.08.1988
9 gün 5 ay 12 yıl

8. Aşağıda verilen problemleri çözünüz.

a. Saat 8.30’da çalışmaya başlayan Aylin’in mesai saat 16.15 te bittiğine göre Aylin’in bir
günlük çalışma süresi kaç dakikadır?
465 dakika

b. Onur saat 13.50 de ödevini yapmaya başlamış, 1 saat 15 dakika sonra bitirmiştir. Buna
göre Onur’un ödevi saat kaçta bitmiştir?
15.05

c. Duygu 17.30 seansındaki sinemaya gitmiş, 19.20’de sinemadan çıkmıştır. Film arası 10
dakika olduğuna göre filmin süresi kaç dakikadır?
100 dakika

237

5. Sınıf Zaman Ölçme

Etkinlik 44

d. Saat 22.35’te uyuyan Doruk, saat 7.20’de uyanmıştır. Buna göre Doruk kaç saat kaç
dakika uyumuştur?
8 saat 45 dakika

e. Saat 23.40’ta uyuyan Seçil Öğretmen 400 dakika uyuduğuna göre, saat kaçta uyanmış-
tır?
6.20

f. 14.12.2018’ de yeni araba alan Çağlar, arabanın muayenesine 8 ay 25 gün kaldığını
öğrenmiştir. Buna göre arabanın son muayene tarihi ne zamandır?
09.09.2019

g. Üretim tarihi 03.05.2016 olan bir ilacın son kullanma tarihi 15.10.2018 olduğuna göre bu
ilacın kullanım süresi ne kadardır?
12 gün 5 ay 2 yıl

h. Cumhuriyetin ilanından bu güne kadar geçen süreyi gün-ay-yıl cinsinden hesaplayınız.
Güncel tarihe göre hesaplama yapılacaktır.

238

5. Sınıf Zaman Ölçme KKT - 44 

1. Aşağıda verilen dönüşümlerden hangisi yan- 5. Saat 23.55’te yola çıkan bir otobüs gideceği
lıştır? yere 500 dakika sonra vardığına göre otobü-
sün varış saati aşağıdakilerden hangisidir?
A) 3 saat = 180 dakika
B) 240 saniye = 4 dakika A) 8.05 B) 8.15 C) 8.25 C) 8.35
C) 1 saat = 720 saniye
D) 300 dakika = 5 saat

2. 1 ay 2 hafta 3 gün 72 saat kaç gündür?

A) 47 B) 50 C) 51 D) 52

6. 3 saat 25 dakika ders çalışan Selin çalışmasını
15.20’de bitirmiştir.

Buna göre Selin saat kaçta çalışmaya başla-
mıştır?

A) 11.55 B) 12.05 C) 12.55 D) 13.05

3. Aşağıdaki dönüşümlerden hangisi yanlıştır?

A) 4 hafta 28 gündür.
B) 3 ay 90 gündür.
C) 5 yıl 52 aydır.
D) 6 ay 24 haftadır.

4. Köpeğini günde 3 kez 40’ar dakika gezdiren 7. Sözel bölümü 75 dakika, sayısal bölümü 60 da-
Arzu köpeğiyle 1 haftada toplam kaç saat yü- kika süren Liselere Giriş Sınavında 45 dakika ara
rüyüş yapar? verilmektedir.

A) 2 B) 6 C) 10 D) 14 Saat 9.30’da başlayan sınavın bitiş saati aşa-
ğıdakilerden hangisidir?

A) 11.45 B) 12.15 C) 12.30 D) 12.45

239

6. ÜNİTE

GEOMETRİ VE ÖLÇME / ALAN ÖLÇME

Dikdörtgenin Alanı – Tahmin
Farklı Geometrik Şekillerin Alanı
Verilen Bir Alana Sahip Farklı Dikdörtgenler Oluşturma
Dikdörtgenin Alanını Hesaplamayı Gerektiren Problemler

GEOMETRİ VE ÖLÇME / GEOMETRİK CİSİMLER

Dikdörtgenler Prizması
Dikdörtgenler Prizmasının Yüzey Açınımı
Dikdörtgenler Prizmasının Yüzey Alanı

Kazanımlar

➢➢ M.5.2.4. Alan Ölçme
➢➢ M.5.2.4.1. Dikdörtgenin alanını hesaplar, santimetrekare ve metrekareyi kullanır.
➢➢ M.5.2.4.2. Belirlenen bir alanı santimetrekare ve metrekare birimleriyle tahmin eder.
➢➢ M.5.2.4.3. Verilen bir alana sahip farklı dikdörtgenler oluşturur.
➢➢ M.5.2.4.4. Dikdörtgenin alanını hesaplamayı gerektiren problemleri çözer.
➢➢ M.5.2.5. Geometrik Cisimler
➢➢ M.5.2.5.1. Dikdörtgenler prizmasını tanır ve temel elemanlarını belirler.
➢➢ M.5.2.5.2. Dikdörtgenler prizmasının yüzey açınımlarını çizer ve verilen farklı açınımların dikdörtgenler

prizmasına ait olup olmadığına karar verir.
➢➢ M.5.2.5.3. Dikdörtgenler prizmasının yüzey alanını hesaplamayı gerektiren problemleri çözer.

5. Sınıf Alan Ölçme

Dikdörtgenin Alanı Alanı Tahmin Etme

Alan: Düzlemde bir şeklin kapladığı yer o bölgenin Bir bölgenin alanı hesaplanırken alanı bilinen böl-
alanını belirtir. gelerden yararlanılabilir.

NOT: NOT: ) bir birimkarelik alan oluşturur.
Birim karelere ayrılmış dikdörtgenin alanı birim ka- İki yarım kare (
relerin toplamına eşittir. Örnek:

1234567 4 satır
1
2
3
4

7 satır
Alan = 7 x 4 = 28 br2

Birim karelerin toplamı satırdaki birim kare sayısı Şekli bir tam dikdörtgen olarak düşünürsek alan
ile sütundaki birim kare sayısı çarpılarak hesap- tahmini olarak
lanır. 5 x 11 = 55 br2’dir.
Kareleri sayarak alanı 53 br2 buluruz.
Dikdörtgenin = Kısa Kenarın x Uzun Kenarın
Alanı Uzunluğu Uzunluğu Aynı Alana Sahip Farklı Dikdörtgenler
Oluşturma

Örnek: Alanı 18 br2 olan ve kenar uzunlukları birim cin-
sinden doğal sayı olan tüm dikdörtgenleri belirleyelim.

Örnek: Kısa Kenar Uzunluğu Uzun Kenar Uzunluğu
1 18
D C 2 9
3 6
6 cm

A 10 cm B Alanı 18 br2 olan 3 farklı dikdörtgen çizilebilir.

Alan (ABCD) = 10 x 6 = 60 cm2 Alan Problemleri

NOT: Kare ve dikdörtgen olmayan şekillerin alanı kare
Kare, tüm kenar uzunlukları eşit bir dikdörtgen ol- ve dikdörtgen olacak şekilde parçalanarak hesap-
duğundan alanı bir kenar uzunluğunun kendisiyle lanır. 5 cm
çarpımıyla bulunabilir.
5 cm
Karenin Alanı = Bir kenar uzunluğunun karesi
3 cm

15 cm

Alan = (5 x 5) + (3 x 15)
Alan = 25 + 45
Alan = 70 cm2

242

5. Sınıf Dikdörtgenin Alanı

Etkinlik 45

Kazanım: M.5.2.4.1. Dikdörtgenin alanını hesaplar, santimetrekare ve metrekareyi kullanır.

1. Aşağıda noktalı kağıtta verilen dikdörtgenlerin ve karelerin alanlarını birimkare (br2)
cinsiden bulunuz.

35 br2 18 br2 49 br2

18 br2

16 br2 60 br2 36 br2 99 br2
40 br2 25 br2 6 br2

9 br2

2. Aşağıda kenar uzunlukları verilen dikdörtgenlerin ve karelerin alanlarını santimetreka-
re (cm2) cinsiden bulunuz.

a. b. c.

4 cm 7 cm 5 cm

6 cm 7 cm 2 cm
Alanı = 24 cm2 Alanı = 49 cm2 Alanı = 10 cm2

d. e. f.

8 cm 5 cm 12 cm

10 cm 5 cm 5 cm
Alanı = 80 cm2 Alanı = 25 cm2 Alanı = 60 cm2

243

5. Sınıf Dikdörtgenin Alanı

Etkinlik 45

3. Aşağıda alanları verilen karelerin kenar uzunluklarını hesaplayınız.

a. b. c.
16 cm2 25 cm2 36 cm2

16 cm2 = .4...c..m.... x .4....c..m... 25 cm2 = .5...c..m.... x .5...c..m.... 36 cm2 = .6...c..m.... x .6....c..m...
d. e. f.

49 cm2 64 cm2 81 cm2

49 cm2 = 7....c..m.... x .7...c..m.... 64 cm2 = .8...c..m.... x .8....c..m... 81cm2 = .9...c..m.... x .9...c...m...
g. h. ı.

100 cm2 121 cm2 144 cm2

100 cm2 =1.0....c..m... x .1..0....c..m. 121 cm2 =1.1....c..m... x .1..1....c..m. 144 cm2 =1..2...c..m... x ..1..2...c..m.

4. Aşağıda alanları verilen dikdörtgenlerin verilmeyen kenar uzunluklarını hesaplayınız.

a. b. c.

48 cm2 4 cm 60 cm2 6 cm 72 cm2 ? cm
12 cm 6 cm

? cm 12 cm ? cm 10 cm

d. e. 120 cm2 f. 144 cm2 8 cm
108 cm2 9 cm 15 cm
? cm
8 cm

? cm 12 cm ? cm 18 cm

g. h. ı.
5 cm
88 cm2 ? cm 80 cm2 132 cm2 ? cm
11 cm 8 cm 12 cm 11 cm

? cm 16 cm

244

5. Sınıf Dikdörtgenin Alanı

Etkinlik 45

5. Aşağıda Arzu’nun evinin planı verilmiştir. Bu plandan yararlanarak evin her bölümünün
alanını hesaplayınız.

4m 8m 5m
6 m MUTFAK SALON ODA 1 4 m

KORİDOR 4m

WC BANYO ODA 24 m
2m 4m
ODA 3 3m
7m

Mutfak: 24 m2
Salon: 48 m2
Oda 1: 20 m2
Oda 2: 16 m2
Oda 3: 21 m2
Banyo: 12 m2
WC: 6 m2
Koridor: 40 m2
Toplam Alan: 187 m2

245

5. Sınıf Dikdörtgenin Alanı KKT - 45 

1. Aşağıdaki dikdörtgenlerden hangisinin alanı 4. Kısa kenarının uzunluğu, uzun kenarının
diğerlerinden büyüktür? uzunluğunun yarısı olan bir dikdörtgenin kısa
A) B) kenarı 6 cm olduğuna göre bu dikdörtgenin
alanı kaç cm2’dir?
C) D)
A) 18 B) 36 C) 72 D) 108

2. D C 5.

2 cm

A 14 m B

Şekilde verilen ABCD karesinin bir kenar Yukarıda noktalı kağıtta verilen dikdörtgenin
uzunluğu 14 m olduğuna göre alanı kaç met- alanı kaç cm2’dir?
rekaredir?
A) 24 B) 32 C) 48 D) 128

A) 56 B) 144 C) 169 D) 196

6. D C

3. C
D

A 18 cm B AB
Şekildeki ABCD karesinde |AB| = 10 cm oldu-
Şekilde verilen ABCD dikdörtgenin uzun ke- ğuna göre, taralı bölgenin alanı kaç cm2’dir?
narı 18 cm, alanı 90 cm2 olduğuna göre kısa
kenarının uzunluğu kaç santimetredir? A) 40 B) 50 C) 80 C) 100

A) 5 B) 8 C) 10 D) 12

246

5. Sınıf Alanı Tahmin Etme

Etkinlik 46

Kazanım: M.5.2.4.2. Belirlenen bir alanı santimetrekare ve metrekare birimleriyle tahmin eder.

1. Aşağıda verilen şekillerin alanlarını tahmin ediniz. Birimkarelerden yararlanarak tah-
mininizi gerçek sonuçlarla karşılaştırınız.

a. Tahmin Gerçek Sonuç

50 br2 45 br2

b. Tahmin Gerçek Sonuç

56 br2 48 br2

c. Tahmin Gerçek Sonuç

40 br2 37 br2

d. Tahmin Gerçek Sonuç

60 br2 Doğru parçaların-

dan oluşan bir şekil
olmadığı için gerçek

sonuç hesaplana-
maz.

247

5. Sınıf Alanı Tahmin Etme KKT - 46 
1.
4. 1 br2

1 br2

Kareli zeminde verilen şeklin alanı yaklaşık Noktalı kağıtta verilen şeklin alanı kaç birim-
olarak kaç birimkaredir? karedir?

A) 20 B) 26 C) 38 D) 48 A) 85 B) 83 C) 80 D) 76

2. Matematik defterinizin kapağının alanı aşağı- 5. Sınıfınızın kapısının bir yüzeyinin alanı aşağı-
dakilerden hangisi olabilir? dakilerden hangisi olabilir?

A) 0,5 cm2 B) 50 cm2 C) 500 cm2 D) 5 m2 A) 2,5 m2 B) 25 m2 C) 25 cm2 D) 2,5 cm2

3. 6. 1 br2

1 br2

Kareli zeminde verilen şeklin alanı kaç birim- Noktalı kağıtta verilen şeklin alanı kaç birim-
karedir? karedir?

A) 28 B) 30 C) 34 D) 35 A) 90 B) 78 C) 68 D) 66

248

5. Sınıf Aynı Alana Sahip Farklı Dikdörtgenler Oluşturma

Etkinlik 47

Kazanım: M. 5.2.4.3. Verilen alana sahip farklı dikdörtgenler oluşturur.

1. Aşağıdaki noktalı kağıda kenar uzunlukları birer doğal sayı olan ve alanı 16 br2 olan
farklı dikdörtgenler çiziniz.

1 br 1 br

2 br 4 br
8 br 4 br

2. Alanı 30 cm2 ve kenar uzunlukları santimetre cinsinden doğal sayı olan tüm dikdört-
genleri belirleyiniz.

Tablo: Dikdörtgenlerin Kenar Uzunlukları

Kısa Kenar Uzunluğu (cm) 1 23 5

Uzun Kenar Uzunluğu (cm) 30 15 10 6

3. Aşağıdaki tabloda eşit alanlara sahip dikdörtgenlerin kenar uzunluklarından bazıları
verilmiştir. Buna göre tablodaki boşlukları doldurunuz.

Tablo: Dikdörtgenlerin Kenar Uzunlukları

Kısa Kenar 1 2 3 4 6 8
Uzunluğu (cm) 9

Uzun Kenar 72 36 24 18 12
Uzunluğu (cm)

249

5. Sınıf Aynı Alana Sahip Farklı Dikdörtgenler Oluşturma

Etkinlik 47

4. Aşağıdaki kenar uzunluklarını eşleştirerek aynı alana sahip sekiz farklı dikdörtgen
oluşturunuz.

144 cm 16 cm 1 cm 8 cm 18 cm

3 cm 12 cm 9 cm 2 cm 36 cm

4 cm 6 cm 24 cm 72 cm 48 cm

1 x 144 3 x 48 6 x 24 9 x 16

2 x 72 4 x 36 8 x 18 12 x 12

5. Üst yüzeyinin alanı 400 santimetrekare olan dikdörtgen biçiminde farklı masalar ta-
sarlayınız. Hangi masanın kullanışlı olacağını belirleyiniz.

1 cm x 400 cm 5 cm x 80 cm 16 cm x 25 cm

2 cm x 200 cm 8 cm x 50 cm 20 cm x 20 cm

4 cm x 100 cm 10 cm x 40 cm

Kenar uzunlukları birbirine yakın olduğunda daha kullanışlı bir masa olur.

6. Aşağıda kareli kağıtta verilen dikdörtgenle aynı alana sahip farklı dikdörtgenler çizi-
niz.



250

5. Sınıf Aynı Alana Sahip Farklı Dikdörtgenler Oluşturma KKT - 47 

1. Aşağıda verilen dikdörtgenlerden hangisinin 3. Aşağıda kenar uzunlukları verilen dikdörtgen-
alanı diğerlerinden farklıdır? lerin hangisinin alanı diğerlerinden farklıdır?

A) B) 4 cm A) a = 3 cm B) a = 4 cm

6 cm 12 cm b = 12 cm b = 9 cm

8 cm

C) a = 2 cm D) a = 6 cm

b = 18 cm b = 5 cm

C) D)
16 cm 2 cm

3 cm 18 cm

2. Aşağıda verilen dikdörtgenlerden hangisinin 4.
alanı, kenar uzunlukları 6 cm ve 10 cm olan 8 cm
dikdörtgenin alanı ile aynıdır?
18 cm
A) B)
Yukarıda verilen dikdörtgenin alanı aşağıda
4 cm 8 cm verilen karelerden hangisinin alanı ile aynıdır?

15 cm 9 cm A) B)

C) D)
5 cm 4 cm

11 cm 10 cm

10 cm 12 cm
C) D)

14 cm 15 cm

251

5. Sınıf Alan Problemleri

Etkinlik 48

Kazanım: M. 5.2.4.4. Dikdörtgenin alanını hesaplamayı gerektiren problemleri çözer.

1. Aşağıda verilen problemleri çözünüz.

a. Yanda verilen dikdörtgen, çevre uzunluğu 36 cm olan eş karelerin bir-
162 cm2 leştirilmesiyle oluşturulmuştur. Buna göre oluşan yeni dikdörtgenin
alanı kaç cm2’dir?

b. Çevresi 240 cm olan şekildeki dikdörtgen eş karelerden oluş-
900 cm2 turulmuştur. Buna göre karelerden birinin alanı kaç cm2’dir?

c. 6 cm Yanda verilen şekilde kenar uzunlukları 12 cm ve 6 cm olan
dikdörtgenin içinden kenar uzunlukları 3 cm olan kare kesile-
3 cm rek çıkarılmıştır. Buna göre taralı bölgenin alanı kaç cm2’dir?
12 cm
63 cm2

252

5. Sınıf Alan Problemleri

Etkinlik 48 ✂ Yanda verilen bir kenar uzunluğu 12 cm olan karenin
✂ köşelerinden bir kenar uzunluğu 4 cm olan eş kareler
d. kesilerek çıkarılmıştır. Buna göre geriye kalan alan kaç
4 cm 4 cm cm2’dir?

✂ ✂
4 cm
4 cm
80 cm2

e. Yandaki 5 eş dikdörtgenin aralarında boşluk kalmayacak
375 cm2 şekilde dizilmesiyle oluşturulan dikdörtgenin çevresi 80 cm
olduğuna göre alanı kaç cm2’dir?

f. Alanı 25 cm2 olan karelerden 5 tanesi yanyana, aralarında boşluk kalmayacak şekilde
dizildiğinde oluşan dikdörtgenin alanı kaç cm2’dir?
125 cm2

g. Bir dikdörtgenin çevresi ile bir kenar uzunluğu 8 cm olan karenin alanı eşittir. Dikdörtge-
nin kısa kenar uzunluğu 8 cm olduğuna göre alanı kaç cm2’dir?
192 cm2

253

5. Sınıf Alan Problemleri

Etkinlik 48

h. 10 cm Yanda verilen kenar uzunlukları 10 cm ve 5 cm
5 cm
olan dikdörtgen şeklindeki kartonun bir köşesin-

✂ den kenar uzunlukları 3 cm olan bir kare kesilerek

çıkarılıyor. Yeni oluşan şeklin ön yüzeyinin alanın-
3 cm da ve çevresinde başlangıçta verilen dikdörtgene

✂ 3 cm göre bir değişim olur mu?

Yeni şeklin alanı ilk hâline göre 9 cm2 azalır.
Yeni şeklin çevre uzunluğu ilk şeklin çevre uzunluğuna eşittir.

i. Coşkun Bey kısa kenarı 3 m, uzun kenarı 4,5 m olan dikdörtgen şeklindeki banyosunun
tabanına fayans döşeyecektir. Bunun için bir kenar uzunluğu 30 cm olan kare şeklindeki
fayanslardan kaç tane kullanmalıdır?

150

j. Bir kenarının uzunluğu 80 cm olan kare şeklindeki bir masa için kenar-
1 m2 larından 10’ar cm sarkacak şekilde bir örtü dikilecektir. Buna göre
örtünün alanı kaç m2 olur?

254

5. Sınıf Alan Problemleri KKT - 48 

1. D C 3.
A
3 cm
5 cm

7 cm Şekilde 4 tane eş dikdörtgenin aralarında
boşluk kalmayacak şekilde birleştirilmesiyle
5 cm B oluşan dikdörtgenin çevresi 84 cm olduğuna
12 cm göre şeklin alanı kaç cm2’dir?

Şekildeki bir kenarının uzunluğu 12 cm olan A) 108 B) 147 C) 432 D) 588
kare şeklindeki kartondan kenar uzunlukları
3 cm, 5 cm ve 5 cm, 7 cm olan dikdörtgenler
kesilerek çıkarıldığında kalan kartonun alanı
kaç cm2 olur?

A) 94 B) 104 C) 109 D) 129

4. D C

NM

2. 8 cm

KL

A 15 cm B

Şekildeki dikdörtgen çevre uzunlukları 56 cm Şekilde kenar uzunlukları 15 cm ve 8 cm olan
olan üç tane eş kare ile oluşturulmuştur. dikdörtgen şeklindeki tahta levhadan bir ke-
nar uzunluğu 5 cm olan KLMN karesi kesip
Buna göre dikdörtgenin alanı kaç santimetre- çıkarıldığında oluşan yeni şeklin çevresi ve
karedir? alanında oluşan değişim aşağıdakilerden han-
gisidir?
A) 112 B) 196 C) 392 D) 588

Çevre Alan
A) Artar Artar
B) Artar Azalır
C) Değişmez Azalır
D) Azalır Değişmez

255

5. Sınıf Geometrik Cisimler

Dikdörtgenler Prizması Küp:
Tüm yüzleri kare olan özel bir dik-
Köşe dörtgenler prizmasıdır.
Ayrıt Küpün,
Yüz -8 köşesi, 12 ayrıtı, 6 yüzü vardır.
-Tüm yüzleri eş karelerdir.
Ayrıt: Prizmalarda iki yüzün kesiştiği doğru par- -Tüm ayrıtları eşit uzunluktadır.
çalarına denir.
Köşe: Prizmalarda üç ayrıtın kesiştiği noktalara Dikdörtgenler Prizmasının Açınımı
denir.
Yüz: Prizmanın düz yüzeylerini oluşturan bölge- Dikdörtgenler Prizması
lere denir.
NOT:
Dikdörtgen prizmanın,
-8 köşesi, 12 ayrıtı, 6 yüzü vardır.
-Karşılıklı yüzleri paralel ve eşittir.
-Birbirine paralel olan ayrıtları eşit uzunluktadır.
-Tüm yüzeyleri dikdörtgendir.
Kare Prizma:
Karşılıklı yüz çiftlerinden biri kare olan özel bir dik-
dörtgenler prizmasıdır.

Kare Prizma

NOT:
Kare prizmanın,
-8 köşesi, 12 ayrıtı, 6 yüzü vardır.
-Tabanları kare, yan yüzleri dikdörtgendir.
-Yan yüzleri eş dikdörtgenlerdir.

256