5. Sınıf Matematik Etkinlik Kitabı Cevap Anahtarı

1. ÜNİTE

SAYILAR VE İŞLEMLER / DOĞAL SAYILAR

Milyonlar
Örüntüler

SAYILAR VE İŞLEMLER / DOĞAL SAYILARLA İŞLEMLER

Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşlemleri
Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Toplama ve Çıkarma İşlemlerinde Tahmin
Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi
Doğal Sayılarla Bölme İşlemi

Çarpma ve Bölme İşlemlerinde Tahmin
Zihinden Çarpma ve Bölme İşlemleri
Bölme İşleminde Kalanı Yorumlama

Çarpma ve Bölme İşlemlerinde Verilmeyen Ögeleri Bulma
Bir Doğal Sayının Karesi ve Küpü
Parantezli İşlemler
Problemler

Kazanımlar

➢➢ M.5.1.1. Doğal Sayılar
➢➢ M.5.1.1.1. En çok dokuz basamaklı doğal sayıları okur ve yazar.
➢➢ M.5.1.1.2. En çok dokuz basamaklı doğal sayıların bölüklerini, basamaklarını ve rakamların basamak

değerlerini belirtir.
➢➢ M.5.1.1.3. Kuralı verilen sayı ve şekil örüntülerinin istenen adımlarını oluşturur.
➢➢ M.5.1.2. Doğal Sayılarla İşlemler
➢➢ M.5.1.2.1. En çok beş basamaklı doğal sayılarla toplama ve çıkarma işlemi yapar.
➢➢ M.5.1.2.2. İki basamaklı doğal sayılarla zihinden toplama ve çıkarma işlemlerinde strateji belirler ve kul-

lanır.
➢➢ M.5.1.2.3. Doğal sayılarla toplama ve çıkarma işlemlerinin sonuçlarını tahmin eder.
➢➢ M.5.1.2.4. En çok üç basamaklı iki doğal sayının çarpma işlemini yapar.
➢➢ M.5.1.2.5. En çok dört basamaklı bir doğal sayıyı, en çok iki basamaklı bir doğal sayıya böler.
➢➢ M.5.1.2.6. Doğal sayılarla çarpma ve bölme işlemlerinin sonuçlarını tahmin eder.
➢➢ M.5.1.2.7. Doğal sayılarla zihinden çarpma ve bölme işlemlerinde uygun stratejiyi belirler ve kullanır.
➢➢ M.5.1.2.8. Bölme işlemine ilişkin problem durumlarında kalanı yorumlar.
➢➢ M.5.1.2.9. Çarpma ve bölme işlemleri arasındaki ilişkiyi anlayarak işlemlerde verilmeyen ögeleri (çarpan,

bölüm veya bölünen) bulur.
➢➢ M.5.1.2.10. Bir doğal sayının karesini ve küpünü üslü ifade olarak gösterir ve değerini hesaplar.
➢➢ M.5.1.2.11. En çok iki işlem türü içeren parantezli ifadelerin sonucunu bulur.
➢➢ M.5.1.2.12. Dört işlem içeren problemleri çözer.

5. Sınıf Doğal Sayılar

Milyonlu Sayıların Okunuşu ve Yazılışı Basamak Değeri

➤➤ Doğal sayılar soldan sağa doğru üçerli gruplan- ➤➤ Doğal sayılarda rakamın bulunduğu yere basa-
dırıldığında elde edilen her gruba bölük denir. mak adı verilir. Rakamın bulunduğu basamağa
Bölükler kendi basamak grubunda bulunan en göre aldığı değere basamak değeri denir.
küçük basamağın adı ile isimlendirilir. 7, 8 ve 9.
basamağın bulunduğu bölük milyonlar bölü- ➤➤ Sayı değeri ise rakamın kendisine eşittir.
ğüdür. Doğal sayılar okunurken önce en büyük
bölükten başlanarak bölükteki sayı daha sonra 396 248 Sayı Basamak
bölük ismi söylenir. 1 5 7 Değeri Değeri
396 248 157 doğal sayısının bölüklerinin isim-
7 7
lerini yazalım. 396 248 157 5 50
1 100
Milyonlar Binler Birler 8 8000
Bölüğü Bölüğü Bölüğü 4 40 000
2 200 000
Sayının okunuşu “üç yüz doksan altı milyon iki yüz
kırk sekiz bin yüz elli yedi” dir. Bu sayının abaküs- 6 6 000 000
te modellenmiş hâli aşağıdaki gibidir. 9 90 000 000
3 300 000 000

Doğal Sayıları Karşılaştırma

Milyonlar Binler Birler ➤➤ Doğal sayılar karşılaştırılırken önce basamak sa-
Bölüğü Bölüğü Bölüğü yısına bakılır. Basamak sayısı fazla olan sayı daha
büyüktür.
Okunuşu “altmış dört milyon yüz otuz iki bin yedi
yüz yirmi dört” olan doğal sayının rakamlarla yazı- 8 basamaklı doğal sayı, 7 basamaklı doğal sayı-
lışı 64 132 724’tür. dan daha büyüktür.

34 200 702 > 6 539 827

8 basamaklı 7 basamaklı

Basamak İsimleri ➤➤ Basamak sayıları eşitse en büyük basamaktan
başlanarak aynı basamaktaki rakamlar karşılaştı-
➤➤ Doğal sayılarda 7. basamak milyonlar basa- rılır.
mağı, 8. basamak on milyonlar basamağı ve 9.
basamak yüz milyonlar basamağıdır. 9 273 476 9 273 476 < 9 280 421
9 280 421
396 248 157 sayısındaki rakamların bulundukları
basamakların isimlerini yazalım. 7<8

396 248 1 5 7 Basamak İsimleri

Birler basamağı Örüntüler
Onlar basamağı
Yüzler basamağı ➤➤ Kuralı verilen sayı ve şekil örüntülerinde istenilen
adımlar bulunabilir. Örüntüler verildiğinde örüntü-
Binler basamağı nün kuralı belirlenebilir.

On binler basamağı 5’ten başlayan ve dörder artan sayı örüntüsü:
Yüz binler basamağı 5, 9, 13, 17, ...
7, 12, 17, 22, ... sayı örüntüsünün kuralı: 7’den
Milyonlar basamağı başlayan ve beşer artan sayı örüntüsü.
On milyonlar basamağı
Yüz milyonlar basamağı

10

5. Sınıf Milyonlar

Etkinlik 1

Kazanım: M.5.1.1.1 En çok dokuz basamaklı doğal sayıları okur ve yazar.
M.5.1.1.2 En çok dokuz basamaklı doğal sayıların bölüklerini, basamaklarını ve rakamların basamak

değerlerini belirtir.

1. Aşağıda verilen sayılarda belirtilen bölüklerin adını yazınız.

a. 3 2 7 1 9 2 3 5 b. 4 2 7 6 3 8 2 c. 9 8 4 0 1 6 7 0 5

Binler bölüğü Birler bölüğü Milyonlar bölüğü

d. 4 6 0 0 8 2 0 5 e. 9 4 0 0 5 7 6 f. 1 7 2 6 0 5 2 1 0

Birler bölüğü Milyonlar bölüğü Binler bölüğü

2. Aşağıda verilen sayıların okunuşlarını yazınız.

a. 4 237 105 Dört milyon iki yüz otuz yedi bin yüz beş

b. 8 006 400 Sekiz milyon altı bin dört yüz

c. 17 243 521 On yedi milyon iki yüz kırk üç bin beş yüz yirmi bir

d. 39 430 072 Otuz dokuz milyon dört yüz otuz bin yetmiş iki

e. 263 040 156 İki üz altmış üç milyon kırk bin yüz elli altı

f. 905 200 819 Dokuz yüz beş milyon iki yüz bin sekiz yüz on dokuz

3. Aşağıda okunuşları verilen sayıları rakamlarla yazınız.

a. Dokuz milyon yedi yüz kırk bir bin yüz on iki 9 741 112

b. Seksen üç milyon dört yüz üç bin dokuz yüz elli 83 403 950

c. Yedi milyon otuz dokuz bin beş yüz yirmi üç 7 039 523

d. İki yüz yirmi dört milyon seksen bin otuz yedi 224 080 037

e. Üç yüz altmış beş milyon yedi yüz on beş 365 000 715

11

5. Sınıf Milyonlar

Etkinlik 1

4. Aşağıdaki abaküslerde modellenen sayılar ve okunuşları ile ilgili boş bırakılan yerleri
tamamlayınız.
a. b.

Milyonlar Binler Birler Milyonlar Binler Birler
Bölüğü Bölüğü Bölüğü Bölüğü Bölüğü Bölüğü

Modellenen Sayı: 24 103 527 Modellenen Sayı: 531 024 760

Okunuşu: Yirmi dört milyon yüz üç bin Okunuşu: Beş yüz otuz bir milyon yirmi

 beş yüz yirmi yedi dört bin yedi yüz altmış

c. d.

....M..Bb.i.ölö.y.ll.oüü..nğğ..lüü.a..r.... .....b.BB.ö.ö.i.nllü.ü.leğ.ğ.rü.ü....... .....b.BB.ö.öi.lr.üll.üe.ğ.ğr.ü.ü....... .....M.Bb..iö.öly.l.lüoü..ğnğ..ülü.a..r.... ......bB.B.öö.i.lnl.üü.l.ğeğ..rüü....... .....b.BB.ö.ö.il.rül.lü.eğ.ğ.rü.ü.......

Modellenecek Sayı: 132 574 216 Modellenen Sayı: 8 172 405

Okunuşu: Yüz otuz iki milyon beş yüz yetmiş Okunuşu: Sekiz milyon yüz yetmiş iki

dört bin iki yüz on altı bin dört yüz beş

5. Aşağıda bölük isimleri karışık olarak verilen sayıları bularak okunuşlarını yazınız.

a. Binler bölüğü: 296 Sayı: 75 296 104
Milyonlar bölüğü: 75 Okunuşu: Yetmiş beş milyon iki yüz doksan altı bin yüz
Birler bölüğü: 104
dört

b. Birler bölüğü: 005 Sayı: 7 462 005
Binler bölüğü: 462
Okunuşu: Yedi milyon dört yüz altmış iki bin beş
Milyonlar bölüğü: 7

c. Milyonlar bölüğü: 325 Sayı: 325 060 152
Birler bölüğü: 152
Okunuşu: Üç yüz yirmi beş miyon altmış bin yüz elli iki
Binler bölüğü: 060

12

5. Sınıf Milyonlar

Etkinlik 1

6. Aşağıdaki basamak tablolarında boş bırakılan yerleri doldurunuz ve sayıların okunuşunu
yazınız.



Bölük isimleri Milyonlar bölüğü Binler bölüğü Birler bölüğü

Basamak isimleri Milyonlar
Yüz
binler
On
binler
Binler

Yüzler
Onlar
Birler

Sayı 9256 714
Rakamın Birler bölüğü
basamak değeri 9 000 000
200 000
50 000

6 000
700
10

4

Okunuşu: Dokuz milyon iki yüz elli altı bin yedi yüz on dört

Bölük isimleri Milyonlar bölüğü Binler bölüğü

Basamak isimleri On Yüzler Onlar Birler
Sayı milyonlar
Milyonlar
Rakamın
basamak değeri Yüz
binler

On
binler
Binler

81372053

80 000 000 0 50 3
1 000 000
300 000

70 000
2 000

Okunuşu: Seksen bir milyon üç yüz yetmiş iki bin elli üç

Bölük isimleri Milyonlar bölüğü Binler bölüğü Birler bölüğü

Yüz Yüzler Onlar Birler
milyonlar

On
milyonlar
Milyonlar

Yüz
binler

On
binler
Binler
Basamak isimleri
Sayı 7 2 4 0 3 5 1 8 9

Rakamın
basamak değeri
Okunuşu: Yedi yüz yirmi dört milyon otuz beş bin yüz seksen dokuz
700 000 000 100 80 9
20 000 000
4 000 000

0
30 000
5 000

13

5. Sınıf Milyonlar

Etkinlik 1

7. Aşağıda verilen doğal sayıların rakamlarının basamak isimlerini, basamak ve sayı de-
ğerlerini yazınız.

a. 2 5 367 2 4 8 Basamak ismi Sayı değeri Basamak değeri

Birler basamağı 8 8
Onlar basamağı 4 40
Yüzler basamağı 2 200
Binler basamağı 7 7 000
On binler basamağı 6 60 000
Yüz binler basamağı 3 300 000
Milyonlar basamağı 5 5 000 000
On milyonlar basamağı 2 20 000 000

b. 1 4 3 2 0 5 3 8 0 Basamak ismi Sayı değeri Basamak değeri

Birler basamağı 0 0
Onlar basamağı 8 80
Yüzler basamağı 3 300
Binler basamağı 5 5 000
On binler basamağı 0 0
Yüz binler basamağı 2 200 000
Milyonlar basamağı 3 3 000 000
On milyonlar basamağı 4 40 000 000
Yüz milyonlar basamağı 1 100 000 000

8. Aşağıdaki sayılarda belirtilen rakamların bulunduğu basamağın adını ve basamağın
değerini yazınız.

Basamak adı Basamak değeri
Sayı 800 000
7 000
23 841 576 Yüz binler basamağı 30 000 000
5 000 000
5 207 149 Binler basamağı 60
900 000 000
37 105 468 On milyonlar basamağı 20 000

405 081 423 Milyonlar basamağı

7 200 864 Onlar basamağı

932 421 167 Yüz milyonlar basamağı

4 327 635 On binler basamağı

14

5. Sınıf Milyonlar

Etkinlik 1

9. Okunuşu “yedi yüz iki milyon seksen dokuz bin yüz otuz” olan doğal sayının binler ve
milyonlar basamağındaki rakamların yeri değiştirilirse hangi doğal sayı elde edilir?

702 089 130 → 709 082 130

10. Okunuşu “dört yüz on sekiz milyon seksen bin dokuz yüz yirmi üç” olan doğal sayının on
milyonlar ve yüz binler basamaklarındaki rakamların basamak değerlerini yazınız.

418 080 923
0
10 000 000

11. 293 564 710 doğal sayısının milyonlar bölüğündeki sayı değeri en küçük olan rakamın
basamak değeri kaçtır?

2’nin basamak değeri 200 000 000’dir.

12. Aşağıdaki sayıları noktalı yerlere “<” veya “>” sembollerinden uygun olanı yazarak
karşılaştırınız.

a. 3 076 141 ....>..... 975 182 b. 42 090 000 ....<..... 42 900 000

c. 7 364 282 ....<..... 8 004 629 d. 57 361 494 ....<..... 57 361 582

e. 6 512 000 ....<..... 6 526 000 f. 346 270 000 ....>..... 346 075 400

g. 15 271 416 .....<.... 105 271 416 h. 690 820 100 ....>..... 690 820 000

15

5. Sınıf Milyonlar

Etkinlik 1

13. Aşağıdaki panolarda verilen rakamların her birini birer defa kullanarak istenilen sayıları
yazınız.

6057 Yedi basamaklı en küçük doğal sayı: ..2...0..3..5...6..79
239 Yedi basamaklı en büyük doğal sayı: ..9...7..6..5...3..2. 0

4 0 8 9 Sekiz basamaklı en küçük doğal sayı : 1...0...2...3..4...6...89
2 6 1 3 Sekiz basamaklı en büyük tek doğal sayı : .9..8...6..4...3...2. 01


14. Aşağıdaki karşılaştırmalarda sembollerin yerine gelebilecek tüm rakamları bulunuz.

a. 3 006 274 > 3 00■ 274 ■ � .0..,..1..,..2..,..3..,..4..,..5...................

b. 28 375 136 < 28 ▲84 136 ▲ � .3..,..4..,..5..,..6..,..7..,..8..,..9...............

c. 65 �89 000 < 65 490 000 � � 0..,..1..,..2..,..3..,..4........................

d. 175 213 564 < 1�5 205 600 � � 8..,..9....................................

15. Aşağıda istenilen sayıları yazınız.
a. Yedi basamaklı en büyük doğal sayı: 9 999 999
b. Yedi basamaklı en küçük doğal sayı: 1 000 000
c. Sekiz basamaklı rakamları birbirinden farklı en büyük doğal sayı: 98 765 432
d. Sekiz basamaklı rakamları birbirinden farklı en küçük doğal sayı: 10 234 567
e. Dokuz basamaklı en büyük çift doğal sayı: 999 999 998

16

5. Sınıf Milyonlar KKT - 1 

1. Okunuşu “sekiz yüz iki milyon on bin sekiz” olan 4. 548 376 619 doğal sayısında milyonlar basa-
doğal sayı aşağıdakilerden hangisidir? mağı ve on binler basamağındaki rakamların
basamak değerleri sırasıyla aşağıdakilerden
A) 820 001 800 hangisidir?
B) 802 010 008
C) 802 010 800 A) 500 000 000 ve 10
D) 802 001 008
B) 8 ve 7

C) 8 000 000 ve 70 000

D) 8 000 000 ve 700 000

2. Sekiz basamaklı �▲ 7■4 60� doğal sayısının 5.
okunuşu “altmış yedi milyon yedi yüz otuz dört
bin altı yüz beş” tir. Milyonlar Binler Birler
Bölüğü Bölüğü Bölüğü
Buna göre yedi basamaklı ■ ��0 00▲ doğal
sayısının okuşunu aşağıdakilerden hangisidir? Yukarıdaki abaküste modellenen doğal sa-
yının on milyonlar ve binler basamağındaki
A) Üç milyon altı yüz elli bin yedi rakamların yerleri değiştirilirse hangi doğal
B) Üç milyon altı yüz beş bin yedi yüz sayı elde edilir?
C) Altı miyon üç yüz elli bin yedi
D) Yedi milyon altı yüz elli bin üç

A) 103 254 316
B) 140 253 316
C) 153 240 316
D) 243 150 316

3. 621 349 478 doğal sayısında yüz milyonlar ve 6. 609 317 462 doğal sayısının binler bölüğünde-
onlar basamağındaki rakamların sayı değerle- ki sayı değeri en büyük olan rakamın basamak
rinin toplamı kaçtır? değeri kaçtır?

A) 8 B) 10 C) 13 D) 15 A) 9 000 000
B) 300 000
C) 10 000
D) 7 000

17

5. Sınıf Örüntüler

Etkinlik 12

Kazanım: M. 5.1.1.3. Kuralı verilen sayı ve şekil örüntülerinin istenen adımlarını oluşturur.

1. Aşağıda verilen, adımları arasındaki farkı sabit olan sayı örüntülerinin kuralını belirle-
yiniz.

a. 6, 8, 10, 12, ...

Kuralı: 6’dan başlayan ve ikişer artan sayı örüntüsü

b. 23, 34, 45, 56, ...

Kuralı: 23’ten başlayan ve on birer artan sayı örüntüsü

c. 19, 27, 35, 43, ...

Kuralı: 19’dan başlayan ve sekizer artan sayı örüntüsü

d. 100, 95, 90, 85, ...

Kuralı: 100’den başlayan ve beşer azalan sayı örüntüsü

2. Aşağıda kuralı verilen sayı örüntülerinin ilk beş adımını yazınız.

a. 4’ten başlayan ve üçer artan sayı örüntüsü 4, 7, 10, 13, 16, . . .

b. 5’ten başlayan ve dörder artan sayı örüntüsü 5, 9, 13, 17, 21, . . .

c. 12’den başlayan ve altışar artan sayı örüntüsü 12, 18, 24, 30, 36, . . .

d. 27’den başlayan ve on beşer artan sayı örüntüsü 27, 42, 57, 72, 87, . . .

e. 56’dan başlayan ve ikişer azalan sayı örüntüsü 56, 54, 52, 50, 48, . . .

f. 74’ten başlayan ve beşer artan sayı örüntüsü 74, 79, 84, 89, 94, . . .

3. Aşağıda verilen belirli bir kurala göre oluşturulmuş sayı örüntülerinde sembollerin ye-
rine gelecek sayıları bulunuz.

a. 8, 12, 16, ▲, .... c. 17, 23, 29, ▲, ....
▲ = 20 ▲ = 35

b. 43, 38, 33, �, ▲, .... d. 21, 28, 35, �, ▲, .... “

� = 28 ▲ = 23 � = 42 ▲ = 49

18

5. Sınıf Örüntüler

Etkinlik 2

4. Aşağıda belirli kurallara göre oluşturulmuş şekil örüntülerinin 4 ve 5. adımlarını çiziniz.
a.

1. adım 2. adım 3. adım 4. adım 5. adım
b.

1. adım 2. adım 3. adım 4. adım 5. adım
c.

1. adım 2. adım 3. adım 4. adım 5. adım
d.

1. adım 2. adım 3. adım 4. adım 5. adım
e.

1. adım 2. adım 3. adım 4. adım 5. adım
f.

1. adım 2. adım 3. adım 4. adım 5. adım

19

5. Sınıf Örüntüler

Etkinlik 2

5. Kemal’e babası bir kumbara almış ve Kemal’in para biriktirmesini istemiştir. Ke-
mal kumbarasına 1. hafta 20 TL atmıştır. Sonraki her hafta Kemal kumbarasına
15 TL atmaya başlamıştır. Buna göre Kemal’in kumbarasında biriken para miktarını
gösteren tabloyu doldurunuz.

Tablo: Kemal’in Haftalara Göre Kumbarasında Biriken Para Miktarı

Haftalar 1. Hafta 2. Hafta 3. Hafta 4. Hafta ....
Kumbarada 20 35 50 65 ....
Biriken Para

6. Sezer her gün bir önceki günden 3 soru fazla çözmeye karar vermiştir. Sezer ilk gün 7
tane soru çözdüğüne göre 6. gün kaç tane soru çözmüştür?

22

7. Artık yıl her 4 yılda bir gerçekleşen bir durumdur. Artık yıllarda şubat ayı 29 gün sürer.
2016 yılı bir artık yıl olduğuna göre bundan sonraki 5. artık yıl hangi yıla denk gelecek-
tir?

2036

8. 18, 25, 32, ... sayı örüntüsü belirli bir kurala göre oluşturulmuştur. Bu örüntünün kaçın-
cı terimi 67’dir?

8. terimi

20

5. Sınıf Örüntüler

Etkinlik 2

9.

1. adım 2. adım 3. adım

Yukarıda küp ve kürelerle oluşturulmuş bir şekil örüntüsü verilmiştir. Buna göre iste-
nilenleri bulunuz.

a. Bu örüntü ile ilgili aşağıda verilen tabloyu doldurunuz.

Adım sayısı 1. adım 2. adım 3. adım 4. adım 5. adım

Küp sayısı 34567

Küre sayısı 3 5 7 9 11

b. Bu örüntünün 7. adımında kaç tane küp ve kaç tane küre bulunur?
9 tane küp ve 15 tane küre

c. Bu örüntüde 10 tane küp bulunan adım kaçıncı adımdır?
8.

d. Bu örüntüde 21 tane küre bulunan adım kaçıncı adımdır?
10. adım
10.

1. adım 2. adım 3. adım

Yukarıda Özlem’in kibrit çöpleriyle belirli bir kurala göre oluşturduğu bir şekil örüntü-
sünün ilk üç adımı verilmiştir. Özlem'in 66 tane daha kibrit çöpü olduğuna göre Özlem
bu örüntüyü kaç adım daha devam ettirebilir?

4 adım (7. adımı bitirir.)

21

5. Sınıf Örüntüler KKT - 2 

1. 2, 11, 20, �, ... 4.

Yukarıdaki sayı örüntüsü belirli bir kurala göre 1. torba 2. torba 3. torba 4. torba
oluşturulmuştur.
Cansu elindeki topları torbaların içine belirli bir
Bu sayı örüntüsünde � sembolünün yerine kurala göre koyacaktır. Cansu 1. torbaya 6 tane
gelecek sayı kaçtır? top koymuş ve bundan sonraki her torbaya sıra-
sıyla bir önceki torbaya koyduğu top sayısından
A) 27 B) 28 C) 29 D) 30 4 fazla top koyacaktır.

Buna göre Cansu'nun 2, 3 ve 4. torbalara ko-
yacağı topların sayılarının toplamı kaçtır?

A) 38 B) 42 C) 48 D) 50

2. Aşağıda verilen sayı örüntülerinin hangisinde 5.
adımları arasındaki fark sabit değildir? 32 60 ■ ...

A) 3, 16, 29, 42, ... 46 ▲  ●
B) 9, 13, 17, 21, ...
C) 16, 26, 36, 46, ...
D) 21, 27, 34, 42, ...

Yukarıdaki şekilde sayılar belirli bir kurala göre
yerleştirilmiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

3. 35'ten başlayan ve her terimi bir önceki teri- A) � = 74 B) � = 88
minden 6 fazla olan bir sayı örüntüsü ile ilgili C) ● – � = 28 D) � + ● = 200
aşağıdaki öğrencilerden hangisinin söylediği
ifade doğrudur? 6.
A)
2. terimi 41'dir. 1. adım 2. adım 3. adım

B) Yukarıda üçgen ve daire biçimindeki kartlarla
6. terimi 65'tir. oluşturulmuş bir şekil örüntüsünün ilk üç adımı
verilmiştir.
C)
3 ve 5. terimlerinin toplamı 106'dır. Buna göre bu örüntünün 6. adımındaki üçgen
ve daire sayısı sırasıyla aşağıdakilerden han-
D) 50'den büyük olan terimlerden en kü- gisinde doğru verilmiştir?
çüğü 59'dur.
A) 12 - 8 B) 12 - 9
C) 12 - 13 D) 18 - 8

22

5. Sınıf Doğal Sayılarla İşlemler

Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemleri
İşlemleri
Zihinden toplama işlemleri yapılırken aşağıdaki
➤➤ Doğal sayılarla toplama işlemi yapılırken aynı ba- stratejiler kullanılabilir.
samaklardaki rakamlar toplanır. İşlemler yapılırken
elde olursa bu elde, bir önceki (bir soldaki) basa- ➤➤ Toplanan sayılardan biri onluklarına ve birliklerine
mağa yazılır. ayrılıp diğer sayı ile toplanabilir.
35 + 27 � 27 = 20 + 7
11 5+3=8 35 + 20 = 55
53675 7 + 6 = 13 55 + 7 = 62
42863
96538 elde ➤➤ Toplananlardan biri diğer toplananın üzerine sayı-
labilir.
1 + 6 + 8 = 15 35 + 27 � 27 = 10 + 10 + 7
35 + 10 = 45
elde 45 + 10 = 55
55 + 7 = 62
1+3+2=6
5+4=9 ➤➤ Toplama işlemi yapılırken sayılardan birini 10'un
katına benzetmek için diğer sayılardan birlik alı-
Bu işlemde 53 675 ve 42 863'e toplanan, 96 538'e nabilir.
toplam denir. 35 + 27 � 27 + 3 = 30
35 – 3 = 32
➤➤ Doğal sayılarla çıkarma işlemi yapılırken aynı 30 + 32 = 62
basamaktaki rakamlar arasında çıkarma işlemi ya-
pılır. Eğer aynı basamakta eksilen sayının rakamı (35'ten 3 birlik alıp 27'ye ekledik.)
çıkan sayının rakamından küçükse bir önceki (bir
soldaki) basamaktan 1 onluk alınır ve o basama- ➤➤ Sayılar 10'u referans alarak parçalanıp toplanabi-
ğa eklenir. Onluğun alındığı basamaktaki rakam 1 lir.
küçültülür. 17 + 9 = 17 + 3 + 6
= 20 + 6
2 17 9–6=3 = 26
46379 17 – 8 = 9 (1 onluk aldık.)
25086 2–0=2 ➤➤ Kolay toplanan sayılar önce toplanabilir.
21293 6–5=1 17 + 39 + 23 = 17 + 23 + 39
4–2=2 = 40 + 39
= 79
Bu işlemde 46 379'a eksilen, 25 086'ya çıkan ve
21 293'e fark denir.

NOT:

➤➤ Verilmeyen toplanan bulunurken toplamdan veri-
len toplanan çıkarılır.
1684 + ■ = 3210 ise ■ = 3210 – 1684 = 1526'dır.

➤➤ Verilmeyen eksilen bulunurken fark ile çıkan top-
lanır.
▲ – 2340 = 1430 ise ▲ = 1430 + 2340 = 3770'tir.

➤➤ Verilmeyen çıkan bulunurken eksilenden fark çı-
karılır.
5214 – ● = 1540 ise ● = 5214 – 1540 = 3674'tür.

23

5. Sınıf Doğal Sayılarla İşlemler

Zihinden çıkarma işlemleri yapılırken aşağıdaki Onlar basamağına yuvarlama:
stratejiler kullanılabilir.
482 Æ 480 1576 Æ 1580
➤➤ Çıkan sayı onluklarına ve birliklerine ayrılıp eksilen
sayıdan çıkarılabilir. 2<5 6>5
43 – 21 � 21 = 20 + 1
43 – 20 = 23 Yüzler basamağına yuvarlama:
23 – 1 = 22
1694 Æ 1700 6835 Æ 6800
➤➤ Eksilen sayı çıkan sayıdan onar onar eksiltilebilir.
43 – 21 � 21 = 10 + 10 + 1 9>5 3<5
43 – 10 = 33
33 – 10 = 23 Binler basamağına yuvarlama:
23 – 1 = 22 43 407 Æ 43 000 86 594 Æ 87 000

➤➤ Çıkan sayı eksilen sayıya tamamlanarak işlem ya- 4<5 5=5
pılabilir.
43 – 21 � 21 + 10 = 31 Aşağıdaki işlemlerin sonucunu önce sayıları en
31 + 10 = 41 yakın binliğe yuvarlayarak tahmin edelim. Sonra
41 + 2 = 43 işlemin sonucunu da bularak tahminî sonuç ile iş-
lem sonucunu karşılaştıralım.
10 + 10 + 2 = 22
23286 Tahmin Gerçek Sonuç
➤➤ Çıkan sayı 10'un katına benzetilip işlem yapılabilir. 5934 23000 23286
53 – 28 � 28 + 2 = 30 5934
53 + 2 = 55 6000 29220
55 – 30 = 25 29000

UYARI: 29 2220 – 29 000 = 220
Gerçek sonuç ile işlem sonucu arasındaki fark
Çıkarma işlemi yapılırken eksilen ve çıkan sayıya 220'dir.
aynı sayı eklenirse işlemin sonucu değişmez.
46812 Tahmin Gerçek Sonuç
Toplama ve Çıkarma İşlemlerinde Tahmin 14730 47000 46812
15000 14730
➤➤ Toplama ve çıkarma işlemlerinin sonucu tahmin 32000 32082
edilirken sayılar yuvarlanabilir. Sayılar yuvarlanır-
ken yuvarlama yapılacak basamaktan bir önceki 32 082 – 32 000 = 82
basamakta bulunan rakama bakılır. Bu rakam; Gerçek sonuç ile işlem sonucu arasındaki fark
5'ten küçükse yuvarlama yapılacak basamaktaki 82'dir.
rakam aynı kalır. Yuvarlama yapılacak basamağın
sağındaki rakamların yerine sıfır yazılır. Aşağıdaki sorunun cevabını farklı bir yöntem kul-
5 veya 5'ten büyükse yuvarlama yapılacak ba- lanarak tahmin edelim.
samaktaki rakam 1 artırılır. Yuvarlama yapılacak “A ve B şehirleri arasındaki uzaklık 1870 km’dir.
basamağın sağındaki rakamların yerine yine sıfır A şehrinden harekete başlayan bir araç B şehrine
yazılır. doğru 632 km yol aldığında B şehrine varmasına
kaç kilometre kalmıştır?”

Arabanın aldığı yolu 600 km olarak düşünelim.

1870 – 600 = 1270 km

Aracın B şehrine varmasına yaklaşık 1270 km yol
kalmıştır.
(Bu soruda kolay tahmin yapabilmek için sadece
bir sayı yuvarladık.)

24

5. Sınıf Doğal Sayılarla İşlemler

Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi Doğal Sayılarla Bölme İşlemi

➤➤ Çarpma işleminde önce birler basamağındaki ra- 4864 � 21 işleminin sonucunu bulalım.
kam ile çarpma işlemi yapılır. Sonra sırasıyla onlar
daha sonra yüzler basamağına geçilerek çarpma Bölünen 4864 21 Bölen
işlemine devam edilir. Bu işlemler yapılırken her
seferinde bir önceki sonucun bir basamak soluna 42 231 Bölüm
yazılır.
66
63

319 x 425 işleminin sonucunu iki farklı yoldan bu- 34
lalım. 21
1. yol: 13 Kalan

319 319 x 5 = 1595 UYARI:
425 319 x 20 = 6380
1595 319 x 400 = 127 600 Bölme işlemlerinde kalan daima bölenden küçük
6380 çıkmalıdır.
127600
Bir doğal sayının 5 ile bölümünden kalan 0, 1, 2, 3
135575 veya 4 olabilir.

Bu işlemde 319 sayısı 1. çarpan, 425 sayısı 2. çar- UYARI:
pan ve 135 575 sayısı çarpımdır.
Bir bölme işleminde üstten rakam indirdiğimiz
2. yol: hâlde oluşan sayı bölen sayıdan küçükse tekrar
rakam indirebilmek için veya işlemi tamamlamak
için bölüm kısmına bir tane sıfır yazılır.

Aynı işlemi aşağıdaki gibi, yaptığımız çarpma iş- 735 7 326 8
lemlerinin sonuçlarını bir basamak sağa kaydırıp 7 105 32 40
yazarak da bulabiliriz.
035 006
319 35
425 319 x 5 = 1595 00
1595 319 x 2 = 638
638 319 x 4 = 1276
1276
Çarpma ve Bölme İşlemlerinde Tahmin
135575
➤➤ Çarpma ve bölme işlemlerinin sonucu tahmin
UYARI: edilirken işlem sonucunun tahmin edilmesini
Ara basamaklarda sıfır olan sayılarla çarpma iş- sağlayacak şekilde sayılar en yakın onluğa veya
lemi yapılırken sıfır ile çarpma işlemi yapılmadan yüzlüğe yuvarlanabilir.
bir sonraki basamağa geçilerek çarpma işlemine
devam edilir ve bu çarpım iki basamak sola yazılır. İşlem Tahminî Sonuç Gerçek Sonuç

328 328 36 x 62 40 x 60 = 2400 2232
204 204
1312 veya 1312 609 � 21 600 � 20 = 30 29
000 656
656
66912
66912

25

5. Sınıf Doğal Sayılarla İşlemler

Zihinden Çarpma ve Bölme İşlemleri Sayılardan Birinin Yarısını Diğerinin 2 Katını
Alarak Çarpma

10, 100, 1000 ve Katlarıyla Çarpma ➤➤ Sayılardan en az bir tanesi çift olduğunda çift olan
sayının yarısı ile diğer sayının 2 katı alınarak zihin-
➤➤ Çarpma işleminde sıfırlar yokmuş gibi işlem yapı- den çarpma işlemi yapılabilir.
lır, daha sonra sıfırlar çarpımın sonuna eklenir.
45 x 6 = 45 x 6 = 90 x 3
6 x 10 = 60 45 x 2 = 90 = 270
6 x 100 = 600 6� 2 = 3
6 x 1000 = 6000
6 x 30 = 180 (6 x 3 = 18) Sayılardan Birini Onluklarına ve Birliklerine
60 x 400 = 24 000 (6 x 4 = 24) Ayırarak Çarpma

5 ile Zihinden Çarpma ➤➤ Sayılardan birini onluk ve birliklerine ayırarak diğer
sayı ile çarpıp bulunan sonuçlar toplanabilir.
➤➤ 5 sayısı 10'un yarısı olduğundan 5 ile zihinden
çarpma işleminde sayı 10 ile çarpılıp (sayının so- 53 x 7 =
nuna bir tane sıfır eklenip) sonra da elde edilen 53 = 50 + 3
sonuç 2 ile bölünebilir. 50 x 7 = 350 53 x 7 = 350 + 21
3 x 7 = 21 = 371
36 x 5 =
36 x 10 = 360 10, 100, 1000 ve Katlarıyla Bölme
360 � 2 = 180
➤➤ Bölme işleminde bölünen ve bölen sayıdan eşit
4 ve 8 ile Zihinden Çarpma sayıda sıfır silinerek işlem yapılabilir. .

➤➤ 4 = 2 x 2 olduğundan 4 ile zihinden çarpma işle- 80 � 10 = 8
minde sayının iki defa 2 katı alınabilir. 3200 � 100 = 32
6000 � 200 = 60 � 2 = 30
95000 � 5000 = 95 � 5 = 19

➤➤ 8 = 2 x 2 x 2 olduğundan 8 ile zihinden çarpma 5 ile Zihinden Bölme
işleminde sayının 3 defa 2 katı alınabilir.

27 x 4 = 35 x 8 = ➤➤ Bir sayı 5 ile bölünürken önce sayının 2 katı alınıp
27 x 2 = 54 35 x 2 = 70 sonra elde edilen sonuç 10'a bölünebilir.
54 x 2 = 108 70 x 2 = 140
140 x 2 = 280 95 � 5 =
95 x 2 = 190
190 � 10 = 19 95 � 5 = 19

9 ile Zihinden Çarpma 4 ve 8 ile Zihinden Bölme

➤➤ 9 ile zihinden çarpma işlemi yapılırken 9 = 10 – 1 ➤➤ Bir sayı 4 ile zihinden bölünürken ard arda iki de-
olduğundan sayı önce 10 ile zihinden çarpılır. fa 2'ye bölünebilir. Benzer şekilde bir sayı 8 ile
Sonra da sonuçtan sayının kendisi (1 defa) çıkarı- zihinden bölünürken sayı ard arda üç defa 2'ye
larak sonuç bulunabilir. bölünebilir.

38 x 9 = 68 � 4 = 96 � 8 =
38 x 10 = 380 68 � 2 = 34 96 � 2 = 48
380 – 38 = 342 34 � 2 = 17 48 � 2 = 24
24 � 2 = 12

26

5. Sınıf Doğal Sayılarla İşlemler

Bölme İşleminde Kalanı Yorumlama ➤➤ Kalanlı bölme işlemlerinde bölen verilmediyse bu
sayı bulunurken bölünen sayıdan kalan çıkarılır el-
14 tane kitap 4 öğrenciye eşit olarak paylaştırılırsa de edilen sayı bölüme bölünür.
her öğrenciye;
516 � 516 – 10 = 506
1 4 4 3 tane kitap düşer. 23 506 � 23 = 22
1 2 3 2 tane kitap artar.
10
2
➤➤ Kalanlı bölme işlemlerinde bölüm verilmediyse bu
87 öğrenci 24 öğrenci alan servislerle tiyatroya gö- sayı bulunurken bölünen sayıdan kalan çıkarılır el-
türülecekse bu iş için 3 tane servis yetmeyecektir. de edilen sayı bölen sayıya bölünür.

87 24 Kalan öğrenciler için de bir servis ge- 1527 16 1527 – 7 = 1520
72 3 rektiğinden 4 servis gereklidir. � 1520 � 16 = 95
15 7

5 tane portakal 2 tabağa eşit olarak paylaştırılırsa Bir Doğal Sayının Karesi ve Küpü
önce her tabağa 2 tam portakal düşer.
➤➤ Doğal sayıların kendileri ile tekrarlı çarpımı üslü
52 Sonra kalan 1 portakal 2 tabağa pay- ifade olarak gösterilir.
42
1 laştırılır. O hâlde her tabağa 2 tam ve ➤➤ Üssü 2 olan sayılar "karesi", üssü üç olan sayılar
1 "küpü" diye okunur.
bir yarım c 2 m portakal düşer.

Çarpma ve Bölme İşlemlerinde Çarpım Üslü ifade Üslü Üslü
Verilmeyen Öğeleri Bulma biçiminde biçiminde ifadenin ifadenin
gösterim gösterimi okunuşu değeri
➤➤ Çarpma işlemlerinde verilmeyen çarpan bulunur-
ken çarpım verilen çarpana bölünür. 5x5 52 Beşin 25
karesi
23 x � = 345 4x4x4 43 Dördün 64
� küpü

345 � 23 = 15 Parantezli İşlemler

➤➤ Bir bölme işleminde bölünen sayı; bölen ile bölü- ➤➤ Parantezli ifadelerin bulunduğu işlemlerde önce
mün çarpımına kalanın eklenmesiyle bulunur. parantez içindeki işlem yapılır.

Bölünen = Bölen x Bölüm + Kalan'dır. 9 x (6 – 2) = 9 x 4 = 36
4
� 12 Bölünen = 12 x 7 + 3
7 (5 + 7) � 4 = 12 � 4 = 3
3 = 84 + 3 12

= 87

➤➤ Kalansız bölme işlemlerinde bölünen sayı bölen Dört İşlem İçeren Problemler
sayı ile bölümün çarpımına eşittir. Bölen sayı ise
bölünen sayının bölüme bölünmesiyle bulunur. Doğal sayılarla dört işlem içeren problemler çözülür-
ken sırayla problemi anlamak, problemin çözümü için
�� � 41 = 20 364 � �� = 14 plan yapmak, planı uygulamak ve çözümü değerlen-
41 x 20 = 820 364 � 14 = 26 dirmek gerekir.

27

5. Sınıf Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Etkinlik 13

Kazanım: M.5.1.2.1. En çok beş basamaklı doğal sayılarla toplama ve çıkarma işlemi yapar.

1. Aşağıdaki toplama işlemlerinin sonuçlarını bulunuz.

a. 3451 b. 4983 c. 14067 d. 52604
237 5276 9851 29816
10259 82420
3688 23918

2. Aşağıdaki toplama işlemlerinin sonucunu, sayıları alt alta yazıp toplayarak bulunuz.
a. 2374 + 452 = 2826 b. 5674 + 1999 = 7673

c. 54 916 + 6725 = 61 641 d. 28 087 + 35 608 = 63 695

3. Aşağıdaki toplama işlemlerinde verilmeyen toplananları bulunuz.

a. 3624 + ...3..5..9..1....... = 7215 b. .1..6...7..8..8...... + 6358 = 23 146

c. 1658 d. 52416 e. .4..5..2..4. f. 4..2..5..9..
.4..1..3..1. ..8..4..7..9.. 283 5092
5789 60895 9351
4807

28

5. Sınıf Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Etkinlik 32

4. Aşağıdaki toplama işlemlerinde verilmeyen rakamları bulunuz.

a. 384 b. 2 1 7 4 c. 53 82
2 75  4 6 2 1 624
659 26 3 6 7006

d. 6 9 0 7 e. 4 4 8 4 6 f. 7 9 5 7 9
3 519   7654 1 67 2 5
5250 0 96304
10426

5. Osman Bey yeni açtığı marketinde ocak ayında 16 825 TL, şubat ayında 9294 TL kâr
etmiştir. Buna göre Osman Bey, iki ayda toplam kaç TL kâr etmiştir?

26 119

6. 2, 5, 3, 7, 6 rakamlarının her biri birer defa kullanılarak yazılabilecek beş basamaklı en
büyük ve en küçük doğal sayıların toplamı kaçtır?

100 099

7. 14 236 + 3425 > � karşılaştırmasında � sembolünün yerine yazılabilecek en büyük
doğal sayı kaçtır?

17 660

29

5. Sınıf Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Etkinlik 23

8. Aşağıdaki çıkarma işlemlerinin sonuçlarını bulunuz.

a. 1694 b. 6318 c. 38045 d. 83916
562 2173 5636 17359
4145 66 557
1132 32 409

9. Aşağıdaki çıkarma işlemlerinin sonucunu sayıları alt alta yazıp çıkararak bulunuz.

a. 9236 – 587 = 8649 c. 25 168 – 9534 = 15 634

b. 4085 – 1679 = 2406 d. 73 017 – 28 362 = 44 655

10. Aşağıdaki çıkarma işlemlerinin sonuçlarını bulunuz.

a. 100 b. 200 c. 300 d. 5200
8 7 99 9

92 193 201 5191

e. 6000 f. 5000 g. 10000 h. 24000
37 109 1 479

5963 4891 9999 23521

11. Aşağıdaki çıkarma işlemlerinde verilmeyen çıkanları bulunuz.
a. 4253 b. 56 435 – ...2..6...0..5..3...... = 30 382

..2..8..9..7.
1356

30

5. Sınıf Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Etkinlik 32

12. Aşağıdaki çıkarma işlemlerinde verilmeyen eksilenleri bulunuz.
a. ..8..3..3..6. b. ....2..5..0..2..9...... – 6293 = 18 736

5264
3072

13. Aşağıdaki çıkarma işlemlerinde verilmeyen rakamları bulunuz.

a. 82 9 b. 2 3 7 6 c. 5 681
1 46 9 52 433
683
14 2 4 5248

d. 9 3 4 5 e. 7 9 3 0 4 f. 6 0 9 4 7
5 216 8 4 7 3 1 6 5 91
41 2 9 4 43 56
70 8 31

14. 3, 0, 4, 9 rakamlarının her biri birer defa kullanılarak yazılabilecek dört basamaklı en
büyük ve en küçük doğal sayıların farkı kaçtır?

6381

15. Bir çıkarma işleminde çıkan 5836 ve eksilen 23 169 ise fark kaçtır?
17 333

16. Bir çıkarma işleminde eksilen 3652 ve fark 716 ise çıkan kaçtır?
2936

31

5. Sınıf Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Etkinlik 23

17. 12 000 kişilik bir konser salonunda 9376 kişi bulunmaktadır. Buna göre bu konser sa-
lonunda kaç kişilik boş yer vardır?

2624

18. Aşağıdaki şemalarda boş bırakılan yerleri doldurunuz.

8904 5600 48 271 25 316

+ –

14 504 8741 22 955 60 987

– +

5763 83 942

19. 36 978 doğal sayısında on binler basamağındaki rakamın basamak değerinden yüzler
basamağındaki rakamın basamak değeri çıkarılırsa fark kaç olur?

29 100

20. Sabiha “40 316 – 2573” işleminin sonucunu hesap makinesi ile yapmıştır. Ancak eksi-
len sayının binler basamağını yanlışlıkla 9, çıkan sayının yüzler basamağını yanlışlıkla
4 olarak yazmıştır. Buna göre Sabiha'nın hesap makinesinde bulduğu sonuç kaçtır?

46 843

32

5. Sınıf Doğal Sayılarla Toplama ve Çıkarma İşlemleri KKT - 3 

1. 4. Aşağıdaki işlemlerden hangisinin sonucu doğ-
59387 rudur?
26735
A) 6814 + 376 = 7290
işleminin sonucu kaçtır? B) 4356 + 73 605 = 77 861
C) 5039 – 826 = 4213
A) 85 122 B) 86 122 D) 16 803 – 4987 = 11 836
C) 86 222 D) 86 232

2. 5. Bir çıkarma işleminde çıkan 2368, fark 9236
92410 olduğuna göre eksilen kaçtır?
7324

işleminin sonucu kaçtır? A) 11 604 B) 11 704
C) 11 714 D) 12 604
A) 84 086 B) 85 076
C) 85 086 D) 85 186

3. 6.

12 356 L + 1562 4699

7236 �

3420 ●

Bir tankerde 12 356 litre su vardır. Bu suyun Yukarıdaki toplama tablosuna göre � – ● ifa-
4682 litresi çiçekleri sulamak için kullanılırsa desinin değeri kaçtır?
geriye tankerde kaç litre su kalır?

A) 7794 B) 7774 A) 1676 B) 879 C) 679 D) 579
C) 7684 D) 7674

33

5. Sınıf Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Etkinlik 14

Kazanım: M. 5.1.2.2. İki basamaklı doğal sayılarla zihinden toplama ve çıkarma işlemlerinde strateji belirler ve
kullanır.

1. Aşağıdaki toplama işlemlerini örnekteki gibi sayılardan birini onluklarına ve birlikleri-
ne ayırıp sırasıyla diğer sayıya ekleyerek zihinden yapınız.

a. 36 = 30 + 6 b.
42 + 30 = 72
42 + 36 34 + 25 59

72 + 6 = 78

c. d. 46 + 38

53 + 16 69 84



2. Aşağıdaki toplama işlemlerini örnekteki gibi sayılardan birini diğer sayının üzerine ön-
ce onar onar ekleyip sonra da kalan birlikleri ekleyerek zihinden yapınız.

a. 26 = 10 + 10 +6 b.
34 + 10 = 44
34 + 26 42 + 27 69

44 + 10 = 54
54 + 6 = 60

c. d. 76 + 47

53 + 32 85 123



3. Aşağıdaki toplama işlemlerini örnekteki gibi 10'u referans alarak parçalama yöntemi-
ni kullanarak zihinden yapınız.

a. b.

27 + 8 8=3+5 46 + 7
27 + 3 = 30
30 + 5 = 35 53

c. d.

34 + 9 58 + 25

43 83

34

5. Sınıf Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Etkinlik 42

4. Aşağıdaki toplama işlemlerini örnekteki gibi kolay toplanan sayılardan başlayarak zi-
hinden yapınız.

a. 27 + 34 + 13 b. 32 + 19 + 28 c. 45 + 38 + 55

27 + 13 = 40 79 138
40 + 34 = 74

5. Aşağıdaki toplama işlemlerini örnekteki gibi sayılardan birini 10 veya 10'un katlarına
benzetecek şekilde zihinden yapınız.

a. 45 + 19 b. 36 + 29

45 sayısından 1 alıp 19 sayısına ekleyelim. 65
45 – 1 = 44
19 + 1 = 20
44 + 20 = 64

c. 27 + 18 d. 55 + 37

45 92

6. Aşağıdaki çıkarma işlemlerini örnekteki gibi çıkan sayıyı onluklarına ve birliklerine
ayırıp eksilen sayıdan çıkararak zihinden yapınız.

a. 57 – 23 b. 49 – 34 c. 63 – 45

23 = 20 + 3 15 18
57 – 20 = 37
37 – 3 = 34

7. Aşağıdaki çıkarma işlemlerini örnekteki gibi çıkan sayıdan eksilen sayıyı onar onar
çıkarıp sonra da birlikleri çıkararak zihinden bulunuz.

a. 78 – 25 b. 67 – 16 c. 42 – 23

25 = 10 + 10 + 5 51 19
78 – 10 = 68
68 – 10 = 58
58 – 5 = 53

35

5. Sınıf Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Etkinlik 24

8. Aşağıdaki çıkarma işlemlerini örnekteki gibi çıkan sayıyı eksilen sayıya tamamlayarak
zihinden yapınız.

a. 65 – 34 b. 57 – 23 c. 86 – 45
41
34 + 10 = 44 34
44 + 10 = 54
54 + 10 = 64
64 + 1 = 65

+
31

9. Aşağıdaki çıkarma işlemlerini örnekteki gibi eksilen ve çıkan sayılara aynı sayıyı ekle-
yip çıkan sayıyı 10'un katına benzeterek zihinden yapınız.

a. 67 – 38 b. 54 – 29 c. 75 – 37
38
67 + 2 = 69 25
38 + 2 = 40
69 – 40 = 29



10. Aşağıdaki problemlerin sonucunu zihinden işlem yaparak bulunuz.

a. Kemal'in 42 tane misketi vardı. Babası ona 15 tane misket daha aldı. Kemal'in toplam
kaç tane misketi olmuştur?

57

b. İsa 24, babaannesi 83 yaşındadır. Buna göre babaannesi İsa'dan kaç yaş büyüktür?
59

c. Mine ocak ayında 36 TL, şubat ayında 27 TL ve mart ayında 44 TL para biriktirmiştir.
Buna göre Mine üç ayda toplam kaç TL para biriktirmiştir?

107

36

5. Sınıf Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemleri

Etkinlik 42

11. Aşağıda zihinden toplama ve çıkarma işlemleri yapılırken kullanılan işlem adımları ve-
rilmiştir. Buna göre yapılan işlemleri yazınız.

a. İşlem: 27 + 28 b. İşlem: 58 + 36 c. İşlem: 65 + 26

27 + 10 = 37 58 – 4 = 54 65 + 20 = 85
37 + 10 = 47 36 + 4 = 40 85 + 6 = 91
47 + 8 = 55 54 + 40 = 94

d. İşlem: 78 – 46 e. İşlem: 49 – 35 f. İşlem: 64 – 28

78 – 10 = 68 49 – 30 = 19 64 + 2 = 66
68 – 10 = 58 19 – 5 = 14 28 + 2 = 30
58 – 10 = 48 66 – 30 = 36
48 – 10 = 38
38 – 6 = 32

12. Aşağıdaki toplama ve çıkarma işlemlerini uygun yöntemler kullanarak zihinden yapı-
nız.

İşlem İşlem Adımları Sonuç
49 + 35 84

76 + 48 124

34 + 27 + 53 114

67 – 24 43

81 – 62 19

37

5. Sınıf Zihinden Toplama ve Çıkarma İşlemleri KKT - 4 

1. Cumartesi günü 35, pazar günü 4.
Cansu 57 tane soru çözdüm.
₺93
Hafta sonu toplam kaç tane soru Aylin Hanım'ın beğendiği kazak 93 TL'den 79 TL'ye
çözdüğünü zihinden toplama işlemi düşmüştür. Bu kazağı almak için mağazaya giden
Aylin Hanım kazağın kaç TL indirimle satıldığını
yaparak söyler misin? zihinden hesaplayacaktır.
Buna göre Aylin Hanım'ın bulacağı sonuç kaç-
Öğretmen tır?
A) 4 TL B) 14 TL
35 + 57 C) 16 TL D) 24 TL

Cansu

Cansu ile öğretmeni arasında geçen konuş-
maya göre Cansu’nun vereceği cevap kaç
olmalıdır?

A) 82 B) 83 C) 92 D) 93

2. 1. adım: 39 = 30 + 9 5. 24 + 37 + 46
2. adım: 84 – 30 = 54
3. adım: 54 – 9 = 45 işlemini zihinden yapacak olan Melis sonucu
kaç bulmalıdır?
Yukarıda zihinden çıkarma işlemi yapılırken kulla-
nılan işlem adımları verilmiştir. A) 87 B) 97 C) 107 D) 117

Buna göre bu işlem aşağıdakilerden hangisi-
dir?

A) 45 – 9 B) 84 – 45
C) 84 – 39 D) 84 – 30

3. Ozan, 68 + 25 işlemini toplananlardan birini diğeri 6. 52 – 29
üzerine sayarak zihinden yapacaktır. 1. adım: 29 = 20 + 9
2. adım: 52 – 20 = 32
Buna göre Ozan'ın yapacağı işlemler aşağıda- 3. adım: 32 + 9 = 41
kilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Yukarıda verilen işlemde hata varsa ilk hata
A) 68 + 20 = 88 B) 68 + 10 = 78 kaçıncı adımda yapılmıştır?

88 + 5 = 93 78 + 10 = 88 A) Hata yoktur.
B) 1. adımda yapılmıştır.
88 + 5 = 93 C) 2. adımda yapılmıştır.
D) 3. adımda yapılmıştır.


C) 68 + 2 = 70 D) 68 + 30 = 98

25 – 2 = 23 98 – 5 = 93

70 + 23 = 93

38

5. Sınıf Toplama ve Çıkarma İşlemlerinde Tahmin

Etkinlik 52

Kazanım: M.5.1.2.3. Doğal sayılarla toplama ve çıkarma işlemlerinin sonuçlarını tahmin eder.

1. Aşağıdaki sayıları istenilen basamağa yuvarlayınız.

Sayı Onlar basamağına Sayı Yüzler basamağına Sayı Binler basamağına
yuvarlanmış hâli yuvarlanmış hâli yuvarlanmış hâli

62 60 542 500 2083 2000

387 390 1256 1300 7392 7000

465 470 3793 3800 38 634 39 000

1234 1230 8962 9000 43 581 44 000

5356 5360 14 314 14 300 72 400 72 000

2. Aşağıda verilen toplama ve çıkarma işlemlerinin sonucunu sayıları en yakın onluğa
yuvarlayarak tahmin ediniz.

a. 366 + 282 b. 453 + 819 c. 1347 + 4078

650 1270 5430

d. 253 – 65 e. 892 – 781 f. 7956 – 5719

180 110 2240

3. Aşağıda verilen toplama ve çıkarma işlemlerinin sonucunu sayıları en yakın yüzlüğe
yuvarlayarak tahmin ediniz.

a. 834 + 527 b. 1683 + 645 c. 5270 + 3254

1300 2300 8600

d. 915 – 482 e. 2350 – 893 f. 7364 – 5936

400 1500 1500

39

5. Sınıf Toplama ve Çıkarma İşlemlerinde Tahmin

Etkinlik 25

4. Aşağıda verilen toplama ve çıkarma işlemlerinin sonucunu sayıları en yakın binliğe
yuvarlayarak tahmin ediniz.

a. 1830 + 2374 b. 4276 + 7094 c. 16 719 + 24 904

4000 11 000 42 000

d. 5632 – 2814 e. 8425 – 3216 f. 43 196 – 36 571

3000 5000 6000

5. Doğa Hanım, 730 TL'ye bir tekli koltuk ve 6380 TL'ye bir
₺  730 buzdolabı almaya karar vermiştir. Bu iki ürün için toplam
kaç TL ödeyeceğini tahmin edecektir. Buna göre Doğa
Hanım'ın tahmin ettiği sonuç ile gerçek sonucu karşılaştı-
rınız.

₺ 6380

Tahmin: 700 + 6400 = 7100 TL
İşlem sonucu: 7110 TL

6. Bir konsere cumartesi günü 36 284, pazar günü 42 736 kişi gitmiştir. Bu konsere iki
günde giden toplam kişi sayısını Okan sayıları en yakın binliğe, Serkan sayıları en
yakın on binliğe yuvarlayarak tahmin edecektir. Okan ve Serkan'ın tahminini ve işlem
sonucunu bularak hangisinin tahmininin işlem sonucuna daha yakın olduğunu belir-
leyiniz.

Okan: 79 000
Serkan: 80 000
İşlem sonucu: 79 020
Okan’ın tahmini daha yakındır.

40

5. Sınıf Toplama ve Çıkarma İşlemlerinde Tahmin

Etkinlik 52

7. Bir araba, iki şehir arasındaki yolun 887 km'sini gittikten sonra arızalanmıştır. Arabanın gide-
ceği yere ulaşması için 1460 km yolu kalmıştır.

Buna göre bu arabanın gideceği toplam yolu ve arızalanmadan önceki gittiği yolu en
yakın yüzlüğe yuvarlayarak tahmin ediniz. Daha sonra işlem sonucunu bularak tahmi-
niniz ile işlem sonucunu karşılaştırınız.

Tahmin: 900 + 1500 = 2400 km
İşlem sonucu: 2347 km

8. Tablo: Üretim Miktarı

Ürünler Miktarı (kg) Yanda bir ilçede bir yılda üretilen kayısı ve şeftali miktarını
gösteren bir tablo verilmiştir.
Kayısı 63 200

Şeftali 24 380

Buna göre bir yılda üretilen kayısı miktarının şeftali miktarından kaç kilogram fazla
olduğunu sayıları en yakın binliğe yuvarlayarak tahmin ediniz. Daha sonra işlem sonu-
cunu bularak tahmininiz ile işlem sonucunu karşılaştırınız.

Tahmin: 39 000 kg
İşlem sonucu: 38 820 kg

9. Bir firma ocak ayında 8546 TL, şubat ayında 4927 TL kâr etmiştir. Bu firmanın ocak
ayında şubat ayından ne kadar fazla kâr ettiğini,
a. sayıları en yakın onluğa yuvarlayarak tahmin ediniz. 3620 TL

b. sayıları en yakın yüzlüğe yuvarlayarak tahmin ediniz. 3600 TL

c. sayıları en yakın binliğe yuvarlayarak tahmin ediniz. 4000 TL

d. İşlem yaparak sonucu bulup hangi tahmininizin işlem sonucuna daha yakın çıktığını
belirleyiniz. 3619 TL (a’daki tahmin daha yakın çıktı.)

41

5. Sınıf Toplama ve Çıkarma İşlemlerinde Tahmin KKT - 5 

1. Aşağıdaki sayılar sarı renkli yazılan basamağa 4. Aşağıdaki işlemlerden hangisinin sayıları en
yuvarlanırken hangisinde hata yapılmıştır? yakın binliğe yuvarlayarak bulunan tahminî
sonucu yanlış verilmiştir?
A) 873 � 870
B) 1487 � 1500 İşlem Tahminî Sonuç
C) 6253 � 6200 A) 2380 + 1475 3000
D) 27 384 � 27 000 B) 3694 + 7836 12 000
C) 12 500 + 23 750 36 000
D) 34 201 + 53 510 88 000

2. 5 0 3 7 5. Bir pazarcı hafta içi 3174 kg, hafta sonu 2682 kg
portakal satmıştır. Bir haftada toplam kaç kilog-
Yukarıdaki kartların üzerindeki rakamların her ram portakal sattığını sayıları en yakın yüzlüğe
biri birer defa kullanılarak yazılabilecek dört ba- yuvarlayarak tahmin edecektir.
samaklı en büyük doğal sayı � sembolü ile dört
basamaklı en küçük doğal sayı � sembolü ile Buna göre pazarcının tahminî sonucu gerçek
gösterilecektir. sonuçtan kaç kilogram fazla çıkar?

Buna göre � + � işleminin sayıları en yakın A) 144 B) 84 C) 56 D) 44
yüzlüğe yuvarlayarak bulunan tahminî sonucu
kaçtır?

A) 10 600 B) 10 700
C) 11 600 D) 11 800

6.

₺ 96 700 ₺ 83 200

Yukarıdaki traktörlerin ikisini de beğenen çiftçi İh-

3. 5897 + 4364 işleminin sayıları en yakın yüzlü- san Bey bu iki traktörün fiyatları arasında kaç TL
ğe yuvarlayarak bulunan tahminî sonucu ile
sayıları en yakın binliğe yuvarlayarak bulunan fark olduğunu sayıları en yakın binliğe yuvarlaya-
tahminî sonucu arasındaki fark kaçtır?
rak tahmin edecektir.

Buna göre İhsan Bey'in tahminî sonucu kaç-
tır?

A) 100 B) 200 A) 15 000 B) 14 000
C) 300 D) 400 C) 13 000 D) 12 000

42

5. Sınıf Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi

Etkinlik 62

Kazanım: M. 5.1.2.4. En çok üç basamaklı iki doğal sayının çarpma işlemini yapar.

1. Aşağıdaki çarpma işlemlerinin sonucunu bulunuz.

a. 46 b. 285 c. 56 d. 263
3
7 39 28
138 1995 2184 7364

e. 307 f. 539 g. 812 h. 503
32 63 475 605

9824 33 957 385 700 304 315

2. Aşağıdaki çarpma işlemlerinde verilen çarpanları alt alta yazarak çarpımları bulunuz.

a. 125 x 7 = 875 b. 2 x 438 = 876 c. 34 x 76 = 2584

d. 61 x 349 = 21 289 e. 108 x 514 = 55 512 f. 230 x 426 = 97 980

43

5. Sınıf Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi

Etkinlik 26

3. Bir markette kilogramı 530 kuruştan 26 kg pirinç satılmıştır. Bu satıştan kaç kuruş elde
edilmiştir?

13 780 Kr.

4. Bir mağazada tanesi 362 TL olan ütülerden bir ayda 167 tane satılmıştır. Buna göre
ütülerin satışından kaç TL elde edilmiştir?

60 454 TL

5. Rakamları birbirinden farklı iki basamaklı en büyük doğal sayı ile rakamları birbirinden
farklı üç basamaklı en küçük doğal sayının çarpımı kaçtır?

9996

6. Yandaki çarpma işlemini inceleyiniz. Bu işlemde hata var mı kontrol
469 ediniz. Varsa hatayı belirleyip doğru sonucu bulunuz.
205

2345 Hata var. 938 sayısı bir basamak daha sola kaydırılarak yazılmalıydı.
938 Sonuç 96 145’tir.
11725

44

5. Sınıf Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi KKT - 6 

1. 823 x 47 4. 435 316 298
işleminin sonucu kaçtır? +–

A) 38 681 B) 38 781 751 18
C) 38 791 D) 39 681 x
▲

Yukarıdaki şemada � sembolünün yerine ge-
lecek sayı kaçtır?

A) 13 408 B) 13 518
C) 14 518 D) 14 718

2. 625 x 580 işleminin sonucunun on binler ba- 5. 307 69 412 86
samağındaki rakamın sayı değeri ile yüzler
basamağındaki rakamın sayı değerinin çarpı- Yukarıdaki kartların üzerindeki sayıların en
mı kaçtır? büyüğü ile en küçüğünün çarpımı kaçtır?

A) 30 B) 15 C) 10 D) 0 A) 21 183 B) 26 402
C) 28 428 D) 35 432

3. 6. Cansu 239 x 75 işlemini yaparken yanlışlıkla
156 düzine bardak sattım. 1. çarpanın onlar basamağındaki rakamı 8 olarak
almıştır.
Arif Bey mağazasında bir yılda 156 düzine bardak
sattığını hesaplamıştır. Buna göre Cansu'nun bulduğu sonuç gerçek
sonuçtan kaç fazla çıkmıştır?
Buna göre Arif Bey bir yılda toplam kaç bar-
dak satmıştır? A) 3270 B) 3750
C) 3950 D) 4250

A) 1932 B) 1912
C) 1882 D) 1872

45

5. Sınıf Doğal Sayılarla Bölme İşlemi

Etkinlik 17

Kazanım: M.5.1.2.5. En çok dört basamaklı bir doğal sayıyı, en çok iki basamaklı bir doğal sayıya böler.

1. Aşağıdaki bölme işlemlerini yapınız.

a. 8 6 2 b. 138 6 c. 279 9 d. 524 10
8 43 12 23 27 31 50 52
6 18 9 24
6 18 9 20
0 0 0 4

e. 672 13 f. 3814 9 g. 4139 19 h. 8351 34
65 51 36 423 38 217  68 245
 22 21 33 155
 13 18 19 136
 9 34 149 191
27 133 170
7 16 21

2. Aşağıda yan yana verilen bölme işlemlerini yapınız.
a. 371 ÷ 7 53 b. 945 ÷ 45 21 c. 6204 ÷ 12 517

3. Aşağıdaki bölme işlemlerini yapınız.

a. 202 2 b. 408 10 c. 1000 25 d. 3046 15
2 101 40 40 100 40 30 203
002 8 0  46
2  45
0 g. 8005 40  1
80 200
e. 5252 52 f. 7230 36  05 h. 9601 32
52 101 72 200 96 300
52  30 01
52
00

46

5. Sınıf Doğal Sayılarla Bölme İşlemi

Etkinlik 72

4. Seher Öğretmen sınıfındaki 24 öğrencinin her birine hikâye kitabı hediye etmiştir. Fiyatları
aynı olan bu hikaye kitapları için kitapçıya 288 TL ödemiştir.
Buna göre 1 tane hikaye kitabının fiyatı kaç TL'dir?

12 TL

5. 1920 tane cevizin tamamı 3 kişiye eşit olarak paylaştırılacaktır. Buna göre bir kişiye
kaç tane ceviz düşer?

640

6. Bir bölme işleminde bölünen 3287 ve bölen 14 ise bölüm ile kalanın toplamı kaçtır?
245

7. 5712 kg elma, 34 kg elma alan sepetlere doldurulacaktır. Buna göre bu iş için en az
kaç tane sepete ihtiyaç vardır?

168

47

5. Sınıf Doğal Sayılarla Bölme İşlemi

Etkinlik 27

8. 6354 ÷ 21 işlemini yapan Ece, bölümü 32 ve kalanı 12 olarak bulmuş-
6354 21 tur. Ece'nin çözümünde bir hata var mıdır? Çözümde hata olduğunu
63 32 düşünüyorsanız hatalı kısmı düzeltiniz.
54
42 Çözümde hata vardır. Bölüm 302 olmalıdır.

12

9. Aşağıdaki bölme işlemlerini yaparak bölümleri bulunuz. Bölümlerin yazılı olduğu kutu-
lara o bölme işlemine ait harfi yazarak şifreli atasözünü bulunuz.

D 196 7 R 392 4 Ç 1056 8 İ 728 13
28 98 132 56

G 1813 37 E 5304 51 A 2750 25 N 3681 9
49 104 110 409

Ü 4002 46 K 3080 20
87 154

110 154 110 154 132 104 154 110 98 110
AK
AK ÇE KA RA

49 87 409 56 132 56 409 28 56 98
G ÜN İ Ç İ ND İ R

48

5. Sınıf Doğal Sayılarla Bölme İşlemi KKT - 7 

1. 4. 5184 8
644 14

÷

Yukarıdaki bölme işleminde bölüm kaçtır? 36
÷

A) 42 B) 46 C) 52 D) 56 ?

Yukarıdaki şemada ? yerine hangi sayı gelme-
lidir?

A) 8 B) 16 C) 18 D) 22

2.

5. Aşağıdaki bölme işlemlerinin hangisinde bö-
lüm en büyüktür?

A) 245 5 B) 429 11

₺27 C) 832 16 D) 782 23

Bir mağazada fiyatı 27 TL olan tişörtlerin satışın-
dan bir haftada 7047 TL elde edilmiştir.

Buna göre bu mağazada bir haftada kaç tane
tişört satılmıştır?

A) 234 B) 242 C) 251 D) 261

3.
9539 47

6. Rakamları birbirinden farklı dört basamaklı en
büyük doğal sayının 45'e bölümünden kalan
kaçtır?

Yukarıdaki kalanlı bölme işleminde bölüm ka- A) 21 B) 23 C) 31 D) 36
landan kaç fazladır?

A) 159 B) 157 C) 137 D) 23

49

5. Sınıf Çarpma ve Bölme İşlemlerinde Tahmin

Etkinlik 18

Kazanım: M.5.1.2.6. Doğal sayılarla çarpma ve bölme işlemlerinin sonuçlarını tahmin eder.

1. Aşağıdaki çarpma işlemlerinin sonuçlarını çarpanları en yakın onluğa yuvarlayarak
tahmin ediniz.

a. 37 x 63 b. 184 x 78 c. 276 x 349
2400 14 400 98 000

2. Aşağıdaki çarpma işlemlerinin sonucunu üç basamaklı çarpanları en yakın yüzlüğe, iki
basamaklı çarpanları en yakın onluğa yuvarlayarak tahmin ediniz.

a. 187 x 42 b. 234 x 56 c. 712 x 373
8000 12 000 280 000

3. Aşağıdaki çarpma işlemlerinin sonucunu çarpanları en yakın yüzlüğe yuvarlayarak
tahmin ediniz.

a. 276 x 127 b. 399 x 285

30 000 120 000

4. 128 x 53 işleminin sonucunu Ozan sayıları en yakın onluğa yuvarlayarak tahmin ede-
cektir. Ozan'ın bulacağı tahminî sonuç ile gerçek sonuç arasındaki farkı hesaplayınız.

284

50

5. Sınıf Çarpma ve Bölme İşlemlerinde Tahmin

Etkinlik 82

5. 462 x 509 işleminin sonucunu çarpanları en yakın yüzlüğe ve en yakın onluğa yuvar-
layarak iki farklı şekilde tahmin ediniz. Hangi yöntemi kullandığınızda elde ettiğiniz
tahmin, işlemin gerçek sonucuna daha yakın çıktı?

En yakın yüzlüğe yuvarlama ile : 250 000
En yakın onluğa yuvarlama ile : 234 600
Gerçek sonuç: 235 158
En yakın onluğa yuvarlama ile yapılan tahmin daha yakın çıktı.

6. Aşağıdaki bölme işlemlerinin sonucunu bölüneni en yakın yüzlüğe, böleni en yakın
onluğa yuvarlayarak tahmin ediniz.

a. 756 � 9 b. 1587 � 23 c. 3933 � 57

80 80 65

7. Aşağıdaki bölme işlemlerinin sonucunu bölünen sayıyı bölen sayının katı olan en yakın
onluğa veya yüzlüğe yuvarlayarak tahmin ediniz.

a. 256 � 8 b. 4305 � 21

240 � 8 = 30 4200 � 21 = 200

8. 498 tane boncuk altışarlı olarak paketlere doldurulacaktır. Bu iş için en az kaç tane
paket gerektiğini önce tahmin ediniz. Daha sonra işlem sonucunu bularak tahmininiz
ile işlem sonucunu karşılaştırınız.

Tahmin: 480 � 6 = 80
İşlem sonucu: 83

51

5. Sınıf Çarpma ve Bölme İşlemlerinde Tahmin KKT - 8 

1. 69 x 43 4. 2183 37
işleminin sonucu sayılar en yakın onluğa yuvarla-
narak tahmin edilecektir. Yukarıdaki bölme işleminin sonucu bölünen sayı
Buna göre tahminî sonuç kaçtır? en yakın yüzlüğe bölen sayı en yakın onluğa yu-
varlanarak tahmin edilecektir.
A) 2800 B) 3200 C) 3500 D) 3800
Buna göre tahminî sonuç kaçtır?

A) 52 B) 55 C) 56 D) 60

2. Cansu Hanım tanesi 426 TL'den 88 tane masa 5. 624 � 16
satmıştır. Cansu Hanım bu satıştan kaç TL elde
ettiğini masanın fiyatını en yakın yüzlüğe, sa- Yukarıdaki bölme işleminin sonucu sayılar en ya-
tış adedini en yakın onluğa yuvarlayarak tahmin kın onluğa yuvarlanarak tahmin edilecektir.
edecektir.
Buna göre tahminî sonuç ile gerçek sonuç
Buna göre Cansu Hanım'ın tahmini kaç çıkar? arasındaki fark kaçtır?

A) 32 000 TL B) 36 000 TL A) 6 B) 7 C) 8 D) 9

C) 40 000 TL D) 45 000 TL

3. Bir adımı 52 cm olan Oğuzhan, eşit uzunlukta 375 6. 2508 tane limon 12 tane limon alan filelere doldu-
adım atarsa yaklaşık kaç cm yol alacağını sayıları rulacaktır. Bu iş için en az kaç tane file gerektiği
en yakın onluğa yuvarlayarak tahmin edecektir. limon sayısı 12'nin katı olan en yakın yüzlüğe yu-
varlanarak tahmin edilecektir.
Buna göre Oğuzhan'ın tahminî sonucu ile ger-
çek sonuç arasındaki fark kaç santimetredir? Buna göre tahminî sonuç kaçtır?

A) 800 B) 700 C) 600 D) 500

A) 100 B) 180 C) 200 D) 230

52

5. Sınıf Zihinden Çarpma ve Bölme İşlemleri

Etkinlik 92

Kazanım: M.5.1.2.7. Doğal sayılarla zihinden çarpma ve bölme işlemlerinde uygun stratejiyi belirler ve kullanır.

1. Aşağıdaki 10, 100 ve 1000 ile çarpma işlemlerini zihinden yapınız.

a. 9 x 10 = 90 d. 7 x 100 = 700 g. 9 x 1000 = 9000

b. 73 x 1000 = 73 000 e. 169 x 100 = 16 900 h. 523 x 1000 = 523 000

c. 10 x 804 = 8040 f. 1000 x 26 = 26 000 i. 417 x 1000 = 417 000

2. Aşağıdaki 10, 100 ve 1000'in katlarıyla çarpma işlemlerini zihinden yapınız.

a. 9 x 2 = 18 b. 15 x 5 = 75
9 x 20 = 180 15 x 50 = 750
9 x 200 = 1800 15 x 500 = 7500
9 x 2000 = 18 000 15 x 5000 = 75 000

3. Aşağıdaki çarpma işlemlerini zihinden yapınız.

a. 30 x 100 = 3000 d. 900 x 200 = 180 000 g. 430 x 600 = 258 000
h. 23 x 5000 = 115 000
b. 50 x 70 = 3500 e. 650 x 40 = 26 000 i. 3000 x 240 = 720 000

c. 800 x 60 = 48 000 f. 710 x 800 = 568 000

4. Aşağıdaki 5 ile çarpma işlemlerini zihinden yapınız.

a. 26 x 5 = 130 b. 82 x 5 = 410 c. 432 x 5 = 2160

5. Aşağıdaki 4 ve 8 ile çarpma işlemlerini zihinden yapınız.

a. 65 x 4 = 260 b. 52 x 8 = 416 c. 95 x 8 = 760

53

5. Sınıf Zihinden Çarpma ve Bölme İşlemleri

Etkinlik 29

6. Aşağıdaki 9 ile çarpma işlemlerini zihinden yapınız.

a. 28 x 9 = 252 b. 56 x 9 = 504 c. 75 x 9 = 675

7. Aşağıdaki çarpma işlemlerini sayılardan birinin yarısını değerinin 2 katını alarak zihin-
den yapınız.

a. 45 x 6 = 270 b. 27 x 14 = 378 c. 12 x 53 = 636

8. Aşağıdaki çarpma işlemlerini çarpanlardan birini onluk ve birliklerine ayırarak zihin-
den yapınız.

a. 36 x 7 = 252 b. 45 x 8 = 360 c. 73 x 6 = 438

9. 48 x 25 = Yanda verilen 25 ile çarpma işleminde kullanılan yöntemi belir-
48 x 100 = 4800 leyiniz. Bu yöntemden yararlanarak aşağıdaki işlemleri zihinden
4800 ÷ 4 = 1200 yapınız.

a. 24 x 25 = 600 b. 72 x 25 = 1800

54

5. Sınıf Zihinden Çarpma ve Bölme İşlemleri

Etkinlik 92

10. Bir sayıyı 50 ile zihinden çarpmanın kolay yolunu belirleyiniz. Bulduğunuz yolu kulla-
narak 84 x 50 işleminin sonucunu zihinden bulunuz.

100 ile çarpıp 2’ye bölmek
4200

11. 42 x 65 = 2730 işleminin sonucundan yuvarlanarak aşağıdaki işlemleri zihinden yapı-
nız.

a. 43 x 65 = 2795 b. 45 x 65 = 2925 c. 42 x 68 = 2856

12. Aşağıdaki 10, 100 ve 1000 ile bölme işlemlerini zihinden yapınız.

a. 400 � 10 = 40 b. 70 000 � 1000 = 70 c. 87 000 � 100 = 870
d. 500 � 100 = 5 e. 6300 � 10 = 630 f. 134 000 � 1000 = 134

13. Aşağıdaki 10, 100 ve 1000'in katlarıyla bölme işlemlerini zihinden yapınız.

a. 300 � 20 = 15 b. 70 000 � 5000 = 14 c. 3600 � 120 = 30

d. 6000 � 400 = 15 e. 4800 � 300 = 16 f. 69 000 � 2300 = 30

14. Aşağıdaki 5 ile bölme işlemlerini zihinden yapınız.

a. 45 � 5 = 9 b. 180 � 5 = 36 c. 245 � 5 = 49

55

5. Sınıf Zihinden Çarpma ve Bölme İşlemleri

Etkinlik 29

15. Aşağıdaki 4 ve 8 ile bölme işlemlerini zihinden yapınız.

a. 72 � 4 = 18 b. 140 � 4 = 35 c. 120 � 8 = 15

16. 300 ÷ 25 = Yanda verilen 25 ile zihinden bölme işleminde kullanılan yönte-
300 x 4 = 1200 mi belirleyiniz. Bu yöntemden yararlanarak aşağıdaki işlemleri
1200 ÷ 100 = 12 zihinden yapınız.

a. 150 � 25 = 6 b. 450 � 25 = 18

17. "50 = 100 � 2 olduğundan bir sayıyı 50'ye zihinden bölmek için sayı önce ......2........ ile çar-
pılıp sonra ....1..0..0......'e bölünebilir."

Yukarıdaki ifadede boş bırakılan yerleri doldurunuz. Bu ifadeye uygun bir örnek veri-
niz.

850 � 50 =

850 x 2 = 1700

1700 � 100 = 17

18. Zihinden çarpma veya bölme işlemlerinde çarpan ya da bölenin çarpanlarından ya-
rarlanılabilir. Bir sayı 15 ile çarpılacaksa bu sayı önce 3 ile çarpılıp elde edilen sonuç
5 ile çarpılabilir. Aynı şekilde bir sayı 15'e bölünecekse bu sayı önce 3'e bölünüp elde
edilen sonuç 5'e bölünebilir. Buna göre aşağıdaki işlemleri zihinden yapınız.

a. 270 x 18 = 15 b. 300 � 12 = 25

56

5. Sınıf Zihinden Çarpma ve Bölme İşlemleri KKT - 9 

1. Aşağıdaki işlemlerden hangisinin sonucu 4.
doğrudur? 68 x 10 = 680

A) 750 x 10 = 75 000 680 – 68 = 612
B) 4000 x 100 = 40 000
C) 15 000 � 100 = 15 Yukarıdaki işlemler, aşağıda verilen işlemler-
D) 39 000 � 1000 = 39 den hangisi zihinden yapılırken kullanılabilir?

A) 68 x 8 B) 68 x 9
C) 68 x 11 D) 68 x 99

2. 84 000 6000 5.
÷ 462 � 2 = 231

500 231 � 3 = 77
x
▲

Yukarıdaki şemada � sembolünün yerine ge- Yukarıdaki işlemler, aşağıda verilen işlemler-
lecek sayı kaçtır? den hangisi zihinden yapılırken kullanılabilir?

A) 700 B) 7000 A) 462 � 6 B) 77 x 6
C) 70 000 D) 700 000 C) 462 � 12 D) 462 x 6

3. 32 x 25 işleminin sonucunu zihinden bulmak is- 6. Aşağıda verilen zihinden çarpma ve bölme
teyen üç öğrencinin yapacağı işlemler aşağıda yöntemlerinden hangisi yanlıştır?
verilmiştir.
A) Bir sayıyı 4 ile çarpmak için sayı önce 2 ile
Bahar: 32 sayısını 100 ile çarparım. Elde ettiğim çarpılıp sonra elde edilen sayı tekrar 2 ile çar-
sayıyı 4'e bölerim. pılabilir.

Sezer: 32 sayısını 2'ye bölerim. 25 sayısını 2 ile B) Bir sayıyı 5'e bölmek için sayının 2 katı alınıp
çarparım. Elde ettiğim sonuçları çarpa- elde edilen sayı 10'a bölünebilir.
rım.
C) Bir sayı 99 ile çarpılırken sayı 100 ile çarpılıp
Sude: 32 sayısını 5 ile çarparım. Elde ettiğim sa- elde edilen sayıdan sayının kendisi çıkarılabilir.
yıyı 10 ile çarparım.
D) Bir sayıyı 50 ile çarpmak için sayı önce 5 ile
Buna göre hangi öğrencilerin yapacağı işlem- çarpılıp elde edilen sonucun sonuna 2 tane sı-
ler doğrudur? fır eklenebilir.

A) Yalnız Bahar B) Yalnız Sezer
C) Bahar ve Sezer D) Sezer ve Sude

57